14 qazan. QAZAQPARAT KÚNTІZBESІ: ATAÝLY KÚNDER, OQIǴALAR, ESІMDER
14 qazan. S ÁR SENBІ
Standarttaýdyń halyqaralyq kúni. 1946 jylǵy qazannyń 14-inde Halyqaralyq standarttaý uıymyn qurý týraly sheshim shyqty.
Halyqaralyq apatty zilzalalardyń qaýpin azaıtý jónindegi kúni. 1989 jylǵy 22 jeltoqsanda BUU-nyń Bas Assambleıasy 44/236 qararymen qazannyń ekinshi sársenbisin Apatty zilzalalardyń qaýpin azaıtý jónindegi halyqaralyq kúni dep jarııalaǵan qaýly shyǵardy. Bul Halyqaralyq kún 1990-1999 jyldarǵy Apatty zilzalalardyń qaýpin azaıtý jónindegi halyqaralyq onjyldyq kezeńinde jyl saıyn atalyp otyrdy.
ESTE QALAR OQIǴALAR
76 jyl buryn (1939) Jambyl oblysy quryldy. Qazaqstan Respýblıkasynyń ońtústiginde ornalasqan. Oblystyń ákimshilik ortalyǵy - Taraz qalasy.
Quramyna 10 aýdan, 1 oblystyq deńgeıdegi, 3 aýdandyq deńgeıdegi qalalar kiredi. Oblys tústi metaldarǵa, barıtke, kómirge, qaptaıtyn, tóseıtin jáne tehnıkalyq maqsattaǵy tastarǵa, qurylys materıaldaryna baı.
Oblysta qazaq jáne orys drama teatrlary, fılarmonııa, 5 muraǵat, kitaphanalar, klýbtar men mádenıet úıleri bar. Taraz qalasynyń aýmaǵynda b.e.d. X-XI ǵasyrlardan saqtalǵan Aısha-Bıbi jáne Babaja qatyn saǵanalary, X-XIII ǵasyrlardan qalǵan Qarahan men Dáýitbek saǵanalary ornalasqan.
69 jyl buryn (1946) Qazaqstan KP OK janyndaǵy Respýblıkalyq partııa mektebi ashyldy.
21 jyl buryn (1994) Qazaqstan Respýblıkasynyń prezıdenti N. Á. Nazarbaev Qazaqstandaǵy Reseıdiń Tótenshe jáne Ókiletti Elshisi V. Dolgovtan jáne Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy Vatıkannyń Tótenshe jáne Ókiletti Elshisi, Áýlıeli taqtyń apostoldyq nýntsııi Marıan Olleden senim gramotalaryn qabyldady.
21 jyl buryn (1994) Astananyń Revolıýtsııa kóshesinde (qazirgi Seıfýllın k-si) aqyn Sáken Seıfýllınniń 100 jyldyq mereıtoıyna oraı eskertkishi ashyldy.
21 jyl buryn (1994) Qazaqstan Respýblıkasy BUU-nyń Shólge aınalýmen kúres jónindegi konventsııasyna (BUU ShKK) qol qoıyp, 1997 jyldyń 7 shildesinde bekitti. Sol jylǵy 9 shildede Qazaqstan Konventsııa Tarapy boldy.
16 jyl buryn (1999) «Qazaqstan Respýblıkasy memlekettik organdary qurylymyn jetildirý jónindegi jáne olardyń quzyretterin anyqtaý sharalary týraly» Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdenti N.Nazarbaevtyń Jarlyǵy basylym betine shyqty.
15 jyl buryn (2000) Astanada K.Baıseıitova atyndaǵy Ulttyq opera jáne balet teatry óziniń alǵashqy teatrlyq maýsymyn ashty. Teatr sahnasynda M.Tólebaevtyń «Birjan men Sara», Dj.Verdıdiń «Travıata», P.Chaıkovskııdiń «Aqqý kóli» operalary qoıyldy. Búgingi tańda teatr repertýarynda L.Mınkýstyń «Don Kıhot», A.Adannyń «Jızel», B.Astafevtiń «Baqshasaraı burqaǵy», E.Rahmadıevtiń «Qamar sulý» sııaqty 20-dan astam qoıylymdary bar elimizdegi eń jas teatr sahnasynda Qurmanǵazy atyndaǵy Almaty konservatorııasynyń, Qazaq ulttyq mýzyka akademııasynyń, A.Seleznev atyndaǵy Almaty horeografııa ýchılışesiniń túlekteri jáne basqa da teatrlardan shaqyrylǵan ártister óner kórsetedi.
