16 jeltoqsan. Tulǵalar týǵan kún
Búgin, 16 jeltoqsan kúni tulǵalardan kimder dúnıege kelgen? Kazinform oqyrmandaryna esimder kúntizbesin usynady.
96 jyl buryn (1929) ánshi, KSRO jáne Qazaqstan halyq ártisi, Qazaqstannyń eńbek sińirgen ártisi, KSRO jáne Qazaqstan memlekettik syılyǵynyń ıegeri, Sotsıalıstik Eńbek Eri Bıbigúl Ahmetqyzy TÓLEGENOVA dúnıege keldi.
Semeı qalasynda týǵan. Almaty memlekettik konservatorııasyn (Qurmanǵazy atyndaǵy Qazaq ulttyq konservatorııasy) bitirgen.
Óner jolyn kórkemónerpazdar úıirmesinen bastaǵan. 1951-1971 jyldary Qazaq radıosynyń, Qazaq memlekettik fılarmonııasynyń ánshi-solısi, 1971-1979 jyldary Abaı atyndaǵy Qazaq memlekettik akademııalyq opera jáne balet teatrynyń ánshi-solısi, 1979 jyldan Qurmanǵazy atyndaǵy Qazaq ulttyq konservatorııasy vokal kafedrasynyń professory boldy.
Ánshiniń repertýarynda qazaqtyń halyq ánderi, Qazaqstan kompozıtorlarynyń shyǵarmalary bar. Óziniń kontserttik-oryndaýshylyq ónerin sheberliktiń joǵary satysyna kóterip, klassıkalyq dárejege jetkizdi.
Qazaq opera ónerine de eleýli úles qosty. Tańdaýly partııalary: Jibek (E. Brýsılovskıı «Qyz Jibek»), Qarlyǵash (A. Jubanov jáne L. Hamıdı «Abaı»), Gúlbarshyn (E. Rahmadıev «Alpamys»), Djılda, Vıoletta (Dj. Verdı «Rıgoletto», «Travıata»). Ol «Dala qyzy», «Bizdiń súıikti dáriger», «Bul Shuǵylada bolǵan edi», «Taqııaly perishte», «Balalyq shaǵymnyń aspany» fılmderinde óz zamandastarynyń tulǵasyn jasady.
Gastroldik saparmen Kanadada, Frantsııada, AQSh-ta, Italııada, Shvetsııada, Egıpette, Aljırde, Sırııada, Úndistanda boldy.
Qazaq KSR Joǵarǵy Keńesi 7-9-shaqyrylymdarynyń depýtaty.
Lenın, Eńbek Qyzyl Tý ordenderimen, medaldarmen marapattalǵan. Astana qalasynyń qurmetti azamaty.
81 jyl buryn (1944) kınorejısser, sýretshi, anımator, Qazaqstannyń eńbek sińirgen qaıratkeri Ǵanı Ahmetbekuly QYSTAÝOV dúnıege keldi.
Almaty qalasynda týǵan. 1964 jyly Almaty ýchılışesin bitirgen. Lenıngrad (qazirgi Sankt-Peterbýrg) teatr jáne kıno ınstıtýtynda oqydy.
1969 jyly alǵashqy mýltıplıkatsııalyq fılmi «Aıý men qoıandy» túsirdi. Onyń: «Qazyna» (1970), «Úsh tilek», (1971), «Bala men jyn» (1974), «Qadyrdyń baqyty», (1977), «Syılyq», taǵy basqa mýltfılmderi bar. Qazaqstan Komsomol jastary syılyǵynyń ıegeri (1978). QR Kınematografıster odaǵynyń múshesi.
