15 mamyr. QazAqparat: Ataýly kúnder, oqıǵalar, esimder
ATAÝLY KÚNDER
Halyqaralyq otbasy kúni. 1993 jyldan bastap, BUU Bas Assambleıasynyń qararyna sáıkes jyl saıyn atap ótiledi.
Halyqaralyq klımat kúni. 1992 jyly Halyqaralyq qaýymdastyq parnıkti gazdardyń aýaǵa taralýymen baılanysty qaýipti moıyndaı otyryp, BUU-nyń Klımattyń ózgerýi máseleleri jónindegi konventsııasyna qol qoıý týraly ýaǵdalasty.
Ar-uıat senimine baılanysty áskerı qyzmetten bas tartýdyń halyqaralyq kúni. Halyqaralyq kún 1997 jyldyń 15 mamyry kúni bekitildi. Naq osy kúni nemisterdiń federaldy parlamenti (Býndestag) natsıstik áskerı sot tóreligi jeke bas senimine baılanysty áskerı qyzmetten bas tartqan jáne osy sebeptermen qyzmetten qashqany úshin qýdalanǵandardy aqtaý týraly qarar shyǵardy.
ESTE QALAR OQIǴALAR
1989 jyly Almatyda qazaqtyń uly ǵalymy, aǵartýshy, shyǵystanýshy, tarıhshy, etnolog, geograf, folklortanýshy Sh.Ýálıhanovtyń eskertkishi ashyldy. Eskertkish avtorlary - músinshi Hakimjan Naýryzbaev pen sáýletshi Shota Ýálıhanov.
1992 jyly Prezıdent N.Á.Nazarbaevtyń Jarlyǵymen Qazaqstan Respýblıkasynyń Ulttyq ıadrolyq ortalyǵy men Atom qýaty jónindegi agenttigi quryldy.
1992 jyly Qazaqstan, Armenııa, Qyrǵyzstan, Reseı jáne Ózbekstan memleketteri arasynda Ujymdyq qaýipsizdik týraly shartqa qol qoıyldy. Ázerbaıjan kelisimge 1993 jylǵy 24 qyrkúıekte, Grýzııa 1993 jylǵy 9 qyrkúıekte, Belarýs 1993 jylǵy 31 jeltoqsanda qol qoıdy.
1999 jylǵy 2 sáýirde Armenııa, Belarýs, Qazaqstan, Qyrǵyzstan, Reseı jáne Tájikstan prezıdentteri kelisimniń merzimin kelesi besjyldyqqa uzartý týraly hattamaǵa qol qoıdy. Alaıda Ázerbaıjan, Grýzııa jáne Ózbekstan onyń merzimin uzartýdan bas tartyp, Ózbekstan sol jyly Demokratııa jáne ekonomıkalyq damý uıymyna qosyldy.
UQSh-niń 2002 jylǵy 14 mamyrda Máskeýde ótken sessııasynda uıymdy tolyqqandy halyqaralyq uıymǵa - Ujymdyq qaýipsizdik týraly shart uıymyna (UQShU) aınaldyrý týraly sheshim qabyldandy.
1999 jyly Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdenti N.Á.Nazarbaevtyń Jarlyǵymen Qazaqstan Respýblıkasynyń Memlekettik qupııalardy qorǵaý jónindegi agenttigi quryldy.
2006 jyly Almatyda bastalǵan «Qazaqstandaǵy PR kúnderi» merekesi sheńberinde tuńǵysh ret stýdenttik «PR-seıshn» otyrysy ótti. Dóńgelek ústel basyna jınalǵan QR Bilim jáne ǵylym mınıstrliginiń ókilderi, jurtshylyqpen baılanys mamandaryn daıyndaıtyn respýblıkadaǵy ozyq joǵary oqý oryndarynyń oqytýshylary jáne PR-agenttikterdiń basshylary men osy mamandyqta oqıtyn stýdentter kommýnıkatıvti sala mamandaryn daıarlaý máselelerin qarastyryp, pikir almasty. Shara barysynda qazaqstandyq «PR-shy» klýbynyń uıymdastyrýymen stýdentter arasynda ótkiziletin «Eń úzdik PR-joba» baıqaýynyń jeńimpazdary marapattaldy.
2009 jyly Berlınde Qazaqstannyń Germanııadaǵy jyly aýqymynda «Halyqaralyq baǵdarlamalar ortalyǵy» AQ-nyń («Bolashaq») Germanııadaǵy jáne Eýropadaǵy qurlyqtyq elderdegi ókildikteri resmı túrde ashyldy.
