17 qarasha. QAZAQPARAT KÚNTІZBESІ: ATAÝLY KÚNDER, OQIǴALAR, ESІMDER
17 qarasha. SEISENBІ
Halyqaralyq stýdentter kúni. Pragada 1939 jylǵy 17 qarashada nemis-fashıst basqynshylary atyp óltirgen cheh patrıot-stýdentterin máńgi este qaldyrý qurmetine, Pragada 1946 jyly ótken Dúnıejúzilik stýdentter kongresinde bekitildi.
Memlekettik meıram - Chehııada azattyq pen demokratııa úshin kúres kúni. 1939 jyly osy kúni cheh stýdentteri natsıstik basqynshylyqqa qarsy narazylyq kórsetip, al 1989 jyly dál osy kúni - kommýnıstik rejımge qarsy naryzylyq tanytqan.
Ázirbaıjannyń ulttyq qaıta jańarý kúni. 1988 jyly bul kúni Bakýdegi Lenın alańynda (qazir Azattyq alańy) burynǵy Keńes Odaǵy ortalyq bıliginiń taýly-qarabaqtyq daý-janjalǵa qatysty saıasatyna qarsy narazylyq bildirilip, Ázirbaıjannyń KSRO quramynan shyǵarylýyn talap etken urandar aıtyldy.
Armenııada áskerı-medıtsınalyq qyzmetkerler kúni. 1992 jyldyń 17 qarashasynan - Armenııa Qarýly kúshteriniń áskerı-medıtsınalyq emhanasyn qurýdy aıaqtaǵan kúni atap ótiledi.
ESTE QALAR OQIǴALAR
178 jyl buryn (1837) 17-24 qarasha kúnderi Isataı men Mahambet bastaǵan kóterilisshiler Jasqusta han jasaǵymen shaıqasty.
98 jyl buryn (1917) Batys Qazaqstanda «Іshki Ordalyqty basqarýshy oblystyq kindik komıtetiniń habary» (qysqasha «Habar») degen atpen eki tilde tuńǵysh keńestik gazettiń alǵashqy sany jaryq kórdi. Ataýy birneshe márte ózgergen basylym 1963 jyldan beri «Oral óńiri» jáne «Prıýrale» gazetteri bolyp jaryq kórip keledi. Gazet 1968 jyly «Qurmet belgisi» ordenimen marapattalǵan.
17 jyl buryn (1998) Qazaqstan Azamattyq partııasy quryldy.
11 jyl buryn (2004) Úndistanda Úndi áıel-kásipkerleri konsortsıýmynyń shaqyrýymen jáne Úndistandaǵy Qazaqstan Elshiliginiń járdemimen Qazaqstan Respýblıkasy Saýda-ónerkásiptik palatalar odaǵynyń (SÓPO) delegatsııasy qatysqan konferentsııa ótti.
11 jyl buryn (2004) Almatyda tuńǵysh tarıhı «Beıbarys» meıramhana-klýbynyń betashar tanystyrý rásimi ótti. Ashylý saltanatynda ońtústik astana qoǵamdastyǵynyń belgili ókilderi men Qazaqstanda tirkelgen dıplomatııalyq mıssııalardyń ókilderi boldy. Meıramhana-klýb maqsaty - halyqty rýhanı-adamgershilik sezimde tárbıeleý, dala mádenıeti men mádenı baılanystardyń jańa túrlerin nasıhattaý.
11 jyl buryn (2004) Almatydaǵy Ortalyq kórme zalynda Ǵalı Myrzashevtyń «Ýaqyt joldary» jeke kórmesiniń ashylýy boldy. Ǵ. Myrzashev - sahnalaý, anımatsııalyq kıno, kitap grafıkasy jáne stanoktyq óner salalarynda jumys isteıtin keńistigi keń sýretshi.
