15 MAMYR. QAZAQPARAT KÚNTІZBESІ: ATAÝLY KÚNDER, OQIǴALAR, ESІMDER
15 mamyr, BEISENBІ Halyqaralyq otbasy kúni. 1993 jyldan bastap, BUU Bas Assambleıasynyń qararyna sáıkes jyl saıyn atap ótiledi. Koreıada muǵalim kúni.
ESTE QALAR OQIǴALAR 25 jyl buryn (1989) Almatyda qazaqtyń uly ǵalymy, aǵartýshy, shyǵystanýshy, tarıhshy, etnolog, geograf, folklortanýshy Sh.Ýálıhanovtyń eskertkishi ashyldy. Eskertkish avtorlary - músinshi Hakimjan Naýryzbaev pen sáýletshi Shota Ýálıhanov. 22 jyl buryn (1992) Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdenti N.Á.Nazarbaevtyń Jarlyǵymen Ulttyq ıadrolyq ortalyǵy men Atom qýaty jónindegi agenttigi quryldy. 22 jyl buryn (1992) Qazaqstan, Armenııa, Qyrǵyzstan, Reseı jáne Ózbekstan memleketteri arasynda ujymdyq qaýipsizdik týraly kelisimge qol qoıyldy. 15 jyl buryn (1999) Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdenti N.Á.Nazarbaevtyń Jarlyǵymen Qazaqstan Respýblıkasynyń Memlekettik qupııalardy qorǵaý jónindegi agenttigi quryldy. 8 jyl buryn (2006) Almatydaǵy Qysh zaýytynyń aýmaǵynda І-qazaqstandyq «Qala jáne sýretshi: 1/06» atty sımpozıým bastaldy. 8 jyl buryn (2006) Almatyda bastalǵan «Qazaqstandaǵy PR kúnderi» merekesi sheńberinde tuńǵysh ret stýdenttik «PR-seıshn» otyrysy ótti. Dóńgelek ústel basyna jınalǵan QR Bilim jáne ǵylym mınıstrliginiń ókilderi, jurtshylyqpen baılanys mamandaryn daıyndaıtyn respýblıkadaǵy ozyq joǵary oqý oryndarynyń oqytýshylary jáne PR-agenttikterdiń basshylary men osy mamandyqta oqıtyn stýdentter kommýnıkatıvti sala mamandaryn daıarlaý máselelerin qarastyryp, pikir almasty. Shara barysynda qazaqstandyq «PR-shy» klýbynyń uıymdastyrýymen stýdentter arasynda ótkiziletin «Eń úzdik PR-joba» baıqaýynyń jeńimpazdary marapattaldy. 7 jyl buryn (2007) Elbasy Nursultan Nazarbaev eńbek qatynastaryn quqyqtyq retteýdiń jańa modelin bekitetin, elimizdiń ekonomıkalyq damýynyń osy zamanǵy talaptaryna jáne eńbek salasyndaǵy halyqaralyq standarttarǵa jaýap beretin Qazaqstan Respýblıkasynyń Eńbek kodeksine qol qoıdy. Sonymen qatar, Elbasy «Qazaqstan Respýblıkasy Eńbek kodeksin qoldanysqa engizý týraly» Zańǵa, sondaı-aq «Qazaqstan Respýblıkasynyń eńbek máselelerin retteıtin birqatar zańnamalyq aktilerin qoldanystaǵy zańdardy jańadan qabyldanǵan Eńbek kodeksine sáıkestendirýge baǵyttalǵan ózgertýler men tolyqtyrýlar engizý týraly» Zańyna qol qoıdy. 5 jyl buryn (2009) Berlınde Qazaqstannyń Germanııadaǵy jyly aýqymynda «Halyqaralyq baǵdarlamalar ortalyǵy» AQ-nyń («Bolashaq») Germanııadaǵy jáne Eýropadaǵy qurlyqtyq elderdegi ókildikteri resmı túrde ashyldy. 150 jyl buryn (1864) «Novaıa zarıa» parfıýmerııa fabrıkasynyń negizi qalandy. Iis sý jasaýdyń ádisin oılap tapqan frantsýz kásipkeri Genrıh Brokar Máskeýde óz sheberhanasyn ashty. Ol kásiporynnyń alǵashqy ónimderi - «Detskoe», «Medovoe», «ıAntarnoe» sabyndary. Sodan keıin neshe túrli ıis sýlar shyǵara bastady. Olardyyń eń tanymaly II Nıkolaı patshanyń zaıyby Aleksandra Fedorovanyń tapsyrysy boıynsha daıyndalǵan «Imperatrıtsanyń súıikti ıis sýy». Ol keıinnen «Krasnaıa Moskva» degen atpen belgili boldy. 