2010 jyly L.N.Gýmılev atyndaǵy Eýrazııa ulttyq ýnıversıtetinde (EUÝ) XX ǵasyrdyń belgili túrkolog-ǵalymy jáne oıshyly Lev Nıkolaevıch Gýmılevtiń qurmetine shyǵarmashylyq kesh ótti.
2012 jyly Germanııanyń Shverın jáne Vısmar qalalarynda Qazaqstan ekonomıkasynyń kúni ótti.
2012 jyly Almatyda QR Ulttyq kitaphanasynda Bolatbek Tólepbergenniń «Ulttyq ıdeıa - táýelsizdik tuǵyry» kitabynyń tanystyrylymy ótti.
2013 jyly Nıý-Iorkte Qazaqstan Respýblıkasy jáne Domınıka Dostastyǵynyń BUU janyndaǵy turaqty ókilderi Birlesken kommıýnıkege qol qoıyp, eki el arasynda dıplomatııalyq qatynastar ornatyldy.
2014 jyly Astanada G-global alańynda álemdik saıasatkerler men ǵalymdardyń qatysýymen onlaın-konferentsııa ótti.
2015 jyly Almatyda tarıh ǵylymdarynyń doktory, Qazaq KSR Ǵylym akademııasynyń korrespondent-múshesi Ermuqan Bekmahanov turǵan úıge eskertkish taqta ornatyldy.
2015 jyly Almatyda QR Ulttyq kitaphanasynda qazaqtyń sýyryp salma aqyny Súıinbaı Aronulynyń 200 jyldyǵyna arnalǵan «Aıtys óneriniń altyn dińgegi» atty kitap kórmesi ótti.
2015 jyly Qazaqstan Respýblıkasynyń Tuńǵysh Prezıdenti - Elbasy kitaphanasynda tanymal qazaqstandyq sýretshi Eraly Ospanulynyń «Qazaqtyń halyqtyq ádet-ǵuryptary» kitabynyń tanystyrylymy boldy.
1864 jyly «Novaıa zarıa» parfıýmerııa fabrıkasynyń negizi qalandy. Iis sý jasaýdyń ádisin oılap tapqan frantsýz kásipkeri Genrıh Brokar Máskeýde óz sheberhanasyn ashty. Ol kásiporynnyń alǵashqy ónimderi - «Detskoe», «Medovoe», «ıAntarnoe» sabyndary. Sodan keıin ártúrli ıissýlar shyǵaryla bastady. Olardyń eń tanymaly II Nıkolaı patshanyń zaıyby Aleksandra Fedorovanyń tapsyrysy boıynsha daıyndalǵan «Imperatrıtsanyń súıikti ıis sýy». Ol keıinnen «Krasnaıa Moskva» degen atpen belgili boldy.
ESІMDER
71 jyl buryn (1947) Qazaqstannyń memlekettik saıası qaıratker, dıplomat ÁBІQAEV Nurtaı Ábiqaıuly dúnıege keldi.
Almaty oblysy, Jambyl aýyly, Jambyl aýdanynda týǵan. Sverdlovsk qalasy (qazirgi Ekaterınbýrg) Ýralsk polıtehnıkalyq ınstıtýtyn, Almaty Joǵary partııa mektebin, RF Prezıdenti janyndaǵy Reseı memlekettik qyzmet akademııasyn bitirgen. 1970-1972 jj. - Keńes Armııasynyń ofıtserlik quramynda qyzmette. 1972-1976 jj. - Almaty aýyr mashına jasaý zaýytynyń ınjener-konstrýktory. 1976-1984 jj. - jaýapty partııa-keńes jumysynda. 1984-1990 jj. - Qazaqstan Mınıstrler keńesi tóraǵasynyń jáne KP OK birinshi hatshysynyń kómekshisi. 1990j. mamyr-1991j. maýsym - Qazaq KSR Prezıdenti apparatynyń basshysy. 1991j. maýsym-1994j. maýsym - Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdenti apparatynyń jáne Mınıstrler kabınetiniń basshysy. 1994j. maýsym-1995j. qazan - Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdenti apparatynyń basshysy. 1995-1996 jj. - Ulybrıtanııa jáne Soltústik Irlandııa Birikken Koroldigindegi Qazaqstan Respýblıkasynyń Tótenshe jáne Ókiletti Elshisi, Shvetsııa Koroldigi, Norvegııa Koroldigi, Irlandııa Respýblıkasyndaǵy Qazaqstan Respýblıkasynyń Tótenshe jáne Ókiletti Elshisi qyzmetin qosa atqarýshy. 1996-1998 jj. - Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń birinshi kómekshisi. 1998-1999 jj. - Qazaqstan Respýblıkasy UQK tóraǵasy. 2000-2002 jj. - Qazaqstan Respýblıkasy Syrtqy ister mınıstriniń birinshi orynbasary. 2002-2004 jj. - Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdenti Ákimshiliginiń basshysy. 2004-2007 jj. - Qazaqstan Respýblıkasy Parlamenti Senatynyń tóraǵasy. 2007-2008 jj. - Reseı Federatsııasyndaǵy Qazaqstan Respýblıkasynyń Tótenshe jáne Ókiletti Elshisi. 2008j.-2010j. tamyz - Qazaqstan Respýblıkasy Syrtqy ister mınıstriniń birinshi orynbasary. 2010 jylǵy 23 tamyzda Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti N.Nazarbaevtyń Jarlyǵymen Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq qaýipsizdik komıtetiniń Tóraǵasy bolyp taǵaıyndaldy. Qazirgi qyzmetinde - 2015 jylǵy jeltoqsannan beri. QR Qaýipsizdik keńesiniń múshesi.
