11 mamyr. QazAqparat: Ataýly kúnder, oqıǵalar, esimder
ESTE QALAR OQIǴALAR
1996 jyly Iran Islam Respýblıkasy men Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdentteri eki el arasyndaǵy yntymaqtastyqty odan ári damytý jáne tereńdetý týraly birlesken deklaratsııaǵa, Kaspıı teńiziniń máseleleri boıynsha birlesken málimdemege qol qoıdy.
2007 jyly Muhtar Áýezovtiń murajaı úıinde halyqaralyq quqyqtanýshy Reın Mıýllersonnyń «Ortalyq Azııa» atty kitabynyń tanystyrylymy ótti. Kitapta avtordyń Ortalyq Azııadaǵy BUU-nyń aımaqtyq keńesshisi retinde qyzmet etken kezdegi Ortaazııalyq tanymal saıasatkerlerimen jeke kezdesýleri týraly materıaldar jáne qarapaıym halyqtyń tirshilikteri jónindegi kózqarastary jınalǵan.
R.Mıýllerson - London ýnıversıtetiniń Korol kolledjiniń professory, halyqaralyq jáne álem qaýipsizdigi baǵdarlamasynyń dırektory. 80-jyldardyń aıaǵynda Estonııanyń syrtqy ister mınıstrliginiń orynbasary bolyp qyzmet atqarǵan. KSRO Prezıdenti Mıhaıl Gorbachevtiń keńesshisi bolǵan. Halyqaralyq quqyq jáne saıasat boıynsha 9 kitaptyń jáne 200-deı maqalanyń avtory.
2007 jyly Almaty qalasynyń jumyldyrý daıyndyǵy, azamattyq qorǵanys, avarııalar men dúleı apattardyń aldyn alýdy jáne joıýdy uıymdastyrý departamentiniń basshysy Baýyrjan Ysqaqov Reseıdiń 2-shi dárejeli «Qasıetti knıaz Aleksandr Nevskıı» ordenimen marapattaldy.
Baýyrjan Beısenulyna bul orden óz isine minsiz qyzmeti, adal eńbegi jáne ulttyq qaýipsizdik máselelerin sheshýdiń úlgisi men ádistemelerin jetildirýge qosqan jeke úlesi úshin berilip otyr. Mártebeli nagradany oǵan Reseı ulttyq qaýipsizdik akademııasynyń ókilderi Almatyda tabys etti.
2010 jyly Keńes Odaǵynyń Batyry Aǵádil Sýhambaevtyń týǵan jerinde - Jambyl oblysy Baızaq aýdany Sarykemer aýylynda Aleksandr Matrosovtyń erligin qaıtalaǵan jaýyngerge arnalyp eskertkish ashyldy.
Jambyldyq batyrdyń qabiri Drýskınınkaı qalasynda (Lıtva) ornalasqan, jyl saıyn Jeńis kúninde oǵan gúl shoqtary qoıylady.
2010 jyly L.N.Gýmılev atyndaǵy Eýrazııa ulttyq ýnıversıtetinde Ázerbaıjannyń burynǵy prezıdenti Geıdar Alıev atyndaǵy kabınet ashyldy.
2012 jyly Qazaqstanda Mýzeı aptasy jarııalandy. Osy kezeńde memlekettik mýzeıler óz esigin barlyq kelýshiler úshin aıqara ashty. Kórermender nazaryna kóptegen jańa jádigerler usynyldy. Sondaı-aq, apta aıasynda tematıkalyq dárister, ekskýrsııalar, ǵylymı oqylymdar, mýzeı-teatrlyq qoıylymdar ótkizildi.
2013 jyly Qazaqstan Prezıdenti Nursultan Nazarbaev pen Túrikmenstan Prezıdenti Gýrbanǵuly Berdimuhamedov «Bolashaq stansasy (Qazaqstan Respýblıkasy) - Serhetıaka stansasy (Túrkimenstan)» ótkeli arqyly elder arasyndaǵy tikeleı temirjol qatynasyn ashýǵa qatysty. «Bolashaq-Serhetıaka» ýchaskesi Qazaqstan, Túrikmenstan jáne Iran arasyn jalǵastyratyn transulttyq dálizdiń bóligi bolyp tabylady. Ol júk aǵynyn qurǵaqtaǵy joldardan teńiz jolymen Parsy shyǵanaǵy aımaǵyna shyǵarýdy qamtamasyz etedi.