101 jyl buryn (1911) «Atbasar mys kenderi» aktsıonerlik qoǵamynyń ken oryndarynda jumysshylar ereýilge shyqty. ESІMDER 113 jyl buryn (1901-1991) qoǵam qaıratkeri, ekonomıka ǵylymynyń kandıdaty TAIBEKOV Elýbaı Bázimuly dúnıege keldi. Aqmola oblysy Qorǵaljyn aýdanynda týǵan. Orynbordaǵy zootehnıkalyq-maldárigerlik tehnıkýmynyń daıarlaý bólimin, mılıtsııa mektebin jáne Máskeýdegi K.Tımırıazev atyndaǵy aýyl sharýashylyǵy akademııasyn bitirgen. 1935-1951 jyldary aralyǵynda Qazaq aýyl sharýashylyǵy ınstıtýtynda, Qazaq KSR Jer sharýashylyǵy halyq komıssarıatynda, Qazaqstan Kompartııasynyń Aqtóbe oblystyq komıtetinde túrli laýazymdy qyzmetter atqarǵan. 1951-1955 jyldary - Qazaq KSR Mınıstrler Keńesiniń tóraǵasy, 1955-1957 jyldary - Shyǵys Qazaqstan oblystyq atqarý komıtetiniń tóraǵasy, 1957-1961 jyldary - Qazaq aýyl sharýashylyǵy akademııasynyń akademık-hatshysy, bólim meńgerýshisi, 1961-1963 jyldary - Qazaq aýyl sharýashylyq ınstıtýtynyń rektory, 1963-1977 jyldary osy ınstıtýttyń aýyl sharýashylyǵy ekonomıkasy kafedrasynyń meńgerýshisi bolǵan. 1977 jyly zeınet demalysyna shyqqan. Eki márte Eńbek Qyzyl Tý ordenimen, 1-shi dárejeli Otan soǵysy, «Qurmet belgisi», Qazan revolıýtsııasy ordenderimen, medaldarmen marapattalǵan. 94 jyl buryn (1920-1997) qazaqtyń belgili jazýshysy BAQBERGENOV Sáýirbek dúnıege keldi. Ońtústik Qazaqstan oblysynda týǵan. Uly Otan soǵysyna qatysyp, Soltústik Batys maıdanda Novgorod, Pskov, Kalının, Holm túbindegi urystarǵa qatysty. 28-panfılovshylar dıvızııasynda vzvod komandıri, keıin dıvızııalyq baılanysshy ofıtser boldy. Soǵystan keıin «Sotsıalıstik Qazaqstan» («Egemen Qazaqstan») gazetinde, «Jazýshy» baspasynda qyzmet atqarǵan. Alǵashqy jyr shýmaqtary baspasóz betine 1939 jyly shyqty. Keńes Odaǵynyń batyry ataǵyn eki ret alǵan ushqysh T.Bıgeldınovtiń ómirine arnalǵan alǵashqy «Talǵat» povesi 1950 jyly jarııalanǵan. Sonymen qatar Sh.Ýálıhanov, K.Ázirbaev, B.Momyshuly ómirinen eleýli týyndylar jazǵan. Jastardy adamgershilikke, adaldyqqa, otansúıgishtikke baýlıtyn, zamandastar jaıly oı tolǵaıtyn, tarıh qoınaýynan syr shertetin jáne Uly Otan soǵysy taqyrybyn arqaý etken 20-ǵa jýyq romandar men povester jınaǵynyń avtory. Kóptegen shyǵarmalary TMD elderiniń tilderine aýdarylǵan. Kórkem aýdarma salasynda da jemisti eńbek etip, M.Gorkııdiń, Ý.Folknerdiń, V.Korolenkonyń birsypyra shyǵarmalaryn qazaqshaǵa tárjimalaǵan. 88 jyl buryn (1926-1994) aqyn, sazger TÁJІBAEV Bákir dúnıege keldi. Aqtóbe oblysy Baıǵanın aýdanynda týǵan. 1941 jyldan bastap Temir pedagogıka ýchılışesinde oqyp, Juryn (qazirgi Muǵaljar) aýdandyq gazetinde, aýdandyq komsomol komıtetinde istegen. 1950 jyly Almaty teatr-sýret ýchılışesi janyndaǵy kıno-akterik bólimin bitirgennen keıin, birtalaı jyl Jambyl, Shymkent oblystyq teatrlarynda akterlikpen shuǵyldanǵan. 