Ekonomıka ǵylymdarynyń doktory, Reseı jaratylystaný ǵylymdary akademııasynyń akademıgi. Dıplomatııalyq rangi - Tótenshe jáne Ókiletti Elshi. Áskerı ataǵy - general-maıor. QR UQK qurmetti qyzmetkeri. QR Voleıbol federatsııasynyń prezıdenti, QR Golf ulttyq assotsıatsııasynyń prezıdenti, Ulttyq jaratylystaný akademııasynyń prezıdenti.
"Qazaqstan Respýblıkasynyń Tuńǵysh Prezıdenti Nursultan Nazarbaev", "Parasat", "Orden Drýjby" (Reseı), "Orden Pocheta" (Reseı) ordenderimen jáne medaldarmen marapattalǵan.
117 jyl buryn (1901-1991) qoǵam qaıratkeri, ekonomıka ǵylymynyń kandıdaty TAIBEKOV Elýbaı Bázimuly dúnıege keldi.
Aqmola oblysy Qorǵaljyn aýdanynda týǵan. Orynbordaǵy zootehnıkalyq-maldárigerlik tehnıkýmynyń daıarlaý bólimin, mılıtsııa mektebin jáne Máskeýdegi K.Tımırıazev atyndaǵy aýyl sharýashylyǵy akademııasyn bitirgen. 1935-1951 jyldary aralyǵynda Qazaq aýyl sharýashylyǵy ınstıtýtynda, Qazaq KSR Jer sharýashylyǵy halyq komıssarıatynda, Qazaqstan Kompartııasynyń Aqtóbe oblystyq komıtetinde túrli laýazymdy qyzmetter atqarǵan. 1951-1955 jyldary - Qazaq KSR Mınıstrler Keńesiniń tóraǵasy, 1955-1957 jyldary - Shyǵys Qazaqstan oblystyq atqarý komıtetiniń tóraǵasy, 1957-1961 jyldary - Qazaq aýyl sharýashylyǵy akademııasynyń akademık-hatshysy, bólim meńgerýshisi, 1961-1963 jyldary - Qazaq aýyl sharýashylyq ınstıtýtynyń rektory, 1963-1977 jyldary osy ınstıtýttyń aýyl sharýashylyǵy ekonomıkasy kafedrasynyń meńgerýshisi bolǵan. 1977 jyly zeınet demalysyna shyqqan.
Eki márte Eńbek Qyzyl Tý ordenimen, 1-shi dárejeli Otan soǵysy, «Qurmet belgisi», Qazan revolıýtsııasy ordenderimen, medaldarmen marapattalǵan.
98 jyl buryn (1920-1997) qazaqtyń belgili jazýshysy BAQBERGENOV Sáýirbek dúnıege keldi.
Ońtústik Qazaqstan oblysynda týǵan.
Uly Otan soǵysyna qatysyp, Soltústik Batys maıdanda Novgorod, Pskov, Kalının, Holm túbindegi urystarǵa qatysty. 28-panfılovshylar dıvızııasynda vzvod komandıri, keıin dıvızııalyq baılanysshy ofıtser boldy. Soǵystan keıin «Sotsıalıstik Qazaqstan» («Egemen Qazaqstan») gazetinde, «Jazýshy» baspasynda qyzmet atqarǵan.
