16 qańtar. Jylnama
Kazinform oqyrman nazaryna 16 qańtarǵa arnalǵan ataýly kúnder men este qalar oqıǵalar kúntizbesin usynady.
ATAÝLY KÚNDER
Halyqaralyq «The Beatles» kúni
Búkil álemge tanymal lıverpýldik «Bıtlz» tobynyń kúni ıÝNESKO-nyń sheshimimen 2001 jyldan beri atap ótiledi. Dál osy kúni 1957 jyly Lıverpýlde The Cavern klýby ashylyp, onda aty ańyzǵa aınalǵan ánshiler alǵash ónerin kórsetken. Árıne, ol kezde «áıgili tórttik» birge emes, ártúrli topta bolǵan edi. Mýzykanttar tek 1961 jyly birigip, klýb sahnasyna The Beatles ataýymen shyqty. Ol kezde topta Djon Lennon, Pol Makkartnı men Djordj Harrıson boldy. Birneshe jyldan soń olardyń qataryna «bıtl»-dyń taǵy biri - Rıngo Starr da qosyldy.
ESTE QALAR OQIǴALAR
1992 jyly Shvetsııa Koroldigi Qazaqstan Respýblıkasynyń táýelsizdigin moıyndady. Al osy jyldyń 7 sáýirinde eki el arasynda dıplomatııalyq qatynas ornady.
1993 jyly Qazaqstan Respýblıkasynyń Memlekettik shekarasyn qorǵaý salasyndaǵy qoǵamdyq qatynastardy retteıtin «Qazaqstan Respýblıkasynyń Memlekettik shekarasy týraly» Zańy qabyldandy.
2006 jyly Q.I.Sátpaev (QazUTÝ) ǵalymdary adam jasýshasy men tinindegi túrli zattardyń qurylymyn zertteıtin biregeı apparattyq-baǵdarlamalyq keshen jasady. Avtomattandyrylǵan keshen jyldamdyqty birneshe ret ulǵaıtyp, medıtsınalyq dıagnostıka sapasyn joǵary dárejege kóteredi.
2008 jyly Almatydaǵy QR Ǵylym akademııasy ǵımaratynyń aldynda ǵulama ǵalym, akademık Álkeı Marǵulan eskertkishiniń ashylý saltanaty boldy. Álkeı Marǵulan - birtýar, qaıtalanbas tulǵa. Ásirese, onyń elimizdiń tarıhyna, kóne dáýirdi zertteý men etnografııany damytýǵa qosqan úlesi ushan-teńiz.
2013 jyly Qazaqstan Respýblıkasynyń Shvetsııa Koroldigimen dıplomatııalyq qatynastaryn nyǵaıtý maqsatynda Memleket basshysy «Shvetsııa Koroldiginde Qazaqstan Respýblıkasynyń Elshiligin ashý týraly» Jarlyqqa qol qoıdy.
2013 jyly «Samruk-Green Energy» JShS (Samuryq-Energo» AQ-nyń 100 paıyzdyq enshiles kompanııasy) Jelenergetıkasy eýropalyq qaýymdastyǵynyń/European wind energy association (EWEA) músheligine ótken alǵashqy qazaqstandyq kompanııa boldy.
2014 jyly nemistiń Lambert Academic Publishing baspasy Pavlodar pedagogıkalyq ınstıtýtynyń pedagogıka kafedrasynyń aǵa oqytýshysy Baýyrjan Nurymovtyń «Oqýshylardyń estetıkalyq qundylyqtarynyń damý erekshelikteri» kitaby jaryqqa shyǵardy. Kitap ulttyq kitaphananyń «Nemis kitap katalogine» engizilip, AQSh jáne Eýropa elderinde taratý quqyna ıe boldy.
2015 jyly Almaty qalasy Islam bilim, ǵylym jáne mádenıet máseleleri uıymy (ISESKO) aıasynda ıslam mádenıetiniń astanasy boldy. Islam mádenıeti astanasynyń kiltin tabystaý saltanaty Qyrǵyzstan astanasy Bishkek qalasynda ótti.
2015 jyly Shymkent qalasynyń 2 200 jyldyǵyn rastaý úshin ıÝNESKO-ǵa ótinish berildi. ıÝNESKO-ǵa berilgen ótinish - Qazaqstan, Frantsııa, Kanada, Belgııa, Ulybrıtanııa, Reseıden kelgen ǵalymdardyń, sondaı-aq, ıÝNESKO ókilderiniń qatysýymen ótken «Shymkent-2200 jyldyq tarıh» atty halyqaralyq konferentsııanyń nátıjeleri boıynsha qol qoıylǵan qarar negizinde jasalǵan. Eger, Shymkenttiń 2 200 jyldyǵy álemdik deńgeıde moıyndalatyn bolsa, onda Shymkent Qazaqstannyń eń kóne qalasyna aınalmaq.