1958 jyldan Abaı atyndaǵy Qazaq opera jáne balet teatry ádebı bóliminiń meńgerýshisi bolǵan. Keıin Almaty oblystyq Halyq shyǵarmashylyǵy úıinde, Qazaq KSR Teatr qoǵamynda jumys jasaǵan. 1974 jyldan bastap biryńǵaı shyǵarmashylyq jumyspen aınalysqan. Onyń birneshe jyr jınaqtary, keń taraǵan ánderi men án sózderi, dramalyq shyǵarmalary bar. «Jas Dáýren», «Aqbulaq», «Áppaǵym-aý, Áppaǵym», «Gúlsiń-aý» ánderi bar. Onyń óz oryndaýyndaǵy ánderi «Melodııa» fırmasynan kúıtabaq bolyp shyqqan. «Qamar sulý» operasy lıbrettosynyń avtory. 85 jyl buryn (1929) qoǵam qaıratkeri, aýyl sharýashylyǵy ǵylymynyń doktory, professor, Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq ǵylym akademııasynyń akademıgi, Qazaqstannyń eńbek sińirgen ǵylym jáne tehnıka qaıratkeri, Qazaqstan Memlekettik syılyǵynyń laýreaty MEDEÝBEKOV Qılybaı Úsenuly dúnıege keldi. Ońtústik Qazaqstan oblysynyń Qazyǵurt aýdanynda týǵan. Máskeý aýyl sharýashylyǵy akademııasyn bitirgen. Ol respýblıkanyń ǵylymı-zertteý mekemelerinde ǵylymı jumystarmen aınalysyp, basshylyq qyzmetter atqarǵan. 1997 jyldan Mal sharýashylyǵy jáne veterınarııa ǵylymı-óndiristik ortalyǵynda qyzmet atqarady. Q.Medeýbekovtiń akademık Á.Elamanovpen birge júrgizgen ǵylymı-zertteý jumystary nátıjesinde respýblıkadaǵy bııazy júndi, joǵary ónimdi qoı tuqymy - soltústik qazaq merınosy shyǵaryldy. Ol akademık V.Bolmonttyń bastamasymen qolǵa alynǵan aǵylshynnyń bııazylaý krossbred júndi qoılaryn jersindirý, sondaı-aq lınkoln, romnı-marsh, border-leıster bitimdes qoılardyń otandyq repodýktorlaryn qurý jumystaryn jalǵastyrdy. Onyń negizgi ǵylymı izdenisteri baǵaly qoı tuqymdarynyń gendik qoryn saqtaýǵa, jetildirý jáne kóbeıtýge, taza tuqymdy avstralııa merınostarynyń reprodýktoryn qurýǵa, soltústik qazaq merınosyn asyldandyrýǵa jáne bııazylaý júndi, tóldi kóp beretin qoı tuqymyn shyǵarýǵa baǵyttalǵan. Ǵalymnyń 500-den astam ǵylymı eńbegi jaryq kórgen. «Qazan tóńkerisi», «Halyqtar dostyǵy» jáne eki márte «Eńbek Qyzyl Tý» ordenderimen, medaldarmen marapattalǵan. 83 jyl buryn (1931-1989) akter, Qazaqstannnyń halyq ártisi, KSRO Memlekettik syılyǵynyń laýreaty NOǴAIBAEV Ydyrys dúnıege keldi. Almaty oblysy Talǵar qalasynda týǵan. Máskeýdegi A.V.Lýnacharskıı atyndaǵy Memlekettik teatr óneri ınstıtýty janyndaǵy qazaq stýdııasyn bitirgen. 1954 jyldan bastap Qazaq drama teatrynyń quramynda qyzmet etip, 1970 jyldan bastap Almaty memlekettik óner ınstıtýtynyń akterler fakýlteti men respýblıkalyq estrada stýdııasynda pedagogıkalyq qyzmetpen shuǵyldanǵan. Ol «Abaı», «Qara Qypshaq Qobylandy», «Qozy Kórpesh-Baıan sulý», «Asaýǵa-tusaý», «Qan men ter», t.b. qoıylymdarda oınaǵan. 1955 jyldan bastap «Mazasyz kóktem», «Asý», «Botakóz», «Alǵashqy muǵalim», «Shyńdaǵy shynar», «Qyz Jibek», «Qıly kezeń», t.b. kórkem fılmderge túsip, ulttyq kıno óneriniń damýyna eleýli úles qosty. Gastroldik saparmen Qazan, Ýfa, Núkis, Shıraz (Iran) qalalarynda óner kórsetken. «Qurmet belgisi» ordenimen, medaldarmen marapattalǵan. 80 jyl buryn (1934-2001) aqyn QUTTYQOV Meshitbaı dúnıege keldi. Qyzylorda oblysynyń Qazaly aýdanynda týǵan. Qyzylorda pedagogıkalyq ınstıtýtyn bitirgen. 