13 qyrkúıek. Týǵan kún ıeleri
ESІMDER
118 jyl buryn (1900-1938) memleket jáne qoǵam qaıratkeri ORYNBAEV Muqash dúnıege keldi.
Shyǵys Qazaqstan oblysynyń Abaı aýdanynda týǵan. Semeıdegi bastaýysh orys mektebin, Zaısan qalasyndaǵy joǵary bastaýysh ýchılışesin, Semeıdegi erler gımnazııasyn, Máskeýdegi búkilreseılik tótenshe komıtet kýrsyn bitirgen.
1920-1923 jyldary Semeı gýbernııasynyń atqarý komıtetinde ár túrli basshylyq qyzmetter atqarǵan. 1924-1925 jyldary - Qazaq AKSR Іshki ister halyq komıssary. 1925-1927 jyldary - Aqmola gýbernııasy atqarý komıtetiniń tóraǵasy. 1927-1929 jyldary - Qazaq AKSR jumysshy-sharýa ınspektsııasy halyq komıssarynyń orynbasary. 1930-1933 jyldary - Qazaq AKSR Qarjy halyq komıssary. 1933-1936 jyldary Ońtústik Qazaqstan oblysy atqarý komıtetiniń, 1936-1937 jyldary Gýrev (qazirgi Atyraý) okrýgtik atqarý komıtetiniń tóraǵasy qyzmetterin atqarǵan. Qarjy komıssary bolǵan kezinde ujymdastyrý naýqany saldarynan ashtyqqa ushyraǵan qazaq halqynyń aýyr halin aıtyp, joǵary úkimet oryndaryna birneshe hat joldaǵan. 1937 jyly saıası qýǵynǵa ushyrap, 1938 jyly atyldy. 1957 jylǵy KSRO Joǵarǵy soty áskerı sheshimimen aqtaldy.
83 jyl buryn (1935-2001) jazýshy, jýrnalıst TOQTAROV Ramazan dúnıege keldi.
Pavlodar qalasynda týǵan. Almaty shet tilder ınstıtýtynyń frantsýz tili fakýltetin, Máskeý ádebıet ınstıtýtynyń joǵary kýrsyn bitirgen.
Pavlodar oblystyq gazetinde, «Lenınshil jas» (qazirgi «Jas alash»), «Qazaq ádebıeti» gazetterinde, «Mádenıet jáne turmys» jýrnalynda, Qazaqstan Jazýshylar odaǵynyń proza sektsııasynyń keńesshisi, «Juldyz» jýrnaly redaktorynyń orynbasary qyzmetterin atqarǵan.
«Ertis perzenti», «Teristik shuǵylasy», «Baqyt», «Ertis muhıtqa quıady», «Tulpardyń syny», «Jerdiń úlgisi», «Sýsamyr», «Tańbaly jarǵaqtyń qupııasy», «Abaıdyń jumbaǵy» kitaptarynyń avtory.
Halyqaralyq «Alash» ádebı syılyǵynyń, Qazaqstan Respýblıkasy Memlekettik syılyǵynyń ıegeri.
80 jyl buryn (1938) bıshi, pedagog, baletmeıster, Qazaqstannyń halyq ártisi, Qazaqstan Memlekettik syılyǵynyń laýreaty AıÝHANOV (Qýatov) Bolat Ǵazızuly dúnıege keldi.
