15 kúnde 3 oqýshy mert boldy – Depýtat antıbýllıngtik baǵdarlama engizýdi usyndy
ASTANA. KAZINFORM – Májilis depýtaty Elnur Beısenbaı jasóspirimder arasyndaǵy qatygezdik máselesin kóterdi jáne barlyq mektepte antıbýllıngtik baǵdarlama engizip, psıhologııalyq kómekti kúsheıtýdi, agressııanyń aldyn alýdy úıretýdi usyndy.
Depýtattyń aıtýynsha, sońǵy eki jylda balalardyń qaýipsizdigi men quqyǵyn qorǵaýǵa baǵyttalǵan keshendi sharalar qolǵa alyndy. Zańdar qabyldandy, baǵdarlamalar ázirlendi. Alaıda, soǵan qaramastan balalar men jasóspirimder arasynda quqyqbuzýshylyqtar men aýyr qylmystar tolastamaı otyr.
– Bir ǵana Jambyl oblysynda jańa oqý jyly bastalǵaly jasóspirimder arasynda úsh qaıǵyly jaǵdaı bolyp, úsh jasóspirim qaza tapty. BAQ derekterine qaraǵanda, Taraz qalasyndaǵy mekteptiń birinde 9 synyp oqýshysy qatarlasymen tóbelesip, dárethanada kóz jumǵan. Kóp uzamaı Jambyl oblysynyń Shý aýdanynda da qarapaıym fýtbol oıynynda týǵan janjaldan 10-synyp oqýshysy qatarlasynan soqqy alyp, qaza tapty. 1 qyrkúıekte kolledjge endi túsken oqýshy óz qatarlasyn pyshaqtap óltirgen. Bas-aıaǵy 15 kúnde bir ǵana óńirde 3 birdeı oqýshynyń kisi qolynan ajal qushýy – dabyl qaǵarlyq jaǵdaı, – deıdi depýtat.
Resmı statıstıka málimetteri de alańdaýshylyq týǵyzady. Máselen, 2024 jyly jasóspirimder arasyndaǵy 1 973 qylmys tirkelgen. Onyń ishinde 130-y asa aýyr qylmys.
Al bıylǵy 8 aıda 938 qylmys tirkelgen. Jasósipirimder arasyndaǵy qylmystar boıynsha jyldyq kórsetkish ótken jyldan da asyp ketýi múmkin. Ásirese, bul Shymkent (131), Almaty (115) jáne Astana (92) qalalarynda órship otyr.
– Bul oqıǵalar – jeke bir mekteptiń nemese bir óńirdiń ǵana emes, qoǵamymyzdaǵy tárbıe isindegi olqylyqtardyń kórinisi. Mektepterde bilim sapasyna basymdyq berilgenimen, tárbıe jumysy qaǵaz júzinde qalyp otyr. Sonyń saldarynan oqýshylar arasynda ózara syılastyq, janjaldy beıbit jolmen sheshý daǵdysy jetkilikti deńgeıde qalyptaspaı keledi. Ekinshiden, jasóspirimder arasyndaǵy psıhologııalyq daǵdarysty baıqaýǵa bolady. Balalardyń óz ashý-yzasy men emotsııasyn basqarý qabileti tómen. Al mektep psıhologtarynyń sany da, sapasy da bul máseleni sheshýge jetkiliksiz. ıÝvenaldy polıtsııa men kámeletke tolmaǵandar isteri jónindegi komıssııalardyń jumysy formaldy sıpat alyp otyr, – dep atap ótti E.Beısenbaı.
Úshinshiden, ata-ananyń balasynyń tárbıesine, onyń júris-turysyna, tipti dostarymen qarym-qatynasyna deıin jaýapkershiligin arttyratyn ýaqyt keldi.
– Bala kámelet jasyna tolǵansha onyń árbir is-áreketine tikeleı ata-anasy jaýapty degen mindetti zańmen bekitýdi tıisti memlekettik organmen oılastyrýymyz qajet. Bul rette, ata-analardyń mektepishilik, mekteparalyq is-sharalarǵa qatysýyn kúsheıtken jón. Óıtkeni adamdyqtyń negizi – otbasyndaǵy tárbıe. Tórtinshiden, álemdegi áleýmettik zertteýler búgingi balalardyń smartfondardyń saldarynan psıhologııalyq turaqtylyǵy men áleýmettik ahýaly qalypty emes ekenin dáleldep otyr. Sondyqtan álemniń damyǵan elderinde mektep qabyrǵasynda smartfonǵa shekteý qoıý trendke aınalǵan. Óıtkeni bul protsess balalardyń úlgeriminiń ósýine, dostyq qarym-qatynasynyń nyǵaıýyna áser etedi, – dedi ol.
Májilis depýtaty bilim berý uıymdarynda oqýshylardyń qaýipsizdigin qamtamasyz etý jáne jasóspirimder arasyndaǵy zorlyq-zombylyqtyń aldyn alý úshin barlyq mektepte antıbýllıngtik baǵdarlama engizýdi usyndy. Oǵan qosa, árbir mektepte psıhologııalyq kómek qyzmetin kúsheıtip, balalarǵa júıeli túrde agressııanyń aldyn alý, emotsııany basqarý jáne janjaldy sheshý daǵdysyn úıretýge baǵyttalǵan naqty baǵdarlamalar qabyldaý kerek.
– Sporttyq jáne kópshilik is-sharalardy balalardyń arasyndaǵy komandalyq rýhty kúsheıtýge, bir-birin qurmetteýge, olardyń boıyna izgi qundylyqtardy sińirýge, zań men tártipti saqtaýǵa baǵyttaǵan jón. Balalar arasyndaǵy dostyqty nyǵaıtý, olardyń onlaın aralasqanynan góri betpe-bet qarym-qatynasyn qalyptastyrý maqsatynda mektepterde jappaı smartfon paıdalanýdy shekteý sharalaryn engizý qajet, – dedi Elnur Beısenbaı.
Buǵan deıin Májilis depýtaty Sergeı Ponomarev 62 mlrd teńge shyǵyndy qajet etetin halyqaralyq «Bolashaq oıyndaryn» keıinge qaldyrýdy usynǵan edi.
Búgin depýtattar «Qazaqstan Respýblıkasynyń keıbir zańnamalyq aktilerine arhıv isi máseleleri boıynsha ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly» zań jobasyn birinshi oqylymda maquldady.