13 qazan. Tulǵalar týǵan kún
Búgin, 13 qazan kúni tulǵalardan kimder dúnıege kelgen? Kazinform oqyrmandaryna esimder kúntizbesin usynady.
64 jyl buryn (1959) Qazaqstan Respýblıkasy Ǵylym jáne joǵary bilim mınıstrligi Ǵylym komıteti Ekonomıka ınstıtýtynyń dırektory Ázimhan Ábilqaıyruly SATYBALDIN dúnıege keldi.
Jambyl oblysynda týǵan. Qazaq Eńbek Qyzyl týy ordendi Aýyl sharýashylyǵy ınstıtýtyn Ekonomıst-aýyl sharýashylyǵy óndirisin uıymdastyrýshy mamandyǵy boıynsha támamdaǵan (1981); Ekonomıka ǵylymdarynyń doktory, professor, Ulttyq ǵylym akademııasynyń akademıgi (2002), Reseı aýyl sharýashylyǵy ǵylymdary akademııasynyń akademıgi (1996), Mońǵolııa aýyl sharýashylyǵy ǵylymdary akademııasynyń akademıgi (1999).
Eńbek joly: 1981-1983 jyldary – Jambyl oblysy Talas aýdany aýyl sharýashylyǵy basqarmasynda ekonomıst, Jambyl oblysy Talas aýdany «Maıtóbe» keńsharynda bas ekonomıst; 1984-1986 jyldary – Qazaq AÓK ekonomıkasy jáne uıymdastyrý ǴZI kúndizgi aspırantýrasy; 1986-1989 jyldary – ekonomıka Qazaq qoı sharýashylyǵy ǴZTI kishi, aǵa ǵylymı qyzmetkeri NITI; 1989-1993 jyldary – Qazaq AÓK ekonomıkasy jáne uıymdastyrý ǴZI AǴQ, bólim meńgerýshisi, dırektordyń ǵylym jónindegi orynbasary; 1994 jyly – Prezıdıýmynyń bas ǵylymı hatshysy bolyp taǵaıyndalǵan; 1995 jyly – «Shymkent» ǵylymı-óndiristik birlestiginiń bas dırektory; 1995-1996 jyldary – QR Prezıdenti ákimshiliginiń áleýmettik-ekonomıkalyq saıasat bólimi meńgerýshisiniń birinshi orynbasary; 1996 jyly – QR Parlamenti Senatynyń depýtaty, QR Parlamenti Senaty Óńirlik damytý jáne ózin-basqarý komıtetiniń hatshysy; 1996-2003 jyldary – Ulttyq akademııalyq agrarlyq zertteýler ortalyǵynyń bas dırektory; 1997-2003 jyldary – Dúnıejúzilik aýyl sharýashylyǵy zertteýleri uıymy Prezıdıýmynyń múshesi, Ortalyq Azııa jáne Kavkaz elderi aýyl sharýashylyǵy zertteýleri júıesiniń Prezıdenti; 2005-2007 jyldary – Q.A. ıAssaýı atyndaǵy qazaq-túrik ýnıversıteti túrki tildes elderdiń yqpaldastyq baılanystaryn zertteý ınstıtýtynyń dırektory; 2007-2014 jyldary – Jambyl oblysy boıynsha Memlekettik qyzmet isteri agenttiginiń departament dırektory, tártiptik keńes tóraǵasy; 2014 jyldan – «KazAgroInnovatsııa» AQ basqarmasynyń tóraǵasy.
Qazirgi laýazymyn 2015 jyldan beri atqaryp keledi.
«Qazaqstan Respýblıkasynyń eńbek sińirgen qaıratkeri» ataǵymen (1999 j.), «Qurmet» ordenimen (2007 j.), «Parasat» ordenimen (2012 j.), Reseı Federatsııasynyń «Mıhaıl Lomonosov» ordenimen (2008 j.) marapattalǵan. Qazaqstan Lenın komsomoly syılyǵynyń laýreaty (1988 j.); «Daryn» Memlekettik jastar syılyǵynyń laýreaty (1994 j.).
60 jyl buryn (1963) Eýrazııalyq ekonomıkalyq komıssııanyń Ekonomıka jáne qarjy saıasaty jónindegi Alqa múshesi Baqytjan Ábdiruly SAǴYNTAEV dúnıege keldi.