13 jyl buryn (2002) Astana qalasynda Elbasy Nursultan Nazarbaevtyń qatysýymen, saltanatty jaǵdaıda, jańa halyqaralyq áýejaıdyń irgetasy qalandy.
7 jyl buryn (2008) Elbasy Nursultan Nazarbaevtyń qatysýymen Qazaqstandaǵy tuńǵysh altyjolaqty Astana-Şýchınsk avtobanynda qozǵalysty ashý saltanaty ótti.
Mundaı joldyń bir shaqyrymynyń quny 3-4 mıllıon dollarǵa jetedi. Biraq onyń sapasyna 20-25 jylǵa kepildik beriledi. Astana-Şýche jolynyń uzyndyǵy - 224 shaqyrym, sonyń ishinde alty jolaqty qozǵalysy - 215 shaqyrym. Jobany jalpy quny - 115 mlrd teńge.
6 jyl buryn (2009) Elbasy Nursultan Nazarbaev normatıvtik quqyqtyq aktiler jobasyna sybaılas jemqorlyqqa qarsy mindetti saraptamany kezeń-kezeńmen engizýdi kózdeıtin «Normatıvtik quqyqtyq aktiler týraly» Qazaqstan Respýblıkasynyń Zańyna ǵylymı sybaılas jemqorlyqqa qarsy saraptama ótkizý máseleleri boıynsha ózgertýler engizý týraly» Zańǵa qol qoıdy.
6 jyl buryn (2009) BUU-nyń Máskeýdegi aqparattyq ortalyǵynda Qazaqstan Prezıdenti Nursultan Nazarbaevtyń «Jahandyq qoǵamdy túbegeıli jańartý strategııasy jáne órkenıetter seriktestigi» kitabynyń tanystyrylymy ótti.
Kezdesý aıasynda reseılik jáne qazaqstandyq ǵalymdar taldap jasaǵan 2050 jylǵa deıingi «Órkenıetter bolashaǵy jáne órkenıetti seriktestik strategııasy» jahandyq boljamynyń ІH bólimi tanystyryldy.
6 jyl buryn (2009) Qazaqstanda www.yandex.kz portalynyń izdestirý júıesi ashyldy. ıAndekstiń portalynda qazaqstandyq paıdalanýshylarǵa baǵdarlanǵan barlyq negizgi qyzmetteri usynylǵan. Onda izdestirý qazaq jáne orys tilderiniń morfologııasyn eskeredi, sondaı-aq paıdalanýshylardyń lokaldyq suranystaryna jergilikti saıttardy kórsetýmen jaýap beredi. Mysaly, «Konstıtýtsııa» degen suranys boıynsha - Qazaqstan Respýblıkasy Ata zańynyń mátinin beredi. Paıdalanýshylar izdestirý tilin qazaq jáne orys tilderinde qoldana alady. Sondaı-aq portalda Astana jáne Almaty qalalarynyń tolyq ári dál kartalary, jergilikti poıyzdar men ushaqtardyń qozǵalys kestesi paıda boldy.
5 jyl buryn (2010) Ankarada Túrkııa astanasy merııasynyń bastamasymen ótkiziletin mádenıet, óner, ǵylym jáne halyqaralyq qatynastarǵa qosqan úles úshin syılyqtar tabystaýdyń jyl saıynǵy 87-shi rásiminde Qazaqstan Respýblıkasynyń Túrkııadaǵy Tótenshe jáne Ókiletti Elshisi Baǵdad Ámireev halyqtar arasyndaǵy dostyqty damytýǵa qosqan erekshe úlesi syılyqqa ıe boldy.
2 jyl buryn (2013) Almatyda Uly Jibek joly boıynsha Halyqaralyq forým bastaldy. Ol osy álemdik tarıhtyń mádenı jáne geografııalyq salasyndaǵy belgili halyqaralyq jáne otandyq sarapshylardyń basyn qosty.
Sharanyń maqsaty - UJJ jalpy mádenı qundylyǵy men potentsıalyn oı eleginen ótkizip, halyqaralyq mádenıetterdi jaqyndatýdyń on jyldyǵy aıasyndaǵy ǵylymı-mádenı jáne gýmanıtarlyq yntymaqtastyqty tereńdetý.
2 jyl buryn (2013) «AralAzovAgroMash» JShS kásipornynda jınalǵan «IMT Baikonur-549» alǵashqy traktorynyń tanystyrylymy ótti. Onyń kilti «AgroHoldıngBaıqońyr» JShS-niń dırektoryna tabystaldy.