1958-1987 jyldary ishki ister salasynda qyzmet etip, uzaq jyldar boıy Qazaly, Aral aýdandyq memlekettik avtoınspektsııasynyń bastyǵy qyzmetin atqarǵan. 1987 jyldan «Qazaq tili» qoǵamynyń Aral aýdandyq bólimshesi tóraǵasynyń orynbasary bolyp istegen. Onyń tuńǵysh óleńderi baspasóz betinde 1948 jyly jarııalana bastady. M.Quttyqovtyń «Qus joly», «Ar-namys», «Mazasyz túnder» jyr kitaptary men «Aıaqtalmaǵan án» atty povester, áńgimeler jınaǵy jaryq kórgen. Aqynnyń «Aıqas» poemasy 1971 jyly respýblıkalyq ádebı baıqaýda birinshi oryn alǵan. 75 jyl buryn (1939) ánshi, Qazaqstannyń eńbek sińirgen ártisi BAQTAEV Keńes dúnıege keldi. Almaty oblysynda týǵan. Qurmanǵazy atyndaǵy konservatorııany bitirgen. 1966 jyldan Abaı atyndaǵy opera jáne balet teatrynyń ánshisi boldy. Qazir zeınet demalysynda. Ol teatr sahnasynda kóptegen róldi somdady. 73 jyl buryn (1941) aqyn, sazger, Respýblıkalyq «Jalyn» báıgesiniń júldegeri, Platınaly Tarlan syılyǵynyń laýreaty, Túrki poezııasy halyqaralyq festıvaliniń, Qazaqstan Jazýshylar odaǵynyń Іlııas Jansúgirov atyndaǵy syılyǵynyń laýreaty SAPARBAI Israıl dúnıege keldi. Ózbekstan Respýblıkasy Samarqand oblysynda týǵan. Shymkent pedagogıka ınstıtýtyn bitirip, osy oblystyń «Ońtústik Qazaqstan» gazetinde istegen. 1973-1975 jyldary Almaty joǵary partııa mektebin bitirgen. Qazaqstan Jazýshylar odaǵynyń Shymkent oblysaralyq bólimshesinde, «Jalyn» baspasynda, «Qazaq ádebıeti» gazetinde, «Jazýshy» baspasynda, «Qazaqfılm» telestýdııasynda, Syrtqy ister mınıstrligi TMD elderi departamentinde jaýapty qyzmetter atqarǵan. 1998-1999 jyldary Ózbekstan Respýblıkasyndaǵy Qazaqstan elshiliginde 2-nshi hatshy bolǵan. Ol 70-ke jýyq ánder men 150-ge tarta án mátinderiniń avtory. «Aýyldan kelgen arý», «Ámir-Temir», «Abaı-Toǵjan», «Syǵan serenadasy», «Mahabbat meıramy» atty pesalary teatr sahnasynda qoıylyp keledi. 70 jyl buryn (1944) aqyn, Halyqaralyq «Alash» ádebı syılyǵynyń ıegeri BÓDEShULY Jarken dúnıege keldi. Qytaı Halyq Respýblıkasynyń Tarbaǵataı aımaǵynda týǵan. Shyńjań ýnıversıtetin, Qazaq memlekettik ýnıversıtetiniń jýrnalıstıka fakýltetin bitirgen. 1969 jyly Qazaqstanǵa qonys aýdarǵan. Merzimdik basylymdarda jáne Memlekettik kitap palatasynda jaýapty qyzmetter atqarǵan. Qazir Dúnıejúzi qazaqtary qaýymdastyǵynda bólim meńgerýshisi qyzmetin atqarady. Tuńǵysh jyr jınaǵy «Oraq pen balǵa» 1978 jyly jaryq kórdi. Ár alýan basylymdarda aqynnyń «Ańyraqaı beketindegi oı», «Qaraýyl tóbe», «General Jahar Dýdaev», «Ot pen sý», «Tas besik», «Bostandyq basy» atty dastandary jarııalandy. Ol Túrki tildes elder poezııasy ІІ festıvaliniń laýreaty atanyp, Q.Sátbaevtyń 150 jyldyq mereıtoıyna arnalǵan halyqaralyq múshaıranyń bas júldesin jeńip aldy. «Parasat» ordenimen marapattalǵan. 