Alǵashqy jyr shýmaqtary baspasóz betine 1939 jyly shyqty. Keńes Odaǵynyń batyry ataǵyn eki ret alǵan ushqysh T.Bıgeldınovtiń ómirine arnalǵan alǵashqy «Talǵat» povesi 1950 jyly jarııalanǵan. Sonymen qatar Sh.Ýálıhanov, K.Ázirbaev, B.Momyshuly ómirinen eleýli týyndylar jazǵan. Jastardy adamgershilikke, adaldyqqa, otansúıgishtikke baýlıtyn, zamandastar jaıly oı tolǵaıtyn, tarıh qoınaýynan syr shertetin jáne Uly Otan soǵysy taqyrybyn arqaý etken 20-ǵa jýyq romandar men povester jınaǵynyń avtory. Kóptegen shyǵarmalary TMD elderiniń tilderine aýdarylǵan. Kórkem aýdarma salasynda da jemisti eńbek etip, M.Gorkııdiń, Ý.Folknerdiń, V.Korolenkonyń birsypyra shyǵarmalaryn qazaqshaǵa tárjimalaǵan.
91 jyl buryn (1926-1994) aqyn, sazger TÁJІBAEV Bákir dúnıege keldi.
Aqtóbe oblysy Baıǵanın aýdanynda týǵan. 1941 jyldan bastap Temir pedagogıka ýchılışesinde oqyp, Juryn (qazirgi Muǵaljar) aýdandyq gazetinde, aýdandyq komsomol komıtetinde istegen. 1950 jyly Almaty teatr-sýret ýchılışesi janyndaǵy kıno-akterik bólimin bitirgennen keıin, birtalaı jyl Jambyl, Shymkent oblystyq teatrlarynda akterlikpen shuǵyldanǵan. 1958 jyldan Abaı atyndaǵy Qazaq opera jáne balet teatry ádebı bóliminiń meńgerýshisi bolǵan. Keıin Almaty oblystyq Halyq shyǵarmashylyǵy úıinde, Qazaq KSR Teatr qoǵamynda jumys jasaǵan. 1974 jyldan bastap biryńǵaı shyǵarmashylyq jumyspen aınalysqan. Onyń birneshe jyr jınaqtary, keń taraǵan ánderi men án sózderi, dramalyq shyǵarmalary bar. «Jas Dáýren», «Aqbulaq», «Áppaǵym-aý, Áppaǵym», «Gúlsiń-aý» ánderi bar. Onyń óz oryndaýyndaǵy ánderi «Melodııa» fırmasynan kúıtabaq bolyp shyqqan. «Qamar sulý» operasy lıbrettosynyń avtory.
89 jyl buryn (1929-2015) qoǵam qaıratkeri, aýyl sharýashylyǵy ǵylymynyń doktory, professor, Qazaqstannyń eńbek sińirgen ǵylym jáne tehnıka qaıratkeri MEDEÝBEKOV Qılybaı Úsenuly dúnıege keldi.
Ońtústik Qazaqstan oblysynyń Qazyǵurt aýdanynda týǵan. Máskeý aýyl sharýashylyǵy akademııasyn bitirgen. Ol respýblıkanyń ǵylymı-zertteý mekemelerinde ǵylymı jumystarmen aınalysyp, basshylyq qyzmetter atqarǵan. 1997 jyldan Mal sharýashylyǵy jáne veterınarııa ǵylymı-óndiristik ortalyǵynda qyzmet atqarady. Q.Medeýbekovtiń akademık Á.Elamanovpen birge júrgizgen ǵylymı-zertteý jumystary nátıjesinde respýblıkadaǵy bııazy júndi, joǵary ónimdi qoı tuqymy - soltústik qazaq merınosy shyǵaryldy. Ol akademık V.Bolmonttyń bastamasymen qolǵa alynǵan aǵylshynnyń bııazylaý krossbred júndi qoılaryn jersindirý, sondaı-aq lınkoln, romnı-marsh, border-leıster bitimdes qoılardyń otandyq repodýktorlaryn qurý jumystaryn jalǵastyrdy. Onyń negizgi ǵylymı izdenisteri baǵaly qoı tuqymdarynyń gendik qoryn saqtaýǵa, jetildirý jáne kóbeıtýge, taza tuqymdy avstralııa merınostarynyń reprodýktoryn qurýǵa, soltústik qazaq merınosyn asyldandyrýǵa jáne bııazylaý júndi, tóldi kóp beretin qoı tuqymyn shyǵarýǵa baǵyttalǵan. Ǵalymnyń 500-den astam ǵylymı eńbegi jaryq kórgen.
«Qazan tóńkerisi», «Halyqtar dostyǵy» jáne eki márte «Eńbek Qyzyl Tý» ordenderimen, medaldarmen marapattalǵan.