Semeı qalasynda týǵan. Almaty horeografııa ýchılışesin A.Seleznevtiń klasy boıynsha, Sankt-Peterbýrgtaǵy A.Vaganova atyndaǵy bı akademııasyn, GITIS-tiń baletmeısterlik bólimin bitirgen. 1957-1959 jyldary Qazaq opera jáne balet teatrynyń bıshisi bolǵan. 1967 jyly «Almatynyń jas baleti» ansamblin qurǵan. Sol jyldan bastap osy ansamblde bıler men horeografııalyq mınıatıýralardy, kompozıtsııalardy («Aqqý», «Aıtys», «Ańshylar bıi», «Jaıdarman»), bir, eki aktyly baletterdi (M.Raveldiń «Bolerosy», V.Býlgarovskııdiń «Qazaq sývenıri», A.Isakovanyń «Gamlet», «Jarys», «Batyrlary», T.Qajyǵalıevtiń «Kerýeni», N.Zakırovtyń «Máńgúrti», Bıze-Şedrınniń «Karmen-sıýıtasy») sahnaǵa qoıdy. Sondaı-aq E.Brýsılovskııdiń «Qyz Jibek» (Sh.Jıenqulovamen birge), D.Shostakovıchtiń 4-shi sımfonııasy boıynsha «Qylmys pen jaza», P.Chaıkovskıı men M.Pletnevtiń «Evgenıı Onegın», F.Shopenniń «Shopenıana», «Pahıta» baleti negizinde qoıylǵan gran pa (jeke óziniń horeografııalyq boljamdary) tárizdi jumystary qazaq baletiniń ǵana emes, dúnıe júzilik balet tarıhyna engen jańalyqtar boldy. 1997-1998 jyldary A.Melodı-Kýzmınniń mýzykasyna «Áli ymyrt emes», frantsýz kompozıtorlarynyń áýenderine «Edıt Pıaf - Frantsııanyń rýhy», A.Bestibaevtyń «Azııa daýysy» baletterin jurtshylyq nazaryna usyndy. Ásirese, «Edıt Pıaf - Frantsýz rýhy» spektakli synshylardyń, mamandardyń joǵary baǵasyna ıe boldy. Horeografııalyq sheshimi asa sátti bul spektakl ansambldiń joǵary kásiptik deńgeıin kórsetti. «Almatynyń jas baletiniń» shyn máninde Memlekettik akademııalyq klassıkalyq bı ansambline aınalyp, repertýarynyń baı, sheberlikteriniń joǵary bolýynda Aıýhanovtyń úlesi erekshe. Onyń qoltańbasyna izdenis, mýzykalyq bıik mádenıet, klassıkalyq kórkem bı tásilderiniń taýsylmaıtyn qazynasyn meńgerýge umtylys, jańalyqqa qushtarlyq tán. Otyz jyldan astam Aıýhanov jetekshilik etip kele jatqan ansambl dúnıe júzine keńinen tanymal bolyp, horeografııalyq ónerdi ıgerýi jóninen álemdik balet ujymdarynyń eń úzdigi sanalatyn alǵashqy ondyǵyna engen. Onyń «Meniń baletim», «Sezimder ómirbaıany» atty kitaptary bar. Eýropa mádenıetiniń HH ǵasyrdaǵy 60 jaryq juldyzy týraly shyǵatyn 25 kitaptyń bireýi Aıýhanovtyń ómiri men ónerine arnalǵan (avtory - avstralııalyq óner zertteýshisi ıÝrı Rıýntıý). Ol otandyq balet ártisterin tárbıelep shyǵarýǵa da kóp úles qosty. Aıýhanov arnaıy shaqyrýmen Túrkııada «Mahabbat ańyzy», Tashkentte «Aldar Kóse» baletterin qoıǵan.
«Qurmet belgisi», «Eńbek Qyzyl Tý» ordenderimen marapattalǵan.
71 jyl buryn (1947) ekonomıka ǵylymdarynyń doktory, professor, Halyqaralyq ınjenerlik akademııasynyń akademıgi, «Turan» Ýnıversıtetiniń rektory, QR Joǵary oqý oryndary qaýymdastyǵynyń prezıdenti ALShANOV Rahman Alshanuly dúnıege keldi.
Jambyl oblysy Moıynqum aýdany, Birlik aýlynda týǵan. Orta mektepti bitirgen soń mektepte muǵalim bolyp istep, sonan soń Shý qant zavodynda eńbek etti. Armııa qatarynda zenıt-raketa áskerı bóliminde áskerı boryshyn ótedi, armııadan keıin Kókterek rabkopynda jumys jasady.
1974 jyly S. M. Kırov atyndaǵy QazMÝ-dyń fılosofııa-ekonomıka fakýltetiniń saıası ekonomıka bólimin bitiredi. 1973-1984 j.j. komsomol komıtetiniń hatshysy QazMÝ-dyń saıası ekonomıka kafedrasynyń assıstenti, aǵa oqytýshy, dotsenti qyzmetterin atqarady. 1986-1987 jyldary QazMÝ-dyń fılosofııa-ekonomıka fakýltetiniń dekany boldy.
1988-1992 jyldary Respýblıkalyq mádenıet qyzmetkerleriniń biliktiligin arttyrý ınstıtýtynyń dırektory, Qazaqstan mádenıet qyzmetkerleriniń shyǵarmashylyq odaǵynyń prezıdenti bolyp saılandy.
1992 jyly Respýblıkadaǵy alǵashqy jekemenshik «Turan» ýnıversıtetin qurdy. Keıin «Turan» korporatsııasyna aınalyp, R.Alshanov korporatsııa prezıdenti boldy.
2002 jyldan QR Joǵary oqý oryndary qaýymdastyǵynyń prezıdenti.
1992 jyly Sankt-Peterbýrg memlekettik ýnıversıtetinde doktorlyq dıssetatsııasyn qorǵady. Ol 200-den astam ǵylymı jáne pýblıtsıstıkalyq maqalalardyń, birneshe saraptamalyq monografııalardyń avtory.