Bir jyl buryn (2014) Grekııada qazaqtyń qoǵam qaıratkeri, jazýshy Sáken Seıfýllınge qatysty 1930 jyldardaǵy kezeńdegi latyn álipbıinde jazylǵan qujattar tabyldy.
Bir jyl buryn (2014) QR Prezıdenti Nursultan Nazarbaev Qyrǵyz Respýblıkasynyń Premer-mınıstri Jomart Otorbaevpen kezdesti.
Kezdesý barysynda eki eldiń saýda-ekonomıkalyq, ınvestıtsııalyq jáne otyn-energetıkalyq salalardaǵy yntymaqtastyq máseleleri qarastyryldy.
Bir jyl buryn (2014) Pavlodar oblysyndaǵy Aqsý qalasynyń turǵyndary halyqtyń kóp sany qatysqan fleshmob uıymdastyryp, Gınnestiń rekordtar kitabyna endi. Qala kúnin merekeleýge kelgen 11 myńǵa jýyq adam jergilikti stadıonnyń fýtbol alańyn toltyryp, aktsııaǵa qatysty. Energetıkter men metallýrgtar qalasynyń turǵyndary ortalyq stadıonda qoldaryna ustaǵan sary jáne kógildir tústi plakattardyń kómegimen «Bir Otan, Bir Taǵdyr, Bir Elbasy! Alǵa, Qazaqstan» patrıottyq jazbasyn shyǵardy.
245 jyl buryn (1770) Aleksandrov bekinisiniń negizi qalandy. 172 jyl buryn (1843) Mendelsonnyń «Úılený marshy» alǵash ret oryndaldy.
164 jyl buryn (1851) Anglııada álemdegi eń iri aqparat agenttikteriniń biri Reıter quryldy.
15 5 jyl buryn (1860) Peterborda operalyq Marıın teatry ashyldy.
89 jyl buryn (1926) aǵylshyn jazýshysy Alan Mılnniń «Vınnı-Pýh týraly» kitaby jaryq kórdi.
51 jyl buryn (1964) Leonıd Brejnev SOKP OK birinshi hatshysy jáne KSRO basshysy bolyp, Nıkıta Hrýşevti almastyrdy.
44 jyl buryn (1971) alǵash ret Mariner 9 apparaty arqyly túsirilgen Mars sýreti jerge jetkizildi.
ESІMDER
110 jyl buryn (1905-1972) halyq aqyny, kúıshi, ánshi JÚSІPOV Muzarap dúnıege keldi.
Qyzylorda oblysynyń Qarmaqshy aýdanynda týǵan. Jastaıynan aqyndyq topqa túsip, ánshilik, aqyndyq ónerge beıimdeldi. Onyń ónerpazdyq darynynyń qanattanýyna Syr boıynyń ataqty aqyn-jyraýlary Omar, Turmaǵambet, Kete Júsip, t.b. úlken yqpal etti. Ol halyq aýyzyndaǵy ertegi, ańyzdardyń jelisi negizinde «Tamshy», «Úsh nasıhat», «Samuryq», t.b. dastandaryn shyǵardy. Óz janynan «Jastarmyz», «Tasqyn», t.b. ánder, «Kórkem qyz», «Shattyq», t.b. kúıler shyǵarǵan. Onyń ádebı murasy Qazaqstan Ǵylym Akademııasynyń qoljazba qorynda saqtaýly.
99 jyl buryn (1916-1997) aqyn, Qazaqstannyń halyq jazýshysy, Qazaqstan Memlekettik syılyǵynyń laýreaty ERǴALIEV Hamıt dúnıege keldi.
