16 SÁÝІR. QAZAQPARAT KÚNTІZBESІ: ATAÝLY KÚNDER, OQIǴALAR, ESІMDER
Danııa Koroldiginiń Ulttyq meıramy - Patshaıymnyń týǵan kúni. 68 jyl buryn (1940) Danııa patshaıymy 2-shi Margrete dúnıege keldi. 1972 jylǵy qańtardyń 14-de taqqa otyrǵan.
Danııa Eýropanyń soltústik-batysynda ornalasqan eń kishkentaı memleket. ıÝtland túbeginiń biraz bóligin, Zelandııa, Fıýn, Lollann, Falster, Men, Bornhlm, t.b. araldardy alyp jatyr. Ońtústiginde Germanııamen shektesedi. Shyǵysynda Baltyq, batysy men soltústigi Soltústik teńizimen shaıylady. Ákimshilik jaǵynan 14 amtqa (oblysqa) bólinedi. Astanasy - Kopengagen. Memlekettik tili - dat tili. Aqsha birligi - dat kronasy. Danııa - konstıtýtsııalyq monarhııa. Memleket basshysy - Patshaıym. Joǵarǵy atqarýshy organy - Úkimet. Joǵarǵy zań shyǵarýshy organy bir palataly parlament - Folketıng.
Bolgarııada Konstıtýtsııa kúni. Sáýirdiń 16-da Bolgarııada Zańger kúni jáne Birinshi Bolgar konstıtýtsııasynyń merekesi atap ótiledi (1879 jyly eldiń Birinshi Uly Halyq jınalysynda qabyldanǵan Tyrnov Konstıtýtsııasy).
Armenııada polıtsııa qyzmetkerleriniń kúni. 2001 jyldan «Polıtsııa týraly» zańy qabyldanǵan kúnnen bastap atap ótiledi.
Izraılde Táýelsizdik kúni. Izraılde bul mereke saltanatty túrde áskerı sherýlermen atap ótiledi.
ESTE QALAR OQIǴALAR
97 jyl buryn (1918) Orynborda qazaq tilinde «Qazaq muńy» gazeti shyǵaryldy. Gazet Álibı Jangeldınniń bastamasymen qurylǵan. «Qazaq muńy» bolshevıkter saıasatyn nasıhattap, Alash partııasyna qarsy baǵyt ustandy. Oblystyń eńbekshi buqarasyna ókimettiń alǵashqy dekretteriniń mán-mazmunyn túsindirdi. Kóp uzamaı, azamat soǵysynyń bastalýyna baılanysty, Dýtov aqgvardııashylarynyń bıligi júre bastaǵan kezde, gazet shyǵýyn toqtatqan.
93 jyl buryn (1922) Qostanaı drama teatry quryldy.
81 jyl buryn (1934) Keńes Odaǵynda 1934-1991 jyldary Otan úshin erekshe erlik kórsetken adamdarǵa beriletin eń joǵarǵy ataǵy - Keńes Odaǵynyń Batyry KSRO Ortalyq Atqarý komıtetiniń qaýlysymen bekitilgen. Keńes Odaǵynyń Batyry ataǵy KSRO Joǵarǵy Keńesiniń Tóralqasynyń Jarlyǵymen berildi. Keńes Odaǵynyń Batyry ataǵy berilgenderge Lenın ordeni, «Altyn Juldyz» medali jáne KSRO Joǵarǵy Keńesi Tóralqasynyń gramotasy tapsyryldy. Keńes Odaǵynyń Batyry ataǵyn ekinshi ret alǵandar ekinshi «Altyn Juldyz» medalimen marapattalyp, onyń týǵan jerine qoladan bıýst qoıyldy. Al Keńes Odaǵynyń Batyryn úsh ret alǵandarǵa bıýst Máskeýde ornatyldy. Keńes Odaǵynyń Batyry ataǵyn alǵash alǵandar muzda qalǵan kemelerdegi adamdardy qutqarýshy ushqyshtar boldy. Qazaqstandyqtardyń ishinen eń alǵashqy Keńes Odaǵynyń Batyry ataǵy ushqysh P.Shevtsovqa Ispanııada fashızmge qarsy kúreste kórsetken erligi úshin berildi. Uly Otan soǵysy jyldarynda 500-ge jýyq qazaqstandyqtar Keńes Odaǵynyń Batyry atandy. Keńes Odaǵy tusynda atalmysh ataqqa 12500-ge jýyq adam ıe boldy.