Ýkraınada ótken anımatsııalyq fılmderdiń ashyq festıvali qazylar alqasynyń Arnaıy syılyǵynyń jáne balalar qazylar alqasynyń Bas syılyǵynyń (Lvov qalasy, 1977), XIX Búkilodaqtyq kınofestıvaldiń Birinshi syılyǵynyń jáne Altyn dıplomynyń (Almaty qalasy, 1986), Ýkraınadaǵy anımatsııalyq fılmderdiń ashyq festıvali qazylar alqasynyń Arnaıy syılyǵynyń (Ternopol qalasy, 1986), Azııa, Afrıka jáne Latyn Amerıkasy elderiniń Halyqaralyq kınofestıvali dıplomynyń (Tashkent qalasy, 1986), slavıandyq jáne pravoslavııalyq halyqtardyń II Halyqaralyq «Altyn vıtıaz» kınofestıvaliniń «Qola vıtıaz» syılyǵynyń jáne «Slavıan mádenıetine sińirgen zor úlesi úshin» dıplomynyń (Novı-Sad qalasy, Serbııa, 1993), Halyqaralyq «Hırosıma» kınofestıvali dıplomdarynyń (1998, 2002), I Halyqaralyq «Eýrazııa» kınofestıvali Gran-prıiniń (Almaty qalasy, 1998), I Ulttyq «Sháken juldyzdary» kınofestıvaliniń «Sháken juldyzy» syılyǵynyń (Almaty qalasy, 2003), eń úzdik «Astana-Báıterek» anımatsııalyq fılmi syılyǵynyń (Astana qalasy, 2005) ıegeri. Qazaqstan Lenın komsomoly syılyǵynyń laýreaty (1978).
«Qazaqstan Respýblıkasynyń táýelsizdigine 10 jyl» medalimen marapattalǵan (2001). Qazaqstannyń Eńbek sińirgen qaıratkeri (2002).
60 jyl buryn (1965) Aqtaý qalasy Memlekettik kirister departamentiniń basshysy Erbol Tynymbaıuly ÓTEEV dúnıege keldi.
Mańǵystaý oblysy Qaraqııa aýdany Quryq aýylynda týǵan. 1987 jyly V. I. Lenın atyndaǵy Qazaq polıtehnıkalyq ınstıtýtyn «Mashına jasaý tehnologııasy, metall kesetin stanoktar men aspaptar» mamandyǵy boıynsha, 2002 j. «Ulaǵat» ýnıversıtetin «qarjy jáne nesıe», 2003 jyly Halyqaralyq Eńbek Akademııasyn «Quqyqtaný» mamandyǵy boıynsha támamdaǵan.
Eńbek jolyn 1987 jylǵy tamyzynan 1994 jylǵy tamyz aıy aralyǵynda Mańǵystaý oblysy Quryq aýyly «Mańǵystaýmunaıgazgeologııasy» AQ munaıqurastyrý ınjeneri qyzmetinen bastady. 1995-1996 jyldary Aqtaý qalasy boıynsha salyq ınspektsııasynyń salyq ınspektory bolyp qyzmet atqardy. 1997 jyly «Mańǵystaý — Keń dala» AQ josparly eseptik bóliminiń jetekshi mamany, 1998 jyly «Neftemashservıs» AQ ınjeneri, 1998-2002 jyldary «TM-82» JShS dırektory, 2002-2008 jyldary Qazaqstan Respýblıkasy Qarjy mınıstrliginiń Mańǵystaý oblysy boıynsha Salyq komıtetiniń bas salyq ınspektory, bólim bastyǵy, basqarma bastyǵy, 2008-2014 jyldary Mańǵystaý oblysy boıynsha salyq departamentiniń bólim, basqarma basshysy, Qaraqııa aýdany boıynsha salyq basqarmasynyń bastyǵy, Aqtaý qalasy boıynsha salyq basqarmasynyń bastyǵy qyzmetterin atqardy. 2008-2014 jyldary Mańǵystaý oblysy boıynsha salyq departamentiniń bólim, basqarma basshysy, Qaraqııa aýdany boıynsha salyq basqarmasynyń bastyǵy, Aqtaý qalasy boıynsha salyq basqarma bastyǵynyń orynbasary, 2014-2017 jyldary QR Qarjy mınıstrliginiń Mańǵystaý oblysy boıynsha Memlekettik kirister departamenti Aqtaý qalasy boıynsha Memlekettik kirister basqarma basshysynyń orynbasary, 2017-2019 jyldary QR Qarjy mınıstrliginiń Mańǵystaý oblysy boıynsha Memlekettik kirister departamenti Jańaózen qalasy boıynsha Memlekettik kirister basqarmasynyń basshysy boldy.
2025 jyldan bastap qazirgi qyzmetinde.
50 jyl buryn (1975) San-Frantsıskodaǵy (AQSh) Qazaqstan Respýblıkasynyń Bas konsýly Nazıra Nurtúleýqyzy Nurbaeva dúnıege keldi.