11 jyl buryn (2004) Aqtóbede tuńǵysh qazaqstandyq «Promstroıındýstrııa-Aqtóbe» halyqaralyq kórmesi ótti. Uıymdastyrýshylar - Qazaqstan Respýblıkasy Indýstrııa jáne saýda, Energetıka jáne mıneraldyq resýrstar mınıstrlikteriniń qoldaýymen Aqtóbe oblysynyń ákimshiligi men «Atakent-Ekspo» kórme kompanııasy. Bul sharanyń basty maqsaty - Batys aımaqtaǵy ónerkásip pen qurylys ındýstrııasyn damytýǵa, QR 2015 jylǵa deıingi Indýstrııalyq-ınnovatsııalyq damý strategııasy jáne Turǵyn úı qurylysy Memlekettik baǵdarlamasy aıasynda qazirgi zamanǵy tehnologııalardy engizýge járdem jasaý.
11 jyl buryn (2004) 17-19 qarashada Beıjińde Qazaqstan-Qytaı yntymaqtastyq jónindegi komıtetiniń Ótkizý pýnktteri arasyndaǵy jáne keden isi salasyndaǵy yntymaqtastyq jónindegi shaǵyn komıssııasynyń birinshi májilisi bolyp ótti.
10 jyl buryn (2005) qazaqstandyq «Qazaqstan-Antarktıda-2005» sporttyq ekspedıtsııasynyń komandasy Jerdiń eń sýyq qurlyǵyndaǵy shyńdy baǵyndyryp, oǵan «Qazaqstan» degen at qoıdy. Baǵlan Júnisov bastaǵan alpınıster komandasynyń músheleri shyń basyna shyǵý úshin 40 metrlik 15 arqandy paıdalanǵan.
10 jyl buryn (2005) uly jazýshy Mıgel de Servantes Saavedranyń «Don Kıhot» romanynyń jaryq kórgenine 400 jyl tolýyna oraı Astanada Ispanııanyń mádenı kúnderi bastaldy.
10 jyl buryn (2005) Qazaqstannyń ortalyq sport klýbynyń alpınızm jáne shyńǵa órmeleýshiler komandasy Antarktıdada Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik týy men demeýshilerdiń týyn kóterip, saltanatty túrde negizdik lager ashty. «Qazaqstan - Antarktıda-2005» sporttyq-alpınızm jáne shyńǵa órmeleýshiler komandasy Ońtústik polıýstegi osy ýaqytqa deıin eshkim shyǵyp kórmegen bes quzar bıiktiktiń tóbesine taban tiredi. Sóıtti de, bul bıiktikterge «Qazaqstan shyńy», «Astana shyńy», «Qazaqstan halyqtary Assambleıasy shyńy», «Ál-Farabı shyńy», «Ońtústik Olımp bıiktigi» degen at berip, sóıtip Antraktıda kartasynda jańadan shyńdar paıda boldy.
10 jyl buryn (2005) «Epoha sozıdanııa» atty kitap jaryq kórdi. Avtory zań ǵylymdarynyń doktory professor Vladımır Kım. Ol ótken ǵasyrdaǵy jetpisinshi jyldardan beri Nursultan Nazarbaevtiń ıdeıalaryn zertteýmen aınalysyp keledi. Bul kitap Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti Nursultan Nazarbaevtiń áleýmettik-saıası jáne konstıtýtsııalyq-quqyq kózqarastaryn taldaýǵa arnalǵan. Avtordyń 2000 jyly Qazaqstan Respýblıkasynyń Tuńǵysh Prezıdentiniń saıası jáne konstıtýtsııalyq-quqyq kóz qarastaryn taldaý týraly «Gody sozıdanııa» atty eńbegi jaryq kórgen.
8 jyl buryn (2007) Almatyda sazger Baqytjan Baıqadamov shyǵarmalarynyń mereıtoılyq aýdıo -CD albomynyń tusaýkeseri boldy. Ol «Asyl mura» jobasy aıasynda jaryq kórgen 14-shi CD dısk.
Baqytjan Baıqadamuly (1917-1977) - qazaq ulttyq ánderin jınaqtaýshy hor kompozıtory ǵana emes, hor sıýıtasynyń negizin salǵan ulttyq mýzyka ǵylymynyń jańashyl ókili retinde de tarıhta qaldy. 1957 jyly Búkilálemdik jastar festıvalinde altyn medalmen marapattalǵan B. Baıqadamov áıgili «Aıgúl» án-bı ansambli men ǵylymı-eksperımentaldy mýzykalyq sheberhanany uıymdastyrdy. Ulttyq mýzyka salasyndaǵy sińirgen eńbegi úshin 1957 jyly «Qazaq KSR-niń eńbek sińirgen qaıratkeri» atanyp, «Eńbek Qyzyl tý» ordenimen jáne birneshe medaldarmen marapattaldy. 1997 jyly oǵan Halyq kompozıtory ataǵy berildi.