Atyraý oblysynyń Mahambet aýdanynda týǵan. Qazaq memlekettik ýnıversıtetin bitirgen. Uly Otan soǵysyna qatysqan. 1945-1950 jyldary - «Sotsıalıstik Qazaqstan» (qazirgi «Egemen Qazaqstan») gazetiniń ádebı qyzmetkeri. 1950-1957 jyldary - Qazaqstan Jazýshylar odaǵy poezııa sektsııasynyń meńgerýshisi. 1958-1959 jyldary Qazaqstan memlekettik ádebıet baspasy poezııa sektsııasynyń meńgerýshisi bolǵan. Aqynnyń 30-ǵa tarta jyr jınaqtary, «Áke syry», «Úlken joldyń ústinde», «Bizdiń aýyldyń qyzy», «Qurmanǵazy», «Kúı dastan», «Jyldar, jyldar» atty poemalary bar. Aqyn poezııasynda Azamat soǵysynyń otty jyldary, Ýkraın halqynyń uly aqyny T.Shevchenko taǵdyry, akademık, kompozıtor A.Jubanov beınesi, dáýirimizdiń basqa da ózekti máseleleri kórkem beınelengen. Sonymen qatar onyń qalamynan týǵan áńgimeler men estelikter, ádebı maqalalar men esseler de bar. Ol D.Baıronnyń, P.Nerýdanyń, N.Hıkmettiń, A.Pýshkınniń, M.Lermontovtyń, A.Nekrasovtyń, V.Maıakovskııdiń, R.Ǵamzatovtyń, A.Sýrkovtyń keıbir poezııalyq týyndylaryn, Shekspır sonetterin qazaq tiline aýdarǵan. Qyrǵyz halqynyń «Manas», qaraqalpaq halqynyń «Qyryq qyz» epostaryn qazaq tiline tárjimalaýǵa at salysqan. Aqynnyń óz shyǵarmalary da birqatar shet el tilderine aýdarylǵan.
Eki márte Eńbek Qyzyl Tý, «Qurmet belgisi», 1-2-shi dárejeli Otan soǵysy ordenderimen, medaldarmen marapattalǵan.
8 4 jyl buryn (1931-2002) qurylys ınjeneri, tehnıka ǵylymynyń doktory, professor, Qazaqstannyń eńbek sińirgen qurylysshysy QÝATBAEV Qýanǵalı dúnıege keldi.
Atyraý oblysynyń Jylyoı aýdanynda týǵan. Lenıngrad tehnologııa ınstıtýtyn bitirgen. Qazaqstan ǴA Qurylys jáne qurylys materıaldary ǵylymı-zertteý ınstıtýty men Qazaqstan Qurylys jáne sáýlet akademııasy Qazaq fılıalynda, Almaty qurylys materıaldary ǵylymı-zertteý jáne jobalaý ınstıtýtynda qyzmet etken. Ǵalymnyń negizgi ǵylymı eńbekteri sılıkat pen qurylys materıaldarynyń hımııalyq tehnologııasyna arnalǵan. Onyń ǵylymı usynystary Aqtóbe, Astana, Qostanaı, Oral, Semeı, Pavlodar, Temirtaý, Qyrǵystannyń Ivanovo, Ózbekstannyń Jızaq, Reseıdiń Qıyr Shyǵys zaýyttaryndaǵy sılıkat materıaldaryna engizildi. Qýatbaevtyń 500-den astam ǵylymı eńbegi, onyń ishinde 10 monografııasy bar. Eńbekteri aǵylshyn, nemis, vengr, rýmyn tilderinde jarııalanǵan. Onyń tikeleı aralasýymen qurylysqa qatysty 35 normatıvtik qujat ázirlengen. Ol 100-ge tarta avtorlyq kýáliktiń ıesi.
«Qurmet belgisi», Eńbek Qyzyl Tý ordenderimen, medaldarmen marapattalǵan.
6 9 jyl buryn (1946) aqyn ÓTEGENOV Aıtýar dúnıege keldi.
Atyraý oblysynyń Jylyoı aýdanynda týǵan. Qazaq memlekettik ýnıversıtetin, Almaty joǵary partııa mektebin bitirgen. Qulsary aýdandyq gazetiniń ádebı qyzmetkeri, bólim meńgerýshisi, jaýapty hatshysy, Mańǵystaý oblysy Beıneý aýdandyq gazetiniń redaktory, Beıneý aýdandyq keńesiniń tóraǵasy, aýdan ákiminiń orynbasary, Beıneý aýdandyq máslıhatynyń hatshysy bolǵan. Aqynnyń «Tuńǵysh», «Aqkóılek», «Armanym saǵan aýǵan», «Qarashúńgil-qarakózim tuńǵıyq» atty kitaptary jaryq kórgen. Sonymen qatar «Jalyn» baspasynan shyqqan «Bir názik sáýle», «Atyraý aıdyny» ujymdyq jınaqtaryna bir top óleńderi, «Qazaqstan» baspasynan shyqqan «Azamattyq paryz» ujymdyq jınaǵyna bir top ocherkteri engen.
68 jyl buryn (1947) QR Energetıka mınıstriniń birinshi orynbasary, Qazaqstannyń Eńbek Eri QARABALIN Uzaqbaı Súleımenuly dúnıege keldi.
