13 qazan. QazAqparat kúntizbesi
13 qazan. SENBІ
Tabıǵı apattar qaýiptiligin azaıtýdyń halyqaralyq kúni
Alǵash ret BUU Bas Assambleıasynyń 1989 jyldyń 22 jeltoqsanyndaǵy qararyna sáıkes Tabıǵı apattar qaýiptiligin azaıtý jónindegi halyqaralyq kún retinde merekelendi.
Ázerbaıjan temirjol qyzmetkerleri kúni
El prezıdenti bekitken. 2005 jyldan bastap jyl saıyn toılanatyn boldy.
ESTE QALAR OQIǴALAR
1929 jyly Soltústik Qazaqstan radıohabary alǵash ret efırge shyqty. Búginde oblystyq radıo baǵdarlamasyn óńirdiń barlyq aýdandary, sonymen qatar kórshi Reseı oblystarynyń shekaradaǵy aýdandary qabyldaı alady.
1950 jyly Qostanaı oblystyq atqarý komıtetiniń sheshimimen Qostanaı oblysy Amangeldi aýdany quramynda Arqalyq jumys kenti paıda boldy.
1956 jyly 27 qazanda Qazaq KSR Joǵarǵy keńesi prezıdıýmynyń jarlyǵymen resmı túrde jumys kenti statýsyna ıe boldy.
1965 jyly 30 maýsymda Arqalyq qala dárejesine ıe boldy. Búgingi aýmaǵy - 1558 myń ga. 1970 jyly Torǵaı oblysynyń ortalyǵy boldy.
1995 jyly Qazaqstanda Dıabet qaýymdastyǵy quryldy. Ol 1996 jyly 176 el birikken Halyqaralyq dıabet federatsııasynyń quramyna kirdi.
1998 jyly Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdenti Nursultan Nazarbaevtyń «Qazaqstan Respýblıkasy memlekettik organdarynyń júıesin odan ári reformalaý týraly» Jarlyǵy shyqty.
1999 jyly Prezıdent N.Nazarbaev Saýd Arabııasynyń Ónerkásip jáne energetıka mınıstri H.A.ıAmanıdi qabyldady. Kezdesý barysynda taraptar ekijaqty yntymaqtastyqty odan ári keńeıtýdiń keleshegin qarastyrdy. Saýd mınıstri Qazaqstan Prezıdenti N.Á.Nazarbaevqa Saýd Arabııasynyń patshasy Fahdtyń eki memleket arasyndaǵy qarym-qatynastardy nyǵaıtqany úshin alǵys bildirgen jeke joldaýyn tapsyrdy.
2004 jyly Pavlodarda «Ertistiń aqyn-jyraýlary» kitaby jaryq kórdi. Kitapty qazaq jáne orys tilinde S.Toraıǵyrov atyndaǵy oblystyq kitaphana qyzmetkerleri shyǵarǵan.
2005 jyly 13-15 qazan kúnderi Astanada «Ańshylyq - 2005» birinshi halyqaralyq kórmesi bastaldy. Kórmege 30-ǵa jýyq otandyq jáne sheteldik kompanııa óz ónimderin shyǵardy.
2005 jyly Qazaqstan Respýblıkasynyń Statıstıka agenttigi «Qazaqstannyń demografııalyq jınaǵy» statıstıkalyq jınaǵyn qazaq jáne orys tilderinde jaryqqa shyǵardy. Jınaq 2 bólimnen turady, onyń birinshi bólimi respýblıka boıynsha, al ekinshisi, óńirlerdegi kórsetkishterge arnalyp otyr. Sondaı-aq, bul eńbekte halyqtyń ákimshilik-aýmaqtyq bólinisi, halyqtyń jalpy sanynyń jáne jynys-jas quramynyń ózgerisi, onyń Qazaqstan aýmaǵynda ornalasýy, týý men ólim, nekelesý men ajyrasý, kóshi-qon týraly statıstıkalyq derekter berilgen.
2005 jyly Shyǵys Qazaqstan oblysynyń Serebrıansk qalasynda qurǵaq qurylys qospalaryn óndiretin zaýyt iske qosyldy.
2009 jyly QR Prezıdenti Nursultan Nazarbaev Almatyǵa barǵan jumys sapary aıasynda ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıtetiniń hımııalyq fakýltetiniń jańa korpýsyn ashty.