86 jyl buryn (1931-1989) akter, Qazaqstannnyń halyq ártisi, KSRO Memlekettik syılyǵynyń laýreaty NOǴAIBAEV Ydyrys dúnıege keldi.
Almaty oblysy Talǵar qalasynda týǵan. Máskeýdegi A.V.Lýnacharskıı atyndaǵy Memlekettik teatr óneri ınstıtýty janyndaǵy qazaq stýdııasyn bitirgen. 1954 jyldan bastap Qazaq drama teatrynyń quramynda qyzmet etip, 1970 jyldan bastap Almaty memlekettik óner ınstıtýtynyń akterler fakýlteti men respýblıkalyq estrada stýdııasynda pedagogıkalyq qyzmetpen shuǵyldanǵan. Ol «Abaı», «Qara Qypshaq Qobylandy», «Qozy Kórpesh-Baıan sulý», «Asaýǵa-tusaý», «Qan men ter», t.b. qoıylymdarda oınaǵan. 1955 jyldan bastap «Mazasyz kóktem», «Asý», «Botakóz», «Alǵashqy muǵalim», «Shyńdaǵy shynar», «Qyz Jibek», «Qıly kezeń», t.b. kórkem fılmderge túsip, ulttyq kıno óneriniń damýyna eleýli úles qosty. Gastroldik saparmen Qazan, Ýfa, Núkis, Shıraz (Iran) qalalarynda óner kórsetken.
«Qurmet belgisi» ordenimen, medaldarmen marapattalǵan.
84 jyl buryn (1934-2001) aqyn QUTTYQOV Meshitbaı dúnıege keldi.
Qyzylorda oblysynyń Qazaly aýdanynda týǵan. Qyzylorda pedagogıkalyq ınstıtýtyn bitirgen. 1958-1987 jyldary ishki ister salasynda qyzmet etip, uzaq jyldar boıy Qazaly, Aral aýdandyq memlekettik avtoınspektsııasynyń bastyǵy qyzmetin atqarǵan. 1987 jyldan «Qazaq tili» qoǵamynyń Aral aýdandyq bólimshesi tóraǵasynyń orynbasary bolyp istegen.
Onyń tuńǵysh óleńderi baspasóz betinde 1948 jyly jarııalana bastady. M.Quttyqovtyń «Qus joly», «Ar-namys», «Mazasyz túnder» jyr kitaptary men «Aıaqtalmaǵan án» atty povester, áńgimeler jınaǵy jaryq kórgen. Aqynnyń «Aıqas» poemasy 1971 jyly respýblıkalyq ádebı baıqaýda birinshi oryn alǵan.
78 jyl buryn (1939) ánshi, Qazaqstannyń eńbek sińirgen ártisi BAQTAEV Keńes dúnıege keldi.
Almaty oblysynda týǵan. Qurmanǵazy atyndaǵy konservatorııany bitirgen. 1966 jyldan Abaı atyndaǵy opera jáne balet teatrynyń ánshisi boldy. Qazir zeınet demalysynda. Ol teatr sahnasynda kóptegen róldi somdady.
76 jyl buryn (1941) aqyn, sazger, Respýblıkalyq «Jalyn» báıgesiniń júldegeri, Platınaly Tarlan syılyǵynyń laýreaty, Túrki poezııasy halyqaralyq festıvaliniń, Qazaqstan Jazýshylar odaǵynyń Іlııas Jansúgirov atyndaǵy syılyǵynyń laýreaty SAPARBAI Israıl dúnıege keldi.
Ózbekstan Respýblıkasy Samarqand oblysynda týǵan. Shymkent pedagogıka ınstıtýtyn bitirip, osy oblystyń «Ońtústik Qazaqstan» gazetinde istegen. 1973-1975 jyldary Almaty joǵary partııa mektebin bitirgen. Qazaqstan Jazýshylar odaǵynyń Shymkent oblysaralyq bólimshesinde, «Jalyn» baspasynda, «Qazaq ádebıeti» gazetinde, «Jazýshy» baspasynda, «Qazaqfılm» telestýdııasynda, Syrtqy ister mınıstrligi TMD elderi departamentinde jaýapty qyzmetter atqarǵan. 1998-1999 jyldary Ózbekstan Respýblıkasyndaǵy Qazaqstan elshiliginde 2-nshi hatshy bolǵan. Ol 70-ke jýyq ánder men 150-ge tarta án mátinderiniń avtory. «Aýyldan kelgen arý», «Ámir-Temir», «Abaı-Toǵjan», «Syǵan serenadasy», «Mahabbat meıramy» atty pesalary teatr sahnasynda qoıylyp keledi.
