17 qańtar. QazAqparat kúntizbesi
ATAÝLY KÚNDER
Apparattyq erkindik kúni (apparattyq qamtamasyz etý kúni)
Digital Freedom Foundation uıymy 2012 jyly jurtshylyqtyń ashyq apparattyq qamtamasyz etý týraly habardarlyǵyn arttyrý jáne onyń odan ári damýyn yntalandyrý maqsatynda qurǵan. Ashyq jáne erkin apparattyq fılosofııanyń negizi dızaınnyń ashyqtyǵy (shemalar, syzbalar jáne t.b.), mıkrobaǵdarlama, Operatsııalyq júıe jáne qoldanbaly baǵdarlamalar, óz qajettilikterine beıimdelý jáne modıfıkatsııalaý múmkindigi, oqýǵa ashyqtyq, naqty óndirýshiden táýelsizdik jáne basqa da birqatar prıntsıpter.
Ónertapqysh balalar kúni nemese balalar ónertabysy kúni
Bul kún AQSh-tyń áıgili ónertapqyshy, memleket qaıratkeri, ǵalym, jýrnalıst Bendjamın Franklınniń týǵan kúnine oraı tańdalǵan. Ol óziniń eń alǵashqy ónertabysy - júzýge arnalǵan qol jarǵaqty 12 jasynda oılap tapqan eken.
ESTE QALAR OQIǴALAR
1928 jyly Buqtyrma ýeziniń Zyrıan, Pozdnıakov bolysynyń bir bóliginen jáne Óskemen ýeziniń Keńes bolysynyń bir bóliginen Semeı oblysynyń Zyrıan aýdany quryldy. Ákimshilik ortalyǵy – Zyrıanovka aýyly; Sharbaqty aýdany quryldy. Aýdan kólemi 6,9 myń sh. km, ákimshilik ortalyǵy – Sharbaqty qalalyq úlgidegi kenti; ortalyǵy Atbasar ýeziniń Sotsıalıstik bolysynan, Kókshetaý ýeziniń Aqan-Burlyq jáne Keńes bolystarynyń bólikterinen Balkashıno aýylynda Petropavl okrýginiń quramynda Balqash aýdany quryldy. 1997 jyly Sandyqtaý aýdany bolyp ózgertildi.
1960 jyly qazaq tilindegi respýblıkalyq «Bilim jáne eńbek» ǵylymı tanymdyq jýrnalynyń alǵashqy sany jaryqqa shyqty. Alǵashqy redaktory – Kamal Smaıylov. 1989 jyldan «Zerde» degen ataýymen shyǵyp keledi. Jýrnal óz oqyrmandaryn, onyń ishinde jastar men jasóspirimderdi otandyq jáne álemdik ǵylym men bilim salasyndaǵy jańalyqtarmen tanystyryp keldi. Qazaq basylymdarynyń ishinen alǵash ret ál-Farabı týraly maqala osy jýrnalda jarııalandy. Abylaı han men Ábilhaıyr hannyń sýretteri de tuńǵysh ret osy jýrnalda jaryq kórdi.
1992 jyly Joǵarǵy Keńes «Qazaqstan Respýblıkasynyń Prokýratýrasy týraly» Zań qabyldady.
2006 jyly Qazaqstan Respýblıkasy Parlamentiniń 10 jyldyq mereıtoıyna arnalǵan poshta markalaryn «Qazposhta» AQ aınalymǵa shyǵardy. Poshta markasynda Parlamenttiń 10 jyldyq mereıtoıynyń resmı sımvolıkasy Qazaqstannyń týyn beıneleıtin kógildir túste beınelengen. Markalardyń nomınaly - 50 teńge, tırajy - 50 myń dana. Sýretshisi - Danııar Muhame
djanov.
2011 jyly Jýaly aýdanyndaǵy halyq jazýshysy, ańyzǵa aınalǵan qolbasshy-batyr Baýyrjan Momyshulynyń murajaıyna batyrdyń jeke zattary tapsyryldy.
2012 jyly QR Ulttyq banki Qazaqstandaǵy VII qysqy Azııa oıyndaryna arnalǵan 2000 teńge nomınalyndaǵy banknottardy aınalymǵa engizdi.
