15 qarasha. Tulǵalar týǵan kún
Búgin, 15 qarasha kúni tulǵalardan kimder dúnıege kelgen? Kazinform oqyrmandaryna esimder kúntizbesin usynady.
74 jyl buryn (1950) QR Prezıdenti janyndaǵy Ulttyq Quryltaı múshesi Shaımardan Usaıynuly NURUMOV dúnıege keldi.
Almaty oblysynda týǵan. 1973 jyly V.I. Lenın atyndaǵy Tashkent memlekettik ýnıversıtetin shyǵystanýshy, qytaı tili muǵalimi mamandyǵy boıynsha bitirgen, professor, fılosofııa ǵylymdarynyń doktory.
Eńbek joly: 1974-1975 jyldary Almaty oblysy, Eńbekshiqazaq aýdany, SPTÝ-22 komsomol uıymynyń hatshysy, 1975-1979 jyldary Almaty oblysy, Uıǵyr aýdany Oktıabr orta mektebinde oqytýshy, áskerı nusqaýshy, dırektordyń oqý isi jónindegi orynbasary qyzmetin atqardy. 2010-2012 jyldary «GRADO» jobalaý kompanııasynyń Memlekettik qupııalardy qorǵaý bóliminiń basshysy, 2012-2016 jyldary «Qazaqstan uıǵyrlarynyń respýblıkalyq etnomádenı ortalyǵy» QB tóraǵasy boldy.
Qazaqstan halqy Assambleıasy Keńesiniń múshesi, Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdenti janyndaǵy Ulttyq Quryltaıdyń depýtaty.
Qazaqstan halqy Assambleıasy Keńesinen QR Parlamenti Májilisiniń depýtattyǵyna kandıdat, VI saılanǵan QR Parlamenti Májilisiniń depýtaty.
«Qurmet» ordenimen marapattalǵan.
63 jyl buryn (1961) QR Horvatııa Respýblıkasyndaǵy Tótenshe jáne Ókiletti elshisi Aqylbek Ábsátuly KAMALDINOV dúnıege keldi.
Ońtústik Qazaqstan oblysynda týǵan. S. Kırov atyndaǵy Qazaq memlekettik ýnıversıtetin bitirgen.
1990-1992 jyldary MMÝ janyndaǵy Azııa jáne Afrıka elderi ınstıtýtynda taǵylymdamadan ótti. 1992-1993 jyldary QazMÝ-da japon tili oqytýshysy, 1993-1996 jyldary QR SІM konsýldyq basqarmasynda jumys istedi. 1994-1995 jyldary Japonııada tildik taǵylymdamadan ótip, 1996-2001 jyldary QR Japonııadaǵy elshiliginde ekinshi, birinshi hatshy qyzmetin atqardy. 2001-2003 jyldary QR SІM bólim bastyǵy, basqarma bastyǵy, 2003 jyly QR Premer-Mınıstriniń Keńsesinde syrtqy baılanystar bóliminiń meńgerýshisi boldy. 2007-2016 jyldary QR Japonııadaǵy Tótenshe jáne Ókiletti elshisi, 2016-2018 jyldary QR Syrtqy ister mınıstriniń orynbasary, 2018-2022 jyldary QR Kanadadaǵy Tótenshe jáne Ókiletti Elshisi, Kýba Respýblıkasyndaǵy Tótenshe jáne Ókiletti Elshisi qyzmetin qosa atqardy.
2023 jyldyń shilde aıynan bastap qazirgi qyzmetinde.
53 jyl buryn (1971) QR Qarjy mınıstrligi Іshki memlekettik aýdıt komıtetiniń tóraǵasy Erjan Tilekuly MYŃJASAROV dúnıege keldi.
Shymkent (qazirgi Túrkistan) oblysynda týǵan. Semeı et jáne sút ónerkásibi tehnologııalyq ınstıtýtyn ınjener-tehnolog mamandyǵy boıynsha (1993), Qazaq memlekettik zań akademııasyn zańger mamandyǵy boıynsha bitirgen (2001).