6 jyl burynt (2009) Belgili aqyn, Qazaqstan Jazýshylar odaǵy Batys Qazaqstan oblystyq bólimshesiniń tóraıymy Aqushtap Baqtygereevanyń Oraldaǵy «Aǵartýshy» baspasynan «Gúldeste» atty jańa jınaǵy jaryq kórdi.
Bul - «Aq Jaıyq qalamgerleriniń kitaphanasy» serııasymen shyǵarylyp otyrǵan kezekti kitap. «Aq Jaıyqtyń aq shaǵalasy» atanǵan aqynnyń «Gúldestesine» onyń shyǵarmashylyǵy týraly qalamdastarynyń ár jyldary jazǵan maqala, oı-pikirleri, arnaý óleńderi engizilgen. Sondaı-aq kitaptan aqynnyń óziniń de suhbattary men maqalalaryn, keıingi kezde jazǵan jyrlaryn da oqýǵa bolady.
5 jyl buryn (2010) Almatyda Ortalyq Azııa elderinde memleket pen azamattyq qoǵamnyń ózara is-áreketin kúsheıtý máseleleri jónindegi EQYU-nyń eki kúndik halyqaralyq semınary jumysyn bastady.
Shara aıasynda saıası sheshimderdi qabyldap, iske asyrý úrdisteriniń «ashyqtyǵyn» qamtamasyz etý, sondaı-aq qabyldanǵan zań jobalary boıynsha qoǵamdyq tańdaýlar ınstıtýynyń quqyqtyq bazasyn damytý máseleleri talqylandy.
4 jyl buryn (2011) Bakýde Atatúrik atyndaǵy ortalyqta QR Prezıdenti N.Nazarbaevtyń ázerbaıjan tilinde shyqqan «Qazaqstan joly» kitabynyń tanystyrylymy boldy.
3 jyl buryn (2012) Almatyda panfılovshy-jaýyngerlerdiń Máskeý túbindegi erliginiń jyldyǵyna arnalǵan Memorıaldyq aktsııa ótti.
Bir jyl buryn (2014) Memleket basshysy N. Nazaraev sottarda isterdi qaraý tártibin odan ári jetildirý jáne ádil sottyń qoljetimdiligin arttyrýǵa baǵyttalǵan «Qazaqstan Respýblıkasynyń keıbir zańnamalyq aktilerine sot tóreligin iske asyrýdy odan ári jeńildetý jáne tóreshildik rásimderdi azaıtý máseleleri boıynsha ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly» QR zańyna qol qoıdy.
5 jyl buryn (2010) GSM Kazahstan/Kcellkompanııasy Astanada ótken EQYU sammıtiniń resmı uıaly baılanys operatory mártebesine ıe boldy.
4 jyl buryn (2011) Almatyda QR bilim jáne ǵylym mınıstrliginiń respýblıkalyq ǵylymı-pedagogıkalyq kitaphanasynda kórnekti ǵalym, túrkitanýshy, fılologııa ǵylymdarynyń doktory, QR eńbek sińirgen ǵylym qaıratkeri Ǵubaıdolla Aıdarovtyń 90 jyldyǵyna arnalǵan «Tanymal túrkitanýshy. Ulaǵatty ustaz» atty eske alý keshi ótti.
4 jyl buryn (2011) Bakýde Atatúrik atyndaǵy ortalyqta QR Prezıdenti N.Á.Nazarbaevtyń ázerbaıjan tilinde shyqqan «Qazaqstan joly» kitabynyń tanystyrylymy ótti.
3 jyl buryn (2012) Almatyda panfılovshy-jaýyngerlerdiń Máskeý túbindegi jeisine arnalǵan Memorıaldyq aktsııa ótti.