Atyraý oblysy Embi aýdany Qosshaǵyl kentinde týǵan. 1970 j. I.M. Gýbkın atyndaǵy máskeý munaı-hımııa jáne gaz ónerkásibi ınstıtýtyn «Munaı men gaz kenishterin ıgerýdiń keshendi mehanızatsııasy jáne tehnologııasy» mamandyǵy boıynsha bitirdi.
Tehnıka ǵylymdarynyń kandıdaty (Ýfa munaı ınstıtýty,1985 j). «Munaı jáne gaz uńǵymalaryn burǵylaý» kafedrasy boıynsha akademııalyq professor (Atyraý munaı jáne gaz ınstıtýty, 2001 j.). QazUTÝ-dyń qurmetti professory (Qazaq ulttyq tehnıkalyq ýnıversıteti, 2004 j.).
«Munaı jáne gaz uńǵymalaryn burǵylaý» mamandyǵy boıynsha Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq ınjenerlik akademııanyń akademıgi (QR UIA, 2004 j.).
40-tan astam maqala, kitap, 5 ónertapqyshtyq jańalyq avtory.
Marapattaýlary: 3-shi dárejeli «Barys» ordeni (2005 j.), «Qurmet» ordeni (2000 j.), «Otlıchnık razvedkı nedr SSSR» belgisi (1988 j.), «Qazaqstan Konstıtýtsııasyna 10 jyl» mereıtoılyq medali (2005 j.), «Qazaqstan Respýblıkasynyń Parlamentine 10 jyl» mereıtoılyq medali (2006 j.), «Lıder rossııskoı ekonomıkı» ordeni (2005 j.), Qazaqstan Respýblıkasy qurmetti jer qoınaýyn barlaýshy» (2003 j.) ataǵymen marapattalǵan.
1973 j. - «Qazmunaıgazbarlaý» basqarmasy Ońtústik Embi munaı-gaz barlaý ekspedıtsııasynyń ınjener-tehnology (Atyraý oblysy), 1974 j. - Qazaq ǵylymı-zertteý geologııalyq barlaý munaı ınstıtýtynyń shaıylmaly eritindiler, burǵylaý tehnologııasy zerthanasynyń meńgerýshisi (Atyraý oblysy), 1981 j. - Qazaq ǵylymı-zertteý geologııalyq barlaý munaı ınstıtýty dırektorynyń ǵylymı jumys jónindegi orynbasary (Atyraý oblysy), 1988 j. - «Kaspıımańygeologııa» Bas aýmaqtyq basqarmasy tereńdeı burǵylaý basqarmasynyń bastyǵy (Oral q.), 1990 j. - V.I. Lenın atyndaǵy Qazaq polıtehnıkalyq ınstıtýtynyń Gýrev fılıalynyń kafedra meńgerýshisi (Atyraý q.), 1991 j. - QR Prezıdenti Apparatynyń jáne QR Mınıstrler kabınetiniń ónerkásip bóliminiń aǵa referenti (Almaty q.), 1992 j. - QR Energetıka jáne otyn resýrstary mınıstrliginiń munaı jáne gaz bas basqarmasynyń bastyǵy, 1994 j. - QR Energetıka jáne otyn resýrstary mınıstriniń, QR Munaı jáne gaz ónerkásibi mınıstriniń orynbasary, 1997 j. - «Qazaqoıl» UMK birinshi vıtse-prezıdenti (Almaty q.), 2000 j. - «QazTransGaz» JAQ prezıdenti (Astana q.),2001 j. - QR Energetıka jáne mınaraldy resýrstar vıtse-mınıstri (Almaty q.), 2003 j. - «QazMunaıGaz» Ulttyq kompanııasy» AQ prezıdenti (Almaty q.), 2008j. - «MańǵystaýMunaıGaz» AQ bas dırektory, 2013 j. - QR Munaı jáne gaz mınıstri. Qazirgi qyzmetinde 2014 jylǵy tamyz aıynan.
67 jyl buryn (1948) azaqstan Respýblıkasy Boks federatsııasynyń vıtse-prezıdenti TsHAI ıÝrıı Andreevıch dúnıege keldi.