Jambyl oblysyndaǵy Talas aýdanynyń Úsharal selosynda týǵan. S.M. Kırov atyndaǵy Qazaq memlekettik ýnıversıtetin bitirgen, ekonomıka ǵylymdarynyń kandıdaty (1990 j., taqyryby: «Qala jáne selo halqynyń turmys deńgeıi men jaǵdaılary: áleýmettik-ekonomıkalyq qyry»).
Eńbek joly: 1985-1988 jyldary – Almaty halyq sharýashylyǵy ınstıtýty saıası ekonomııa kafedrasynyń oqytýshysy. 1988-1992 jyldary – S.M. Kırov atyndaǵy Qazaq memlekettik ýnıversıteti sotsıologııa kafedrasynyń assıstenti, aǵa oqytýshysy, dotsenti. 1992-1993 jyldary – «Marýe» týrıstik-kommertsııalyq fırmasynyń prezıdenti. 1993-1997 jyldary – «Qazmet» AQ bas dırektory. 1997-1998 jyldary – «Lýkoılneftegazstroı-K» JAQ bas mamany, bas dırektorynyń orynbasary. 1998-2002 jyldary – Jambyl oblysy ákiminiń orynbasary, QR Shaǵyn bıznesti qoldaý agenttigi tóraǵasynyń orynbasary, «Shaǵyn kásipkerlikti damytý qory» JAQ basqarmasynyń tóraǵasy, QR Tabıǵı monopolııalardy retteý, básekelestikti qorǵaý jáne shaǵyn bıznesti qoldaý agenttigi tóraǵasynyń orynbasary. 2002-2004 jyldary – QR Tabıǵı monopolııalardy retteý jáne básekelestikti qorǵaý agenttigi tóraǵasynyń birinshi orynbasary. 2004-2007 jyldary – QR Tabıǵı monopolııalardy retteý agenttiginiń tóraǵasy. 2007-2008 jyldary –QR Premer-Mınıstri Keńsesiniń basshysy. 2008-2012 jyldary – Pavlodar oblysynyń ákimi. 2012 jyly – QR Ekonomıkalyq damý jáne saýda mınıstri. 2012-2013 jyldary — «Nur Otan» halyq-demokratııalyq partııasy tóraǵasynyń birinshi orynbasary. 2013 jyly – QR Premer-Mınıstriniń birinshi orynbasary – QR Óńirlik damý mınıstri. 2014 jyldan bastap – QR Premer-Mınıstriniń birinshi orynbasary. 2016-2019 jyldary – QR Premer-Mınıstri. 2019 jyly QR Memlekettik hatshysy qyzmetin atqardy. 2019 jyly QR Prezıdenti Ákimshiliginiń basshysy. 2019-2022 jyldary – Almaty qalasynyń ákimi.
Qazirgi qyzmetinde 2022 jylǵy maýsymnan beri.
«Qurmet» ordeni (2008 j.), «Parasat» ordeni (2013 j.), III dárejeli «Barys» ordenimen (2021 j.) marapattalǵan.
58 jyl buryn (1965) Qazaqstan Respýblıkasy Joǵarǵy Sotynyń azamattyq ister jónindegi sot alqasynyń tóraǵasy Nurserik Kárimuly ShÁRІPOV dúnıege keldi.
Pavlodar oblysy Ertis qalasynda týǵan. 1990 jyly S.M. Kırov atyndaǵy Qazaq memlekettik ýnıversıtetin «Quqyqtaný» mamandyǵy boıynsha, 2006 jyly M.H. Dýlatı atyndaǵy Taraz Memlekettik Ýnıversıtetin «Ekonomıka» mamandyǵy boıynsha bitirdi.