25 jyl buryn (1990) Qazaq KSR Mınıstrler Keńesiniń № 148 qaýlysymen Qaraǵandy oblystyq fılarmonııasyna Qalı Baıjanovtyń esimi berildi.
16 jyl buryn (1999) Qazaqstannyń Qytaıdaǵy Elshiliginde Elbasy Nursultan Nazarbaevtyń qytaı jáne aǵylshyn tilderinde shyǵarylǵan «Qazaqstan - 2030» kitabynyń tusaýkeseri ótkizildi.
13 jyl buryn (2002) Cisco Systems kompanııasynyń Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy ókildigi ashyldy.
12 jyl buryn (2003) QR Úkimetiniń qaýlysyna sáıkes «Turǵyn-úı jınaq qurylys banki» JAQ quryldy.
10 jyl buryn (2005) Elbasy Nursultan Nazarbaev Qazaqstan Respýblıkasy Syrtqy ister mınıstrligi jańa ǵımaratynyń ashylý saltanatyna qatysty.
10 jyl buryn (2005) Elbasy Nursultan Nazarbaev «Belgilengen áskerı qyzmet merzimin ótkergen merzimdi áskerı qyzmettegi áskerı qyzmetshilerdi zapasqa shyǵarý jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattaryn 2005 jyldyń sáýir-maýsymynda jáne qazan-jeltoqsanynda kezekti merzimdi áskerı qyzmetke shaqyrý týraly» Jarlyqqa qol qoıdy jáne «Memlekettik áleýmettik tapsyrys týraly» jáne «Memlekettik satyp alýlar týraly» Qazaqstan Respýblıkasy zańyna tolyqtyrýlar engizý týraly», «Qazaqstan Respýblıkasy Úkimeti men Slovakııa Respýblıkasy Úkimeti arasyndaǵy halyqaralyq avtokólik qozǵalysy Kelisimin ratıfıkatsııalaý týraly», «Qazaqstan Respýblıkasynyń sáýlet, qala qurylysy jáne qurylys qyzmeti týraly», «Qazaqstan Respýblıkasy men Reseı Federatsııasynyń qaýipsizdigi úshin Qazaqstan Respýblıkasy men Reseı Federatsııasy arasyndaǵy qarýly kúshterdi birigip qoldaný Kelisimin ratıfıkatsııalaý týraly», «Qazaqstan Respýblıkasy Úkimeti men Qyrǵyzstan Respýblıkasy Úkimeti arasyndaǵy taýarlardyń avtomobıl kóligimen Qazaqstan Respýblıkasy aýmaǵynan tranzıttik qozǵalysy Kelisimin ratıfıkatsııalaý týraly» Zańdaryna qol qoıdy.
8 jyl buryn (2007) Qazaqstan men Kýba arasyndaǵy dıplomatııalyq qarym-qatynastardyń bekitilgenine 15 jyl tolýyna baılanysty Kýbanyń Qazaqstandaǵy Elshisi Teresıta Kapote Kamacho Qazaqstannyń jazýshysy Rollan Seısenbaevty latyn-amerıkan ádebıetin nasıhattaýdaǵy qosqan úlesi úshin «Dostyq» ordenimen marapattady.
6 jyl buryn (2009) Pekındegi Dıaoıýıtaı memlekettik rezıdentsııasynda Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti Nursultan Nazarbaevty Qytaıdyń Olımpıada komıtetiniń joǵarǵy syılyǵymen marapattaý rásimi bolyp ótti.
Qytaıdyń Ulttyq Olımpıadalyq komıtetiniń qurmet belgisi 2008 jyldyń tamyzynda bekitilgen jáne olımpıadalyq qozǵalystyń damýyna, sport pen salaýatty ómir saltyna óz úlesterin qosqany úshin beriledi.