Bir jyl buryn (2014) Almatyda QR Mádenıet jáne sport mınıstrliginde QR Prezıdenti Nursultan Nazarbaevtyń bastamasymen «Mádenı mura» baǵdarlamasy aıasynda qazaq folklorynyń 100 tomdyq «Balabar sóziniń» tanystyrylymy ótti.
215 jyl buryn (1800) AQSh Kongresi alǵash ret Vashıngtonda jınaldy.
184 jyl buryn (1831) Ekvador men Venesýela Uly Kolýmbııadan bólindi.
146 jyl buryn (1869) Mysyrdyń soltústik-shyǵysynda keme qatynasy úshin Jerorta jáne Qyzyl teńizdi biriktiretin Sýetskıı arnasyn ashý saltanatty rásimi ótti. Arna boıynsha birinshi bolyp «Egl» qaıyǵy ótti, onyń bortynda ІІІ Napoleonnyń jubaıy, frantsýz patshaıymy Evgenııa jáne arnanyń bas qurylysshysy - frantsýzskıı ınjener vıkont Ferdınand Marı de Lesseps boldy.
37 jyl buryn (1978) Keńes Odaǵy neıtrondyq bombany sátti synaqtan ótkizgeni týraly habarlady.
14 jyl buryn (2001) Aýǵanstannyń burynǵy prezıdenti Býrhanýddın Rabbanı «Talıban qozǵalysy» taqtan aıyrǵannan keıin bes jyl ótken soń Kabýlǵa qaıtyp oraldy.
ESІMDER
76 jyl buryn (1939) tehnıka ǵylymynyń doktory, professor, Halyqaralyq kólik akademııasynyń akademıgi, L.B.Goncharov atyndaǵy Qazaq avtomobıl-jol ýnıversıtetiniń rektory QABAShEV Rahymjan Ábilqasymuly dúnıege keldi.
Aqmola oblysynda týǵan. Tomsk arhıtektýra-qurylys ınstıtýtyn, Máskeý avtomobıl joldary ınstıtýtynyń aspırantýrasyn bitirgen.
Jezqazǵan qalalyq mehanıkalandyrylǵan kolonnanyń mehanıgi bolyp jumys istegen. 1968-1981 jyldary - Qazaq polıtehnıkalyq ınstıtýtynyń aǵa oqytýshysy, dotsenti. 1981-1991 jyldary - Almaty arhıtektýra-qurylys ınstıtýtynyń kafedra meńgerýshisi, dekany. 1991-1996 jyldary - Almaty avtomobıl joldary ınstıtýtynyń birinshi prorektory. 1996-2000 jyldary - Qazaq kólik jáne kommýnıkatsııalar akademııasynyń birinshi prorektory. 2000-2001 jyldary - L.N.Gýmılev atyndaǵy Eýrazııalyq ýnıversıteti Mashına qurastyrý ınstıtýtynyń dırektory. Qazirgi qyzmetinde - 2001 jyldyń qańtarynan.
«Jol jáne qurylys mashınalary: jer qazatyn mashınalardyń jumysshy organdarynyń abrazıvti tozýy», «Mashınalardyń parametrlerin statıstıkalyq tásildermen anyqtaý», «Qazaqstan avtomobıl joldary jer qabattarynyń túpki negizinderi katalogy», «Qazaqstan Respýblıkasy jer qabattarynyń katalogy» kitaptarynyń, 250-den astam ǵylymı jarııalanymdardyń avtory. 25 avtorlyq kýáligi men patenti bar.
Qazaqstan Respýblıkasy Bilim berý isiniń úzdigi.
7 1 jyl buryn (1944) fızıka-matematıka ǵylymdarynyń doktory, professor, Halyqaralyq Ǵylymdar Akademııasynyń, Qazaqstan Respýblıkasy Jaratylystaný Ǵylymdary Akademııasynyń akademıgi KÓMEKOV Serik Eshmuhambetuly dúnıege keldi.
Jambyl qalasynda týǵan. Tashkent memlekettik ýnıversıtetin, KSRO Ǵylym Akademııasy Lenıngrad (Sankt-Peterbor) fızıka-tehnıkalyq ınstıtýtynyń aspırantýrasyn bitirgen.