Eńbek joly:1988-1990 jyldary – S.M.Kırov atyndaǵy Qazaq memlekettik ýnıversıtetiniń zań fakýltetiniń komsomol komıtetiniń hatshysy. 1990-1992 jyldary – Qazaq memlekettik ýnıversıtetiniń ákimshilik quqyq kafedrasynyń assıstenti. 1992-1995 jyldary – Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdenti Apparatynyń Azamattyq jáne keshirim jasaý bóliminiń aǵa kómekshisi. 1995-1996 jyldary – Almaty Frýnze aýdanynyń halyq sotynyń sýdıasy. 1996-2007 jyldary – Almaty qalasynyń Medeý aýdandyq sotynyń sýdıasy. 2007-2008 jyldary – Almaty qalasynyń mamandandyrylǵan aýdanaralyq ákimshilik sotynyń tóraǵasy. 2008-2010 jyldary – Mańǵystaý oblysynyń Mamandandyrylǵan aýdanaralyq ekonomıkalyq sotynyń tóraǵasy. 2010-2012 jyldary – Mańǵystaý oblystyq sotynyń apellıatsııalyq sot alqasynyń tóraǵasy. 2012-2017 jyldary – Ońtústik-Qazaqstan oblystyq sotynyń tóraǵasy.2017-2019 jyldary – QR Joǵarǵy Sotynyń janyndaǵy Sottardyń qyzmetin qamtamasyz etý departamentiniń (QR Joǵarǵy Sotynyń apparaty) basshysy. Qaraǵandy oblystyq sotynyń tóraǵasy (2019-2021); QR Joǵarǵy Sotynyń sýdıasy (2021 jyldan).
Qazirgi qyzmetin 2022 jyldyń qańtarynan bastap atqaryp keledi.
«Qurmet» ordenimen, «Eren eńbegi úshin» medalimen marapattalǵan.
54 jyl bury (1969) Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq olımpıada komıtetiniń vıtse-prezıdenti Danııar Rústemuly ÁBІLǴAZIN dúnıege keldi.
Almaty qalasynda týǵan. 1991 jyly F.E.Dzerjınskıı atyndaǵy Memlekettik qaýipsizdik komıtetiniń joǵary mektebin «radıobaılanys áskerı ınjıneri» mamandyǵy boıynsha, 2003 jyly Qazaq ulttyq tehnıkalyq ýnıversıtetin «ekonomıst» mamandyǵy boıynsha bitirgen.
Eńbek joly: 1991-1992 jyldary – QR UQK 1-shi basqarmasynyń kishi jedel ýákili. 1992-1994 jyldary – «FMS Ltd» kompanııasy bas dırektorynyń orynbasary. 1994-1995 jyldary – «Birinshi qazaqstandyq erikti zeınetaqy qory» AQ Basqarma tóraǵasy. 1995-1996 jyldary – QR Qarjy mınıstrliginiń bas mamany, basqarma bastyǵy. 1996-1997 jyldary – QR Qarjy mınıstrligi Qazynashylyq bastyǵynyń orynbasary. 1997-1998 jyldary – QR Qarjy mınıstrligi bıýdjet departamentiniń dırektory. 1998-2000 jyldary – QR qarjy vıtse-mınıstri. 1999-2000 jyldary – Memlekettik múlik jáne jekeshelendirý departamenti dırektorynyń mindetin atqarýshy, Qazaqstan Respýblıkasy Qarjy mınıstrligi Memlekettik múlik jáne jekeshelendirý komıtetiniń tóraǵasy. 2000-2002 jyldary – «Qazaqoıl» Ulttyq munaı-gaz kompanııasy» JAQ vıtse-prezıdenti-apparat basshysy. 2002-2003 jyldary – «Kaspıı ónerkásiptik-qarjy toby» JShS Bas dırektorynyń orynbasary. 2004-2006 jyldary – «QazMunaıGaz» Ulttyq kompanııasy» AQ BK úles boıynsha basqarýshy dırektory. 2006 jyly «QazMunaıGaz» Ulttyq kompanııasy» AQ Ekonomıka jáne qarjy jónindegi basqarýshy dırektory, «Qylysh» JShS seriktestik komıtetiniń tóraǵasy boldy. 2006-2007 jyldary – «QazMunaıGaz»Ulttyq kompanııasy» AQ prezıdentiniń keńesshisi retinde eńbek etti. 2007 jyly – «QazMunaıGaz»Ulttyq kompanııasy» AQ korporatıvtik damý jónindegi basqarýshy dırektory. 2007-2008 jyldary – «Kaspıı ónerkásiptik-qarjy toby» JShS bas dırektory. 2008 jyly «Samuryq-Qazyna» ulttyq ál-aýqat qory» AQ Basqarma tóraǵasynyń keńesshisi bolyp jumys istedi. 2010-2012 jyldary – «Samuryq-Qazyna» UÁQ» AQ elektr energetıkalyq jáne munaı-gaz aktıvterin, munaı-gaz jáne taý-ken ónerkásiptik aktıvterin basqarý máseleleri jónindegi basqarýshy dırektory. 2012-2014 jyldary – «TEK» JShS baqylaý keńesiniń tóraǵasy. 2014-2015 jyldary – «KAZENERGY» ZTB qaýymdastyǵy tóraǵasynyń keńesshisi, «Atameken» UKP prezıdıýmynyń munaı ónerkásibi komıtetiniń tóraǵasy. 2015-2019 jyldary – QR UOK Bas hatshysy.
