15 mamyr. Tulǵalar týǵan kún

ASTANA. QazAqparat – Búgin, 15 mamyrda tulǵalardan kimder dúnıege kelgen? QazAqparat oqyrmandar nazaryna esimder kúntizbesin usynady.

ESІMDER

101 jyl buryn (1922-2008) qazaqtan shyqqan tuńǵysh ushqysh qyz, shtýrman-atqysh, Ekinshi dúnıejúzilik soǵys ardageri, Halyq qaharmany Hıýaz Qaıyrqyzy DOSPANOVA dúnıege kelgen.

Atyraý oblysynda týǵan. 1940 jyly Oraldaǵy №1 orta mektebin úzdik bitirgen.

Ushqyshtyq ómir jolyn Oral aeroklýbynda bastap, keıin soǵysqa attanady. Hıýaz Dospanova sol kezdiń ózinde teńdessiz erligi úshin «qanatty qyz» atanǵan. Hıýaz qyzmet etken polk Soltústik Kavkaz, Kýban, Qyrym, Ýkraına, Belarýs, Polsha, Germanııa aspanyndaǵy shaıqastarǵa qatysqan. Qazaq qyzy qan maıdanda 300-den asa jaýyngerlik operatsııa oryndap, asa mańyzdy jaý shebin talqandaıdy. Soǵysta áskerı ushaqpen aspan tórinde erligimen tanylǵan, al soǵystan keıingi beıbit ómirde qaıratkerligimen daralanǵan qazaqtyń qaharman qyzy. 2008 jyly 21 mamyrda Almaty qalasynda 86 jasynda dúnıeden ozdy. Ójettiligi men erligi úshin Qyzyl Juldyz, ІІ dárejeli Otan soǵysy, Qyzyl Tý ordenderimen jáne kóptegen medaldarmen marapattalǵan. Jeńistiń 60 jyldyq mereıtoıy qarsańynda soǵys ardageri, ushqysh qyz Hıýaz Dospanovaǵa Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń Jarlyǵymen «Halyq qaharmany» ataǵy berildi. Atyraý qalasynda eskertkish ornatylyp, onyń esimi bir kóshege berilgen. Jeńistiń 75 jyldyǵy qarsańynda Atyraý halyqaralyq áýejaıyna aty ańyzǵa aınalǵan ushqyshtyń esimi berildi.

76 jyl buryn (1947) Qazaqstannyń memleket jáne saıasat qaıratkeri, dıplomat Nurtaı Ábiqaıuly ÁBІQAEV dúnıege keldi.

Almaty oblysy Jambyl aýdany Jambyl aýylynda týǵan. Sverdlovsk qalasy (qazirgi Ekaterınbýrg) Oral polıtehnıkalyq ınstıtýtyn, Almaty Joǵary partııa mektebin, RF Prezıdenti janyndaǵy Reseı memlekettik qyzmet akademııasyn bitirgen.

1970-1972 jyldary – Keńes Armııasynyń ofıtserlik quramynda qyzmette. 1972-1976 jyldary – Almaty aýyr mashına jasaý zaýytynyń ınjener-konstrýktory. 1976-1984 jyldary – partııa-keńes jumysynda. 1984-1990 jyldary – Qazaqstan Mınıstrler keńesi tóraǵasynyń jáne KP OK birinshi hatshysynyń kómekshisi. 1990-1991 jyldary – Qazaq SSR Prezıdenti apparatynyń basshysy. 1991-1994 jyldary – Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdenti jáne Mınıstrler kabıneti apparatynyń basshysy. 1994-1995 jyldary – Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdenti apparatynyń basshysy. 1995-1996 jyldary – Ulybrıtanııa jáne Soltústik Irlandııa Birikken Koroldigindegi Qazaqstan Respýblıkasynyń Tótenshe jáne Ókiletti Elshisi, Shvetsııa Koroldigi, Norvegııa Koroldigi, Irlandııa Respýblıkasyndaǵy Qazaqstan Respýblıkasynyń Tótenshe jáne Ókiletti Elshisi qyzmetin qosa atqarýshy. 1996-1998 jyldary – Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń birinshi kómekshisi. 1998-1999 jyldary – Qazaqstan Respýblıkasy UQK tóraǵasy. 2000-2002 jyldary – Qazaqstan Respýblıkasy Syrtqy ister mınıstriniń birinshi orynbasary. 2002-2004 jyldary – Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdenti Ákimshiliginiń basshysy. 2004-2007 jyldary – Qazaqstan Respýblıkasy Parlamenti Senatynyń tóraǵasy. 2007-2008 jyldary – Reseı Federatsııasyndaǵy Qazaqstan Respýblıkasynyń Tótenshe jáne Ókiletti Elshisi. 2008-2010 jyldary - Qazaqstan Respýblıkasy Syrtqy ister mınıstriniń birinshi orynbasary. 2010-2015 jyldary Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq qaýipsizdik komıtetiniń Tóraǵasy. 2015-2017 jyldary QR Parlamenti Senatynyń depýtaty, QR Qaýipsizdik keńesiniń múshesi. Qazirgi qyzmetinde – 2018 jyldyń maýsymynan. Ekonomıka ǵylymdarynyń doktory, Reseı jaratylystaný ǵylymdary akademııasynyń akademıgi. Dıplomatııalyq rangi – Tótenshe jáne Ókiletti Elshi. Áskerı ataǵy – general-maıor. QR UQK qurmetti qyzmetkeri.

