16 naýryz. Tulǵalar týǵan kún
Búgin, 16 naýryz kúni tulǵalardan kimder dúnıege kelgen? Kazinform oqyrmandaryna esimder kúntizbesin usynady.
ESІMDER
67 jyl buryn (1958) Qostanaı oblystyq máslıhatynyń tóraǵasy Saılaýbek Erǵazyuly EŞANOV dúnıege keldi.
Qostanaı oblysy Naýyrzym aýdany Dámdi aýylynda dúnıege kelgen. 1976 jyly Dámdi orta mektebin bitirip, Qostanaı pedagogıkalyq ınstıtýtynyń fızıka-tehnıkalyq fakýltetine túsip, 1981 jyly bitirdi.
Eńbek joly: 1981-1992 jyldary Dámdi, Mıchýrın, Dokýchaev orta mektepterinde muǵalim bolyp jumys istedi. 1992-1993 jyldary Naýyrzym aýdandyq bilim bóliminiń eńbek ınspektory. 1993-1994 jyldary Naýyrzym kommýnaldyq kásiporyndar kombınatynyń ınjener-ekspedıtory. 1994-1999 jyldary «Bıotehnologııa» fırmasynyń menedjeri. 1999-2001 jyldary QR Bas prokýratýrasynyń «Aqparat» RMK BPD dırektory boldy. 2001-2012 jyldary «Sosnovyı bor» shıpajaıy» AAQ bas dırektory qyzmetin atqarǵan. 2012 jyly Altynsarın aýdanynan oblystyq máslıhattyń depýtaty, 2012 jyly Qostanaı oblystyq máslıhatynyń hatshysy, 2016 jyly oblystyq máslıhat depýtaty, 2016-2023 jyldary Qostanaı oblystyq máslıhatynyń hatshysy laýazymyn atqardy.
Qazirgi qyzmetinde 2023 jyldyń naýryzynan beri.
«Qurmet» ordenimen (2009); «Eren eńbegi úshin» medalimen (2004) marapattalǵan.
44 jyl buryn (1981) «Qostanaı oblysy ákimdiginiń densaýlyq saqtaý basqarmasy» MM basshysy Danııar Serikuly JANDAEV dúnıege keldi.
Qostanaı oblysy, Jitiqara aýdany, Jitiqara qalasynda dúnıege kelgen. 2005 jyly Qazaq Memlekettik Medıtsına Akademııasyn (QazMMA) «Emdeý isi» mamandyǵymen, 2006 jyly Qazaq Memlekettik Medıtsına Akademııasyn «Otorınolarıngologııa» mamandyǵy boıynsha ınternatýrany bitirgen. 2008 jyly Qyrǵyz-Reseı Slavıan ýnıversıtetin (KRSÝ) «Otorınolarıngologııa» mamandyǵy boıynsha klınıkalyq ordınatýrany (Qyrǵyzstan Respýblıkasy Bishkek q.) támamdady. 2008 jyly Qazaq Memlekettik Medıtsına Akademııasynda (QazMMA) bilim aldy, 2014-2016 jyldary Astana Medıtsına ýnıversıteti (AMÝ) onkologııa mamandyǵy boıynsha magıstratýrada bilim alǵan, 2020 jyly Danubius University faculty of social studies-Qoǵamdyq densaýlyq saqtaý boıynsha doktorantýrany bitirdi, phdr fılosofııa doktory.