Qazirgi qyzmetinde 2019 jyldyń qańtar aıynan bastap.
«Qurmet» (2010), «Parasat» (2015) ordenderimen, tórt medalmen marapattalǵan.
48 jyl buryn (1975) «Atameken Business» jaýapkershiligi shekteýli seriktestigi medıaholdınginiń bas dırektory (2020 jyldan bastap), Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdenti janyndaǵy Ulttyq Quryltaı múshesi (2022 jyldan) Qanat Aqylbaıuly SAHARIıANOV dúnıege keldi.
1997 jyly Qazaq memlekettik medıtsınalyq ýnıversıtetin, 2001 jyly Qazaq ulttyq zań akademııasyn, 2008 jyly France jáne Halyqaralyq bıznes akademııasyn, IE MBA - Executive Master of Business Administration, HEC birlesken baǵdarlamasy, 2015 jyly International Executive MBA, Іskerlik ákimshilik basqarý sheberi, Reseı Federatsııasy Prezıdentiniń janyndaǵy memlekettik qyzmet, Halyqaralyq bıznes akademııasyn bitirgen. Іskerlik ákimshilikti basqarý doktory.
Eńbek joly: 2001-2006 jyldary – keńesshi-zańger, «Habar» Agenttigi» AQ zań bóliminiń basshysy. 2006-2012 jyldary – «Habar» agenttigi» basqarmasynyń múshesi, basqarma tóraǵasynyń birinshi orynbasary. 2012 jyldan – «Qazmedıa ortalyǵy» kompanııasy basqarmasynyń bas dırektory. 2014-2016 jyldary – «Kommertsııalyq televızııalyq arna» AQ bas dırektory. 2016-2017 jyldary – «Habar» Agenttigi» basqarma tóraǵasynyń orynbasary; «Atameken Business Channel» Baqylaý keńesiniń tóraǵasy (2017-2018); «Atameken Business Channel» telearnasynyń bas dırektory (2018 jyldan bastap).
Qazirgi qyzmetinde 2020 jyldyń tamyzynan bastap eńbek etedi.
47 jyl buryn (1976) Qyzylorda oblysynyń ákimi Nurlybek Mashbekuly NÁLІBAEV dúnıege keldi.
Qyzylorda oblysynda týǵan. Qazaq memlekettik agrarlyq ýnıversıtetin, Qazaq gýmanıtarlyq zań ýnıversıtetin bitirgen.
Eńbek joly:1997-1998 jyldary – «Qazaqoıl-kommertsııa» JShS sarapshysy, «Bulaq» JShS dırektorynyń orynbasary. 1999-2002 jyldary – «StandartOılBeıs» JShS dırektory, «StandartOılTreıdıng» JShS dırektory, «StandartGaz» dırektorynyń orynbasary. 2002 jyly – «Shymkentorgsıntez» AQ Qyzylorda fılıalynyń dırektory. 2002-2004 jyldary – «Qyzylorda MunaıServıs» JShS bas dırektory, «PetroQazaqstan» Saýda úıi» dırektory. 2005-2007 jyldary – Qyzylorda qalasy ákiminiń birinshi orynbasary. 2007-2008 jyldary – Qyzylorda oblysy ákimi apparatynyń jetekshisi. 2008-2013 jyldary – Qyzylorda oblysy Shıeli aýdanynyń ákimi. 2013-2021 jyldary – Qyzylorda qalasynyń ákimi. QR Premer-Mınıstr keńsesiniń óńirlik damý bóliminiń meńgerýshisi (2021-2022).
Qazirgi qyzmetinde 2022 jyldyń sáýir aıynan bastap.