5 jyl buryn (2010) Qostanaıda Ahmet Baıtursynov atyndaǵy Qostanaı memlekettik ýnıversıtetiniń murajaılar keshenin ashý rásimi ótti.
5 jyl buryn (2010) «Abaı» halyqaralyq klýby «Amanat» jýrnalyn shyǵara bastady.
5 jyl buryn (2010) Groznyı qalasynyń №1 lıtseıine Qazaqstan Prezıdenti Nursultan Nazarbaevtyń esimi berildi.
QR Prezıdenti N.Nazarbaevtyń atynan lıtseıge «Ford» shaǵyn avtobýsy, kitaphana, sondaı-aq kompıýterlik synypqa arnalǵan ınteraktıvti taqta tabystaldy.
4 jyl buryn (2011) Qazaqstanda ıslam dininiń bastaý kózderi týraly otandyq ǵalymdardyń eńbekterine arnalǵan «Danalardyń izimen» atty kólemdi televızııalyq ekspedıtsııa jobasy iske qosyldy.
12 derekti fılmde Ahmet ıAasaýı, ál-Farabı, Hıbatolla át-Tarazı, Turmaǵambet Іztileýov, Pir Beket-ata, Áýbákir Kerderi, Ybyraı Altynsarın, Máshhúr Júsip Kópeev, Abaı Qunanbaev, Shákárim Qudaıberdıev, Nýan Hazretterdiń ómiri men din jolyndaǵy ǵylymı eńbekteri kórsetildi.
2 jyl buryn (2013) Birikken Arab Ámirliginiń Dýbaı qalasynda «Qazaqstan temir joly UK» AQ men DP World jahandyq kemejaı operatorynyń arasynda yntymaqtastyq týraly kelisimge qol qoıyldy.
162 jyl buryn (1853) Úndistanda alǵashqy jolaýshylar temir joly ashyldy. Bul jol Bombeı (qazirgi Mýmbaı) jáne Thaný (qazirgi Thane) qalalaryn biriktirdi.
ESІMDER
87 jyl buryn (1928-2013) ánshi, KSRO halyq ártisi, Qazaqstannyń eńbek sińirgen ártisi, Qazaqstan Memlekettik syılyǵynyń ıegeri, Halyqaralyq teatr ınstıtýtynyń múshesi JAMANOVA Roza Úmbetqyzy dúnıege keldi.
Aqtóbe qalasynda týǵan. Almaty konservatorııasyn bitirgen. 1953 jyldan Qazaq opera jáne balet teatrynyń ánshisi bolǵan. Ánshi otandyq jáne klassıkalyq operalarda basty partııalardy oryndap, Aqjúnis, Jibek (E.Brýsılovskıı «Er Tarǵyn», «Qyz Jibek»), Sara (M.Tólebaev «Birjan-Sara»), Ajar (A.Jubanov, L.Hamıdı «Abaı»), Tatıana, Iolanta (P.Chaıkovskıı «Evgenıı Onegın», «Iolanta»), Marııa Aleksandrovna (ıÝ.Mentýs «Aǵaıyndy Ýlıanovtar»), Valentına Panfılova (Ǵ.Jubanova «Jıyrma segiz»), Chıo-Chıo-San (Dj. Pýchchını «Chıo-Chıo-San»), Amelııa (Dj.Verdı «Balmaskarad»), t.b. obrazdaryn somdaǵan. Sondaı-aq, Q.Qojamııarovtyń «Nazýgýmyndaǵy» Nazýgým, E.Rahmadıevtiń «Qamar sulýyndaǵy» Qamar, S.Muhamedjanovtyń «Aısulýyndaǵy» Aısulý partııalaryn tuńǵysh oryndaǵan. Ol gastroldik saparmen kóptegen shet elderde bolyp, qazaq án ónerin nasıhattaýǵa úlken úles qosqan. 1962-1979 jyldary aralyǵynda Qazaq teatr qoǵamynyń tóraǵasy bolǵan.
Eńbek Qyzyl Tý, Lenın jáne Halyqtar dostyǵy ordenderimen marapattalǵan. «Tarlan» syılyǵynyń ıegeri.