Eńbek joly: 1999-2002 jyldary Astana qalasy, «1-shi qalalyq aýrýhana» MM jansaqtaý bóliminiń kishi medbraty boldy. 2002-2003 jyldary kóshpeli brıgadanyń sanıtary, sonymen birge qalalyq jedel járdem stantsııasynda jumys istedi, 2003-2005 jyldary «1-shi qalalyq aýrýhana" MM, reanımatsııa bólimshesiniń medbraty, 2008-2009 jyldary "Onkologııalyq dıspanser" MM jalpy aýrýhanalyq bólimniń emdeý kabınetiniń dárigeri, 2009-2010 jyldary «Suńqar plıýs» medıtsınalyq ortalyǵy" JShS-de dáriger otolarıngolog, 2011 jyly «Open clinic» JShS otolarıngolog dáriger, 2011-2012 jyldary «Almaty Medıkal Sıstem» JShS bas dárigeri, otolarıngolog dáriger, 2012 jyly «Bıos» JShS otolarıngologııa bólimshesiniń meńgerýshisi, 2012 jyly «Qazaq onkologııa jáne radıologııa ǵylymı-zertteý ınstıtýty» medıtsınalyq qyzmetter sapasy qyzmetiniń dáriger-sarapshysy, 2014-2016 jyldary «Astana Medıtsına Ýnıversıteti» AQ onkologııa kafedrasynyń assıstentiniń m.a., onkologııa kafedrasynyń zerthanashysy, onkologııa kafedrasynyń assıstenti bolyp qyzmet atqardy. 2016-2018 jyldary «Qamysty ortalyq aýdandyq aýrýhanasy» KMK ýchaskelik qyzmet emhanasynyń meńgerýshisi, bas dárigerdiń m.a., bas dárigeri, 2018-2019 jyldary «Qostanaı ortalyq aýdandyq aýrýhanasy» KMK-de dáriger otolarıngolog, bas dárigerdiń m.a., 2019-2020 jyldary «Qostanaı oblysy ákimdiginiń densaýlyq saqtaý basqarmasy" MM basshysy orynbasarynyń m.a., basshynyń orynbasary, 2020-2022 jyldary "Qostanaı qalalyq aýrýhanasy" KMK-de bas dárigerdiń m.a., 2022 jyly «Qostanaı oblysy ákimdiginiń densaýlyq saqtaý basqarmasy» MM basshysynyń m.a qyzmetinde boldy.
Qazirgi laýazymyn 2022 jyldyń qyrkúıeginen beri atqaryp keledi.
38 jyl buryn (1987) «Qazmunaıgaz» UK AQ baspasóz qyzmetiniń basshysy Erlan Qurmetuly SISENOV dúnıege keldi.
Almaty qalasynda dúnıege kelgen. Q.Sátbaev atyndaǵy QazUTÝ halyqaralyq jýrnalıstıka mektebin bitirgen.
Ár jyldary «Almaty tv» jáne «Qazaqstan» RTRK AQ telearnalarynda tilshi bolyp jumys istegen. 2012-2022 jyldary «Astana» telearnasynda eńbek etken. Arnaıy tilshi, jańalyqtar júrgizýshisi, redaktor, «Itogı nedelı» saraptamalyq baǵdarlamasynyń avtory, prezıdenttik pýl jýrnalısteri qatarynda bolǵan. 2012-2022 jyldary «Astana TV» aqparattyq-saraptamalyq baǵdarlamalar bóliminiń dırektory, 2022-2024 jyldary QR Ulttyq ekonomıka mınıstrliginiń baspasóz hatshysy boldy.
Qazirgi laýazymyn 2024 jyldyń qazan aıynan beri atqaryp keledi. Aqparat salasynyń úzdigi.
35 jyl buryn (1990) Soltústik Qazaqstan oblysy memlekettik sáýlet-qurylys baqylaý jáne lıtsenzııalaý basqarmasynyń basshysy Vladıslav Gennadevıch LÝKIN dúnıege keldi.
Soltústik Qazaqstan oblysy, Petropavl qalasynda týǵan. 2012 jyly M.Qozybaev atyndaǵy SQMÝ «qurylys» mamandyǵyn bitirgen.
Eńbek joly: 2012-2014 jyldary Soltústik Qazaqstan oblysy qurylys basqarmasy sýmen jabdyqtaý bóliminiń bas mamany, 2014-2016 jyldary oblystyq qurylys basqarmasynyń bólim basshysy, 2016-2020 jyldary Qurylys, sáýlet jáne qala qurylysy basqarmasy basshysynyń orynbasary, 2020 jyly Petropavl qalasy ákiminiń qurylys jáne paıdalaný máseleleri jónindegi orynbasary, 2020-2023 jyldary Soltústik Qazaqstan oblysy Mamlıýt aýdanynyń ákimi, 2023-2024 jyldary Soltústik Qazaqstan oblysynyń energetıka jáne turǵyn úı-kommýnaldyq sharýashylyq basqarmasy basshysynyń orynbasary qyzmetterin atqardy.