2010 jyly Halyqaralyq shańǵy sporty qaýymdastyǵynyń ótkizetin jyl saıynǵy saýalnama qorytyndysy boıynsha Qurlyq kýbogyn qabyldaǵan jańa qazaqstandyq shańǵy tramplınder kesheni álemdegi eń úzdik tramplın ataldy. Jańa sport kesheni Almatynyń eń ásem jerleriniń biri - «Esentaı» ózeninen batysqa qaraı, ál-Farabı dańǵylynyń soltústik bóliginde ornalasqan. Nysan eki tramplın, 5500 kórermenge arnalǵan otyratyn oryndary bar zamanaýı ǵımarat jáne keshenniń batys baýraıyndaǵy 400 turatyn orynǵa arnalǵan terrasadan qurylǵan.
2011 jyly Memleket basshysy Nursultan Nazarbaev Birikken Arab Ámirlikteriniń Prezıdenti, Ábý-Dabı ámiri, sheıh Halıfa ıbn Zaıd Ál-Nahaııanmen kezdesti. Kezdesý kezinde ekijaqty yntymaqtastyqtyń jaǵdaıy men ony damytý bolashaǵy talqylandy. Atap ótkende, áńgime ınvestıtsııalardy tartý men «Ábý Dabı-Plaza» iri birlesken jobasyn iske asyrý týraly júrdi.
2012 jyly Túrki Keńesiniń Ystanbul qalasynda ornalasqan Hatshylyq ǵımaratynda Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti Nursultan Nazarbaev pen Túrkııa Respýblıkasynyń Prezıdenti Abdýlla Gúldiń qatysýymen tý kóterý rásimi ótti. Saltanatty rásimde Qazaqstan, Ázerbaıjan, Qyrǵyzstan, Túrkııa Respýblıkalarynyń Memlekettik Týlary jáne Túrki Keńesiniń týy kóterildi.
2013 jyly Malaızııa Parlamenti Senatynyń Prezıdenti Tan Srı Ábý Zahar bın Dato Nıka Ýjang bastaǵan depýtattar delegatsııasy alǵash ret Qazaqstanǵa resmı saparmen keldi.
Kelissózder barysynda Qazaqstan men Malaızııa parlamentaralyq yntymaqtastyǵynyń ózekti máseleleri, saýda-ekonomıkalyq jáne mádenı-gýmanıtarlyq salalardaǵy ózara is-qımyldar talqylandy.
2014 jyly Nıý-Iorkte Qazaqstan Respýblıkasy men Togo Respýblıkasynyń BUU janyndaǵy turaqty ókilderi Qaırat Ábdirahmanov pen Kodjo Menan eki memleket arasynda dıplomatııalyq qatynastardy ornatý jónindegi birlesken kommıýnıkege qol qoıdy.
2014 jyly Shymkent ákimi Darhan Satybaldy túriktiń Eskishahar qalasynyń gýbernatory Gıýnger Ázim Týn bastaǵan delegatsııamen kezdesti.
Onyń barysynda Eskishahar men Shymkent qalalarynyń basshylyǵy baýyrlas baılanystar týraly hattamaǵa qol qoıdy. Eskishahar Shymkenttiń toǵyzynshy baýyrlas qalasy atandy.
2014 jyly QR Mádenıet jáne sport mınıstri Arystanbek Muhamedıuly men Armenııanyń Mádenıet mınıstri Asmık Pogosıan qypshaq-armıan qujattaryn zertteý salasyndaǵy yntymaqtastyq pen qazaqstandyq ǵalymdardyń Kıeli Mesrop Mashtots atyndaǵy Kóne qoljazbalar ınstıtýtynyń muraǵatyna kedergisiz qoljetimdiligi týraly kelisti.
2015 jyly Tarazda respýblıkalyq mańyzy bar «Kóne Taraz» arheologııalyq saıabaǵy ashyldy.
2011 jyly Taraz Ortalyq bazary basqa jerge kóshirilip, onyń ornynda kóne Taraz qalasynyń arheologııalyq qazba jumystary bastalǵan. Jumystardy jergilikti bıýdjet qarjylandyrdy.
Arheologtar VI-XII ǵasyrlarǵa jatqyzylatyn shamamen 40 myń artefakt, ortaǵasyrlyq qamal, VIII - IX ǵasyrlardaǵy meshit, zaratýstrashyldyqtardyń mehraby, Talas ózeni kóne ańǵarynyń jaǵalaýyn, turǵyn qurylystarynyń irgetastaryn anyqtaǵan.
Qazaq handyǵynyń 550 jyldyǵy saltanattarynyń eń iri nysany bolyp tabylatyn keshen qurylysynyń jalpy quny 2,5 mlrd. teńgeni quraıdy. «Kóne Taraz» saıabaǵy aýmaǵynyń 20 gektarynda kireberis arkasy, baqylaý munarasy, Dostyq úıi men kongress-holdyń janyndaǵy etnomádenı ortalyq, etnografııalyq murajaı, «Taraz sazdary» stelasy, sondaı-aq «Myńbulaq» saıabaǵy ornalasqan.