Eńbek joly: Qazaqstan Respýblıkasy Qarjy mınıstrligi Qarjylyq baqylaý komıtetiniń jetekshi maman – jetekshi baqylaýshy-revızor, bólim bastyǵy, respýblıkalyq bıýdjettiń atqarylýyn baqylaý bóliminiń bastyǵy (2000-2010), QR Qarjy mınıstrligi Qarjylyq baqylaý komıteti tóraǵasynyń orynbasary (2010-2012), QR Qarjy mınıstrligi Qarjylyq baqylaý komıtetiniń Almaty qalasy boıynsha Qarjylyq baqylaý ınspektsııasynyń basshysy (2012-2016), QR Qarjy mınıstrligi Іshki memlekettik aýdıt komıtetiniń Almaty qalasy boıynsha Іshki memlekettik aýdıt departamentiniń basshysy (2016-2020), QR Qarjy mınıstrligi Іshki memlekettik aýdıt komıteti tóraǵasynyń orynbasary (2020-2021).
2021 jyldyń jeltoqsan aıynan bastap qazirgi qyzmetinde.
53 jyl (1971) Aqmola oblysy ákiminiń birinshi orynbasary Eldos Muratuly RAMAZANOV dúnıege keldi.
Qaraǵandy qalasynda týǵan. M.V. Lomonosov atyndaǵy Máskeý memlekettik ýnıversıtetin, E.A. Bóketov atyndaǵy Qaraǵandy memlekettik ýnıversıtetin bitirgen.
Eńbek joly: 1994-1997 jyldary «Podgornoe» AQ-nyń bas ekonomısi, 1993-1994 jyldary «Aqmola-Altyn-Alma» JShS kommertsııalyq dırektory, 1997-1998 jyldary - «TuranÁlemBanki» JAQ Aqmola fılıalynyń saýdadan tys operatsııalar bóliminiń bastyǵy, ekonomıkalyq taldaý sektorynyń meńgerýshisi, 1998 jyly - «Qazaqstan temir joly» RMK «Astana temir joly» enshiles memlekettik kásiporny bastyǵynyń orynbasary. 1998-2000 jyldary «Astana» qarjy-ekonomıkalyq ortalyǵynyń bastyǵy, «Qazaqstan temir joly» RMK qarjy jáne býhgalterlik esep bas basqarmasy bastyǵynyń orynbasary qyzmetin atqardy. 2000-2002 jyldary «Intertrade GmbH» bas dırektorynyń orynbasary (GFR, Maındaǵy Frankfýrt), 2003-2004 jyldary «Agrohtıtıa» JShS qarjy dırektory, 2004-2006 jyldary QR Mádenıet, aqparat jáne sport mınıstrligi Ekonomıka jáne qarjy departamenti dırektory orynbasary, apparat basshysy, 2006-2007 jyldary «KazEnergy» qoǵamdyq qorynyń atqarýshy dırektory, 2007 jyly «RaýanMedıa Grýpp» AQQ aqparattyq-taldama ortalyǵynyń bas dırektorynyń orynbasary - dırektory, 2007 jyly «QazTransGaz» AQ bas dırektory apparatynyń basshysy, 2007-2009 jyldary «Jetisý» ÁKK» UK» AQ basqarma tóraǵasynyń orynbasary, 2009-2011 jyldary «Búrkit» qarjy-ónerkásiptik korporatsııasy bas dırektorynyń orynbasary, 2011-2012 jyldary QR saýda-ónerkásip palatasynyń vıtse-prezıdenti, 2011-2013 jyldary «Atameken» odaǵy» Qazaqstannyń Ulttyq ekonomıka palatasy basqarma tóraǵasynyń orynbasary, 2013-2016 jyldary «Atameken» QR Ulttyq kásipkerler palatasynyń apparat basshysy, 2016-2018 jyldary «Atameken» QR UKP basqarma tóraǵasynyń orynbasary - basqarma múshesi boldy. 2018 jyly «Sporttyq jekpe-jek jáne kúsh qoldanylatyn sport túrleri konfederatsııasy» FA ZTB tóraǵasynyń keńesshisi qyzmetin atqardy. 2018-2019 jyldary «Sporttyq jekpe-jek jáne kúsh qoldanylatyn sport túrleri konfederatsııasy» FA bas dırektory, 2019-2020 jyldary QR Mádenıet jáne sport vıtse-mınıstri qyzmetin atqardy.