74 jyl buryn (1944) aqyn, Halyqaralyq «Alash» ádebı syılyǵynyń ıegeri BÓDEShULY Jarken dúnıege keldi.
Qytaı Halyq Respýblıkasynyń Tarbaǵataı aımaǵynda týǵan. Shyńjań ýnıversıtetin, Qazaq memlekettik ýnıversıtetiniń jýrnalıstıka fakýltetin bitirgen. 1969 jyly Qazaqstanǵa qonys aýdarǵan. Merzimdik basylymdarda jáne Memlekettik kitap palatasynda jaýapty qyzmetter atqarǵan. Qazir Dúnıejúzi qazaqtary qaýymdastyǵynda bólim meńgerýshisi qyzmetin atqarady. Tuńǵysh jyr jınaǵy «Oraq pen balǵa» 1978 jyly jaryq kórdi. Ár alýan basylymdarda aqynnyń «Ańyraqaı beketindegi oı», «Qaraýyl tóbe», «General Jahar Dýdaev», «Ot pen sý», «Tas besik», «Bostandyq basy» atty dastandary jarııalandy. Ol Túrki tildes elder poezııasy ІІ festıvaliniń laýreaty atanyp, Q.Sátbaevtyń 150 jyldyq mereıtoıyna arnalǵan halyqaralyq múshaıranyń bas júldesin jeńip aldy.
«Parasat» ordenimen marapattalǵan.
64 jyl buryn (1954) Eýrazııalyq ekonomıkalyq odaq soty tóraǵasynyń orynbasary BÁIІShEV Jolymbet Nurahmetuly dúnıege keldi.
Qostanaı oblysynda týǵan. KSRO ІІM Volgograd joǵary tergeý mektebin, Almaty joǵary partııa mektebin bińtirgen.
Eńbek jolyn orta mektepte muǵalim bolyp bastady, Qostanaı oblysynyń quqyq qorǵaý organdarynda, partııa qyzmetinde boldy. 1990-1992 jyldary - QR Joǵarǵy Keńesiniń bas mamany, aǵa konsýltanty, zańnama, quqyqtyq saraptama jáne taldaý bólimi meńgerýshisiniń orynbasary. 1992-1995 jyldary QR Konstıtýtsııalyq sotynyń sýdıasy. 1995 jyly - Qazaq memlekettik zań ınstıtýtynyń konstıtýtsııalyq jáne ákimshilik quqyq kafedrasynyń dotsenti. 1996-2001 jyldary - QR Prezıdentiniń QR Parlamenti Senatyndaǵy ókili. 2001-2002 jyldary - QR Prezıdentiniń QR Parlamentindegi ókili. 2002-2011 jyldary - QR Joǵarǵy sotynyń sýdıasy, QR Joǵarǵy soty jalpy otyrystarynyń hatshysy. 2011-2014 jyldary EýrAzEQ sotynyń sýdıasy. 2014 jylǵy qazan-jeltoqsan aılarynda - EýrAzEQ sotynyń tóraǵasy.
Qazirgi qyzmetinde - 2015 jylǵy qańtardan beri.
«Qurmet» (2005), «Parasat» (2015) ordenderimen, «Astana» (1998), «Qazaqstan Respýblıkasynyń táýelsizdigine 10 jyl» (2001), «Qazaqstan Konstıtýtsııasyna 10 jyl» (2005), «Qazaqstan Parlamentine 10 jyl» (2006), «Astananyń 10 jyldyǵy» (2008) medaldarymen marapattalǵan, «Sot júıesiniń ardageri» (2015); QR Sottar odaǵynyń, QR Joǵarǵy soty tóraǵasynyń Qurmet gramotalarymen, QR Prezıdentiniń alǵyshatymen marapattalǵan.
61 jyl buryn (1956) taıaý jáne alys shetelderdegi festıvaldar, konkýrstar, óner forýmdary máseleleri boıynsha halyqaralyq úılestirýshi, «Elim-aı» balalar qoryn uıymdastyrýshy, basshysy jáne dırıjeri ROMANOVSKAıA Larısa Ivanovna dúnıege keldi.
QR mýzyka qaıratkerleri odaǵynyń múshesi, Intercultur, IFCM halyqaralyq uıymynyń, FOMGED múshesi.
Sverdlov qalasynda týǵan. Qurmanǵazy atyndaǵy Almaty memlekettik konservatorııasyn, Abylvaı han atyndaǵy Qazaq halyqaralyq qatynastar jáne álem tilderi ýnıversıtetin bitirgen.
