14 jeltoqsan. Tulǵalar týǵan kún

Búgin, 14 jeltoqsan kúni tulǵalardan kimder dúnıege kelgen? Kazinform oqyrmandaryna esimder kúntizbesin usynady.

күнтізбе
Фото: Kazinform

72 jyl buryn (1953) tarıh ǵylymynyń doktory, Qazaqstan Respýblıkasy Joǵary mektep ǵylym akademııasynyń akademıgi, Sh. Ýálıhanov atyndaǵy syılyqtyń laýreaty Jáken Qojahmetuly TAIMAǴANBETOV dúnıege keldi.

 Jáken Qojahmetuly TAIMAǴANBETOV
Foto: instagram.com/nationalmuseumkz

Qostanaı oblysynyń Qarabalyq aýdanynda týǵan. Qazaq memlekettik ýnıversıtetin, KSRO Ǵylym akademııasynyń Sibir bólimshesi Tarıh, fılologııa jáne fılosofııa ınstıtýtynyń (Novosibir) aspırantýrasyn bitirgen.

Eńbek joly: 1979-1999 jyldary Sh. Ýálıhanov atyndaǵy Tarıh, arheologııa jáne etnografııa ınstıtýtynyń kishi jáne aǵa ǵylymı qyzmetkeri, dırektordyń orynbasary. 1999-2008 jyldary ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıteti arheologııa jáne etnologııa kafedrasynyń professory, tarıh fakýltetiniń dekany qyzmetterin atqarǵan.

Ǵalymnyń negizgi ǵylymı eńbekteri Qazaqstan men oǵan irgeles aımaqtardaǵy paleolıt máselelerine arnalǵan. 250-ge jýyq ǵylymı eńbektiń, sonyń ishinde 22 monografııanyń, joǵary oqý men mektep oqýlyqtarynyń avtory. Ǵylymı izdenisterine Eýrazııanyń ejelgi mádenıet tarıhy, Qazaqstan aýmaǵynda adamnyń alǵashqy qonystanýy, onyń materıaldyq mádenıeti, ejelgi etnıkalyq baılanystar men mıgratsııa máseleleri kiredi.

Ǵalym álemge áıgili bolǵan Qazaqstan aýmaǵyndaǵy ejelgi eskertkishterdi (Qyzyltaý, Saıaq, Shoqtas, Qoshqorǵan, Embi, Ózen, t. b.) alǵashqy ashýshylardyń biri. 1992 jyldan bastap birikken Kazaqstan-Reseı keshendi arheologııalyq ekspedıtsııasyn basqarýǵa tikeleı at salysty. Naqty arheologııalyq málimetter negizinde Qazaqstan aýmaǵyn adam balasy budan 1 mıllıon jyl buryn mekendegenin dáleldedi.

55 jyl buryn (1970) balýan, Qazaqstan Respýblıkasynyń eńbek sińirgen sport sheberi, erkin kúresten halyqaralyq dárejedegi sport sheberi, Qazaqstannyń on bir dúrkin chempıony, Atlanta Olımpıadasynyń qola júldegeri Máýlen Satymbaıuly MAMYROV dúnıege keldi.

Máýlen Satymbaıuly MAMYROV
Foto: zharar.info/kz

Almaty oblysy Qaratal aýdanynda týǵan. І.Jansúgirov atyndaǵy Jetisý memlekettik ýnıversıtetin bitirgen.