74 jyl buryn (1941) KSRO jáne Qazaqstan Respýblıkasy prokýratýrasynyń qurmetti qyzmetkeri, 3-shi sanatty memlekettik ádilet keńesshisi ÁShLıAEV Tólegen Áshláıuly dúnıege keldi.
Qaraǵandy oblysynyń Aǵadyr (qazirgi Shet aýdany) aýdanynda týǵan. S.Kırov atyndaǵy Qazaq memlekettik ýnıversıtetin (ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıverstıteti) bitirgen. 1965-1988 jyldary - Qaraǵandy oblysy Oktıabr aýdandyq prokýratýrasynyń aǵa tergeýshisi, oblystyq prokýratýranyń aǵa tergeýshisi, prokýrory, tergeý bólimi bastyǵynyń orynbasary, Saran qalasynyń prokýrory, Qaraǵandy qalasy prokýrorynyń orynbasary. 1988-1992 jyldary - Qazaqstan Respýblıkasy Bas prokýratýrasy bólim bastyǵynyń orynbasary, basqarmanyń aǵa prokýrory, bólim bastyǵy. 1992-1996 jyldary - Jezqazǵan oblysynyń prokýrory. 1996-2004 jyldary - Almaty qalalyq kólik prokýrory, Ońtústik-Shyǵys aımaqtyq kólik prokýrory. 2004 jyldan bastap zeınet demalysyna shyqqan.
«Qurmet belgisi», «Qurmet» ordenderimen marapattalǵan.
62 jyl buryn (1953) bıologııa ǵylymdarynyń doktory, professor, Ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıtetiniń bıologııa fakýltetiniń dekany ShALAHMETOVA Tamara Mınajqyzy dúnıege keldi.
Astrahan oblysynda (Reseı) týǵan. Jasýshalyq bıologııa salasyndaǵy tanymal maman, 2003 jyly Reseı halyqaralyq jasýshalyq bıologııa jónindegi qoǵamynyń músheligine saılandy (Reseı Ǵylym Akademııasynyń Tsıtologııa ınstıtýty, Sankt-Peterbor q.). T.M.Shalahmetovanyń basshylyǵymen 5 kandıdattyq, bir PhD doktory qorǵaldy. Parıjdegi Per jáne Marı Kıýrı ýnıversıtetinde, Germanııanyń Osnobrıýk ýnıversıtetinde taǵlymdamadan ótti. ǵylymdaǵy kórnekti jetistikteri úshin eki márte QR Bilim jáne ǵylym mınıstrliginiń memlekettik stıpendııasyna ıe boldy.
61 jyl buryn (1954) Muhtar Áýezov atyndaǵy Ońtústik Qazaqstan memlekettik ýnıversıtetiniń rektory MІRHALYQOV Jumahan Úshkempiruly dúnıege kelgen.
Jambyl qalasynda (qazirgi Taraz qalasy) dúnıege kelgen. A.N. Kosygın atyndaǵy Eńbek Qyzyl Tý Ordendi Máskeý toqyma ınstıtýtyn, osy oqý ornynyń aspırantýrasyn támamdaǵan. Tehnıka ǵylymdarynyń doktory, professor, Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq ınjenerlik akademııasynyń korrespondent-múshesi.1976-1979 jyldary - Jambyl tehnologııalyq ınstıtýty HTOOP kafedrasynyń assıstenti, mashyqtanýshy-izdenýshisi. 1979-1982 jyldary - A.N. Kosygın atyndaǵy Eńbek Qyzyl Tý Ordendi Máskeý toqyma ınstıtýtynyń aspıranty. 1983 - 1998 jyldary - Jambyl tehnologııalyq ınstıtýty «Jeńil ónerkásibtiń mashınalary men apparattary» kafedrasynyń oqytýshysy, aǵa oqytýshysy, dotsenti, ınstıtýttyń kommertsııalyq bóliminiń bastyǵy, FMA fakýlteti dekanynyń orynbasary, TTM kafedrasy meńgerýshisiniń mindetin atqarýshy, meńgerýshisi. 1998-2008 jyldary - M.H. Dýlatı atyndaǵy Taraz memlekettik ýnıversıteti jeńil jáne toqyma ónerkásibi fakýltetiniń dekany, toqyma óndirisiniń tehnologııasy kafedrasynyń dotsenti, professory. 2008 - 2012 jyldary - M. Áýezov atyndaǵy Ońtústik Qazaqstan memlekettik ýnıversıteti jeńil jáne tamaq ónerkásibi fakýltetiniń dırektory, dekany, jeńil jáne tamaq ónerkásibi kafedrasynyń professory, osy ýnıversıtettiń ınnovatsııalyq qyzmet jónindegi prorektory mindetin atqarýshy, prorektory. 2012 jylǵy qańtardan bastap - M. Áýezov atyndaǵy Ońtústik Qazaqstan memlekettik ýnıversıtetiniń rektory.