Tashkent memlekettik ýnıversıtetiniń assıstenti bolyp jumys istegen. 1973-1994 jyldary - Jambyl jeńil jáne tamaq ónerkásibi tehnologııalyq ınstıtýtynyń aǵa oqytýshysy, jalpy fızıka kafedrasynyń meńgerýshisi, oqý-ádistemelik jumys jónindegi prorektory. 1994-1997 jyldary - Qazaqstan Respýblıkasy Bilim mınıstrliginiń bólim bastyǵy, joǵarǵy bilim jáne ǵylym bas basqarmasy bastyǵynyń orynbasary, ınspektsııalaý, lıtsenzııalaý jáne attestatsııalaý basqarmasynyń bastyǵy. 1998-2002 jyldary Almaty memlekettik ýnıversıteti teorııalyq fızıka kafedrasynyń meńgerýshisi, Shyǵys Qazaqstan memlekettik ýnıversıtetiniń prorektory, Almaty tehnologııalyq ýnıversıteti joǵary matematıka jáne jalpy fızıka kafedrasynyń meńgerýshisi qyzmetterin atqarǵan. 2002-2003 jyldary - Q.I.Sátbaev atyndaǵy Qazaq Ulttyq tehnıkalyq ýnıversıteti ǵylym jáne halyqaralyq baılanystar departamentiniń dırektory. 2003 jyldyń mamyr aıynan - Q.I.Sátbaev atyndaǵy Qazaq Ulttyq tehnıkalyq ýnıversıteti jalpy jáne teorııalyq fızıka kafedrasynyń meńgerýshisi.
Qazaqstan Respýblıkasy Bilim berý isiniń úzdigi, Qazaqstan Respýblıkasy Bilim berý isiniń qurmetti qyzmetkeri.
5 8 let nazad (1957) QR Parlamenti Májilisiniń depýtaty, Qarjy jáne bıýdjet komıtetiniń múshesi ORAZOV Samıǵolla Hamzauly dúnıege keldi.
Reseı Federatsııasynyń Saratov oblysynda týǵan. Saratov polıtehnıkalyq ınstıtýtyn ınjener-mehanık mamandyǵy boıynsha bitirgen.
Eńbek jolyn ınstıtýtqa túskenge deıin bastaǵan, Saratov oblysy Balakovskıı aýdanynyń «Zorkınskıı» astyq keńsharynda qoıshy boldy. Instıtýtty bitirgennen keıin Saratov oblysy Balakovskıı aýdany «Zorkınskıı» astyq keńsharynyń eńbek jáne eńbekaqy jónindegi ekonomısi, aǵa ınjener-mehanıgi bolyp jumys istegen. 1981 - 1984 jj. - Oral oblysynyń Jánibek aýdany Jánibek avtokólik ekspedıtsııalyq kásipornynyń bas ınjeneri. 1984 - 1985 jj. - Oral oblysy Orda aýdany Orda keńsharynyń bas ınjeneri. 1985 - 1992 jj. - Oral oblysynyń Jánibek aýdany Jánibek avtokólik ekspedıtsııalyq kásipornynyń bas ınjeneri, bastyǵynyń mindetin atqarýshy, bastyǵy. 1992 - 1996 jj. - Oral oblysy Jánibek aýdandyq ákimshiliginiń basshysy. 1996 - 2002 jj. - Oral avtomobıl joldary qazynalyq kásipornynyń dırektory («Qazaqavtojol» RMQK-nyń Batys Qazaqstan oblystyq fılıaly bolyp qaıta uıymdastyryldy), «Qazaqavtojol» RMQK-nyń bas dırektory, «Qazaqavtojol» RMK-nyń Batys Qazaqstan oblystyq fılıalynyń dırektory. 2002 jyly - Batys Qazaqstan oblystyq avtomobıl joldary basqarmasy bastyǵynyń mindetin atqarýshy, bastyǵy. 2002 - 2005 jj. - Batys Qazaqstan oblystyq avtomobıl joldary jáne ınfraqurylym keshenin salý basqarmasynyń bastyǵy. 2005 jyly - Kólik ınfraqurylymyn damytý komıteti Batys Qazaqstan oblystyq basqarmasynyń bastyǵy, bastyǵynyń orynbasary. 2005 - 2007 jj. - Batys Qazaqstan oblysy Jolaýshylar kóligi jáne avtomobıl joldary departamentiniń dırektory. 2007 jyly - Oral qalasyndaǵy «Kommýntehservıs» MKK dırektorynyń mindetin atqarýshy, dırektory. 2007 - 2008 jj. - Batys Qazaqstan oblysy Tasqala aýdanynyń ákimi. 2008 - 2012 jj. - Batys Qazaqstan oblysy Oral qalasynyń ákimi.