«Qurmet» ordenimen, «Qazaqstan Konstıtýtsııasyna 20 jyl» mereıtoılyq medalimen marapattalǵan.
47 jyl buryn (1977) QR Úkimeti Memlekettik qupııalardy jáne arnaıy baılanys túrlerin qorǵaý bóliminiń meńgerýshisi Beıbitqalı ÁITKEShULY dúnıege keldi.
Qaraǵandy oblysynda týǵan. S.Seıfýllın atyndaǵy Aqmola agrarlyq ýnıversıtetin jáne «Turan-Astana» ýnıversıtetin bitirgen.
Eńbek joly: 1999 jyly QR Memlekettik qupııalardy qorǵaý agenttiginde jumys istegen, 2002-2013 jyldary QR Premer-Mınıstri Keńsesiniń Memlekettik qupııalardy qorǵaý bóliminiń konsýltanty, sektor meńgerýshisi, bas ınspektory, meńgerýshiniń orynbasary, 2013-2017 jyldary QR Prezıdenti Ákimshiliginiń Aqparattandyrý jáne aqparattyq resýrstardy qorǵaý bóliminiń sektor meńgerýshisi, 2017-2018 jyldary QR Premer-Mınıstri Keńsesiniń Baqylaý jáne qujattamalyq qamtamasyz etý bólimi basshysynyń orynbasary qyzmetin atqardy.
2023 jyldyń aqpan aıynan bastap qazirgi qyzmetinde.
45 jyl buryn (1979) Parıjdegi (Frantsııa Respýblıkasy) BUU-nyń bilim, ǵylym jáne mádenıet máseleleri jónindegi uıymy jáne basqa da halyqaralyq uıymdar janyndaǵy Qazaqstan Respýblıkasynyń turaqty ókili Asqar Saýytbekuly ÁBDІRAHMANOV dúnıege keldi.
Almaty qalasynda týǵan. Qazaq Ulttyq ýnıversıtetiniń Dúnıejúzi tarıhy fakýltetin bitirgen.
Eńbek joly: Tuńǵysh Prezıdent qory janyndaǵy Álemdik ekonomıka jáne saıasat ınstıtýtynyń, Qazaqstan-Amerıka ýnıversıtetiniń Shyǵystaný ınstıtýtynyń, Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdenti Ákimshiliginiń qyzmetkeri; Qazaqstan Respýblıkasy Syrtqy ister mınıstrligi Halyqaralyq aqparat komıteti tóraǵasynyń orynbasary (2010-2018), QR Parıjdegi ıÝNESKO janyndaǵy Turaqty ókiliniń orynbasary (2018-2020), QR Syrtqy ister mınıstrligi Halyqaralyq aqparat komıtetiniń tóraǵasy (2020-2022).
2023 jyldyń tamyz aıynan bastap qazirgi qyzmetinde.
41 jyl buryn (1983) Alataý qalasynyń ákimi Árken Hamıtuly ÓTENOV dúnıege keldi.
Almaty qalasynda týǵan. 2006 jyly ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıtetin, 2010 jyly Karnegı Mellon Ýnıversıtetin («Bolashaq» baǵdarlamasynyń túlegi) bitirgen.
Eńbek joly: 2006-2011 jyldary eldegi bank sektorynyń qyzmetkeri, 2011-2014 jyldary QR Prezıdenti Ákimshiliginiń Áleýmettik-ekonomıkalyq monıtorıng bóliminde ártúrli laýazymdarda jumys istedi, 2014-2015 jyldary QR Qarjy mınıstrligi Memlekettik kirister komıtetiniń beırezıdentterge salyq salý basqarmasynyń bastyǵy, 2015-2016 QR Prezıdenti Ákimshiliginiń Syrtqy saıasat ortalyǵynyń sektor meńgerýshisi, 2016-2019 jyldary QR Prezıdenti Ákimshiliginiń Syrtqy saıasat jáne halyqaralyq baılanystar bólimi meńgerýshisiniń orynbasary qyzmetin atqardy. 2019-2020 jyldary QR Syrtqy ister mınıstrliginiń jaýapty hatshysy.
2024 jyldyń mamyr aıynan bastap qazirgi qyzmetinde.
130 jyl buryn (1894-1938) aqyn, jazýshy, dramatýrg Beıimbet (Bımuhamed) Jarmaǵambetuly MAILIN dúnıege kelgen.