2004 jyly Qazaqstan Respýblıkasy Bilim jáne ǵylym mınıstrliginiń «Qazaqstan Respýblıkasy bilim salasynyń Qurmetti qyzmetkeri» tós belgisimen marapattalǵan, 2009 jyly Qazaqstan Respýblıkasy Bilim jáne ǵylym mınıstrliginiń «Joǵary oqý ornynyń úzdik oqytýshysy» grantynyń ıegeri atanǵan.
56 jyl buryn (1959) tanymal ánshi, kompozıtor, Qazaqstan Jastar odaǵy syılyǵynyń laýreaty, Qazaqstannyń eńbek sińirgen ártisi, Qazaqstan kompozıtolar odaǵynyń múshesi, Respýblıkalyq «Jiger-87», Halyqaralyq «Ystyqkól-89», «Buqara-90» festıvalderiniń, Sh.Qaldaıaqov atyndaǵy respýblıkalyq baıqaýdyń, «Azııa daýysy-95», «Altyn dısk-97» (Ystambul), Frantsııadaǵy «Dostyq ánderi» festıvalderiniń, «Kaır-2003» (Mysyr) halyqaralyq baıqaýynyń laýreaty OMAROV Marat Ábdiuly dúnıege keldi.
Ońtústik Qazaqstan oblysynda týǵan. Ál-Farabı atyndaǵy Mádenı-aǵartý ınstıtýtyn bitirgen. Shymkent oblystyq fılarmonııasynda «Aýylym - ánim» ansambliniń ánshisi, Qazaq televızııasynyń mýzykalyq redaktory qyzmetterin atqarǵan. 2001 jyldan Astana qalasynda Prezıdent orkestrinde jáne fılarmonııada qyzmet istegen. Ol «Naýryz» shyǵarmashylyq qoryn, «Balalardy damytý» qoryn ashqan. 2000 jyly Los-Andjeles qalasyndaǵy FIDOF Álemdik kompozıtorlar qaýymdastyǵynyń múshesi bolyp qabyldandy. Ánshiniń oryndaýynda «Anashym», «Áke armany», «Qyz syny», «Syńarym», «Ánshi balapan», «Qoshtasqym kelmeıdi», «Arman qala - Astana», «Mekke-Mádıne», «Naýryz», t.b. ánderi bar.
55 jyl buryn (1960) QR QM MKD Shyǵys Qazaqstan oblysy boıynsha memlekettik kirister departamenti basshysynyń orynbasary QAMALHANULY Bádelhan dúnıege keldi.
Semeı oblysynyń Aqsýat aýdanynda 1960 jyly 16 sáýirde dúnıege keldi. 1996 jyly zańger mamandyǵy boıynsha S. Kırov atyndaǵy Qazaq memlekettik ýnıversıtetin támamdady. 1990 jyldan bastap quqyq qorǵaý organdarynda jumys isteıdi. Óziniń eńbek jolyn Almaty oblystyq atqarý komıteti ІІB Qaskeleń aýdandyq atqarý komıteti ІІB-de Sotsıalıstik menshikti talan-tarajǵa salýǵa qarsy kúres bóliminiń jedel ýákili qyzmetinen bastady. Almaty oblysynyń Jambyl aýdanynda ІІO ekonomıkalyq qylmyspen kúres bóliminiń basshysy bolǵan, Almaty oblysy boıynsha Memlekettik qyzmet jáne kadr basqarmasy laýazymdyq qylmys basqarmasy basshynyń orynbasary bolyp qyzmet atqarǵan. Sonymen qatar, ol Jambyl oblysy ІІB 9-shy basqarmasynyń basshysy, Qyzylorda, Jambyl oblysy ІІD basshysynyń orynbasary, Batys Qazaqstan oblysy Kóliktegi ІІD-de jumys jasaǵan. QR-daǵy Interpol Ulttyq ortalyq bıýrosynyń basshysy bolǵan.
