13 MAMYR. QAZAQPARAT KÚNTІZBESІ: ATAÝLY KÚNDER, OQIǴALAR, ESІMDER
13 mamyr, SE ISENBІ
Reseı Federatsııasyndaǵy Qara teńiz floty merekesi.
Brazılııadaǵy Pretos Velhos festıvali. 1888 jyly Brazılııada quldyqty joıý týraly zań qabyldandy.
ESTE QALAR OQIǴALAR 1 10 jyl buryn (1904) qazaqtyń uly ǵalymy, aǵartýshy, shyǵystanýshy, tarıhshy, etnolog, geograf, folklortanýshy Sh.Ýálıhanovtyń eńbekteri alǵash ret jarııalandy.
2 2 jyl buryn (1992) Qazaqstan Respýblıkasy men Fınlıandııa Respýblıkasy arasyndaǵy dıplomatııalyq qarym-qatynastardy bekitý týraly kelisim jasaldy.
2 2 jyl buryn (1992) Qazaqstan Respýblıkasy men Fınlıandııa Respýblıkasy arasyndaǵy dıplomatııalyq qarym-qatynastardy bekitý týraly kelisim jasaldy.
1 2 jyl buryn (2002) Qazaqstan ıAdrolyq jetkizimshiler tobynyń 40-shy múshesi bolyp qabyldandy.
7 jyl buryn (2007) Sankt-Peterbor qalasyndaǵy «Nevskıı pıatochok» memorıalynda soǵys jyldary qyrǵyn urys bolǵan jerde «Pamıat jáne Slava» atty ınternatsıonaldyq saıabaqtyń ashylý saltanatty ótti.
Uly Otan soǵysy jyldary Lenıngrad shaıqasyndaǵy qorǵaýshylardyń qurmetine saıabaqta 60 stella ornatylǵan, onyń ishinde qazaqstandyqtar da bar. Stellalardaǵy jazýlar ár ulttyń óz tilinde jazylǵan.
5 jyl buryn (2009) Elbasy Nursultan Nazarbaev Koreıa Respýblıkasynyń joǵary memlekettik nagradasy - «Mýgýnhva» (Máńgi gúldegen raýshangúl) ordenimen marapattaldy.
Qazaqstan men Koreıanyń dostyq baılanystarynyń damýyna zor úles qosqany úshin óz kezeginde Prezıdent Lı Men Bak Qazaqstannyń joǵary memlekettik nagradasy «Altyn Qyran» ordenimen marapattaldy.
5 jyl buryn (2009) Memleket basshysy Nursultan Nazarbaev «Qazaqstan Respýblıkasynyń Úkimeti, Reseı Federatsııasynyń Úkimeti jáne Túrikmenstannyń Úkimeti arasyndaǵy Kaspıı jaǵalaýy gaz qubyryn salýdaǵy yntymaqtastyq týraly kelisimdi ratıfıkatsııalaý týraly» Zańǵa qol qoıdy.
4 jyl buryn (2010) Qazaqstanda «KAZNEX INVEST» eksport jáne ınvestıtsııalar boıynsha Ulttyq agenttigi quryldy.
Jańa qurylǵan organnyń negizgi maqsaty eksportty damytý jáne jyljytýmen qatar Qazaqstan ekonomıkasyna tikeleı ınvestıtsııalar tartý bolyp tabylady.
Ulttyq agenttiktiń qyzmetine Qazaqstan aýmaǵynda ekonomıkanyń óńdeý sektorynda birlesken óndirister qurý maqsatymen jetekshi transulttyq kompanııalarmen ózara is-qımyl jasasý kiredi. El ekonomıkasynyń shıkizattyq emes sektorlaryna salym salýǵa daıyn sheteldik ınvestorlar úshin «KAZNEX INVEST» AQ bir tereze qaǵıdatymen qyzmetter usynatyn bolady
ESІMDER
7 9 jyl buryn (1935-1993) aýyl sharýashylyǵy ǵylymdarynyń kandıdaty, Soltústik Qazaqstan merınos qoılarynyń jańa tuqymyn óndirýshilerdiń biri ÁShІMBETOV Kemer Qojahmetuly dúnıege keldi.