2024 jyldyń aqpan aıynan bastap qazirgi qyzmetinde.
151 jyl buryn (1874-1938) aǵartýshy-pedagog, Alash qozǵalysynyń múshesi Tólegen IMANǴAZIEV dúnıege kelgen.
Batys Qazaqstan oblysynda týǵan. 1887-1890 jyldary Gýrev ýezine qarasty 2 klastyq bolystyq mektebin, Oral qalalyq orys-qazaq ýchılışesin bitirgen. 1890-1894 jyldary Orynbor orys-qazaq mektepteri muǵalimderi mektebin altyn medalmen támamdaǵan. 1917-1918 jyldary Aqpan tóńkerisinen soń jergilikti ózin-ózi basqarý júıesin qurý, zemstvolyq oqý-aǵartý isin jolǵa qoıý isine belsene aralasyp, Batys Alashorda oqý-bilim komıtetine múshe boldy. 1918-1929 jyldary Qaratóbede ótken ІІІ Oral bolystyq qazaq seziniń delegaty, Alash mılıtsııasynyń Oıyldaǵy mektebinde muǵalim qyzmetterin atqardy. 1929-1938 jyldary Jaqsybaı ortalaý mektebinde jaǵrafııa, orys tili jáne eńbekke baýlý pánderinen sabaq berdi. 1937 jyly buryn bolys bolyp, Batys Alashorda qyzmetine qatysqany úshin, «dinı qaıratkerler Q.Qýanyshqalıev, H.Nurmuhamedovpen baılanys jasady, panıslamızmdi nasıhattaýshy, belsendi Alashordashyl» degen aıyppen tutqynǵa alyndy. 1938 jyly atylyp, 1991 jyly aqtaldy.
87 jyl buryn (1938-2012) fızıka-matematıka ǵylymdarynyń doktory, professor Meıirhan Múbárákuly ÁBDІLDIN dúnıege kelgen.
Reseı Federatsııasynyń Altaı ólkesinde týǵan. Qazaq memlekettik ýnıversıtetin, Lenıngrad memlekettik ýnıversıtetiniń aspırantýrasyn bitirgen. 1966-1970 jyldary Qazaqstan Ǵylym akademııasy Astrofızıka ınstıtýtynyń kishi, aǵa ǵylymı qyzmetkeri. 1970 jyldan Qazaq memlekettik ýnıversıtetiniń professory, ýnıversıtet rektory bolǵan. Ǵalymnyń negizgi ǵylymı eńbekteri salystyrmalyq jáne gravıtatsııalyq teorııanyń kúrdeli máselelerin sheshýge arnalǵan. Eınshteınniń jalpy salystyrmalyq teorııasyndaǵy deneler qozǵalysy problemasyn zerttegen, denelerdiń ilgerilemeli jáne aınalmaly qozǵalysynyń relıatıvıstik teńdeýlerin negizdegen. Eınshteınniń gravıtatsııa teorııasy mehanıkasynyń máselelerin zertteýdiń jańa ádisterin damytyp, jalpy salystyrmalyq teorııasy negizinde deneler qozǵalysynyń adıabattyq teorııasyn jetildirgen. Deneniń menshikti aınalysy jónindegi máselelerdi zertteýde gıdrodınamıkalyq analogııany qoldaný ıdeıasyn usynǵan.
86 jyl buryn (1939-2004) jazýshy, Qazaqstannyń eńbek sińirgen qaıratkeri Qaldarbek NAIMANBAEV dúnıege kelgen.