54 jyl buryn (1961) «Astanaenergoservıs» AQ Basqarma tóraǵasynyń orynbasary QANSEIІTOV Manaphan Bekzatuly dúnıege keldi.
1984 jyly Qazaq hımııa-tehnologııalyq ınstıtýtyn «Injener-qurylysshy» mamandyǵy boıynsha bitirdi. Eńbek jolyn 1984 jyldyń qazan aıynan 1985 jyldyń qyrkúıek aıyna deıin «Djambýlselstroı» trest qurylys bólshekteri jáne qurylymdary kombınatynyń polıgon qoımasynyń smenany basqaratyn masteri. 1985 jyldyń qazan aıynan 1991 jyldyń qańtar aıyna deıin «Mehanıka grýntov, osnovanııa ı fýndamentov» kafedrasynyń oqý masteri, «Qurylys óndirisiniń tehnologııasy» kafedrasynyń oqytýshysy, V.I. Lenın atyndaǵy polıtehnıkalyq ınstıtýtynyń Eńbek Qyzyl nyshany Qazaq ordeni fılıalynyń zertteýshi-mashyqtanýshy. 1991 jyldyń qańtar aıynan 1994 jyldyń maýsym aıyna deıin Qazaq hımııa-tehnologııalyq ınstıtýtynyń aspıranty. 1994 jyldyń qurkúıek aıynan bastap 2005 jyldyń qurkúıek aıyna deıin Jelezobeton» AQ aımaqaralyq assotsıatsııasynyń temirbetondy qurylymdar zerthanasynyń aǵa ǵylymı qyzmetkeri, «BatysEkoproekt» JShS bas ınjeneri. 2006 jyldyń qańtar aıynan bastap 2007 jyldyń jeltoqsan aıyna deıin Almaty qalasy Medeý aýdany ákimi apparatynyń qurylys jáne abattandyrý bóliminiń bastyǵy. 2007 jyldyń jeltoqsan aıynan bastap 2008 jyldyń sáýir aıyna deıin Almaty qalasy Energetıka jine kommýnaldyq sharýashylyq departamentiniń energetıka bóliminiń bas mamany, kóriktendirý bóliminiń bastyǵy. 2008 jyldyń sáýir aıynan bastap tamyz aıyna deıin «Astana qalalyq kommýnaldyq sharýashylyǵy» AQ Basqarma tóraǵasynyń qarjy jónindegi orynbasary. 2008 jyldyń tamyz aıynan bastap 2012 jyldyń maýsym aıyna deıin Almaty qalasy Almaly aýdany ákiminiń orynbasary. 2012 jyldyń maýsym aıynan bastap 2013 jyldyń naýryz aıyna deıin «Astana qalasynyń Energetıka jáne kommýnaldyq sharýashylyq basqarmasy» MM bastyǵynyń ınfraqurylymdy damytý jónindegi orynbasary. 2013 jyldyń naýryzdan bastap Astana qalasynyń Energetıka jáne kommýnaldyq sharýashylyq basqarmasy basshysynyń laýazymyna taǵaıyndalǵan.
54 jyl buryn (1961) Eýrazııalyq ekonomıkalyq komıssııanyń kásipkerlik qyzmetti damytý departamentiniń dırektory AQBERDIN Rústem Aleksandruly dúnıege keldi.