62 jyl buryn (1956) qoǵam qaıratkeri TARASENKO Elena Ivanovna dúnıege keldi.
Atyraý oblysynda týǵan. A.S. Pýshkın atyndaǵy Oral pedagogıkalyq ınstıtýtyn, Eýrazııalyq akademııany bitirgen.
Instıtýtty bitirgennen keıin Atyraý oblysy Inder aýdanynyń M. Áýezov atyndaǵy orta mektepte geografııa jáne bıologııa pániniń muǵalimi bolyp jumys istedi. 1980 - 1987 jyldary Oral qalasyndaǵy № 20 orta mektepte muǵalim, mektepten tys, synyptan tys tárbıe jumystaryn uıymdastyrýshy bolyp istegen. 1987 - 1994 jyldary - Zashaǵan kenttik keńesi atqarý komıteti tóraǵasynyń orynbasary. 1994 - 1995 jyldary - Zashaǵan kenttik ákimshiligi basshysynyń orynbasary. 1995 - 1996 jyldary - Zashaǵan kenttik ákimshiliginiń basshysy. 1996 - 1997 jyldary - Zashaǵan kentiniń ákimi. 1997 - 2004 jyldary - Oral qalasy ákiminiń orynbasary. 2004 - 2007 jyldary - ІІІ saılanǵan Qazaqstan Respýblıkasy Parlamenti Májilisiniń depýtaty. 2007 - 2011 jyldary - ІV saılanǵan Qazaqstan Respýblıkasy Parlamenti Májilisiniń depýtaty. 2012 -2016 jyldary besinshi saılanǵan Qazaqstan Respýblıkasy Parlamenti Májilisiniń depýtaty, Ekonomıkalyq reforma jáne óńirlik damý komıtetiniń múshesi «Nur Otan» partııalyq tizimi boıynsha saılanǵan.
2014 jyldan - Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti janyndaǵy Áıelder isteri jáne otbasylyq-demografııalyq saıasat jónindegi ulttyq komıssııa tóraıymynyń orynbasary.
«Qurmet» ordenimen, «Qazaqstan Respýblıkasynyń Paprlamentine 10 jyl», «Astananyń 10 jyldyǵy», «Qazaqstan Respýblıkasynyń Konstıtýtsııasyna 10 jyl», «Qazaqstan Respýblıkasynyń Táýelsizdigine 20 jyl» merekelik medaldarymen marapattalǵan.
54 jyl buryn (1963) Aqtóbe oblysy Hromtaý aýdanynyń ákimi - BERDALIN Amanǵalı Bısenbaıuly dúnıege kelgen.
Aqtóbe oblysy Qarabutaq aýdany Qarabutaq selosynda týǵan. 1989 jyly Saratov memlekettik zootehnıkalyq-mal dárigerlik ınstıtýtyn veterınarııa mamandyǵy boıynsha oqyp, mal dárigeri biliktiligin jáne 2006 jyly L.B.Goncharov atyndaǵy Qazaq avtomobıl-jol ýnıversıtetin ekonomıka mamandyǵy boıynsha oqyp, ekonomıka bakalavry biliktiligi men akademııalyq dárejesin alǵan.
1981-1982 jyldary aralyǵynda Qarabutaq aýdanynyń T.G.Shevchenko atyndaǵy keńsharynda qurylysshy bolyp bastaǵan. 1983-1985 jyldary Keńes Armııasy qatarynda áskerı boryshyn ótegen. 1989-1990 jyldary T.Shevchenko atyndaǵy keńshardyń aǵa mal dárigeri, 1990-1994 jyldary T.Shevchenko atyndaǵy keńshardyń bas mal dárigeri, 1994-1999 jyldary «Qarabutaq» ujymdyq kásipornynyń tóraǵasy, 1999-2011 jyldary «Qarabutaq» JShS dırektory, 2011-2012 jyldary Áıteke bı aýdany ákiminiń orynbasary, 2012 - 2016 jyldary Áıteke bı aýdanynyń ákimi qyzmetin atqarǵan. 2016 jyldyń qazanynan bastap - qazirgi qyzmetinde
«Qurmet» ordenimen, «Qazaqstan Respýblıkasynyń Táýelsizdigine 10 jyl», «Tyńǵa 50 jyl», «Qazaqstan Respýblıkasynyń Táýelsizdigine 20 jyl», «Qazaqstan Konstıtýtsııasyna 20 jyl» «Qazaqstan Respýblıkasynyń Táýelsizdigine 25 jyl» merekelik medaldarymen marapattalǵan.