2016 jyly Qytaı bastamasymen Azııadaǵy ekonomıkalyq damý, áleýetti arttyrý jáne ınfraqurylymdy jaqsartýǵa járdemdesý maqsatynda Azııa Infraqurylymdyq Investıtsııalardyń Banki quryldy. Onyń jarǵylyq kapıtaly 100 mıllıard dollardy quraıdy. Bank mynadaı qarjylyq qyzmetterdi usynady: kredıtteý, kapıtalǵa qatysý, kepildik usyný, tehnıkalyq kómek. AIIB bekitý týraly kelisimge 57 múshe-el qol qoıdy. Onyń ishinde Qazaqstan da bar. 13 mamyrda Beıjiń qalasynda AIIB Basqarýshylar keńesi banktiń quramyna 7 jańa múshesin qabyldaýdy maquldaǵanyn jarııa etti. Osylaısha AIIB músheler sany 77-ge deıin ulǵaıdy.
2017 jyly Ábý-Dabıdegi Dúnıejúzilik «Bolashaq energııasy» sammıtinde (World Future Energy Summit) «Zyed Future Energy Prize» halyqaralyq syılyǵyn saltanatty túrde tabystaý rásimi ótti. Shara barysynda Nursultan Nazarbaev pen ámirliktiń taq murageri sheıh Muhammed ben Zaıd Ál Nahaııan syılyqtardy Aýstralııa Huanville Highschool) men Indonezııa (Green Bali School) mektep oqýshylaryna tapsyrdy.
2018 jyly RF ıAroslav oblysynyń Vıatskoe eldi mekenindegi mektepte Keńes Odaǵynyń Batyry, mergen Álııa Moldaǵulovaǵa arnap eskertkish taqta ornatyldy. Batyr qyz Lenıngradtaǵy balalar úıimen birge 1942 jyly Vıatskoe selosyna evakýatsııalanyp, jeti aı sonda turdy, jergilikti mektepte oqydy.
2019 jyly «Jahandaǵy zamanaýı qazaqstandyq mádenıet» jobasy aıasynda BUU-nyń 6 tiline aýdarylǵan qazirgi qazaq ádebıeti antologııasynyń alǵashqy kitaby basylyp shyqty. Poezııa jáne proza jınaqtarynyń tanystyrylymyna osy jobaǵa qatysqan Ulybrıtanııa, Ispanııa, Frantsııa, Reseı, Qytaı jáne Egıpet aýdarmashylary men ádebıetshileri, aýdarma jáne baspa uıymdarynyń basshylary, shyǵarmalary qazirgi qazaq ádebıeti antologııasyna engen avtorlar qatysty. Bul joba táýelsizdik jyldaryndaǵy qazaq ádebıeti men mádenıeti, mýzykasy men beıneleý ónerin, horeografııa, kıno jáne teatr salasyndaǵy jetistikterin álemge tanytýdy maqsat etedi.
2021 jyly qazaqstandyq akter Danııar Alshınov Nıý-Iorktegi IMDb halyqaralyq baıqaýynda «Atbaı jekpe-jegi» fılmi úshin «úzdik dramalyq akter» nomınatsııasynda marapatqa ıe boldy. The best actor award-New York-IMDb halyqaralyq baıqaýy, jyl saıyn búkil álemniń ártisterin atap ótedi. Basty mindet-talanttardy moıyndaý jáne táýelsiz kınonyń úzdik akterlerin marapattaý. Jyl saıyn Nıý-Iorkte kórsetý úshin qazylar alqasy tek eń jaqsy fılmderdi tańdaıdy.
2022 jyly Qazaqstan ókili Elena Rybakına Áıelder tennısi qaýymdastyǵynyń (WTA) dárejeleri týraly jańartylǵan tabelde resmı túrde 12-shi orynǵa ıe bolyp, álemdik reıtıngterde qazaqstandyq tennıs úshin tarıhı jetistik nátıjesin kórsetti.
2022 jyly «Qazaqstan halqyna» qoǵamdyq qorynda Qamqorshylyq keńesi saılandy, onyń quramyna belgili qoǵam jáne memleket qaıratkerleri, azamattyq qoǵam ókilderi, metsenattar jáne elimizdiń basqa da bedeldi azamattary kirdi.