2012 jylǵy qańtardan bastap - besinshi saılanǵan Qazaqstan Respýblıkasy Parlamenti Májilisiniń depýtaty, «Nur Otan» Halyqtyq Demokratııalyq partııasynyń múshesi, partııalyq tizim boıynsha saılanǵan.
9 5 jyl buryn (1920-1991) ǵalym, dermatolog-venerolog, medıtsına ǵylymdarynyń doktory, professor, Qazaqstannyń eńbek sińirgen dárigeri MAQAShEVA Raısa Kárimqyzy dúnıege keldi.
Jambyl oblysy Moıynqum aýdanynda týǵan. Qazaq medıtsına ınstıtýtyn (S.Asfendııarov atyndaǵy Qazaq Ulttyq medıtsına ýnıversıteti) bitirgen.
1946-1952 jyldary - Qazaqstan Respýblıkasy Ǵylym akademııasynyń Ólkelik patologııa ınstıtýtynyń kishi ǵylymı qyzmetkeri. 1952-1978 jyldary - Almaty memlekettik medıtsına ınstıtýty teri jáne venerologııa aýrýlary kafedrasynyń assıstenti, dotsenti, professory, meńgerýshisi. 1978-1981 jyldary - Qazaqstan Respýblıkasy Densaýlyq saqtaý mınıstrligi Teri-venerologııa ǵylymı-zertteý ınstıtýtynyń dırektory qyzmetterin atqarǵan.
Negizgi ǵylymı eńbekteri dermatologııa jáne venerologııa máselelerine arnalǵan. Ol aýrý týdyratyn sańyraýqulaq qozdyrǵyshtarynyń aýrý barysynda da nemese syrtqy ortada da óte turaqty bolatynyn anyqtaǵan. Osynyń nátıjesinde aýrý týdyratyn ár túrli sańyraýqulaqtarǵa qarsy zararsyzdandyrý ádisin, sondaı-aq, temekiden bolatyn teri aýrýlarynan jazylý úshin jergilikti kýrorttyq emderdiń paıdasy men zııanyn dáleldep berdi.
II dárejeli Otan soǵysy, Eńbek Qyzyl Tý ordenderimen jáne medaldarmen marapattalǵan.
7 5 jyl buryn (1940) ǵalym, tarıhshy-arheolog, tarıh ǵylymdarynyń doktory, professor, Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq ǵylym akademııasynyń akademıgi, Berlındegi Nemis arheologııalyq ınstıtýtynyń korrespondent múshesi, Qazaqstan Respýblıkasynyń eńbek sińirgen ǵylym jáne tehnıka qaıratkeri BAIPAQOV Karl Moldahmetuly dúnıege keldi.
Almaty oblysy Talǵar qalasynda týǵan. Lenıngrad memlekettik ýnıversıtetin bitirgen. 1963-1989 jyldary - Qazaq KSR Ǵylym akademııasy Shoqan Ýálıhanov atyndaǵy Tarıh, arheologııa jáne etnografııa ınstıtýtynyń aspıranty, ǵylymı qyzmetkeri, aǵa ǵylymı qyzmetkeri, bólim meńgerýshisi, dırektordyń orynbasary boldy. 1989-1991 jyldary - Qazaq KSR Ǵylym akademııasy Shoqan Ýálıhanov atyndaǵy Tarıh, arheologııa jáne etnografııa ınstıtýty Arheologııalyq ortalyǵynyń jetekshisi qyzmetterin atqarady. 1991 jyldyń qyrkúıek aıynan - Álkeı Marǵulan atyndaǵy Arheologııa ınstıtýtynyń dırektory qyzmetin atqardy.