1989 jyldan Qazaqstan Ulttyq quramasynyń múshesi boldy. Jastar arasyndaǵy álem birinshiliginiń (Aýstrııa, 1988) qola, KSRO jastar oıyndarynyń (Zaporoje, 1989) kúmis júldegeri, KSRO Kýbogynyń (Tbılısı, 1990) jeńimpazy, KSRO chempıony (Gomel, 1990), TMD elderi chempıonatynyń (Máskeý, 1992) qola júldegeri, Azııa oıyndarynyń (Hırosıma, Japonııa, 1994) chempıony, Azııa Kýbogy jarysynyń (Indonezııa, 1995), Orta Azııa oıyndarynyń (Tashkent, 1995) jeńimpazy, 26-Olımpıada oıyndarynyń (AQSh, Atlanta, 1996) qola, Álem chempıonatynyń (Krasnoıarsk, RF, 1997) qola júldegeri, Orta Azııa oıyndarynyń (Almaty, 1997), Shyǵys Azııa oıyndarynyń (Pýsan, Koreıa, 1997 jáne Osaka, Japonııa, 2001), Azııa (Tashkent, 1999) chempıony bolyp, birneshe dúrkin Halyqaralyq týrnırlerdiń jeńimpazy atanǵan. 1991-2003 jyldary — Taldyqorǵan qalasynyń olımpıadalyq rezervtegi mamandandyrylǵan balalar men jasóspirimder sport mektebiniń oqytýshysy-jattyqtyrýshysy. 1997-2004 jyldary — Qazaqstan Respýblıkasy Týrızm jáne sport mınıstrligi Shtattyq Ulttyq komandalar dırektsııasynyń sportshy-nusqaýshysy. 1996-2004 jyldary — erkin kúresten Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq qurama komandasynyń kapıtany. 2005-2007 jyldary Almaty oblysy erkin jáne grek-rım kúresi federatsııasynyń vıtse-prezıdenti qyzmetterin atqarǵan.

І dárejeli «Aıbyn» ordenimen marapattalǵan.

54 jyl buryn (1971) Almaty oblysy Qarasaı aýdanynyń ákimi Jasulan Toqqojauly ESTENOV dúnıege keldi.

Jasulan Toqqojauly ESTENOV
Foto: Gov.kz

Almaty oblysy, Jambyl aýdany, Uzyn-Aǵash aýylynda týǵan. Qazaq aýyl sharýashylyǵy ınstıtýtyn ekonomıka jáne agroónerkásip keshenin basqarý mamandyǵy boıynsha bitirgen.

Eńbek joly: 1999-2001 jyldary Almaty qalasy Medeý jáne Almaly aýdandary boıynsha Salyq kodeksiniń salyq ınspektory, 2001-2006 jyldary Almaty qalasy Almaly aýdandyq qarjy basqarmasynyń bastyǵy, 2006-2010 jyldary Almaty qalasy Áýezov aýdany ákiminiń orynbasary, 2010-2012 jyldary Aqmola oblysy Kókshetaý qalasy ákiminiń orynbasary, 2012-2016 jyldary QR Prezıdenti Ákimshiliginiń memlekettik baqylaý jáne uıymdastyrý-aýmaqtyq jumys bóliminiń memlekettik ınspektory, 2016-2019 jyldary Almaty qalasy Almaly aýdanynyń ákimi, 2019-2021 jyldary «Er-I Invest» JShS dırektorynyń keńesshisi, 2021-2022 jyldary Almaty oblysy qarjy basqarmasynyń basshysy boldy.

2022 jyldyń tamyz aıynan bastap qazirgi qyzmetinde.

54 jyl buryn (1971) Qazaqstan Respýblıkasy Qarjylyq monıtorıng agenttigi Jeke qaýipsizdik departamentirniń basshysy Saıat Mahmetuly SAÝKOMBEKOV dúnıege keldi.

Saıat Mahmetuly SAÝKOMBEKOV
Foto: dknews.kz

Qaraǵandy ​​oblysy, Abaı qalasynda týǵan. E.A.Bóketov atyndaǵy Qaraǵandy ​​memlekettik ýnıversıtetin «Zańger» mamandyǵy boıynsha bitirgen (1998).

Eńbek joly: 1992 jyly «Qaraǵandyýgol» kómir óndirý birlestiginiń «Toparskaıa» shahtasynda kenshi, 1992-1993 jyldary «Qaraǵandyýgol» kómir óndirý birlestiginiń «Sherýbaı-Nýrınskaıa» shahtasynda kenshi, 1993-1994 jyldary Qaraǵandy ​​oblysy Abaı qalasyndaǵy Credo korporatsııasynyń kommertsııalyq agenti, 1998-2000 jyldary Qaraǵandy ​​oblysy Abaı aýdandyq ishki ister basqarmasynyń tergeý bóliminiń tergeýshisi, 2000-2012 jyldary Qaraǵandy ​​oblysy Abaı aýdany prokýrorynyń kómekshisi, prokýror, Qaraǵandy ​​oblysy prokýratýrasynyń aǵa prokýrory, Jezqazǵan qalasy, Temirtaý qalasy, Qaraǵandy ​​qalasy prokýrorynyń orynbasary, Qaraǵandy ​​qalasy prokýratýrasynyń bólim bastyǵy, 2012-2014 jyldary Qaraǵandy ​​oblysy boıynsha Ekonomıkalyq qylmysqa jáne sybaılas jemqorlyqqa qarsy kúres departamenti bastyǵynyń orynbasary, 2014-2019 jyldary QR Qarjy mınıstrligi Memlekettik kirister komıtetiniń Ońtústik Qazaqstan oblysy boıynsha Memlekettik kirister departamenti basshysynyń orynbasary, 2019 jyly QR Qarjy mınıstrliginiń Pavlodar oblysy boıynsha Ekonomıkalyq tergeý departamentiniń basshysy, 2021-2025 jyldary QR Qarjylyq monıtorıng agenttigi Tergeý basqarmasynyń bastyǵy laýazymyn atqarǵan.