1990 jyldan bastap QR mýzyka qaıratkerleri odaǵy atynan Almaty qalasynda hor sektsııasynyń meńgerýshisi, balalar mýzykalyq mektepteriniń, gımnazııalardyń, estetıkalyq baǵyttaǵy mektepterdiń hormeısterler qalalyq sektsııasynyń jetekshisi. 2010 jyldan beri - qazirgi qyzmetinde.
M.Áýezov medalimen, Halyqaralyq mýzyka qaıratkerleri odaǵynyń, QR mýzyka qaıratkerleri odaǵynyń, qalalyq pedagogıka kadrlary bilimderin jetildirý ınstıtýtynyń, QR bilim mınıstrliginiń, Almaty qalasy ákimshiliginiń, Almaty qalasy Medeý aýdany ákimshiliginiń qurmet gramotalarymen marapattalǵan, kóptegen halyqaralyq uıymdardyń marapattaryna ıe bolǵan.
60 jyl buryn (1958) Respýblıkalyq bıýdjettiń atqarylýyn baqylaý jónindegi esep komıtetiniń múshesi BERGENEV Ádilǵazy Sádýaqasuly dúnıege kelgen.
Semeı oblysynda týǵan. Semeı qarjy-ekonomıka tehnıkýmyn (1976); Semeı zootehnıkalyq-veterınarlyq ınstıtýtyn (1987) bitirgen.
Eńbek jolyn Borodýlıha aýdanynyń salyq ınspektsııasynda bastap, sol jerden ásker qataryna shaqyryldy. Áskerı qyzmetten keıin aýdannyń keńestik jáne partııalyq organdarynda qyzmet etti. 1990 jyly aýdannyń salyq ınspektsııasyna jumysqa aýysyp, 1995 jyly Semeı oblysy boıynsha salyq polıtsııasy oblystyq basqarmasynyń bastyǵy bolyp taǵaıyndaldy;
Semeı oblysy ákiminiń birinshi orynbasary, Semeı oblysy ákiminiń mindetin atqarýshy (1997); Shyǵys Qazaqstan oblysy ákiminiń birinshi orynbasary (1997-1998); Shyǵys Qazaqstan oblysy Semeı qalasynyń ákimi (1998); Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdenti Ákimshliginiń uıymdastyrý-baqylaý bóliminiń memlekettik ınspektory (1998-1999); Shyǵys Qazaqstan oblysy ákiminiń orynbasary (1999-2003); Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdenti Ákimshiliginiń memlekettik baqylaý jáne uıymdastyrý jumysy bóliminiń memlekettik ınspektory (2003-2007); Shyǵys Qazaqstan oblysy ákiminiń birinshi orynbasary (2007-2008); ShQO ákimi (2008-2009); «Qazaqstan ınjınırıng» UK» AQ basqarýshy dırektory, apparat basshysy (2010-2017).
Qazirgi laýazymyn 2017 jylǵy qyrkúıekten beri atqaryp keledi.
«Qurmet» ordenimen (2015); «Eren eńbegi úshin» (2005), «10 jyl Astana» (2008) medaldarymen marapattalǵan.
59 jyl buryn (1959) Sh.Aımanov atyndaǵy «Qazaqfılm» AQ akteri JOLJAQSYNOV Erik Qalıuly dúnıege keldi.
Shyǵys Qazaqstan oblysynda týǵan. A.V.Lýnacharskıı atyndaǵy Memlekettik teatr óneri ınstıtýtyn bitirgen, drama jáne kıno akteri.
1982 jyldan M.Áýezov atyndaǵy Qazaq memlekettik akademııalyq drama teatrynyń akteri. Qazirgi qyzmetinde 1989 jyldan beri.
55 jyl buryn - aqyn, T.Aıbergenov atyndaǵy syılyqtyń laýreaty, Qazaqstan Respýblıkasy Jastar odaǵy syılyǵynyń jáne Halyqaralyq «Alash» ádebı syılyǵynyń laýreaty, Qazaqstan memlekettik syılyǵynyń ıegeri (2014) Gúlnár SALYQBAI dúnıege keldi.
1963 jyly Shyǵys Qazaqstan oblysy, Zaısan aýdany Jambyl aýylynda týǵan.
Qazaq memlekettik ýnıversıtetiniń jýrnalıstıka fakýltetin 1986 jyly bitirgen. «Qazaq ádebıeti» gazetinde, «Araı» - «Zarıa» jýrnalynda, Dúnıejúzi qazaqtarynyń qaýymdastyǵynda qyzmet istedi. «Atamura» baspasynda redaktor, «Alash» baspasynda bas redaktor, «Qazaqstan» teleradıo korporatsııasynda «Jan» birlestiginiń jetekshisi, «Qazaqstan» telearnasynda bas redaktor boldy. Qazir «El» prodıýserlik ortalyǵynda stsenarlyq toptyń jetekshisi.