Qostanaı oblysynda týǵan. Arǵynbaı qajynyń medresesinde, Qostanaıdaǵy orys-qazaq mektebinde, Ýfadaǵy Ǵalııa medresesinde, Troıtsk qalasyndaǵy Ýázıfa medresesinde oqyǵan.
1923-1925 jyldary Qostanaı gýbernııalyq «Aýyl» gazetinde, 1925-1928 jyldary «Eńbekshi qazaq» gazetinde, 1928-1932 jyldary respýblıkalyq «Aýyl tili» gazetinde ádebı qyzmetker, redaktor boldy. 1932-1937 jyldary - «Sotsıalıstik Qazaqstan» gazetiniń bólim meńgerýshisi, redaktordyń orynbasary, «Qazaq ádebıeti» gazetiniń bas redaktory qyzmetterin atqarǵan. Ýfadaǵy Ǵalııa medresesinde oqyǵan jyldary tatardyń Ǵ. Ibragımov, M. Ǵafýrı syndy aqyn-jazýshylarymen shyǵarmashylyq baılanysta boldy. Osy oqý ornyndaǵy «Sadaq» qoljazba jýrnalynda «Musylmandyq belgisi» atty tuńǵysh óleńi jaryq kórdi. Onyń alǵashqy shyǵarmalary - «Qostanaı ýezi, Dambar bolysy» ocherki, «Muqtajdyq», «Kóńilime» atty óleńi, «Mal», «Shuǵanyń belgisi» povesi, «Bolǵan is» áńgimesi «Aıqap» jýrnalynda, «Qazaq» gazetinde jarııalandy. «Kedeıge», «Gúldense aýyl – gúldenemiz bárimiz», «Jazǵy jaılaýda», «Naýryz túlegi», «Kók sıyr», «Bizdiń jastar», «Myrqymbaı», «Áıt, shý... ala atym», «Qarasor», «Ber, Myrqymbaı, qolyńdy!», «Áı, Myrqymbaı», «Baıdyń qyzy», «Rázııa qyz», «Qashqyn kelinshek», «Zaıkúl», «Marjan», «Qandy kek», «Seksen som», «Kúlpash», «Talaq», «Qara shelek», «Aqtalǵan eńbek», «Sary ala ton», «Shapaıdyń haty», «Arystanbaıdyń Muqyshy», «Daýdyń basy – Daırabaıdyń kók sıyry», «Bıǵaıshanyń haty», «Ashtyq qurbany», «Soıqandy sodyrlar», «Kesindiler», «Alyptardy aralaǵanda», «Shuǵanyń belgisi», «Raýshan - kommýnıst», «Azamat Azamatych», «Qyzyl jalaý», «Qońsylar», «Tartys» atty poemalar, feletondar, ocherkter, povester men romandardyń, 25 pesanyń, lıbretto men stsenarıılerdiń avtory.
109 jyl buryn (1915-1973) pedagog-ǵalym, Keńes Odaǵynyń Batyry, Qazaq KSR-niń eńbek sińirgen ǵylym qaıratkeri, Qazaq KSR Ǵylym akademııasynyń Sh. Ýálıhanov atyndaǵy syılyǵynyń laýreaty Málik ǴABDÝLLIN dúnıege kelgen.