Qaraǵandy oblysynda týǵan. 1990-1992 jyldary - Qazaqstan Respýblıkasy Ǵylym akademııasynyń Hımııa-metallýrgııalyq ınstıtýtynyń ǵylymı qyzmetkeri. 1992-1995 jyldary - «Parıtet» jekemenshik kásipornynyń dırektory. 1995-2001 jyldary -Qaraǵandy aımaqtyq pensıonerler men az qamtylǵan halyqty qorǵaý jónindegi qaıyrymdylyq qorynyń prezıdenti. 2001-2003 jyldary - «Sharýashylyq basqarmasy» jabyq aktsıonerlik qoǵamynyń prezıdenti. 2003-2010 jyldary Qazaqstan Respýblıkasy Indýstrııa jáne saýda mınıstrligi Ónerkásip salasy departamenti dırektorynyń orynbasary, Qazaqstan Respýblıkasy Indýstrııajáne saýda mınıstrligi Básekelestikti qorǵaý jónindegi komıtet tóraǵasynyń orynbasary, Qazaqstan Respýblıkasy Indýstrııa jáne saýda mınıstrligi Kásipkerlikti damytý jónindegi departamenttiń dırektory, Qazaqstan Respýblıkasy básekelestikti qorǵaý jónindegi Agenttik tóraǵasynyń orynbasary qyzmetterin atqarǵan. 2011-2012 jj «NurOtan» HDP Innovatsııalyq komıteti tóraǵasynyń birinshi orynbasary .
52 jyl buryn (1963) Qazaqstan Respýblıkasy Qarjy mınıstrliginiń Kedendik baqylaý komıteti tóraǵasynyń orynbasary TEN Igor Vıktorovıch dúnıege keldi.
Omsk qalasynda dúnıege kelgen, 1986 jyly «taý ınjeneri-tehnolog» mamandyǵy boıynsha Qazaq polıtehnıkalyq ıntıtýtyn bitirdi.
1980 jyly Almaty aýyr mashına qurastyrý zaýytynyń elektermontajy bolyp eńbek jolyn bastady. 1986 jylǵy shildeden bastap 1992 jylǵy maýsymǵa deıin Alma-Ata «ıÝjkazgeologııa» izdestirý-túsirý ekspedıtsııasynyń burǵylaýshysy, burǵylaýshy sheberi, QazPTI ınjeneri, «Bóbek» kooperatıviniń slesari, Almaty qalasy «Tenko» shaǵyn óndirisiniń dırektory bolyp qyzmet atqardy. 1992 jylǵy maýsymnan bastap 1999 jylǵy maýsymǵa deıin keden organdarynda Almaty kedeni býhgalterlik esep jáne kedendik tólemder bóliminiń aǵa ınspektory, QR MKM Kedendik kirister basqarmasynyń bas ınspektory, bólim bastyǵy, bastyqtyń orynbasary, bastyǵy bolyp qyzmet ótkerdi. 1999 jylǵy maýsymda Qazaqstan Respýblıkasy Qarjy mınıstrligine Hatshylyqtyń konsýltanty laýazymyna aýysýǵa baılanysty keden organdarynan jumystan bosatylǵan bolatyn. 2000 jylǵy sáýirden bastap 2001 jylǵy jeltoqsanǵa deıin «Tranko-Logıstık» JAQ Vıtse-prezıdenti, «Kedentransservıs» JAQ keden organdarymen ózara baılanys basqarmasynyń bastyǵy, «Alash-broker» JShS keńesshisi laýazymdarynda jumys istedi. 2001 jylǵy jeltoqsannan bastap 2004 jylǵy maýsymǵa deıin - QR MKM KK Ortalyq energetıkalyq kedeniniń bastyǵy, QR MKM KK Kedendik baqylaýdy uıymdastyrý jáne keden rejımderi bas basqarmasynyń bastyǵy, QR KBA Kedendik kirister departamentiniń bastyǵy. 2004 jylǵy maýsymnan bastap 2009 jylǵy naýryzǵa deıin KATEK ZJShS Qazaqstan Assotsıatsııasynyń Prezıdenti, Almaty qalasy «Frýtengrýpp» JShS keńesshisi, Astana qalasy Ekonomıkalyq zertteý ınstıtýtynyń aǵa sarapshysy laýazymdarynda qyzmet atqardy. 2009 jylǵy naýryzdan bastap 2011 jylǵy shildege deıin Qazaqstan Respýblıkasy Qarjy mınıstrligi Kedendik baqylaý komıteti tóraǵasynyń orynbasary laýazymyn atqardy. 2011 jylǵy qyrkúıekten bastap 2012 jylǵy naýryzǵa deıin - QR QM KBK Almaty qalasy boıynsha Kedendik baqylaý departamenti bastyǵynyń orynbasary. 2012 jylǵy naýryzdan bastap Qazaqstan Respýblıkasy Qarjy mınıstrligi Kedendik baqylaý komıteti tóraǵasynyń orynbasary laýazymynda qyzmet atqarady.