Pavlodar oblysynda týǵan. Almaty zooveterınarlyq ınstıtýtyn (Qazaq Ulttyq agrarlyq ýnıversıteti) bitirgen.
Pavlodar oblysy Jelezınka aýdany Sovettik Qazaqstan keńsharynyń bas zootehnıgi, Lebıaji aýdany HHІІІ partsezd keńsharynyń dırektory, Pavlodar oblystyq aýyl sharýashylyǵy basqarmasy mal sharýashylyǵy jáne mal tuqymyn asyldandyrý bóliminiń bastyǵy, oblystyq aýyl sharýashylyǵy basqarmasy bastyǵynyń orynbasary, Pavlodar sovhoz-tehnıkýmynyń dırektory, Sharbaqty aýdandyq atqarý komıtetiniń tóraǵasy, Pavlodar aýdandyq partııa komıtetiniń birinshi hatshysy, Pavlodar oblystyq partııa komıtetiniń ekinshi hatshysy, eńbekshiler sharýashylyǵy qaýymdastyǵynyń tóraǵasy, «Turanbank» oblystyq basqarmasynyń aýyl sharýashylyǵy bóliminiń bastyǵy qyzmetterin atqarǵan.
«Eńbek Qyzyl Tý», úsh márte «Qurmet belgisi» ordenderimen jáne medaldarmen marapattalǵan.
7 8 jyl buryn (1936) jazýshy, Qazaqstan Jazýshylar odaǵynyń múshesi, halyqaralyq «Alash» syılyǵynyń laýreaty QUMAROVA Shárbaný Muhıtqyzy dúnıege keldi.
Almaty oblysynyń Esik qalasynda týǵan. Qazaq memlekettik ýnıversıtetin (ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıteti) bitirgen. «Sotsıalıstik Qazaqstan» gazetinde (qazirgi «Egemen Qazaqstan»), Qazaq KSR Mınıstrler Keńesiniń Kınematografııa jónindegi memlekettik komıtetinde, «Mádenıet jáne turmys» jýrnalynda, Qazaq memlekettik akademııalyq drama teatrynda, «Jazýshy» baspasynda jumys istegen.
Sodan bergi ýaqytta «Terezeler», «Sáýirdiń aq tańy», «Áıel shyraǵy», «Qyzyl qaıyń» atty áńgime-povester jınaǵy, «Qulja joly» povesi, «Qazbaýyr bulttar» roman-tolǵaýy, «Sezim patshalyǵy» romany jaryq kórgen. Kóptegen shyǵarmalary TMD halyqtarynyń tilderine aýdarylǵan.
«Qurmet» ordenimen marapattalǵan. Esik qalasyndaǵy bir kóshege qalamger esimi berilgen.
5 1 jyl buryn (1963) Qazaqstan halqy Assambleıasy tóraǵasynyń orynbasary, Assambleıa hatshylyǵynyń meńgerýshisi TOǴJANOV Eraly Luqpanuly dúnıege keldi.
