13 mamyr. QazAqparat kúntizbesi
Dúnıejúzilik ádil saýda kúni
Bul kún Dúnıejúzilik ádil saýda uıymynyń jetekshiligimen jyl saıyn mamyr aıynyń ekinshi senbisinde ótkiziledi. Merekeniń asyl mıssııasy – halyqaralyq erejelerge sáıkes ádil saýda jáne ádil bıznes postýlattaryn nasıhattaý. Synǵa alatyn negizgi taqyryptary – balalar eńbegi, quldyq, kóterilgen baǵalar jáne óndiris ekojúıeleriniń buzylýy.
ESTE QALAR OQIǴALAR
1930 jyly SSSR HKK qaýlysymen QarLag quryldy. Ol úshin Qarqaraly okrýginiń aýmaǵynda 110 myń gektar jer berildi. Qaraǵandy lageri basqarmasy Qaraǵandydan 47 shaqyrym jerde Dolınka kentinde ornalasty. Al 1931 jyly 19 jeltoqsandaǵy taǵy bir sheshim boıynsha Qaraǵandy jeke eńbekpen túzeý lageri bolyp qaıta quryldy. QarLag ashylǵan sátte oǵan 47 ult ókilinen 2 567 jazasyn óteýshi qamaldy. 1937-1938 jyldary munda 43 myń jazasyn óteýshi boldy. QarLag júıesi 292 lagerlik óndiristik oryn, 26 derbes bólimsheni qamtydy. 1931-1960 jyldary QarLAG-ta 1 mln-ǵa jýyq adam boldy.
1992 jyly Qazaqstan Respýblıkasy men Fınlıandııa Respýblıkasy arasyndaǵy dıplomatııalyq qarym-qatynasty bekitý týraly kelisim jasaldy.
2002 jyly Qazaqstan ıAdrolyq jetkizýshiler tobynyń (ıAJT) 40-shy múshesi bolyp qabyldandy. Qazaqstannyń ıAJT-ǵa qatysýynyń maqsaty - lańkestikke qarsy sharalardy kúsheıtý, jappaı qyryp-joıý qarýlarynyń taratylýyna qarsy áreket etý, ıadrolyq materıaldardy jáne qos maqsattaǵy ónimderdiń paıdalanylýy men tasymaldanýyna baqylaýdy kúsheıtý.
2010 jyly Qazaqstanda eksport jáne ınvestıtsııalar boıynsha «KAZNEX INVEST» ulttyq agenttigi quryldy. Jańa qurylǵan organnyń negizgi maqsaty - eksportty damytý jáne jyljytýmen qatar, Qazaqstan ekonomıkasyna tikeleı ınvestıtsııa tartý. Ulttyq agenttiktiń qyzmetine Qazaqstan aýmaǵynda ekonomıkanyń óńdeý sektorynda birlesken óndirister qurý maqsatymen jetekshi transulttyq kompanııalarmen ózara is-qımyl jasasý kiredi. El ekonomıkasynyń shıkizattyq emes sektorlaryna salym salýǵa daıyn sheteldik ınvestorlar úshin «KAZNEX INVEST» AQ bir tereze qaǵıdatymen qyzmetter usynatyn bolady.
2011 jyly Qazaqstanda alǵash ret «Ulttyq ǵylymı medıtsınalyq ortalyq» AQ-da naýqasqa júrektiń jasandy qarynshasyn ımplantatsııalaý júrgizildi.
2011 jyly qazaqtyń dańqty batyrynyń biri Jıembet jyraýdyń qurmetine Astanada memorıaldyq taqta ashyldy.
2011 jyly Nıý-Iork qalasynda ótken «Spring in full color» kórkemdik jumystar baıqaýynda qazaqstandyq kórkemsýretshi ári kıno sýretshisi Nurlan Ábishevtiń jumystary úzdik tanyldy. N.Ábishevtiń birden eki kartınasy joǵary marapatqa ıe bolǵan – bul «Men seni saǵynǵanda» kórkem sýreti («Lırıka» kategorııasynda altyn medal) men «Sharyn shatqaly» kartınasy («Realızm» kategorııasynda kúmis medal).