Almatyda dúnıege kelgen. Qazaq memlekettik basqarý akademııasyn qarjy jáne nesıe mamandyǵy boıynsha; Qazaq memlekettik halyqaralyq qatynastar jáne álem tilderi ýnıversıtetin konsýldyq qyzmet mamandyǵy boıynsha; Vıskonsın Rıchlend ýnıversıtetin (AQSh) bıznes ákimshiligi mamandyǵy boıynsha; KIMEP — basqarýshy personal úshin MBA dárejesin bitirgen.
Eńbek joly: PwC kompanııasynyń aǵa keńesshisi/konsýltanty (1998-2003); Lukoil Overseas Services, Ltd kompanııasynyń aǵa salyq keńesshisi (2003-2004); PwC kompanııasynyń salyq jáne zań qyzmetteri jónindegi menedjeri (2004-2007); PwC kompanııasynyń salyq jáne zań qyzmetteri jónindegi aǵa menedjeri (2007-2014); PwC kompanııasynyń Atyraý keńsesiniń basshysy (2017-2020); PwC kompanııasynyń janama salyq tájirıbesiniń jetekshisi (2010-2020); PwC kompanııasynyń munaı-gaz, munaı ken oryndaryna qyzmet kórsetý jáne jańartylatyn energııa salalaryndaǵy klıentterge qyzmet kórsetý tájirıbesiniń jetekshisi (2014-2020); PwC kompanııasynyń salyq jáne zań qyzmetteri jónindegi dırektory (2014-2020); Deloitte kompanııasynyń salyq jáne zań qyzmetteri jónindegi seriktesi (2020-2021); «Samuryq-Qazyna» AQ baqylaý keńesiniń múshesi, ekonomıka jáne qarjy jónindegi basqarýshy dırektory (2021-2023); Qazaqstan Respýblıkasy Syrtqy ister mınıstriniń orynbasary (2023-2024).
2024 jyldyń qyrkúıek aıynan bastap qazirgi qyzmetinde.
39 jyl buryn (1986) Atyraý oblysy ákiminiń orynbasary Daryn Dúısembaıuly ShAMURATOV dúnıege keldi.
Atyraý oblysynyń Inder aýdanynda dúnıege kelgen. M. Ótemisov atyndaǵy Batys Qazaqstan memlekettik ýnıversıtetin (2004) geografııa muǵalimi mamandyǵy boıynsha; Batys Qazaqstan ınjenerlik-gýmanıtarlyq ýnıversıtetin (2012) qarjy mamandyǵy boıynsha bitirgen.
Eńbek joly: Býdenev aýyldyq okrýgi ákimi apparatynyń bas mamany (2009); Inder aýdany ákimi apparatynyń jalpy bóliminiń bas mamany (2009-2012); Inder aýdany ákimi apparatynyń jalpy bóliminiń basshysy (2012); Inder aýdany ákimi apparatynyń basshysy (2012-2017); Atyraý oblysy Inder aýdany ákiminiń orynbasary (08.2017-09.2022); Atyraý oblysy Inder aýdanynyń ákimi (2022 jyldyń qyrkúıegi — 2024 jyldyń qazany).
2024 jyldyń qazan aıynan beri qazirgi qyzmetinde.
34 jyl buryn (1991) AMANAT partııasynyń hatshysy Aleksandr Sergeevıch DANILOV dúnıege keldi.
Qaraǵandyda dúnıege kelgen. Qaraǵandy memlekettik tehnıkalyq ýnıversıtetin jáne L. N. Gýmılev atyndaǵy Eýrazııa ulttyq ýnıversıtetin bitirgen.
Eńbek joly: birneshe jastar qoǵamdyq uıymdarynyń jetekshisi; «United Chemical Company» JShS baspasóz qyzmetiniń basshysy; «Nur-Media» holdıngindegi Mýltımedıa tehnologııalar departamentiniń dırektorynyń orynbasary; AIESEC Qaraǵandy jergilikti komıtetiniń prezıdenti jáne vıtse-prezıdenti; Stopfake.kz jobasynyń jetekshisi (2020 jylǵy shilde — 2021 jylǵy jeltoqsan); Qazaqstan Respýblıkasynyń aqparat jáne áleýmettik damý vıtse-mınıstri (2022-2023).
2025 jyldyń qarasha aıynan beri qazirgi qyzmetinde.
95 jyl buryn (1930-2004) Aýyl sharýashylyǵy ǵylymdarynyń doktory, QR UǴA akademıgi Іztileý Ábýǵalıuly ÁBÝǴALIEV dúnıege kelgen.