192 jyl buryn (1823-1852) nemis matematıgi Ferdınand EIZENShTEIN dúnıege keldi.
126 jyl buryn (1889-1977) amerıkalyq kınoakter, kınorejısser, kompozıtor ári prodıýser, Oksford ýnıversıtetiniń qurmetti doktory ChAPLIN (Chaplin) Charlz Spenser dúnıege keldi.
London qalasynda týǵan. 1897-1942 jyldary mıýzok-holl sahnasynda, F.Kargo jetekshilik etken pantomıma teatrynda oınap, akterlik óner sheberligin jetildirdi. Ol munda mıýzkl-holldyń talabyna oraı plastıka men pantomıma ónerin úzdik meńgerdi. 1914 jyly AQSh-ta kınodaǵy akterlik jáne rejısserlik óner jolyn bastady. Qoıǵan fılmderdiń stsenarıılerin de ózi jazdy. Bir qatar fılmderinde lırıkalyq jáne komedııalyq boıaýdy sheber sheńdestire otyryp, «kishkene adamnyń» este qalar jıyntyq beınesin jasady. Pantomıma men komedııa ónerin jan-jaqty damyta otyryp, óz ornymen paıdalaný arqyly «Náreste» men «Altynnyń álegi» fılminde aqsha bılegen ortadaǵy qorǵansyz jandardyń azapty aýyr ómir-turmysyn beıneledi. 1922 jyly «Charllz Chaplın fılm korporeıshen» degen atpen kınofırma uıymdastyrdy. «Parıj qyzy» fılmin qoıýmen óziniń kınoda psıhologııalyq drama jasaýdyń sheberi ekenin baıqatty. «Pılıgrım», «Tsırk», «Úlken qalanyń ottary», «Jańa kezeń», «Uly dıktator», «Mese Verdý», «Rampa ottary», «Korol Nıý-Iorkte», «Gonkongten kelgen graf áıeli» atty fılmderdiń avtory. Onyń shyǵarmalary Amerıka Qurama Shtattarynyń realıstik kıno óneriniń qalyptasýyna ıgi yqpal jasaýmen qatar, dúnıejúzilik kınokomedııanyń damýyna da mol úles qosty. 1954 jyly Halyqaralyq Beıbitshilik syılyǵyn aldy.
88 jyl buryn (1927) Rım-katolık shirkeýiniń basshysy (2005-2013), 265-shi Rım Papasy BENEDIKT XVI (shyn aty-jóni Iozef Aloız Rattsınger) dúnıege keldi. 2013 jyly aqpanda óz erkimen Papa taǵynan bas tartty.
69 jyl buryn (1946) ózbek ánshisi, kompozıtor, Ózbekstannyń, Qazaqstannyń, Qyrǵyzstannyń halyq ártisi, Ózbekstan memlekettik syılyǵynyń laýreaty ZÁKІROV Farýh Kárimuly dúnıege keldi.
Ózbekstannyń Tashkent qalasynda týǵan. Tashkent konservatorııasyn bitirgen. 1969-1971 jyldary Ózbekstan estrada orkestriniń ánshisi bolǵan. 1971 jyldan «ıAlla» ansambliniń ánshisi, 1976 jyldan kórkemdik jetekshisi. «ıAlla» ansambliniń dúnıe júzine tanylýy Zákirovtyń shyǵarmashylyǵymen tyǵyz baılanysty. Ol «Túngi juldyz», «Báısheshek», «Kóńildi shaıhana», «Úshqudyq», «Lola», t.b. ánderdiń avtory, ári oryndaýshysy.
Birneshe medaldarmen marapattalǵan.