11 jeltoqsan. Jylnama
Kazinform oqyrman nazaryna 11 jeltoqsanǵa arnalǵan ataýly kúnder men este qalar oqıǵalar kúntizbesin usynady.
ATAÝLY KÚNDER
Dúnıejúzilik demikpege qarsy kúres kúni
Qolqa demikpesi aýrýyna nazar aýdartý maqsatynda Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymynyń bastamasymen atalyp ótedi. Bul kúnniń negizgi maqsaty — densaýlyq salasyndaǵy kúrdeli problemalardyń biri bolyp sanalatyn demikpe dertiniń sebep-saldarlaryn halyqqa jan-jaqty tanystyrý. Ony jeńý jolynda ǵylym salasynda jasalǵan jańalyqtar týraly habarlaý. Búginde álemde 300 mıllıon adam demikpemen aýyrady. Ol kóbine nashar ekologııanyń saldarynan paıda bolady.
Halyqaralyq taýlar kúni
2004 jyldan beri BUU sheshimi boıynsha «Beıbitshilik — taýlardyń turaqty damýyna kilt» atty uranymen ótkiziledi. Taýlar jer sharynyń shamamen tórtten birin alyp jatyr, onda álem halqynyń 10 paıyzǵa jýyǵy mekendeıdi. Bul — ósimdikter men janýarlardyń sırek kezdesetin kóptegen túri úshin qoryq, jerdegi negizgi ózenderdiń qaınar kózi.
ESTE QALAR OQIǴALAR
1990 jyly KSRO prezıdenti M. Gorbachevtyń Baýyrjan Momyshulyna Keńes Odaǵynyń Batyry ataǵyn berý týraly № VII-1156 jarlyǵy shyqty.
2005 jyly Astanada Qazaqstannyń Ulttyq banki kúmis monetalardyń úsh kollektsııasyn satýǵa shyǵardy. Bul — nomınaldyq quny 500 teńge bolatyn 3 myń dana «Jaıran», 3 myń dana «Joshy hannyń kesenesi» jáne 5 myń dana «Jolbarystyń basy» monetalary. Monetalar arnaıy qorapqa salynyp, olardyń sapasy sertıfıkatpen rastalǵan.
2012 jyly Astanada «Ortalyq Azııa jáne Aýǵanstan kásipker áıelderiniń bıznes-qaýymdastyǵy» quryldy. Qaýymdastyq qurýdyń negizgi maqsaty -Ortalyq Azııa men Aýǵanstan kásipker áıelderi arasynda memleketaralyq ekonomıkalyq yntymaqtastyqty jolǵa qoıý.
2015 jyly «Qazposhta» AQ qazaqstandyq ǵaryshker Aıdyn Aıymbetovtiń halyqaralyq ǵarysh stantsııasyna ushý saparyna arnalǵan markany aınalymǵa engizdi. Bes myń taralymmen aınalymǵa shyqqan markanyń quny — 300 teńge.
2018 jyly Marrakeshte arnaıy úkimetaralyq konferentsııada Qazaqstan Qaýipsiz, rettelgen jáne zańdy mıgratsııa jónindegi jahandyq kelisimshartty maquldaǵan elder qataryna kirdi. Konferentsııaǵa álemniń 150-den astam elinen delegat qatysty.
2018 jyly Qazaqstanda TMD-daǵy eń úlken kún elektr stantsııasy iske qosyldy. Jambyl oblysynda qýattylyǵy 100MVt «Býrnoe SES» jobasy — TMD-daǵy iri kún elektr stantsııasy Eýropalyq qaıta qurý jáne damý bankiniń qoldaýy arqasynda ashyldy.
2018 jyly Úndistannyń Gýdjarat shtatyndaǵy Gandınagars qalasynda Qazaqstan Respýblıkasynyń Qurmetti konsýldyǵy ashyldy. Oǵan belgili bıznesmen, «ChandanSteelLimited» kompanııasynyń basqarýshy dırektory Dılıp Chandan jetekshilik etedi. Qurmetti meıman, Gýdjarat shtatynyń Bas mınıstri Vıdjaı Rýpanı Saheb Qurmetti konsýldyqtyń ashylýy ekijaqty ekonomıkalyq baılanysty nyǵaıtýǵa yqpal etetindigine jáne ınvestıtsııalyq tasqyndy ulǵaıtatyndyǵyna senimdi ekenin jetkizdi.