Jambyl oblysynyń Novotroıtsk aýylynda týǵan. Qyrǵyz dene shynyqtyrý ınstıtýtyn bitirgen. Dene shynyqtyrý jáne sport oqytýshysy. Jambyl oblysy «Lokomotıv» sporttyq qoǵamy aýdandyq keńesiniń jattyqtyrýshysy, orta mektep muǵalimi, Balalar men jasóspirimder sport mektebi dırektorynyń orynbasary, Jambyl oblysy, Qazaqstan quramasy, QSRO quramasy boksshylar komandalarynyń aǵa jattyqtyrýshysy, Koreıa Respýblıkasy boksshylary qurama komandasynyń jattyqtyrýshysy, «Dostar» kompanııasynyń prezıdenti, «KUAT» korporatsııasy» JAQ dırektorlar keńesiniń tóraǵasy, «Kaspıı Banki» AQ dırektorlar keńesiniń múshesi, «Agromashholdıng» AQ dırektorlar keńesiniń tóraǵasy, «Kaspıı ınvestıtsııalyq holdıngi» AQ tóraǵasy bolyp jumys istegen. 2013 jylǵy qyrkúıekke deıin QR Parlamenti Senatynyń depýtaty, Qarjy jáne bıýdjet komıtetiniń múshesi boldy. Qazaqstan Respýblıkasy Boks federatsııasynyń vıtse-prezıdenti. Qazaqstan halqy Assambleıasy Keńesiniń múshesi. «Qazaqstan koreıleri Qaýymdastyǵy» RQB-niń prezıdenti. «Dostyq», «Qurmet» ordenderimen, medaldarmen, Koreıa Respýblıkasynyń altyn omyraý belgisimen marapattalǵan. QSRO jáne Qazaq KSR eńbek sińirgen jattyqtyrýshysy, Qazaq KSR-niń eńbek sińirgen mádenıet qyzmetkeri.
6 7 jyl buryn (1948) Dúnıejúzi qazaqtary qaýymdastyǵy tóraǵasynyń birinshi orynbasary MAMAShEV Talǵat Asyluly dúnıege keldi.
Almaty oblysy Eńbekshiqazaq aýdanynyń Baıserke aýylyna týǵan. S.M.Kırov atyndaǵy Qazaq memlekettik ýnıversıtetin, Almaty halyq sharýashylyǵy ınstıtýtyn, Almaty saıasattaný jáne basqarý ınstıtýtyn bitirgen.
Eńbek jolyn Almaty maqta-mata kombınatynda elektrıktiń úırenýshisi, elektr monteri, slasar, komosol komıtetiniń hatshysybolyp jasady. Komsomol, keńes, partııa jumystarynda basshylyq qyzmetterde boldy. 1991 jyldan Qazaqstan KP Almaty oblystyq komıtetiniń hatshysy, Almaty oblystyq atqarý komıteti tóorasy orynbasarynyń mindetir atqarýshy. 1992 jyldan Almaty oblystyq ákimshiligi ákiminiń orynbasary. 1994 jyldan QR Joǵarǵy Keńesiniń depýtaty, QR Mádenıet mınıstri. 1997 jyldan Mádenıetti qoldaý ulttyq qorynyń basqarma tóraǵasy. 2005 jyldan qazirgi qyzmetinde.
«Qurmet belgisi», «Qurmet» ordendermen, merekelk medaldarmen, QazKSR Joǵarǵy Keńesiniń qurmet gramotasymen marapattalǵan.
62 jyl buryn (1953) Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq qaýipsizdik komıteti ınspektsııasynyń bastyǵy MINENKOV Sergeı Grıgorevıch dúnıege keldi.
52 jyl buryn (1963) «Qazaqavtojol» RMK bas dırektorynyń orynbasary SERІKBAEV Baýyrjan Qaıyrbekuly dúnıege keldi.
1989 jyly Semeı pedagogıkalyq ınstıtýtyn «Tarıh, pedagogıka» mamandyǵy boıynsha, 1999 jyly Qaraǵandy tehnıkalyq ýnıversıtetin «Ekonomıka jáne menedjment» mamandyǵy boıynsha bitirgen.
1980-1982 jj. - Jelezınka Avtotransport mekemesinde slesar-motorıst; 1982-1983 jj. - Semeı pedagogıkalyq ınstıtýtynyń stýdenti; 1983-1985 j.j. - Keńes áskeri qatarynda vzvod komandıriniń orynbasary, hımık-barlaýshy; 1985-1989 jj. - Semeı pedagogıkalyq ıntıtýtynyń stýdenti; 1989-1990 jj. - Jelezınsk orta mektebinde muǵalim; 1990-1992 jj. - Jelezınsk aýdandyq komsomol komıtetiniń birinshi hatshysy; 1992-1995 jj. - Jelezınsk №1 orta mektebiniń dırektory; 1995-1998 jj. - «Jelezınsk ATK» dırektor orynbasary, dırektory; 1998-2001 jj. - Jelezınsk aýdany ákiminiń birinshi orynbasary, ákimdik basqarma basshysy; 2001-2002 jj. - «Aı-Sý Astana» korporatsııasy Bas dırektorynyń orynbasary; 2002-2014 jj. - «Aı-Sý-Trans» JShS dırektory;
2014 jyldyń 20 maýsymynda bastap «Qazaqavtojol» RMK Bas dırektorynyń orynbasary laýazymyna taǵaıyndalǵan.