2016 jyly Venadaǵy kınoteatrlardyń birinde Qazaqstan kınosy kúnderi ótti. Fılmder túpnusqa, qazaq jáne orys tilderinde, aǵylshyn tilinde sýbtıtrmen kórsetildi. Jobanyń basty maqsaty - Qazaqstannyń mádenıeti, dástúri men tarıhyn tanystyrý, sondaı-aq eki eldiń dostyq qatynasyn nyǵaıtý.
2016 jyly Qazaqstannyń Ulybrıtanııadaǵy Elshisi Erjan Qazyhanov belgili brıtandyq sáýletshi Norman Fosterge Qazaqstan Respýblıkasynyń Tuńǵysh Prezıdenti - Ult Kóshbasshysy Nursultan Nazarbaevtyń beıbitshilik jáne progress Memlekettik syılyǵyn tabystady.
Norman Foster - brıtandyq sáýletshi, Imperator jáne Prıttsker syılyqtarynyń ıegeri. Ol Astana qalasyndaǵy «Beıbitshilik jáne kelisim saraıy» (2006 j.), «Han-Shatyr» saýda,oıyn-saýyq ortalyǵy (2010 j.) jáne QR Tuńǵysh Prezıdenti kitaphanasy ǵımarattarynyń avtory.
ESІMDER
114 jyl buryn (1904-1985) ulttyq arheologııa mektebiniń negizin qalaýshy, shyǵystanýshy, ádebıettanýshy, ónertanýshy, fılologııa ǵylymynyń doktory, Qazaq KSR-niń eńbek sińirgen ǵylym qaıratkeri, Qazaqstan Memlekettik syılyǵynyń laýreaty Álkeı Haqanuly MARǴULAN dúnıege keldi.
Pavlodar oblysynyń Baıanaýyl aýdanynda týǵan. Bastapqy bilimdi aýyl mektebinen alǵan. Semeı pedagogıkalyq tehnıkýmyn, Lenıngradtaǵy shyǵystaný ınstıtýtyn jáne Memlekettik materıaldyq mádenıet tarıhy akademııasynyń aspırantýrasyn bitirgen. 1921-1925 jyldary «Tań» jýrnaly men «Qazaq tili» gazetiniń redaktsııalarynda qyzmet atqarady. Osy jyldary ol M.Áýezovpen, M.Jumabaevpen tanysady. 1926-1927 jyldary KSRO Ǵylym akademııasynyń akademıgi A.Fersman men professor S.Rýdenkonyń basshylyǵymen uıymdastyrylǵan Qazaqstan jáne Altaı arheologııalyq jáne etnografııalyq ekspedıtsııalarynyń jumysyna qatysady. Ekspedıtsııa kezinde Á.Bókeıhanovpen tyǵyz qarym-qatynas ornatyp, birlesip qyzmet isteıdi. 1928 jyldan qazaq halqyna qatysty ádebı, muraǵattyq materıaldar jınaqtaýmen shuǵyldanady. 1929 jyly Abaı shyǵarmalary týraly dıplomdyq jumys qorǵap, orys geografııa qoǵamy muraǵatyndaǵy Abaı qoljazbalary týraly naqty tarıhı derekter negizinde ǵylymı dáıekti tujyrymdar jasaıdy. 1930 jyldan Termınologııalyq komıssııanyń ǵalym hatshysy, Shyǵystaný ınstıtýtynyń oqytýshysy, Máskeýdegi materıaldyq mádenıet tarıhy ınstıtýtynyń izdenýshisi jáne ǵylymı qyzmetkeri bolady. Osy jyldary ol Shyǵys Túrkistan arheologııasy men óneri boıynsha mamandanyp, birneshe arheologııalyq ekspedıtsııalarǵa qatysady. 1939-1941 jyldary KSRO Ǵylym akademııasynyń Qazaq bólimshesi Tarıh ınstıtýtynyń aǵa ǵylymı qyzmetkeri bolady. Osy jyldary onyń «Máshhúr Júsip murasyndaǵy túrki eposy», «Dekabrıster jáne Qazaqstan», «Álisher Naýaı jáne qazaq mádenıeti», «Muhammed Haıdar - tarıhshy», «Shoqan Ýálıhanov jáne Orta Azııa tarıhy», «Sývorov», «Jambyl Jabaev» atty eńbekteri jaryq kóredi. 