2019 jyly elordada shaǵyn qolmen jaýdyń qalyń áskerin oısyrata jeńgen qazaq batyrlarynyń erligi men eldik jolyndaǵy kúresin áıgilegen Orbulaq shaıqasy týraly telehıkaıanyń tusaýy kesildi.
«Orbulaq shaıqasy» — 1643 jyly Orbulaq mańynda 50 myń qolǵa tótep bergen 600 qazaq sarbazy týraly túsirilgen alǵashqy telehıkaıa. Telehıkaıa Almaty, Jambyl, Túrkistan oblystarynda jáne Orbulaq ózeninde túsirildi.
2020 jyly «QazAqparat» halyqaralyq aqparat agenttigi» AQ quramyndaǵy Kaztube mýltımedııalyq portaly YouTube-tiń kúmis batyrmasyn aldy. Kúmis batyrma kórermeni 100 myńǵa jetken arnalarǵa beriledi.
2020 jyly Bishkek qalasynda Abaı atyndaǵy qyrǵyz-qazaq mádenıet ortalyǵy qurylyp, uly aqynnyń músini ornatyldy. Onyń avtory jas ári talantty qyrǵyz sheberi — Kýbanych Toqtoraly ýýlý.
2021 jyly Shyǵys Qazaqstan oblysynda el tarıhyndaǵy kóptegen dáýirlik oqıǵalardy jáne onyń qalyptasý kezeńderin beıneleıtin, memleketimizdiń birligi men myzǵymastyǵyn beıneleıtin Táýelsizdik monýmentiniń saltanatty ashylýy ótti.
2023 jyly eýropalyq «Vırtýozdar» baıqaýynda Dımash Qudaıbergen qazylar alqasynyń múshesi boldy. Opera sahnasynyń ańyzy, áıgili ıspandyq tenor Plasıdo Domıngo «Vırtýozy» eýropalyq baıqaýynda kezdesý barysynda qazaq estradasynyń juldyzy Dımash Qudaıbergendi dýet aıtýǵa shaqyrdy. Áńgimelesý barysynda Plasıdo Domıngo qazaq juldyzymen syrttaı tanysý oqıǵasymen bólisti.
2023 jyly qazaqstandyq mektep oqýshylary Bangkoktaǵy jaratylystaný pánderi olımpıadasynda alty medal jeńip aldy. Bangkokta 20-shy halyqaralyq jasóspirimder ǵylymı olımpıadasynyń (IJSO-2023) qorytyndysy shyǵaryldy. Olımpıadaǵa 55 elden 311 oqýshy qatysty.
2024 jyly BUU málimetinshe, Qazaqstan onlaın qyzmetter ındeksi boıynsha alǵashqy on eldiń qataryna kirdi. Qazaqstan 193 eldiń ishinde 24-shi orynda jáne onlaın qyzmetter ındeksi boıynsha alǵashqy «ondyqqa» kiredi. Mysaly, memlekettik qyzmetterge onlaın qoljetimdilik 92%-ǵa jetti. Bıometrııalyq sáıkestendirý jáne QR qoltańba qyzmetteri engizilip otyr, bul elektrondyq qyzmetterdi alý protsesin aıtarlyqtaı jeńildetedi. 2024 jyly QR kodtaryn paıdalanyp 8 mln-nan astam qol qoıyldy, al sandyq sáıkestendirý júıesi arqyly 18 mln-nan astam sáıkestendirý jasaldy.
2024 jyly Semeıde ósimdik maıyn óndiretin zaýyt ashyldy. Onyń qýattylyǵy jylyna 180 myń tonna kúnbaǵys dánin óńdeýge, 50-60 myń tonna maı óndirýge múmkindik beredi. Zaýyttyń negizgi maqsaty — jergilikti suranysty qanaǵattandyrý jáne shıkizat pen daıyn ónimdi Qazaqstannyń basqa aımaqtaryna jetkizý.