67 jyl buryn (1947) Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq qaýipsizdik komıtetiniń tóraǵasy ÁBІQAEV Nurtaı Ábiqaıuly dúnıege keldi. Almaty oblysy, Jambyl aýyly, Jambyl aýdanynda týǵan. Sverdlovsk q. (qazirgi Ekaterınbýrg) Ýralsk polıtehnıkalyq ınstıtýtyn, Almaty Joǵary partııa mektebin, RF Prezıdenti janyndaǵy Reseı memlekettik qyzmet akademııasyn bitirgen. 1970-1972 jj. - Keńes Armııasy ofıtserlik quramynda qyzmette. 1972-1976 jj. - Almaty aýyr mashına jasaý zaýytynyń ınjener-konstrýktory. 1976-1984 jj. - jaýapty partııa-keńes jumysynda. 1984-1990 jj. - Qazaqstan Mınıstrler keńesi tóraǵasynyń jáne KP OK birinshi hatshysynyń kómekshisi. 1990j. mamyr-1991j. maýsym - Qazaq KSR Prezıdenti apparatynyń basshysy. 1991j. maýsym-1994j. maýsym - Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdenti apparatynyń jáne Mınıstrler kabınetiniń basshysy. 1994j. maýsym-1995j. qazan - Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdenti apparatynyń basshysy. 1995-1996 jj. - Ulybrıtanııa jáne Soltústik Irlandııa Birikken Koroldigindegi Qazaqstan Respýblıkasynyń Tótenshe jáne Ókiletti Elshisi, Shvetsııa Koroldigi, Norvegııa Koroldigi, Irlandııa Respýblıkasyndaǵy Qazaqstan Respýblıkasynyń Tótenshe jáne Ókiletti Elshisi qyzmetin qosa atqarýshy. 1996-1998 jj. - Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń birinshi kómekshisi. 1998-1999 jj. - Qazaqstan Respýblıkasy UQK tóraǵasy. 2000-2002 jj. - Qazaqstan Respýblıkasy Syrtqy ister mınıstriniń birinshi orynbasary. 2002-2004 jj. - Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdenti Ákimshiliginiń basshysy. 2004-2007 jj. - Qazaqstan Respýblıkasy Parlamenti Senatynyń tóraǵasy. 2007-2008 jj. - Reseı Federatsııasyndaǵy Qazaqstan Respýblıkasynyń Tótenshe jáne Ókiletti Elshisi. 2008j.-2010j. tamyz - Qazaqstan Respýblıkasy Syrtqy ister mınıstriniń birinshi orynbasary. 2010 jylǵy 23 tamyzda Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti N.Nazarbaevtyń Jarlyǵymen Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq qaýipsizdik komıtetiniń Tóraǵasy bolyp taǵaıyndaldy. QR Qaýipsizdik keńesiniń múshesi. Ekonomıka ǵylymdarynyń doktory, Reseı jaratylystaný ǵylymdary akademııasynyń akademıgi. Dıplomatııalyq rangi - Tótenshe jáne Ókiletti Elshi. Áskerı ataǵy - general-maıor. QR UQK qurmetti qyzmetkeri. QR Voleıbol federatsııasynyń prezıdenti, QR Golf ulttyq assotsıatsııasynyń prezıdenti, Ulttyq jaratylystaný akademııasynyń prezıdenti. "Qazaqstan Respýblıkasynyń Tuńǵysh Prezıdenti Nursultan Nazarbaev", "Parasat", "Orden Drýjby" (Reseı), "Orden Pocheta" (Reseı) ordenderimen jáne medaldarmen marapattalǵan. 55 jyl buryn (1959) Sh.Aımanov atyndaǵy «Qazaqfılm» AQ akteri JOLJAQSYNOV Erik Qalıuly dúnıege keldi. Shyǵys Qazaqstan oblysynda týǵan. A.V.Lýnpacharskıı atyndaǵy Memlekettik teatr óneri ınstıtýtyn bitirgen, drama jáne kıno akteri. 1982 jyldan M.Áýezov atyndaǵy Qazaq memlekettik akademııalyq drama teatrynyń akteri. Qazirgi qyzmetinde 1989 jyldan beri. 50 jyl buryn (1965) Qazaqstan Respýblıkasy Premer-Mınıstriniń orynbasary ÁBDІQALYQOVA Gúlshara Naýshaqyzy dúnıege keldi. Qyzylorda oblysynda týǵan. Jambyl jeńil jáne tamaq ónerkásibi tehnologııalyq ınstıtýtyn bitirgen. 