«Qurmet» (2011), «Parasat» (2016) ordenderimen marapattalǵan.
108 jyl buryn (1915-1994) rejısser, Qazaqstannyń halyq ártisi, Qazaqstannyń eńbek sińirgen óner qaıratkeri Asqar (Álıasqar) TOQPANOV dúnıege kelgen.
Almaty oblysynyń Іle aýdanynda týǵan. Abaı atyndaǵy Qazaq pedagogıkalyq ınstıtýtyn (qazirgi Abaı atyndaǵy Qazaq ulttyq pedagogıkalyq ýnıversıteti), Memlekettik teatr óneri ınstıtýtyn bitirgen.
1939-1944 jyldary jáne 1948-1951 jyldary Qazaq drama teatrynda qoıýshy rejısser bolyp, M. Áýezov pen L. Sobolevtiń «Abaı», Sh. Husaıynovtyń «Marabaı», Áýezovtiń «Syn saǵatta» men «Eńlik-Kebek», S. Muqanovtyń «Jeńis jyry», Ǵ. Mustafınniń «Mıllıoner», A.P. Shteınniń «Namys soty», D. Goý men A.D. ıÝssonyń «Tereń tamyrlar» spektaklderin sahnaǵa shyǵardy. Budan keıin Balalar men jasóspirimder teatrynyń, sondaı-aq Qaraǵandy, Gýrev (Atyraý), Jambyl oblystyq drama teatrlarynyń kórkemdik jaǵyn basqaryp, spektaklder qoıdy. Ol spektaklderdi qoıýmen birge, ózi de keıbir basty rólderdi oınap, sahna óneriniń ózekti máseleleri týraly zertteý-maqalalar jáne pesalar jazdy. Sonymen qatar G. Ibsenniń, A. Ostrovskııdiń, A. Chehovtyń, A.F. Sofronovtyń, M. Gorkııdiń týyndylaryn aýdardy. Pedagogıkalyq qyzmetpen de shuǵyldanyp, 1939-1944 jyldary Almatydaǵy teatr ýchılışesinde jáne Óner ınstıtýtynda (qazirgi Almaty teatr kórkemsýret ınstıtýty) dáris berip, 1955-1963 jyldary kafedra meńgerýshisi, 1975 jyldan professory boldy.
Eńbek Qyzyl Tý, «Halyqtar dostyǵy», «Qurmet belgisi» ordenderimen jáne medaldarmen marapattalǵan.
85 jyl buryn (1938-1996) kompozıtor, Qazaqstannyń halyq ártisi, Qazaqstannyń eńbek sińirgen óner qaıratkeri Áset Kópbaıuly BEISEÝOV dúnıege kelgen.
Almaty oblysynyń Jambyl aýdanynda týǵan. Almaty konservatorııasyn bitirgen.
1961-1968 jyldary Tekeli qalasyndaǵy mýzyka mektebiniń muǵalimi, mádenıet úıiniń qyzmetkeri, Esik qalasyndaǵy mýzyka mektebiniń muǵalimi, Uzynaǵash mádenıet úıiniń kórkemdik jetekshisi bolǵan. 1969-1980 jyldary «Gúlder» ansamblinde, Qýyrshaq teatrynda qyzmet istegen. Ol qazaq estradalyq mýzykasynyń damýyna zor úles qosty. Kompozıtordyń «Almaly Almatym», «Gúlder», «Kóktem shaqyrady», «Muńaıma», «Altynym», «Maraldym», «Sandýǵash», «Syrlasý valsi», «Juldyzym», «Armandastar», «Jaıyqtan qaıtqan tyrnalar», t.b. týyndylary qazaq án óneriniń altyn qoryna endi. Sondaı-aq, birneshe spektaklderge (Sh. Qumarovanyń «Kimniń toıyna», S. Balǵabaevtyń «Qyz jıyrmaǵa kelgende», Á. Taýasarovtyń «Asa qurmetti Iks»), kınofılmderge («Kórtyshqan men qoıan»), telefılmderge («Qurbaqa men Eńlikgúl», «Aldar Kóse», «Jazdyń sońǵy kúni») mýzyka jazdy. «Gúlder», «Kóktem shaqyrady», «Armandastar» atty án jınaqtary jaryq kórdi.
