16 naýryz. Jylnama
Kazinform oqyrman nazaryna 16 naýryzǵa arnalǵan ataýly kúnder men este qalar oqıǵalar kúntizbesin usynady.
ESTE QALAR OQIǴALAR
1932 jyly B.Maılınniń «Kelin men shesheı», K.Qyrqymbaevtyń «Kelinshek» atty komedııalarymen Jambyl aýdandyq teatry óz shymyldyǵyn ashty. Teatrdyń alǵashqy trýppasy quramynda S.Atamqulov, J. Abyzbaev, S. Abyzbaeva, Sh. Sákıev, M. Tabanov, t.b. akterler óner kórsetti, al rejısserlik jumysty R. Ábdirahmanov, J. Arǵynbaev atqardy. Aýdandyq teatr 1940 jyly oblystyq qazaq drama teatry bolyp quryldy. 1945 jyly Abaı esimi berildi.
1944 jyly Kókshetaý oblysy quryldy. Ákimshilik ortalyǵy – Kókshetaý qalasy. Onyń aýmaǵy sol kezde batystan shyǵysqa 600 shaqyrymǵa jýyq, soltústikten ońtústikke 200 shaqyrymnan astam jerdi alyp jatty. Oblys 1997 jyly mamyrdyń 3-inde Soltústik Qazaqstan oblysyna qosylýyna baılanysty taratyldy. 1999 jyly onyń úsh aýdany jáne Kókshetaý qalasy Aqmola oblysynyń quramyna endi.
1944 jyly Taldyqorǵan oblysy quryldy. Ákimshilik ortalyǵy – Taldyqorǵan qalasy. Oblys 1997 jyly Almaty oblysyna qosylýyna baılanysty taratyldy. 2022 jyly, maýsymnyń 8-inde Jetisý oblysy quryldy, ortalyǵy - Taldyqorǵan qalasy.
1992 jyly jeke áskerı qurylym jáne Qarýly Kúshterdiń rezervi retinde Qazaqstannyń Respýblıkalyq ulany quryldy. Búginde ol Qazaqstan Respýblıkasy Memlekettik kúzet qyzmetine kiredi, Nysandardy qorǵaý qyzmeti (Respýblıkalyq ulan) dep atalady jáne memlekettiń ulttyq qaýipsizdigin qamtamasyz etý kúshterine jatady. Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń 2019 jylǵy 13 maýsymdaǵy № 13 Jarlyǵymen nysandardy qorǵaý qyzmeti erekshe maqsattaǵy kúsh bolyp qaıta quryldy.
1998 jyly Y. Altynsarın atyndaǵy Bilim problemalary ǵylymı-zertteý ınstıtýtynyń ataýy Y.Altynsarın atyndaǵy Qazaq bilim akademııasy bolyp ózgertildi.
2009 jyly Almatyda «Alashorda» derekti fılmi tanystyryldy. Fılmniń rejısseri – qazaqstandyq tanymal kınematografıst Qalıla Omarov. Fılm Qazaqstan Respýblıkasynyń aqparat jáne mádenıet mınıstrliginiń tapsyrmasymen «Alash» qozǵalysynyń 90 jyldyǵyna arnalyp túsirilgen. 52 mınýttyq fılmniń stsenarııin jazǵan – Bolat Múrsálim, kompozıtory – Aqan Musaqulov.
2012 jyly Qazaqstan «Ádilet» tarıhı-aǵartý qoǵamy «Azaly kitaptyń» 9-basylymyn shyǵardy. «Azaly kitaptyń» bul shyǵarylymy qyzyl terror kezeńinde Almaty qalasy mańyndaǵy «Jańalyq» qorymynda jatqan jazyqsyz qurbandardyń esimderin jańǵyrtýǵa arnaldy. Kitapta 1937-1946 jyldar aralyǵynda atylyp, Jańalyq aýyly mańyndaǵy qorymǵa kómilgen 4 121 adam týraly qysqasha málimetter berildi.
2012 jyly Nıý-Iork ýnıversıteti janyndaǵy Ejelgi álemdi zertteý jónindegi ınstıtýt ǵımaratynda «Kóshpendiler jáne olardyń baılanystary: Qazaqstannyń ejelgi óneri men mádenıeti» («Nomads and Networks: The Ancient art and Culture of Kazakhstan») degen ataýmen biregeı kórme ashyldy.