Qazirgi Aqmola oblysy Zerendi aýdanynda týǵan. 14 jasynan bastap jazýshy Sábıt Muqanovtyń tárbıesin alǵan. Abaı atyndaǵy Qazaq pedagogıkalyq ınstıtýtyn bitirgen. Instıtýttan keıin 1935-1937 jyldary áskerı boryshyn ótegen. 1937-1938 jyldary «Sotsıalıstik Qazaqstan» gazetiniń ádebı qyzmetkeri, «Qazaqstan pıoneri» gazeti redaktorynyń orynbasary, KSRO Ǵylym Akademııasynyń qazaqstandyq fılıalyndaǵy Til jáne ádebıet ınstıtýtynyń ǵylymı qyzmetkeri qyzmetterin atqarǵan. 1938-1946 jyldary Abaı atyndaǵy Qazaq pedagogıkalyq ınstıtýtynyń aspıranty bolǵan. 1941-1945 jyldary General I.V. Panfılov bastaǵan dańqty gvardııalyq dıvızııasy quramynda Ekinshi dúnıejúzilik soǵysqa bastan-aıaq qatysqan. 1942 jyly Novgorod oblysyna qarasty Holm qalasynyń mańynda bolǵan urysta Málik soldattarǵa basshylyq etedi. Ol basqarǵan sarbazdar fashısterdiń qarýlanǵan áskerine toıtara soqqy beredi. Keskilesken urystyń nátıjesinde jaýdyń eki tankisin granatamen jaryp, 12 soldatyn tutqynǵa alady. Urys kezinde Málik Ǵabdýllın jaraqat alady. alaıda oǵan qaramastan jaýǵa qarsy oq boratady. Osy erligi úshin KSRO Joǵarǵy Keńesi Prezıdıýmynyń Jarlyǵymen (№ 1035) Málik Ǵabdýllınge 1943 jyldyń 30 qańtarynda Keńes Odaǵynyń Batyry ataǵy berilip, Lenın ordeni jáne «Altyn juldyz» medalimen marapattalǵan. Soǵystan keıingi jyldary ǵylymı-pedagogıkalyq salada qyzmet atqarǵan. 1946-1951 jyldary Qazaq KSR Ǵylym akademııasynyń Til jáne ádebıet ınstıtýty dırektorynyń orynbasary, dırektory. 1951-1963 jyldary Abaı atyndaǵy Qazaq pedagogıkalyq ınstıtýtynyń rektory, 1963 jyldan ómiriniń sońǵy kúnine deıin Qazaq KSR ǴA-nyń M.O. Áýezov atyndaǵy Ádebıet jáne óner ınstıtýty folklor bóliminiń meńgerýshisi qyzmetterin atqarǵan. 1947 jyly «Qobylandy batyr» jyryn ǵylymı zertteýdiń problemalary» degen taqyrypta kandıdattyq dıssertatsııa qorǵady. «Qazaq halqynyń aýyz ádebıeti» degen monografııasynda halqymyzdyń lıro-eposy, batyrlyq jyrlary, ertegi-ańyzdary, turmys-salt óleńderi, jumbaqtar, maqal-mátelder, jańyltpashtar, sýyryp salma óneri týraly ǵylymı zertteýler men qorytyndylar jasady. Onyń qazaq folklory men ádebıeti týraly jazǵan 100-den astam maqalalary respýblıkamyzdyń gazet, jýrnaldarynda jarııalandy.
Málik Ǵabdýllınniń zerttegen negizgi eńbekteri - qazaq halqynyń batyrlyq epostary, maqal-mátelderi, aıtystary, ertegileri men halyq ánderi. Qazaq ádebıetiniń kóptomdyq tarıhyn shyǵarýǵa at salysady. Onyń «Qazaqtyń batyrlyq epostary» zertteý eńbegi 1972 jyly Shoqan Ýálıhanov atyndaǵy syılyqqa ıe boldy. KSRO Joǵarǵy Keńesiniń 2-4-shaqyrylymdarynyń depýtaty. «Meniń maıdandas dostarym», «Altyn Juldyz», «Maıdandyq ocherkter (Frontovye ocherkı)», «Býdnı voıny», «Dostar, joldastar jaıly», «Yzǵarly jyldar (Groznye gody)» atty kórkem ádebı shyǵarmalardyń avtory. Ádebı týyndylary I.P. Şegolıhın kómegimen orys tiline aýdarylǵan. Málik Ǵabdýllınniń Almatyda turǵan úıi men qyzmet atqarǵan Instıtýtynda batyrǵa arnap memorıaldy taqta ornatylǵan. Ózi týyp-ósken aýdandaǵy mektep pen kóshe attary Málik Ǵabdýllınniń esimimen atalady. Kókshetaýda batyrǵa arnalyp arnaıy murajaı ashylǵan. Almaty, Astana jáne Kókshetaý qalalaryndaǵy kóshelerge esimi berilgen. Lenın ordenimen, «Qyzyl Tý» ordenimen, І dárejeli Otan soǵysy ordenimen jáne eki ret «Qyzyl juldyz» ordenimen, kóptegen medaldarmen marapattalǵan.