Batys Qazaqstan oblysynda týǵan. 1988 jyly E.A.Bóketov atyndaǵy Qaraǵandy memlekettik ýnıversıtetin bitirdi. 1988 jyldan 1991 jylǵa deıin E.A.Bóketov atyndaǵy Qaraǵandy memlekettik ýnıversıtetiniń Memleket jáne quqyq teorııasy men tarıhy kafedrasynyń oqytýshysy bolyp qyzmet atqardy. 1991 jyldan 1994 jylǵa deıin - QR Ǵylym akademııasynyń Memleket jáne quqyq ınstıtýtynyń aspıranty. 1994 jyldan 1996 jylǵa deıin - QR Ǵylym akademııasy Memleket jáne quqyq ınstıtýtynyń ǵylymı qyzmetkeri. 1996 jyldan 1997 jylǵa deıin - Qazaq gýmanıtarlyq-zań ýnıversıtetiniń aǵa oqytýshysy, Memlekettik qyzmet jáne halyqaralyq quqyq fakýlteti dekanynyń orynbasary. 1997 jyldan 1999 jylǵa deıin - Qazaq gýmanıtarlyq-zań ýnıversıtetiniń Halyqaralyq quqyq fakýltetiniń dekany. 1999 jyldan 2001 jylǵa deıin Qazaq gýmanıtarlyq-zań ýnıversıtetiniń Astana qalasyndaǵy fılıalynyń dırektory, Quqyq jáne memlekettik qyzmet ınstıtýtynyń dırektory bolyp qyzmet atqardy. 2001 jyldan 2006 jylǵa deıin - Qaraǵandy oblysy ákiminiń orynbasary. 2006 jyldan 2008 jylǵa deıin Qazaqstan Respýblıkasy Ádilet mınıstrliginiń Din isteri komıtetiniń tóraǵasy bolyp qyzmet atqardy. 2008 jylǵy aqpanda Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń ókimimen Qazaqstan halqy Assambleıasy Tóraǵasynyń orynbasary - Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdenti Ákimshiliginiń Qazaqstan halqy Assambleıasy Hatshylyǵynyń meńgerýshisi bolyp taǵaıyndaldy. Zań ǵylymdarynyń kandıdaty. Saıasattaný ǵylymdarynyń doktory. 2007 jyly «Eren eńbegi úshin» medalimen marapattalǵan.
5 1 jyl buryn (1963) "QazMunaıGaz Barlaý Óndirý" AQ bas dırektory NURSEIІTOV Abat Aqmuqanuly dúnıege keldi.
V.I.Lenın atyndaǵy Qazaq polıtehnıkalyq ınstıtýtyn bitirgen. "Jetibaı" munaı óndirý basqarmasynda operator, ortalyq dıspetcher bastyǵy. Qazaq munaı ǵylymı-zertteý jáne jobalaý ınstıtýtynda "Torǵaı Petroleým JAQ-ta jumys jasady.2004-2006 jyldary - "LÝKOIL Oversız Servıs" Qazaqstandyq fılıalynyń menedjeri boldy. 2006-2012 jyldary - QazMunaıGazbarlaý Óndirý" AQ óndiris basqarmasy departamentiniń dırektory, óndiris jónindegi basqarýshy dırektor. 2012-2013 jyldary - QazMunaıGaz Barlaý Óndirý" AQ bas dırektorynyń orynbasary. Qazirgi qyzmetinde - 2013 jylǵy qańtardan beri.
4 8 jyl buryn (1966) «Shámshi» jýrnalynyń bas redaktory, sazger, Qazaqstan Jastar odaǵy syılyǵynyń laýreaty QURMANÁLІ Qaldybek Arystanbekuly dúnıege keldi.
Ońtústik Qazaqstan oblysy Alǵabas aýdanynda týǵan. S.Kırov atyndaǵy Qazaq memlekettik ýnıversıtetin (ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıteti) bitirgen. 1989-1992 jyldary - Qazaqstan Jazýshylar odaǵy janyndaǵy «Juldyzdar» jastar-shyǵarmashylyq birlestiginiń tóraǵasy. 1992-1994 jyldary - Qazaqstan Jastar odaǵy Ońtústik Qazaqstan oblystyq komıtetiniń hatshysy. 1994-1996 jyldary - «Jas qazaq» gazeti bas redaktorynyń orynbasary. 1996-1997 jyldary - «Shartarap» baspasynyń bas redaktory. 1997-1998 jyldary - «Zerde» jýrnaly bas redaktorynyń orynbasary. 1999-2000 jyldary - «Zań» gazetiniń Almaty oblysy boıynsha menshikti tilshisi. 2000-2008 jyldary - «Jas qazaq» korporatsııasynyń prezıdenti qyzmetin atqarǵan. Qazirgi qyzmetinde 2008 jyldan bastap isteıdi.