2016 jyly halyqaralyq jeke quqyqtar boıynsha Gaaga konferentsııasynyń jalpy ister jáne saıasat keńesiniń otyrysynda Nıderland Koroldigi Syrtqy ister mınıstrliginiń ókilderine Qazaqstan Respýblıkasynyń Gaaga konferentsııasyna qosylýǵa nıet bildirgen haty tapsyryldy.
2018 jyly Qazaqstan astanasynda Sırııadaǵy jaǵdaıdy retteý jónindegi Astana protsesinde kepil elderdiń syrtqy ister mınıstrleri kezdesti. Iran, Reseı, Túrkııa SІM basshylarynyń kezdesýi jaqyn bolashaqtaǵy úsh jaqty ózara yqpaldastyqty aıqyndap, Sırııa daǵdarysyn retteý jónindegi yntymaqtastyqtyń alǵashqy jylynda qol jetkizilgen nátıjelerdi talqylaý múmkindigin berdi.
2018 jyly Qazaqstannyń astanasynda Sırııadaǵy jaǵdaıdy retteý jónindegi Astana protsesiniń kepilger elderiniń Syrtqy ister mınıstrleriniń kezdesýi ótti. Astanada alǵash ret ótken Iran, Reseı jáne Túrkııa SІM basshylary deńgeıindegi kezdesý aldaǵy ýaqytta úsh jaqty ózara is-qımyldy aıqyndaýǵa jáne ortaq jumys ýaqytynda Sırııadaǵy jaǵdaıdy retteý boıynsha yntymaqtastyqtyń birinshi jylynda qol jetkizilgen nátıjelerdi talqylaýǵa múmkindik berdi.
2018 jyly Qazaqstandyq «Anaǵa aparar jol» fılmi Nıý-Iorktegi kınofestıvaldiń «Ómir jetistikteri» atalymynda «Úzdik kórkem fılm» nagradasyn jeńip aldy. Kınofestıval «Kınomatograftaǵy áıelder» taqyrybyndaǵy forým aıasynda ótti. Oǵan álemniń túkpir-túkpirinen kelgen 100-ge jýyq kınomatografıster qatysty.
2019 jyly Norvegııada ótken Álem kýbogynda qazaqstandyq sportshy Sergeı Tkachenko tramplınnen shańǵymen sekirýden Qazaqstannyń jańa rekordyn ornatty. Eldiń eń joǵary jetistigi endi 199,5 metrdi qurap otyr.
2021 jyly Qazaqstan Respýblıkasynyń ıÝNESKO jáne ISESKO isteri jónindegi Ulttyq komıssııasy janyndaǵy Materıaldyq emes mádenı murany qorǵaý jónindegi Ulttyq komıteti ichLinks jobasynyń seriktes uıymy atandy. Joba - materıaldyq emes mádenı mura týraly aqparat almasý jáne taratý úshin qurylǵan halyqaralyq tsıfrlyq platforma.
2023 jyly Astanada birinshi Ozon fýlfılment ortalyǵy ashyldy. Úlken logıstıkalyq hab kásipkerlerge onlaın bıznesin keńeıtýge múmkindik berdi. 9 mıllıonǵa deıin ártúrli taýarlardy saqtaýǵa bolady: azyq-túlik, qurylys materıaldary jáne t.b. Bul fýlfılment ortalyǵy 40 mıllıard teńge jeke ınvestıtsııa tartýǵa múmkindik berdi.
2024 jyly Astanada balalarǵa arnalǵan halyq aspaptarynyń keshi ótti. Naýryznama onkúndigine sáıkes 16 naýryz – Mádenıet jáne ulttyq salt-dástúrler kúni. Osyǵan oraı E.Rahmadıev atyndaǵy Memlekettik akademııalyq fılarmonııa «Halyq aspaptar álemine saıahat» atty is-sharany ótkizdi. Sharada «Saryarqa» halyq mýzykalyq ansambli men onyń kórkemdik jetekshisi, mádenıet úzdigi Toǵjan Jahın stýdentterge sheberlik synybyn ótkizip, túrli halyq aspaptary týraly áńgimeledi.