Qazaqstannyń orta ǵasyrlyq tarıhyn, qala men dala arasyndaǵy baılanysty zerttep, ǵylymda jańa baǵytty damytty. 40-tan asa monografııa, arheologııaǵa baılanysty 4 oqý quraly, 4 mektep oqýlyǵy, 12 albom jáne 500-den asa ǵylymı maqalalardyń avtory. Birneshe halyqaralyq konferentsııalarǵa qatysyp, ıÝNESKO uıymdastyrǵan «Jibek joly» halyqaralyq ekspedıtsııasyna Qazaqstan tarapynan jetekshilik etti. ıÝNESKO-nyń Orta Azııa tarıhymen aınalysatyn halyqaralyq ǵylymı komıteti men «Uly Jibek joly» Qazaqstan ulttyq komıtetiniń múshesi, Sh.Ýálıhanov atyndaǵy syılyqtyń laýreaty. «Parasat» ordenimen jáne medaldarmen marapattalǵan.
4 2 jyl buryn (1973 ) shahmatshy , grossmeıster , halyqaralyq dárejedegi sport sheberi QAJYǴALIEV Murtas Muratuly dúnıege keldi.
Batys Qazaqstan oblysynda Oral qalasynda týǵan. Oblys ortalyǵyndaǵy 40-orta mektepti bitirgen. Halyqaralyq «Qaınar» ýnıversıtetin bitirgen. Ol 8 jasynan (1981) shahmatpen aınalysa bastaǵan. 1988 j. 16 jasqa deıingi jasóspirimder arasynda, 1993 j. 26 jasqa deıingi jastar arasynda respýblıka chempıony atandy. 1997 j. Argentınadaǵy jastar arasyndaǵy álem chempıonatynyń kúmis júldegeri, Shveıńarııada ótken alem chempıonatynyń qola júldegeri boldy. 1998 j. Elısta qalasynda (Qalmaqııa) 33-inshi Dúnıejúzilik shahmat olımpıadasy kezindegi FIDE kongresinde oǵan resmı túrde «halyqaralyq grossmeıster» ataǵy berildi. Sol jyly «Astana» medalimen marapattaldy. Qazir Oralda Qajyǵalıev uıymdastyrǵan daryndy balalar mektebi jumys isteıdi, oblys aýdandarynda onyń fılıaldary ashylýda.
4 7 jyl buryn (1968) Qazaqstan Respýblıkasy Qarjy mınıstrliginiń Qarjy monıtorıngi komıteti tóraǵasynyń orynbasary AISAǴALIEVA Sofııa Serikbaıqyzy dúnıege keldi.
Bilimi joǵary - matematık, ekonomıka magıstri. Fızıka-matematıka ǵylymdarynyń kandıdaty. 1990 jyly S.M. Kırov atyndaǵy Qazaq memlekettik ýnıversıtetin bitirdi. 1999 jyly Maastrıht menedjment mektebin aıaqtady. 1993-1998 jyldary - oqytýshy, aǵa oqytýshy, Almaty qalasynda Qazaq memlekettik basqarý akademııasynyń dotsenti. 1998 jyldyń qańtar-tamyzy - ınvestıtsııalar jónindegi Qazaqstan Respýblıkasy Memlekettik komıtetiniń menedjeri. 1998-1999jj. - Qazaqstan Respýblıkasy Statıstıka jónindegi agenttiktiń qurylys jáne ınvestıtsııa statıstıkasy basqarmasynyń bastyǵy. 1999-2000jj. - Qazaqstan Respýblıkasy Ekonomıka mınıstrligi ınvestıtsııalyq saıasat departamentiniń dırektory Astana qalasy. 2000-2001jj. - Qazaqstan Respýblıkasy Ekonomıka mınıstrliginiń vıtse-mınıstri.2001-2002jj. - Qazaqstan Respýblıkasy Ekonomıka jáne saýda mınıstrligi dmpıngige qarsy baqylaý jónindegi komıtet tóraǵasy. 2002-2003jj. - Qazaqstan Respýblıkasy Kedendik baqylaý agenttigi tóraǵasynyń orynbasary. 2003-2006jj. - Qazaqstannyń kásipkerler forýmy assotsıatsııasy» ZTB-niń atqarýshy dırektory. 2007 jyldyń mamyr-maýsymy Qazaqstan Respýblıkasy Premer-Mınıstriniń keńesshisi. 2007-2009 jj. - Qazaqstan Respýblıkasy Qarjy mınıstrligi Kedendik baqylaý komıteti tóraǵasynyń orynbasary. 2009- 2010jj. - Qazaqstan Respýblıkasy Syrtqy ister mınıstrligi Halyqaralyq qatynastar departamentiniń dırektory. 2010 jyldyń qarashasy men qazirgi ýaqytqa deıin - Qazaqstan Respýblıkasy Qarjy mınıstrligi Qarjy monıtorıng jónindegi komıteti tóraǵasynyń orynbasary.
Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń alǵys hatymen (2001 j.); III dárejeli «Keden organdaryndaǵy úzdik qyzmeti úshin» keýde belgisimen (2009 j.); «Astananyń 10 jyldyǵy» (2008 j.); Shańhaı Yntymaqtastyq uıymynyń 10 jyldyǵyna (2011 j.); jáne «Qazaqstan Respýblıkasynyń táýelsizdigine 20 jyl» (2011 j.); «Eren eńbegi úshin» jáne «Fınans júıeniń ozaty» (2012 j.) mereıtoılyq medaldarymen marapattaldy.
39 jyl nburyn (1976) Qazaqstan Respýblıkasy Tuńǵysh Prezıdenti - Elbasy kitaphanasy» MM dırektorynyń orynbasary BEKTEMBAEV Meıram Erk inuly dúnıege keldi.
Qaraǵandy qalasynda týǵan. E.A.Bóketov atyndaǵy Qazaq memlekettik ýnıversıtetin bitirgen, quqyqtanýshy.
1998 jyldan - «Qaraǵandy oblysy boıynsha jyljymaıtyn múlik ortalyǵy» RMK memlekettik múlikke quqyqtardy memlekettik tirkeý bóliminiń jetekshi mamany. 2002 jyldan - QR Ádilet mınıstrliginiń jyljymaıtyn múlikke quqyqty jáne onymen mámilelerdi memlekettik tirkeý basqarmasynyń bas mamany. 2002-2004 jyldary - «Astana qalasy boıynsha jyljymaıtyn múlik ortalyǵy» RMK dırektorynyń orynbasary. 2004-2006 jyldary - «Qaraǵandy oblysy boıynsha jyljymaıtyn múlik ortalyǵy» RMK qujattardy qabyldaý jáne berý, aqparattyq qyzmet kórsetý bóliminiń bastyǵy - bas ınjenerdiń orynbasary. 2006-2007 jyldary - «Shyǵys Qazaqstan oblysy boıynsha jyljymaıtyn múlik ortalyǵy» RMK kadrlar jáne is júrgizý bóliminiń bastyǵy, dırektordyń orynbasary. 2007-2008 jyldary - «Hımııalyq qaýipsizdik jáne qaldyqtardy basqarý ulttyq ortalyǵy» QF zań bóliminiń bastyǵy. 2008-2011 jydary - QR SІM Sharýashylyq basqarmasy» RMKK «Dıplomat Stroı Servıs» JShS dırektory. 2011-2012 jyldary L.N.Gýmılev atyndaǵy Eýrazııa ulttyq ýnıversıtetiniń zań bóliminiń bastyǵy. 2012-2013 jyldary - QR QM «Qarjy júıesi organdary mamandaryn daıarlaý, qaıta daıarlaý jáne biliktiligin arttyrý ortalyǵy» AQ vıtse-prezıdenti. 2013-2014 jyldary - «Nazarbaev ortalyǵy» MM dırektorynyń orynbasary.
Qazirgi qyzmetinde - 2014 jylǵy naýryzdan beri.
225 jyl buryn (1790-1868) nemis matematıgi jáne astronomy Avgýst MEBIÝS dúnıege keldi.
4 9 jyl buryn (1966) frantsýz kınaktrısasy jáne rejısseri Sofı MARSO dúnıege keldi.
10 9 jyl buryn (1906-1991) Honda Motor Corporation kompanııasynyń negizin qalaýshy Soıtıro HONDA dúnıege keldi.