51 jyl buryn (1964) jazýshydramatýrg MUQANOVA Roza dúnıege keldi.
Shyǵys Qazaqstan oblysy Úrjar aýdanynda týǵan.
Qazaq memlekettik ýnıversıtetiniń (ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıteti) jýrnalıstıka fakýltetin bitirgen.
Ortalyq murajaıdyń Ádebıet jáne óner bóliminde, Qazaqstan Jazýshylar odaǵynyń Aýdarma kollegııasynyń aǵa redaktory, QR Aqparat mınıstrliginiń jaýapty qyzmetkeri bolǵan.
«Jaryq dúnıe», «Qyz jylaǵan», «Dúnıe kezek», «Qudiret-Kıe», «Máńgilik bala beıne» áńgimeleri men dramalyq shyǵarmalardyń avtory. 2001 jyly Rabǵuzıdiń «Qıssa-súl-Ánbıı-ıa» kitabyn qazaq tiline tárjimalaǵan.
1996 jyly Qazaqtyń memlekettik M.Áýezov atyndaǵy akademııalyq drama teatrynda «Máńgilik bala beıne» pesasy qoıyldy. 1997 jyly Ǵ.Músirepov atyndaǵy memlekettik akademııalyq jastar men balalar teatrynda M.Áýezovtyń «Qaraly sulý» áńgimesiniń jelisinde jazylǵan dramalyq qoıylymy sahnalandy. 2001 jyly Sh.Aımanov atyndaǵy «Qazaqfılm» kınostýdııasy «Qyz jylaǵan» áńgimesiniń jelisimen kıno túsirildi.
Qazaqstan Jastar odaǵy syılyǵynyń, «Jalyn» jýrnalynyń T.Aıbergenov atyndaǵy syılyǵynyń, Halyqaralyq «Alash» ádebı syılyǵynyń laýreaty.
43 jyl buryn (1972) «Samuryq-Qazyna» UÁQ» AQ basqarýshy dırektory KÁLETAEV Darhan Amanuly dúnıege keldi.
Shyǵys Qazaqstan oblysy Tarbaǵataı aýdany Tuǵyl (Prıozernoe) kentinde týǵan. 1994 jyly Shyǵys Qazaqstan memlekettik ýnıversıtetin tarıhshy mamandyǵy boıynsha bitirdi. 1996-1997 jyly QR Prezıdenti janyndaǵy Memlekettik basqarý ulttyq joǵary mektebin bitirgen.
1995 jyly Qazaqstan Respýblıkasy Mınıstrler Kabınetiniń Tilder komıtetiniń jetekshi mamany, 1 sanattaǵy maman; 1995-1996 jyldary Qazaqstan Respýblıkasynyń ulttyq saıasat jóninde memlekettik komıtettiń bas mamany, jetekshi maman; 05.1997-11.1997 jyldary Qazaqstan Respýblıkasy Bilim jáne mádenıet mınıstrligi Til saıasatyn úılestirý Departamentiniń basqarma basshysynyń orynbasary, Almaty; 11.1997-2001 jyldary Qazaqstan Respýblıkasy Aqparat jáne qoǵamdyq kelisim mınıstrligi Іshki saıasat departamenti Jastar saıasat bóliminiń basshysy, Astana; 2001-02.2002 jyldary Qazaqstan Respýblıkasy Mádenıet, aqparat jáne qoǵamdyq kelisim mınıstrligi Іshki saıasat departamenti basshysynyń orynbasary, Astana; 02.2002-11.2002 jyldary Qazaqstan Respýblıkasy Mádenıet, aqparat jáne qoǵamdyq kelisim mınıstrligi Jastar isi jóninde departamentiniń basshysy, Astana; 11.2002-2004 jyldary Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdent Ákimshiligi Іshki saıasat sektorynyń meńgerýshisi, Bólim basshysy, Astana; 2004-2005 jyldary Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdent Ákimshiligi Іshki saıasat Basqarmasy áleýmettik-saıası bóliminiń meńgerýshisi, Astana; 2005-2006 jyldary Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdent Ákimshiligi áleýmettik-saıası bólimniń meńgerýshisi, Astana; 2006-12.01.2007 jyldary Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdent Ákimshiligi memlekettik baqylaý jáne uıymdastyrý bóliminiń meńgerýshisi, Astana; 12.01.2007-13.10.2008 jyldary Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdent Ákimshiligi Basshysynyń orynbasary; 13.10.2008-19.11.2009 jyldary «Nur Otan» HDP Tóraǵasynyń Birinshi orynbasary jáne QR Prezıdentiniń keńesshisi; 2009 jyldan bastap «Samuryq-Qazyna» ulttyq ál-aýqat qorynyń basqarýshy dırektory.