1941 jyly KSRO Ǵylym Akademııasy qazaq bólimshesiniń tarıh bólimin basqardy. Osy qyzmette júrip «Handar jarlyǵynyń tarıhı mańyzy» degen taqyrypta qorǵaǵan kandıdattyq dıssertatsııasynda kóne qypshaq tarıhyna baılanysty qundy zertteýler jasaıdy. 1958-1976 jyldary Syrdarııa, Shý, Talas ózenderi boıynda jáne Otyrar, Saýran, Syǵanaq qalalary ornynda qazba jumystaryn júrgizip, sonyń negizinde «Kóne qazaq jeriniń qalalary men qurylys óneriniń tarıhy» atalatyn monografııasyn jarııalaıdy. Q.Aqyshev, M.Qadyrbaev, M.Orazbaevtarmen birge Ortalyq Qazaqstanda júrgizgen arheologııalyq qazba jumystarynyń qorytyndysy sanalatyn «Ortalyq Qazaqstannyń ejelgi mádenıeti» atty ǵylymı-zertteý eńbegin jazyp, kitaptyń redaktsııasyn basqarady.
Ǵalym «Qazaq halqynyń kóne zamandaǵy aqyndyq óneriniń sheberleri» atty eńbeginde qazaq halqynyń epıkalyq jyr dástúrin damytqan aqyndarǵa, sheber oryndaýshylarǵa, sal-serilerge toqtalyp, olardyń sóz ónerindegi ornyn aıqyndady. Eńbektegi ǵylymı tujyrymdar tanymdyq tereńdigimen erekshelenedi, onda kóne oıshyldardan bastap Janaq, Shóje, Arystanbaı, Marabaı, Súıinbaı, Jambyl, Nurpeıis, Isa sekildi aqyndar shyǵarmalary taldanady. «Tamǵaly tas jazýy» atty zertteýinde ádebı-tarıhı hám mádenı derekter molynan kezdesedi.
Ǵalym sonymen qatar qyrǵyz halqynyń «Manas» eposy týraly ǵylymı-zertteý isiniń damýyna úles qosty. Qyrǵyz eposyn dúnıe júzine alǵash tanystyrǵan Sh.Ýálıhanov, keńes zamanynda bastapqy zertteýlerdi júrgizgen Áýezov bolsa, keıinnen osy dástúr Marǵulannyń «Shoqan jáne Manas» atty monografııasynda jalǵasty. Ol epostaǵy ómir shyndyǵy, jyrdyń shyǵý tegi, dáýiri, keıipkerleri men kórkemdik kestesi jáne manasshylardyń jyrdy jetildirýdegi qyzmeti, t.b. jóninde ǵylymı mańyzy joǵary pikirler aıtty. 1957-1967 jyldary Ýálıhanovtyń ǵylymı muralaryn jınaıtyn topqa (Áýezov, S.Báıishev, S.Muqanov, Q.Sátbaev, A.Núsipbekovpen birge) basshylyq etip, onyń tańdamaly jáne 5 tomdyq shyǵarmalar jınaǵyn jaryqqa shyǵardy. Onyń ynta-jigeri men usynysy boıynsha qazaq dalasynyń eń shalǵaı aýdandarynda birneshe arheologııalyq jáne etnografııalyq ekspedıtsııalar uıymdastyryldy. Ol ózine deıingi Qazaqstandy zertteýshi orys ǵalymdarynyń qazaq dalasy tek kóshpeliler mekeni boldy degen tujyrymdarynyń shyndyqqa saı kelmeıtindigin dáleldedi. Ǵalym 40-shy jyldardyń aıaǵynda birneshe ret saıası qýdalaýǵa ushyrady, keıin de udaıy saıası baqylaýda boldy, ǵylymı ortanyń keıbir qısynsyz syndaryna ushyrady. Marǵulan tarıh, arheologııa, etnografııa, ádebıet, óner (qoldanbaly jáne sáýlet óneri) jáne metallýrgııa salasyna qatysty 300-den astam ǵylymı-zertteý jumystar, 100-den astam entsıklopedııalyq maqalalar jazdy, sonymen qatar qazaqstandyq etnograftardyń, arheologtardyń, tarıhshylardyń birneshe býynyn daıarlady. Onyń ǵylymı eńbekteriniń birqatary shet el tilderine aýdaryldy.