Batys Qazaqstan oblysy Jańaqala aýdanynda týǵan. 1953 jyly S. Kırov atyndaǵy Qazaq memlekettik ýnıversıtetin bitirdi.
Eginshilik jáne ósimdik sharýashylyǵy salasyndaǵy kórnekti ǵalym 1956-1959 jyldary QazKSR ǴA botanıka ınstıtýtynda jumys istedi. 1959-1967 jyldary aǵa ǵylymı qyzmetker, bólim meńgerýshisi, dırektordyń orynbasary, 1975 jyly V. Vılıams atyndaǵy Qazaq eginshilik ǴZI dırektory boldy.
20 jyl boıy Qazaqstan Respýblıkasynda eginshilik, ósimdik sharýashylyǵy, selektsııa jáne tuqym sharýashylyǵynyń ǵylymı-tehnıkalyq baǵdarlamasyn basqardy. Onyń jetekshiligimen bogarlyq, tolyqpaıtyn, taý-ken jáne sýarmaly eginshiliktiń aımaqtyq júıeleri ázirlenip, óndiriske keńinen engizildi, aýyl sharýashylyǵy daqyldarynyń 150-den astam suryptary shyǵaryldy, olardyń tuqym sharýashylyǵy uıymdastyryldy, Ońtústik-Shyǵys Qazaqstan aýmaǵynda gıdromodýldik, gıdromelıoratıvtik aýdandastyrý júzege asyryldy.
Ol basshylyq etken jyldary ınstıtýt tek KSRO-da ǵana emes, sonymen qatar odan tys jerlerde de iri ǵylymı ortalyqqa aınaldy. Qazaqstannyń eńbek sińirgen ǵylym qaıratkeri (1984), Qazaq aýyl sharýashylyǵy ǵylymdary akademııasynyń (1994), QR Ulttyq Ǵylym akademııasynyń (1996) tolyq múshesi.
Eńbek Qyzyl Tý ordenderimen, «Qurmet belgisi» ordenimen, Halyq sharýashylyǵy jetistikteri kórmesinde altyn, kúmis jáne qola medaldarmen marapattalǵan. 260-tan astam ǵylymı eńbegi jaryq kórdi.
89 jyl buryn (1936-2010) keńestik jáne qazaq teatr men kıno aktrısasy, KSRO halyq ártisi Farıda Sháripqyzy ShÁRІPOVA dúnıege kelgen.
Qytaı Halyq Respýblıkasynyń Sháýeshek qalasynda týǵan.
Qytaı kınostýdııasy túsirgen «Hasen-Jámıla» kórkem fılminde basty róldi oryndap, ónerimen tanylǵan ol 1955 jyly atamekeni Qazaqstanǵa oraldy. 1959 jyly Qurmanǵazy atyndaǵy Almaty memlekettik konservatorııasyn bitirip, M. Áýezov atyndaǵy Qazaq akademııalyq drama teatryna qabyldandy. Jarty ǵasyrdan astam ýaqyt boıy osy teatrda úzdiksiz óner kórsetti.
Sahnada qazaq jáne álem klassıkteriniń dramalyq týyndylarynda, osy zamanǵy qoıylymdarda basty rólderdi sheberlikpen oryndap, ulttyq teatr óneriniń jańa sapalyq bıikke kóterilýine zor úles qosty. Farıda Sháripova kıno salasynda da jemisti eńbek etti. Ol áıgili rejısserler Sháken Aımanov, Májıt Begalın, Sultan Qojyqov, Ázerbaıjan Mámbetov, Leonıd Agranovıch túsirgen kóptegen tanymal fılmderde oınady. Dýblıaj salasyna da kóp eńbek sińirdi. Farıda Sháripova ónerli jastardy tárbıeleý isine jete kóńil bóldi. T. Júrgenov atyndaǵy óner akademııasynda kórnekti akter Y. Noǵaıbaev ekeýiniń shyǵarmashylyq sheberhanasynda shyńdalǵan jastar búginde elimizdiń teatrlarynda jemisti eńbek etip júr.
Farıda Sháripova mádenıet pen ónerdegi eńbegi úshin Qazaq KSR halyq ártisi, KSRO halyq ártisi qurmetti ataqtaryn, Qaz KSR Memlekettik syılyǵy men KSRO Memlekettik syılyǵyn, QR «Parasat» ordenin ıelendi.