Qazirgi qyzmetine 2025 jyldyń mamyr aıynda kiristi.

53 jyl buryn (1972) «AMANAT» partııasynyń Abaı oblysyndaǵy fılıalynyń tóraǵasy Qanat Serikqanuly ÁDІLBAEV dúnıege keldi.

 Qanat Serikqanuly ÁDІLBAEV
Foto: Gov.kz

Aıagóz qalasynda týǵan. Semeı memlekettik ýnıversıtetin agroónerkásiptik keshendegi ekonomıka jáne menedjment mamandyǵy boıynsha jáne ekonomıka ınjeneri mamandyǵy boıynsha bitirgen (1996). Ekonomıka ǵylymdarynyń doktory dárejesine ıe.

Eńbek joly: 1996 jyly Semeı qalasy salyq ınspektsııasynyń mamany, 2019 jyly Semeı salyq komıtetiniń tóraǵasy, Semeı qalasy ákiminiń orynbasary, 2023-2024 jyldary «AKM Stroıservıs» JShS dırektory, Abaı oblystyq máslıhatynyń ekonomıkalyq, qarjylyq jáne kásipkerlik damý jónindegi turaqty komıssııasynyń tóraǵasy; Abaı aýdanynyń Aıagóz aýdanynyń ákimi, 2024-2025 jyldary Abaı aýdany ákiminiń orynbasary laýazymyn atqarǵan.

Qazirgi laýazymyn 2025 jyldyń qarasha aıynan beri atqaryp keledi.

50 jyl buryn (1975) Astana qalasy qylmystyq ister jónindegi mamandandyrylǵan aýdanaralyq sotynyń tóraıymy Aıjan Ádilqyzy KÓLBAEVA dúnıege keldi.

Aıjan Ádilqyzy KÓLBAEVA
Foto: Informburo

1996 jyly Q.A. ıAsaýı atyndaǵy Halyqaralyq qazaq-túrik ýnıversıtetin támamdaǵan.

Eńbek joly: 1996-1997 jyldary Ońtústik Qazaqstan oblysy «Daýl» fırmasynyń zańgeri, 1997-1998 jyldary Ońtústik Qazaqstan Oblysy bas ІІB qyzmet kórsetýshi personalynyń jáne HOZO kúzetiniń polıtseıi, 1998 jyly OQO Ádilet basqarmasy № 3 memlekettik notarıat keńsesiniń memlekettik notarıýsynyń kómekshisi, 1998-2001 jyldary OQO Ádilet basqarmasy sottardyń jumysyn uıymdastyrý bóliminiń jetekshi maman-konsýltanty, jetekshi mamany, 2001-2003 jyldary OQO sot ákimshiligi jónindegi komıtetiniń OQO Sottar ákimshisiniń bas mamany, 2003-2004 jyldary QR Joǵarǵy Soty janyndaǵy Sot ákimshiligi komıtetiniń Astana qalasy Sottar ákimshisiniń bas mamany, sottar qyzmetin uıymdastyrý bóliminiń bastyǵy, 2004-2010 jyldary Qostanaı oblysy Lısakov qalalyq sotynyń sýdıasy, 2010-2014 jyldary Qostanaı oblysynyń qylmystyq ister jónindegi mamandandyrylǵan aýdanaralyq sotynyń sýdıasy, 2014-2018 jyldary Astana qalasy № 2 Almaty aýdany aýdandyq soty sýdıasy boldy. 2020-2022 jyldary — Joǵarǵy sot keńesiniń múshesi.

Qazirgi qyzmetin 2022 jyldyń jeltoqsan aıynan bastap atqaryp keledi.

Сейчас читают