Akademık tapqan tarıhı qundylyqtardyń 243-i búgingi tańda Reseı murajaılarynda saqtaýly. Atalmysh qundylyqtardyń kópshiligi qazaq entsıklopedııasynda atalyp ótiledi. Qazaqstandyq ǵalym birneshe márte qundylyqtardy qaıtarýǵa talaptanǵanymen sátsizdikke ushyraǵan. Tek 1989 jyly Túrkistandaǵy Qoja Ahmet ıAsaýı kesenesine 1399 jyly Qarnaq qalasynda Ábdilázız Sharafýtdınuly Tebrızı quıǵan «Taıqazan» qaıtarylǵan. Qazan keńes jyldary Lenıngradqa áketilip, uzaq ýaqyt sonda bolǵan. Taıqazannyń elge oralýyna qazaqstandyq ǵalymdardyń, onyń ishinde Álkeı Marǵulannyń kóp eńbegi sińgen.
1991 jyly Sh.Ýálıhanov atyndaǵy Tarıh, arheologııa jáne etnografııa ınstıtýtyndaǵy arheologııalyq ortalyqtyń negizinde Marǵulan atyndaǵy Arheologııa ınstıtýty quryldy. Astana, Pavlodar, Ekibastuz, Jezqazǵan qalalary men Ońtústik Qazaqstan oblysynda, Baıanaýyl, Ekibastuz aýdandarynda birneshe kósheler, mektepter Marǵulan esimimen atalady. Pavlodar qalasynda músini ornatylǵan, sondaı-aq S.Toraıǵyrov atyndaǵy Pavlodar pedagogıkalyq ýnıversıtetinde Marǵulan atynda stıpendııa taǵaıyndalyp, murajaı ashylǵan. 2004 jyly 100 jyldyq mereıtoıy ıÝNESKO-nyń sheshimimen dúnıejúzilik deńgeıde atalyp ótti.
«Eńbek Qyzyl Tý», «Halyqtar dostyǵy», «Lenın» ordenderimen jáne medaldarmen marapattalǵan.
107 jyl buryn (1911-1984) bıologııa ǵylymynyń doktory Rasım Nızamıuly APPASOV dúnıege keldi.
Almaty oblysynyń Qapal aýdanynda týǵan. Almaty mal dárigerlik ınstıtýtyn bitirgen. 1949 jyldan Qazaqstan ǴA Zoologııa ınstıtýtynyń ǵylymı qyzmetkeri bolǵan. onyń 40-qa jýyq ǵylymı eńbegi bar. Negizgi ǵylymı eńbekteri Qazaqstandaǵy jabaıy janýarlar men maldyń qanynda, isheginde kezdesetin parazıtter jáne solar arqyly taralatyn aýrýlardy zertteýge arnalǵan.
105 jyl buryn (1913-1978) jazýshy, soǵys ardageri Rahmetolla RAIYMQULOV dúnıege keldi.
Ózbekstannyń Tashkent oblysynda týǵan. Almatydaǵy Qazaqstan Kommýnıstik Jýrnalıster ınstıtýtyn bitirgen. Eńbek jolyn «Stalın joly» (qazirgi «Qazaqstan áıelderi») jýrnalynda jaýapty hatshy bolyp bastaǵan. 1941 jyly «Sotsıalıstik Qazaqstan» gazetine aýysady. Sol jyly maıdanǵa ketip, 1946 jyldyń qańtaryna deıin ásker qatarynda boldy. Soǵystan oralysymen Qazaqstan memlekettik ýnıversıtetiniń jýrnalıstıka fakýltetinde ocherk jáne feleton janrlarynan semınar sabaǵyn júrgizdi. 1949-1953 jyldary Polıgrafııa jáne baspasóz qyzmetkerleri kásipodaǵy respýblıkalyq komıtetiniń tóraǵasy bolyp eki ret saılandy. 1953-1961 jyldary «Juldyz» jýrnalynda proza bóliminiń meńgerýshisi boldy. 1971 jyldan Qazaqstan Jazýshylar odaǵy janyndaǵy kórkem ádebıetti nasıhattaý bıýrosy dırektorynyń orynbasary bolyp istedi. Aýdarma salasynda S.Aınıdiń «Buqara» trılogııasynyń eki kitabyn qazaqshalaǵan. Biraz týyndysy orys tiline aýdarylǵan. Jazýshynyń «Ýáde» áńgimesi, «Jasyl beles», «Túıeli adam», «Baldaqty adam» povesteri, «Qara jorǵa» romany, 2003 jyly 3 tomdyq shyǵarmalar jınaǵy jaryq kórdi.