2013 jyly Qazaqstannyń 5 myń teńgelik jańa banknotyn Halyqaralyq banknot qaýymdastyǵy (IBNS) «2012 jylǵy úzdik banknot» dep tanydy.
2014 jyly Djakartadaǵy «Taman Ismaıl Marzýkı» kontsert zalynda Indonezııa Respýblıkasyndaǵy Qazaqstan Respýblıkasynyń Mádenı kúnderi saltanatty túrde ashyldy. Shara aıasynda Qazaqstannyń jetekshi óner sheberleriniń qatysýymen gala-kontsert, «Qazaqstan búginde» fotokórmesi ótti, sondaı-aq «Kóshbasshy joly», «Jaýjúrek myń bala» fılmderi kórsetildi.
2014 jyly astanalyq Nurmaǵambet Núrpeıisov ishinde muzy bar betonnyń jańa túrin oılap tapty. Jańa beton túri bir kılometrden astam bıik ǵımarattardy turǵyzýǵa múmkindik beredi. Astanalyq ınjener oılap tapqan beton «Nuraıs» degen atqa ıe boldy.
2016 jyly Almatyda eldegi alǵashqy Qazaqstan Dzıýdo federatsııasynyń prezıdenti Keńes Raqyshevtiń qarjylaı qoldaýymen salynǵan Dzıýdo akademııasy ashyldy.
2017 jyly Qytaıdyń memlekettik «Sınhýa» agenttiginiń aqparattyq ortalyǵy Beıjińdegi metroda jolaýshylardy «Bir beldeý, bir jol» elderiniń mádenıetimen jáne tabıǵatymen tanystyrý aktsııasyn uıymdastyrdy. Metrodaǵy «qazaqstandyq» vagondarda qazaqtyń dástúrli oıý-órnegi jáne kıiz úıimen qosa, búrkitshiniń ań aýlap jatqan sáttegi sýretteri, Qoja Ahmet ıAsaýı kesenesi, «Nur Astana» meshiti, Báıterek monýmenti jáne Qazaqstannyń basqa da kórikti jerleri beınelengen.
2021 jyly Qazaqstan men Frantsııa 2030 jylǵa deıingi ekonomıkalyq jáne ınvestıtsııalyq yntymaqtastyqtyń birlesken jol kartasyna qol qoıdy. Bul qujat ekijaqty strategııalyq áriptestiktiń jańa kezeńin belgilep, ekijaqty baılanystardy damytýǵa qýatty serpin beredi.
2021 jyly Býdapeshtte «Abaıdy oqý» art-albomynyń tusaýkeseri ótti, oǵan kórnekti aqynnyń shyǵarmalary negizinde jasalǵan Túrki áleminiń jetekshi sýretshileriniń jumystary kirdi. Sondaı-aq Vengrııada onyń murasyn tanymal etýge eleýli úles qosqan qaıratkerlerge qurmet kórsetildi.
Іs-shara aıasynda Halyqaralyq Túrki mádenıeti uıymynyń (TÚRKSOI) Bas hatshysy Dúısen Qaseıinov TÚRKSOI-dyń «Abaıǵa 175 jyl» Qurmet medalimen Býdapeshttegi Túrki keńesi ókildiginiń dırektory ıAnosh Hovarıdi, Majarstan etnografııa ınstıtýtynyń ǵylymı qyzmetkeri Davıd Shommaı Qarany, sondaı-aq O.Mandokıdi, R. Muqyshevany marapattady.
2021 jyly Túrkistandaǵy «Uly dala eli» ortalyǵyna Abylaı hannyń jeke muraǵatynda saqtalǵan Reseı patshaıymy Anna Ioannovnaǵa jazǵan hatynyń túpnusqasy tapsyryldy. Ortalyq Qazaq handyǵynyń qurylǵanynan bastap, jańa dáýir damýyna deıingi ártúrli taqyrypty ashatyn 9 tarıhı-zamanaýı zaldan turady. Túrkistan qalasy túrki halqynyń rýhanı astanasy bolǵandyqtan, túbi bir túrki halyqtarynyń baǵa jetpes qundylyǵy bolyp sanalatyn Kúltegin eskertkishiniń úshinshi kóshirmesi qoıylǵan.