1987-1994 jyldary - Qyzylorda oblysynyń halyqty áleýmettik qorǵaý basqarmasynyń aǵa ınspektory, bólim bastyǵy. 1994-1995 jyldary - Qazaqstan Respýblıkasy Joǵarǵy Keńesiniń halyqty áleýmettik qorǵaý jónindegi konsýltanty. 1995-2003 jyldary - Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý mınıstrliginiń bólim bastyǵy, basqarma bastyǵynyń orynbasary, zeınetaqymen qamtamasyz etý basqarmasynyń bastyǵy, áleýmettik qamtamasyz etý departamenti dırektorynyń orynbasary, áleýmettik qamtamasyz etý jáne áleýmettik kómek kórsetý departamentiniń dırektory, zeınetaqymen qamtamasyz etý jáne halyqtyń tabysyn retteý departamentiniń dırektory. 2003-2005 jyldary - Qazaqstan Respýblıkasy Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý vıtse-mınıstri. 2005-2006 jyldary - «Memlekettik annýıtettik kompanııa» ómirdi saqtandyrý kompanııasy» AQ basqarmasynyń tóraǵasy. 2006-2007 jyldary - Qazaqstan Respýblıkasy Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý vıtse-mınıstri. 2007-2008 jyldary - Qazaqstan Respýblıkasy Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý mınıstrliginiń jaýapty hatshysy. 2008-2009 jyldary Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń keńesshisi, Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń janyndaǵy Áıelder isteri jáne otbasylyq-demografııalyq saıasat jónindegi ulttyq komıssııanyń tóraıymy qyzmetterin atqarǵan. 2009-2012m jyldary - QR Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý mınıstri. 2012 jylǵy qyrkúıekten bastap - Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń keńesshisi. 2013 jylǵy qarashadan bastap qazirgi qyzmetinde. «Parasat» ordenimen, medaldarmen marapattalǵan. 30 jyl buryn (1984) gımnastshy, kórkem gımnastıkadan halyqaralyq dárejedegi sport sheberi, Qazaqstannyń bes dúrkin chempıony, Azııanyń absolıýtti chempıony, álem birinshilikteriniń birneshe dúrkin jeńimpazy, Ońtústik Qazaqstan oblysynyń Qurmetti azamaty JÚSІPOVA Álııa Maqsutqyzy dúnıege keldi. Shymkent qalasynda týǵan. 2000-2005 jyldary halyqaralyq jarystardyń jeńimpazy, álem kýbogy kezeńderiniń birneshe márte júldegeri, komandalyq jáne jekelegen esepte Pýsanda ótken Azııa oıyndarynyń kúmis júldegeri, Dohada alaýy tutanǵan Azııa oıyndarynyń jeńimpazy atanyp, Azııa chempıonatynyń 5 birdeı altyn medalin jeńip alǵan. Á.Júsipova kópsaıys túrinen álemdegi eń úzdik ondyqtar qataryna engen alǵashqy qazaq qyzy. 2004-2008 jyldary Afına jáne Beıjińde ótken Olımpıada oıyndaryna qatysqan. 2001 jyldan beri Álııa Júsipova Máskeýdegi kórkem gımnastıkadan olımpıadashylar daıyndaıtyn ortalyqtyń bas tóreshisi ataqty Irına Vınerdiń táliminde jattyǵady. "Qurmet" ordenimen, «Eren eńbegi úshin» medalimen marapattalǵan. 122 jyl buryn (1891-1940) orys jazýshysy, satırık-fantast, HH ǵasyr ádebıetiniń klassıgi, N.Gogol men S.Saltykov-Şedrınniń shákirti BÝLGAKOV Mıhaıl Afanasevıch dúnıege keldi. 100 jyl buryn (1914-1986) Everesti baǵyndyrǵan nepal alpınısi Tentsıng NORGEI dúnıege keldi.