«Bir jutym aýa, qyzyl kún», «Jan» atty jyr kitaptary jaryq kórgen. «Jan», «Aspandaǵy ańsarym» atty M.Tsvetaevanyń óleńderin aýdaryp, kitap «M.Tsvetaeva» degen atpen basylyp shyqty.
52 jyl buryn (1965) Qazaqstan Respýblıkasynyń Memlekettik hatshysy ÁBDІQALYQOVA Gúlshara Naýshaqyzy dúnıege keldi.
Qyzylorda oblysynda týǵan. Jambyl jeńil jáne tamaq ónerkásibi tehnologııalyq ınstıtýtyn bitirgen.
1987-1994 jyldary - Qyzylorda oblysynyń halyqty áleýmettik qorǵaý basqarmasynyń aǵa ınspektory, bólim bastyǵy. 1994-1995 jyldary - Qazaqstan Respýblıkasy Joǵarǵy Keńesiniń halyqty áleýmettik qorǵaý jónindegi konsýltanty. 1995-2003 jyldary - Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý mınıstrliginiń bólim bastyǵy, basqarma bastyǵynyń orynbasary, zeınetaqymen qamtamasyz etý basqarmasynyń bastyǵy, áleýmettik qamtamasyz etý departamenti dırektorynyń orynbasary, áleýmettik qamtamasyz etý jáne áleýmettik kómek kórsetý departamentiniń dırektory, zeınetaqymen qamtamasyz etý jáne halyqtyń tabysyn retteý departamentiniń dırektory. 2003-2005 jyldary - Qazaqstan Respýblıkasy Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý vıtse-mınıstri. 2005-2006 jyldary - «Memlekettik annýıtettik kompanııa» ómirdi saqtandyrý kompanııasy» AQ basqarmasynyń tóraǵasy. 2006-2007 jyldary - Qazaqstan Respýblıkasy Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý vıtse-mınıstri. 2007-2008 jyldary - Qazaqstan Respýblıkasy Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý mınıstrliginiń jaýapty hatshysy. 2008-2009 jyldary Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń keńesshisi, Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń janyndaǵy Áıelder isteri jáne otbasylyq-demografııalyq saıasat jónindegi ulttyq komıssııanyń tóraıymy qyzmetterin atqarǵan. 2009-2012m jyldary - QR Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý mınıstri. 2012 jylǵy qyrkúıekten bastap - Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń keńesshisi. 2013 jyly Premer-Mınıstriniń orynbasary.
«Parasat» ordenimen, medaldarmen marapattalǵan.
33 jyl buryn (1984) gımnastshy, kórkem gımnastıkadan halyqaralyq dárejedegi sport sheberi, Qazaqstannyń bes dúrkin chempıony, Azııanyń absolıýttik chempıony, álem birinshilikteriniń birneshe dúrkin jeńimpazy, eki Olımpıada oıynynyń qatysýshysy Ońtústik Qazaqstan oblysynyń Qurmetti azamaty JÚSІPOVA Álııa Maqsutqyzy dúnıege keldi.
Shymkent qalasynda týǵan. 2000-2005 jyldary halyqaralyq jarystardyń jeńimpazy, álem kýbogy kezeńderiniń birneshe márte júldegeri, komandalyq jáne jekelegen esepte Pýsanda ótken Azııa oıyndarynyń kúmis júldegeri, Dohada alaýy tutanǵan Azııa oıyndarynyń jeńimpazy atanyp, Azııa chempıonatynyń 5 birdeı altyn medalin jeńip alǵan. Á.Júsipova kópsaıys túrinen álemdegi eń úzdik ondyqtar qataryna engen alǵashqy qazaq qyzy. 2004-2008 jyldary Afına jáne Beıjińde ótken Olımpıada oıyndaryna qatysqan. 2001 jyldan beri Álııa Júsipova Máskeýdegi kórkem gımnastıkadan olımpıadashylar daıyndaıtyn ortalyqtyń bas tóreshisi ataqty Irına Vınerdiń táliminde jattyǵady.
"Qurmet" ordenimen, «Eren eńbegi úshin» medalimen marapattalǵan.
125 jyl buryn (1891-1940) orys jazýshysy, satırık-fantast, HH ǵasyr ádebıetiniń klassıgi, N.Gogol men S.Saltykov-Şedrınniń shákirti BÝLGAKOV Mıhaıl Afanasevıch dúnıege keldi.