«Qurmet» ordenimen jáne medaldarmen marapattalǵan.
3 5 jyl buryn (1980) sportshy NAZAROV Ardaq dúnıege keldi.
Almaty oblysynyń Raıymbek aýdanynda týǵan. Djıý-djıtsýdan Qazaqstan chempıony (1999, Almaty). Erejesiz jekpe-jekten álemniń eki dúrkin chempıony (2004, Habarovsk, Reseı, 2005, Seýl, Koreıa) jáne álem kýbogynyń ıegeri (2004, Habarovsk, Reseı). Eýrazııanyń eki márte chempıony (2001, Astana, 2002 Qaraǵandy). Azııa chempıony (2003, Bishkek, Qyrǵystan). Eýropa - Azııa matchtyq kezdesýiniń jeńimpazy (2005, Ekaterınbýrg, Reseı). Eýropa chempıony (2007, Tallın). Sankt-Peterbor, Bishkek, Vladıvostok, Seýl qalalarynda ótken halyqaralyq týrnırlerdiń jeńimpazy.
3 2 jyl buryn (1983) «Tehnologııalyq damý jónindegi ulttyq agenttik» AQ basqarma tóraǵasynyń orynbasary SÁLІMOV Jumataı Qabdollauly dúnıege keldi.
«Tehnologııalyq damý jónindegi ulttyq agenttik» AQ-da 2010 jylǵy qazannan qyzmet atqarady. Oǵan deıin QR Ekonomıka jáne saýda mınıstrliginiń ekonomıka salasyn damytý departamentiniń dırektory, QR Prezıdenti Ákimshiliginde áleýmettik-ekonomıkalyq monıtorıng bóliminde konsýltant, bólim sarapshysy boldy.
L.N.Gýmılev atyndaǵy Eýrazııa ulttyq ýnıversıtetiniń «Eltaný» mamandyǵyn úzdik bitirgen. Sondaı-aq «Bolashaq» baǵdarlamasy boıynsha Amerıka ýnıversıtetiniń memlekettik basqarý mektebin (AQSh) bitirgen, memlekettik basqarý magıstri. Amerıkan ýnıversıtetiniń memlekettik basqarý mektebiniń D.ıAng atyndaǵy syılyǵynyń ıegeri, AQSh-tyń memlekettik saıasat jáne memlekettik basqarý salasyndaǵy Ulttyq qurmetti qoǵamynyń múshesi. Aǵylshyn, ýrdý jáne hındı tilderin meńgergen.
12 5 jyl buryn (1890-1969) AQSh-tyń 34-shi prezıdenti (1953-1960), amerıkandyq memleket jáne áskerı qaıratkeri Dýaıt EIZENHAÝER dúnıege keldi.
102 jyl buryn (1913-1999) aqyn, jazýshy GENKE Gerbert dúnıege keldi.
Reseıdiń Jıtomır oblysynda týǵan. Engels qalasyndaǵy pedagogıka ınstıtýtyn bitirgen. Nemis tilinde shyǵatyn jýrnaldar men gazetterdiń redaktsııalarynda, Qazaq radıosynda qyzmet istegen. Onyń «Fraý Volga», «Kóktem», «Bal merekesi», «Kógildir jańǵyryq», «Alhorylar», «Baspaldaq», «Krýgovorot» óleń jáne áńgimeler jınaqtary jaryq kórgen.
Birneshe medaldarmen marapattalǵan.
69 jyl buryn (1946) keńestik jáne reseılik kınorejısser, stsenarıst, Reseı halyq ártisi ChÝHRAI Pavel Grıgorevıch dúnıege keldi.
52 jyl buryn (1963) reseılik sánger, Reseı halyq sýretshisi ıÝDAShKIN Valentın Abramovıch dúnıege keldi.
5 2 jyl buryn (1963) ıtalıan tenory Alessandro SAFINA dúnıege keldi.
47 jyl buryn (1968) «Eýrazııalyq bank» AQ basqarma tóraǵasy EGGLTON Maıkl Djeıms dúnıege keldi.