2012 jyly Jambyldyq sýretshi Aıdarhan Sıhaev Tarazdaǵy eń bıik músindi qashap jasady. Qozy Kórpesh pen Baıan Sulýdyń óshpes mahabbatyna arnalǵan eskertkishtiń bıiktigi bes metrdi quraıdy, músin qola jalatylǵan betonnan jasaldy.
2015 jyly Abý-Dabıde IRENA jańartylatyn energııa jónindegi halyqaralyq agenttigi Assambleıasynyń 5-shi sessııasynda Qazaqstan Respýblıkasy Aǵymdaǵy sessııanyń vıtse-prezıdenti bolyp saılandy. Ábý-Dabıdegi konferentsııaǵa 170-ke jýyq delegatsııa qatysyp otyrǵanyn eskersek, asa zor jetistik.
2015 jyly ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıteti Álem ýnıversıtetteri konsortsıýmynyń (WUC) tolyqqandy múshesine aınaldy. Álem ýnıversıtetteri konsortsıýmy ǵalamnyń jetekshi JOO-lary men ǵylym men bilim berý salasyndaǵy halyqaralyq uıymdardy biriktiredi. Aıta keterligi, ár memleketten tek bir ǵana ýnıversıtet WUC múshesi bola alady.
2017 jyly Bloomberg agenttiginiń sarapshylary álemdegi ınnovatsııalyq ekonomıkasy damyǵan elderdiń reıtıngin jasady. Onda Qazaqstan 45,56 tarmaqtyq kórsetkishpen 48 oryn aldy. Aıta keterligi, Qazaqstan bul reıtıng tizimine engen Ortalyq Azııadaǵy jalǵyz memleket boldy.
2018 jyly Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdentiniń AQSh-qa jasaǵan resmı saparynyń aıasynda ǵarysh salasynda Jerdi qashyqtyqtan zondtaý boıynsha ǵarysh tehnologııalaryn qoldaný jáne keńistiktegi málimetter ınfraqurylymyn damytý salasynda ózara tıimdi yntymaqtastyqqa baǵyttalǵan birqatar qujattarǵa qol qoıyldy.
2019 jyly Túrkistan oblysynyń tarıhı jáne qasıetti oryndary týraly albom-kitaptar jaryqqa shyqty. Avtorlyq ujym Túrkistan oblysynyń tarıhı-kıeli oryndary týraly aqparatty jınaqtap, qorytyndylaýdy maqsat etken. «Ońtústiktiń qasıetti oryndary: ańyz-ápsanalar» kitaby oqyrmandarǵa belgili tarıhı faktiler men oqıǵalardy keńinen túsindiretin aqparat alýǵa múmkindik beredi. Usynylǵan kitaptar jaqsy sýrettelgen, keń aýqymdy oqyrmandar qaýymyna arnalǵan jáne úsh tilde - qazaq, orys jáne aǵylshyn tilderinde shyǵarylǵan.
2020 jyly Qazaqstanda ımportty almastyrý jónindegi keńes quryldy, onyń alańynda bıznes-qoǵamdastyq ýákiletti memlekettik organdarmen jáne uıymdarmen birlesip, jergilikti qamtýdy jáne retteletin satyp alý júıesin damytý, kedendik-tarıftik saıasat, Tehnıkalyq retteý, shıkizat bazasyn damytý, ınfraqurylymdyq damý, memlekettik qoldaý sharalarynyń tıimdiligin arttyrý, ónerkásiptik kooperatsııa men sýbkontraktatsııany damytý jáne óńdeýshi ónerkásipti damytýǵa qatysty basqa da máseleler talqylanatyn bolady.
2022 jyly Qorqyt Ata atyndaǵy Qyzylorda ýnıversıtetiniń ǵalymdary kúrish qabyǵynan bıochar, kremnıı dıoksıdin alý tehnologııasyn ázirledi.Buryn astyqty jınap, óńdegennen keıin myńdaǵan tonna kúrish qabyǵy paıdalanylmaı, jaı órtep jiberetin. Biraq qazir kúrish qabyǵy men saban ǵalymdarynyń arqasynda olar qaǵaz, belsendirilgen kómir, sondaı-aq álemde topyraqtyń jaǵdaıyn jaqsartý jáne onyń tuzdanýyn aıtarlyqtaı azaıtý úshin bıotyńaıtqysh retinde belsendi qoldanylatyn bıochar jasaıdy.