Qyzyl Juldyz ordenimen marapattalǵan.
4 5 jyl buryn (1969) QR Statıstıka agenttigi tóraǵasynyń orynbasary JARQYNBAEV Jaser Ázimhanuly dúnıege keldi.
Jambyl qalasynda týǵan. 1993 jyly Jambyl gıdromelıoratıvtik-qurylys ınstıtýtyn úzdik bitirgen, ınjener-ekonomıst. 1998 jyly M.H. Dýlatı atyndaǵy Taraz memlekettik ýnıversıtetinde «Qarjy jáne kredıt» mamandyǵyn úzdik bitirip, ekinshi joǵary bilim alady. 1999-2001 jyldary «Bolashaq» baǵdarlamasy boıynsha Tehas Tehnologııalyq Ýnıversıtetinde (AQSh) oqyp, ekonomıka magıstri dárejesin alǵan. 1993 jyldan bastap 1994 jyl aralyǵynda Taraz qalasyndaǵy «Taraz» aktsıonerlik-kommertsııalyq bankiniń valıýtalyq bóliminiń ekonomısti, aǵa ekonomısti, bastyǵy bolyp jumys istegen. 1994-1998 jyldary - «Kazkommertsbank» AAQ Jambyl fılıalynyń operatsııalyq bóliminiń bastyǵy, valıýtalyq bóliminiń bastyǵy, kredıt bóliminiń bastyǵy, bas býhgalterdiń orynbasary. 1998-1999 jyldary - «Shymkentnefteorgsıntez» AAQT Taraz fılıaly dırektorynyń orynbasary. 2001 jyldan bastap memlekettik qyzmette. 2001 jyldan bastap 2002 jyl aralyǵynda - Qazaqstan Respýblıkasy Ekonomıka jáne saýda mınıstrliginde Saýda saıasaty jáne halyqaralyq yntymaqtastyq departamenti ishki saýda saıasaty basqarmasynyń taldaý jáne boljaý bóliminiń bastyǵy; 2002 jyldan bastap 2003 jyl aralyǵynda - Qazaqstan Respýblıkasy Ekonomıka jáne bıýdjettik josparlaý mınıstrliginde boljamdyq balanstar men ulttyq shottar bóliminiń bastyǵy, Makroekonomıkalyq boljam jasaý basqarmasynyń bastyǵy; 2003 jyldan bastap 2007 jyl aralyǵynda - Qazaqstan Respýblıkasy Ekonomıka jáne bıýdjettik josparlaý mınıstrliginde Ekonomıkalyq saıasat jáne ındıkatıvtik josparlaý departamenti dırektorynyń orynbasary, Ekonomıkalyq saıasat jáne boljam jasaý departamentiniń dırektory; 2007 jylǵy qarashadan bastap 2009 jylǵy qazan aralyǵynda - «Úkimet jáne Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq Banki janyndaǵy ulttyq taldamalyq ortalyq» AQ Basqarma tóraǵasynyń orynbasary bolyp jumys istedi; 2008 jylǵy 5 qarashadan bastap - Qazaqstan Respýblıkasy Tabıǵı monopolııalardy retteý agenttigi tóraǵasynyń orynbasary; 2009 jylǵy 25 jeltoqsannan bastap -Qazaqstan Respýblıkasy Statıstıka agenttigi tóraǵasynyń orynbasary. Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń Qurmet gramotasymen jáne «Qazaqstan Respýblıkasynyń Konstıtýtsııasyna 10 jyl» medalimen marapattalǵan. «Nur Otan» partııasynyń múshesi.
157 jyl buryn (1857-1932) úndi dárigeri, Nobel syılyǵynyń laýreaty Ronald