QR Voleıbol federatsııasynyń prezıdenti, QR Golf ulttyq assotsıatsııasynyń prezıdenti, Ulttyq jaratylystaný akademııasynyń prezıdenti. «Qazaqstan Respýblıkasynyń Tuńǵysh Prezıdenti Nursultan Nazarbaev», «Parasat», «Orden Drýjby» (Reseı), «Orden Pocheta» (Reseı) ordenderimen jáne medaldarmen marapattalǵan.

58 jyl buryn (1965) Qazaqstan Respýblıkasynyń memleket jáne saıasat qaıratkeri Gúlshara Naýshaqyzy ÁBDІQALYQOVA dúnıege keldi.

Qyzylorda oblysynda týǵan. Jambyl jeńil jáne tamaq ónerkásibi tehnologııalyq ınstıtýtyn bitirgen.

1987-1994 jyldary – Qyzylorda oblysynyń halyqty áleýmettik qorǵaý basqarmasynyń aǵa ınspektory, bólim bastyǵy. 1994-1995 jyldary – Qazaqstan Respýblıkasy Joǵarǵy Keńesiniń halyqty áleýmettik qorǵaý jónindegi konsýltanty. 1995-2003 jyldary – Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý mınıstrliginiń bólim bastyǵy, basqarma bastyǵynyń orynbasary, zeınetaqymen qamtamasyz etý basqarmasynyń bastyǵy, áleýmettik qamtamasyz etý departamenti dırektorynyń orynbasary, áleýmettik qamtamasyz etý jáne áleýmettik kómek kórsetý departamentiniń dırektory, zeınetaqymen qamtamasyz etý jáne halyqtyń tabysyn retteý departamentiniń dırektory. 2003-2005 jyldary – Qazaqstan Respýblıkasy Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý vıtse-mınıstri. 2005-2006 jyldary – «Memlekettik annýıtettik kompanııa» ómirdi saqtandyrý kompanııasy» AQ basqarmasynyń tóraǵasy. 2006-2007 jyldary - Qazaqstan Respýblıkasy Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý vıtse-mınıstri. 2007-2008 jyldary – Qazaqstan Respýblıkasy Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý mınıstrliginiń jaýapty hatshysy. 2008-2009 jyldary Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń keńesshisi, Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń janyndaǵy Áıelder isteri jáne otbasylyq-demografııalyq saıasat jónindegi ulttyq komıssııanyń tóraıymy qyzmetterin atqarǵan. 2009-2012 jyldary – QR Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý mınıstri. 2012-2013 jyldary – Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń keńesshisi- Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń janyndaǵy Áıelder isteri jáne otbasylyq-demografııalyq saıasat jónindegi ulttyq komıssııanyń tóraıymy. 2013-2014 jyldary Premer-Mınıstriniń orynbasary. 2014-2019 jyldary Qazaqstan Respýblıkasynyń Memlekettik hatshysy boldy; 02.2019-08.2019 aralyǵynda Qazaqstan Respýblıkasy Premer-Mınıstriniń orynbasary boldy. 2019-2020 jyldary QR Parlamenti Májilisiniń depýtaty. 2020-2022 jj. – Qyzylorda oblysynyń ákimi boldy.

«Parasat», ІІІ-shi dárejeli «Barys» ordenderimen, merekelik medaldarmen marapattalǵan.

39 jyl buryn (1984) gımnasshy, kórkem gımnastıkadan halyqaralyq dárejedegi sport sheberi, kórkem gımnastıkadan Qazaqstan ulttyq quramasynyń bas bapkeri Álııa Maqsutqyzy JÚSІPOVA dúnıege keldi.

Shymkent qalasynda týǵan.

2000-2005 jyldary halyqaralyq jarystardyń jeńimpazy, álem kýbogy kezeńderiniń birneshe márte júldegeri, komandalyq jáne jekelegen esepte Pýsanda ótken Azııa oıyndarynyń kúmis júldegeri, Dohada alaýy tutanǵan Azııa oıyndarynyń jeńimpazy atanyp, Azııa chempıonatynyń 5 birdeı altyn medalin jeńip alǵan. 2004-2008 jyldary Afına jáne Beıjińde ótken Olımpıada oıyndaryna qatysqan. 2001 jyldan beri Álııa Júsipova Máskeýdegi kórkem gımnastıkadan olımpıadashylar daıyndaıtyn ortalyqtyń bas tóreshisi ataqty Irına Vınerdiń táliminde jattyqqan.

Gımnastıkalyq mansabyn aıaqtaǵan soń Shymkentte kórkem gımnastıka mektebin ashyp, jattyqtyrýshylyq qyzmetke kiristi.

«Qurmet» ordenimen, «Eren eńbegi úshin» medalimen marapattalǵan. Qazaqstannyń bes dúrkin chempıony, Azııanyń absolıýttik chempıony, álem birinshilikteriniń birneshe dúrkin jeńimpazy, eki Olımpıada oıynynyń qatysýshysy.