Qazirgi Túrkistan oblysynyń Maqtaaral aýdanynda týǵan. Qazaq memlekettik ýnıversıtetin bitirgen. 1960-1970 jyldary qazirgi «Jas Alash» gazetiniń redaktsııasynda ádebı qyzmetker, bólim meńgerýshisi, jaýapty hatshy, bas redaktordyń orynbasary qyzmetterin atqarǵan. 1970-1976 jyldary «Bilim jáne eńbek» (qazirgi «Zerde») jýrnalynyń bas redaktory. 1976-1984 jyldary Qazaqstan Jazýshylar odaǵy basqarmasynyń ekinshi hatshysy. 1986-1987 jyldary Respýblıkalyq avtorlar quqyǵyn qorǵaý agenttiginiń dırektory. 1987-1988 jyldary «Ara-Shmel» jýrnalynyń bas redaktory. 1988-1991 jyldary «Jazýshy» baspasynyń dırektory. 1991-1996 jyldary Qazaqstan Jazýshylar odaǵy basqarmasynyń birinshi hatshysy qyzmetterin atqardy. 1992 jyldan Dúnıejúzi qazaqtary qaýymdastyǵy tóralqasy tóraǵasynyń birinshi orynbasary bolǵan. Ol Dúnıejúzi qazaqtary qaýymdastyǵy tóraǵasynyń birinshi orynbasary retinde sheteldegi qazaqtardyń tynys-tirshiligine qatysty problemalardy respýblıkanyń basshy bılik organdaryna jetkizip, olardyń oıdaǵydaı sheshilýine atsalysty. Qazaqstan Respýblıkasy Joǵarǵy Keńesiniń depýtaty boldy. Qalamgerdiń «Dańq tuǵyrynda», «Qoshtasqym kelmeıdi», «Bastaý», «Sol bir tún», «Úmit ótkeli», «Beımaza qonaq», «Aptap», «Shilde», «Kóktóbe», taǵy basqa kitaptary jaryq kórgen.
76 jyl buryn (1949-2003) fızıka-matematıka ǵylymdarynyń doktory, professor, Qazaqstan Memlekettik syılyǵynyń laýreaty Shaltaı SMAǴULOV dúnıege kelgen.
Almaty oblysynyń Balqash aýdanynda týǵan. Novosibir memlekettik ýnıversıtetin, KSRO ǴA Teorııalyq jáne qoldanbaly mehanıka ınstıtýtynyń aspırantýrasyn bitirgen. 1972-1984 jyldary aralyǵynda Reseıdiń joǵary oqý oryndarynda, ǵylymı-zertteý mekemelerinde qyzmet istegen. Osy kezeńde ol akademık N.ıAnenkonyń jetekshiligimen álemdik matematıka ǵylymynda áli sheshimin tappaǵan kúrdeli másele - Nave-Stoks problemasyn zertteýdi bastady. Osy problemany teorııalyq jáne qoldanbaly turǵydan zertteý ádisin dáleldep, usyndy. Bul álemdik matematıka ǵylymyna «Smaǵulov teoremasy» degen atpen úlken jańalyq retinde endi. 1984 jyly arnaıy shaqyrtýmen Qazaq memlekettik ýnıversıtetiniń matematıka fakýltetine jumysqa aýysqan ǵalym 1996-2001 jyldary Qazaqstan Respýblıkasy Mehanıka jáne matematıka ǵylymı-zertteý ınstıtýtynyń dırektory, 2001-2003 jyldary Qazaq ulttyq ýnıversıtetiniń mehanıka-matematıka fakýltetiniń dekany boldy. Smaǵulov esepteý matematıkasy, matematıkalyq modeldeý, matematıkanyń fızıkadaǵy teńdeý teorııasy máselelerin zerttep, osy ǵylym salalary boıynsha qazaqstandyq ǵalymdar mektebin qalyptastyrdy. Ǵylymnyń kókeıtesti máselelerine arnalǵan 120-dan asa ǵylymı eńbegi, sonyń ishinde 8 monografııasy jarııalandy. «Reseıdiń eńbek sińirgen ınjeneri». Sondaı-aq «Vychıslıtelnye tehnologıı», «Matematıcheskıı jýrnal», t.b. arnaýly ǵylymı basylymdardyń alqa múshesi-keńesshisi bolyp, birneshe halyqaralyq konferentsııalarda baıandama jasady. 2004 jyly Almaty oblystyq mektep-ınternatqa Smaǵulovtyń esimi berildi.