2015 jyly Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti Nursultan Nazarbaev birqatar qujattarǵa qol qoıdy. Olardyń ishinde: «Eýrazııalyq ekonomıkalyq odaq sheńberinde medıtsınalyq buıymdar (medıtsınalyq maqsattaǵy buıymdar men medıtsınalyq tehnıka) aınalysynyń biryńǵaı qaǵıdattary men qaǵıdalary týraly kelisim», «Qylmystyq jazany shetelde óteý týraly amerıkaaralyq konventsııany ratıfıkatsııalaý týraly» Qazaqstan Respýblıkasynyń Zańy, «Qazaqstan Respýblıkasynyń Úkimeti men Iran Islam Respýblıkasynyń Úkimeti arasyndaǵy Jolaýshylar men júkterdiń halyqaralyq avtomobıl tasymaldary týraly kelisimdi ratıfıkatsııalaý týraly» Qazaqstan Respýblıkasynyń Zańy, taǵy basqa qujattar bar.
2015 jyly Samarada ótken Reseı qazaqtarynyń kishi quryltaıynda Dúnıejúzi qazaqtary qaýymdastyǵy tóraǵasynyń birinshi orynbasary Talǵat Mamashev Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti Nursultan Nazarbaevtyń Reseı qazaqtarynyń federaldyq ulttyq-mádenı avtonomııasynyń (Samara) prezıdenti Toqtarbaı Dúısenbaevty jáne Máskeýdegi «Murager» qazaq mádenı qoǵamynyń basshysy Ernazar Nurıevti «QR Konstıtýtsııasyna 20 jyl» mereıtoılyq medalimen marapattaý týraly Jarlyǵyn oqydy.
2016 jyly «Astana qalasynyń birqatar kóshelerine ataý berý jáne qaıta ataý týraly» taqyrypta ótken qoǵamdyq tyńdaý barysynda elordanyń Onomastıka komıssııasyna Orynbor kóshesin «Máńgilik el» dep ózgertý týraly usynys kelip tústi.
Buǵan dańǵyldyń boıynda «Máńgilik el» saltanat qaqpasynyń ornalasýy sebepshi bolyp otyr. Kóshe ataýyn ózgertý týraly usynys qalanyń zııaly qaýym ókilderinen kelip túsken.
Jalpy alǵanda qalanyń onomastıka komıssııasyna 77 ótinim kelip túsken, onyń 20-sy boıynsha usynystar eskerilip, qalǵandary keri qaıtarylǵan.
2017 jyly «QazAqparat» halyqaralyq aqparat agenttigi men The Business Year (TBY) halyqaralyq baspasy jáne zertteý kompanııasy jalpy qyzmetti uıymdastyrý, kontent almasý, birikken jobalar ázirlep, birlesken sharalardy uıymdastyrý jóninde kelisim jasasty.
«The Business Year» - ulttyq ekonomıkadaǵy jyldyq ekonomıkalyq resýrstar baspasy jáne aldyńǵy qatarly zertteý fırmalarynyń biri. 35 elde ókildigi bar.
2017 jyly Úndistannyń Nıý-Delı qalasynda velotrekten Azııa Kýbogy jarystary ótti. Velojarystardyń qıyn túri sanalatyn omnıým báıgesinde skretch, tempo, elımınator jáne upaı jarystary boıynsha velosıped tepken 20 jastaǵy qazaqstandyq sportshy Asylhan Turar jeńimpaz atandy.
2017 jyly QR Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý mınıstrligi áleýmettik saqtandyrý kórsetkishteri týraly aqparat beretin Kartany iske qosty.
Áleýmettik saqtandyrý kórsetkishteriniń kartasyn» jasaýdaǵy basty maqsat - halyqty mindetti áleýmettik saqtandyrý júıesiniń negizgi kórsetkishteri jóninde aqparattandyrý, jumys isteıtin halyqty qosymsha áleýmettik qoldaý boıynsha óz quqyqtary men múmkindikteri týraly keńinen túsindirý.
1923 jyly Túrkııa astanasy Ystanbuldan Ankaraǵa kóshirildi.
1963 jyly «London Palladıýmyndaǵy jeksenbilik kesh» baǵdarlamasynda uıymdastyrylǵan «Bıtlz» tobynyń kontsertin Ulybrıtanııada 15 mıllıon telekórermen tamashalady. Bıtlzdyń ańyzǵa aınalǵan dańqty joly bastaldy. «Bıtlomanııa» degen uǵym da sol kúnnen bastap engen.