Birneshe orden, medaldarmen marapattalǵan.
65 jyl buryn (1953) QR Parlamenti Senatynyń depýtaty, Halyqaralyq qatynastar, qorǵanys jáne qaýipsizdik komıtetiniń múshesi - KIM Georgıı Vladımırovıch dúnıege keldi.
KSRO Іshki ister mınıstrliginiń Qaraǵandy joǵary mektebin bitirgen. Mamandyǵy boıynsha zańger. Zań ǵylymdarynyń kandıdaty.
2 jáne 3 dárejeli «Minsiz qyzmeti úshin» medaldarymen marapattalǵan.
Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń Jarlyǵymen Respýblıkalyq jeke sot oryndaýshylar alqasynyń tóraǵasy qyzmetinen Parlament Senatynyń depýtaty bolyp taǵaıyndaldy.
54 jyl buryn (1964) QR Bas áskerı prokýrorynyń birinshi orynbasary TÁShІMOV Birlik Kákimjoluly dúnıege keldi.
Soltústik Qazaqstan oblysynda týǵan. 1988 jyly Sverdlovsk zań ınstıtýtyn bitirgen.
1988-1991 jyldary - Shyǵys Qazaqstan oblysy Shemonaıha aýdany prokýratýrasynda tergeýshi, aǵa tergeýshisi. 1991-1992 jyldary - Shyǵys Qazaqstan oblystyq prokýratýrasynyń tergeý basqarmasynyń aǵa tergeýshisi. 1992-1994 jyldary - Soltústik Qazaqstan oblystyq prokýratýrasynyń bólim prokýrory, aǵa prokýrory. 1994-1997 jyldary - Soltústik Qazaqstan oblysy Sokolov aýdanynyń prokýrory.1997-1999 jyldary - Soltústik Qazaqstan oblysy Sovet aýdanynyń prkoýrory. 1999-2002 jyldary - Soltústik Qazaqstan oblysy Aıyrtaý aýdanynyń prokýrory. 2002-2006 jyldary - Petropavl qalasynyń prokýrory. 2006-2009 jyldary - Temirtaý qalasynyń prokýrory. 2009-2010 - Kókshetaý qalasynyń prokýrory. 2010-2012 jyldary - Soltústik Qazaqstan oblysy Taıynshy aýdanynyń prokýrory. 2012-2015 jyldary - Soltústik Qazaqstan oblysy prokýrorynyń orynbasary.
2015 jyldyń sáýirinen Bas áskerı prokýrordyń birinshi orynbasary.
54 jyl buryn (1964) Pavlodar oblysy Ertis aýdanynyń ákimi BATYRǴUJINOV Serik Barlybaıuly dúnıege keldi.
Pavlodar oblysy Ertis aýdany Kotelnıkov aýylynda týǵan. 1993 jyly Tselınograd aýyl sharýashylyq ınstıtýtyn agronomııa mamandyǵy boıynsha, 2004 jyly Qazaq gýmanıtarlyq-zańgerlik ýnıversıtetin ıýrısprýdentsııa mamandyǵy boıynsha aıaqtady. 2015 jyly Innovatsııalyq Eýrazııa ýnıversıtetiniń magıstratýrasyn «Ekonomıka jáne bıznes» mamamandyǵy boıynsha aıaqtady.
Eńbek jolyn 1982 jyly Golýbovskıı keńsharynyń №1 bólimshesi shopanynyń kómekshisi bolyp bastady, keıin Golýbovskıı keńsharynyń bas agronomy, «Belovodskıı HPP» AQ dırektory, «Isa Baızaqov atyndaǵy» JShS dırektory, «Altynshy aýyl» taýar óndirýshiler assotsıatsııasy» JShS dırektory, Qashyr aýdanynyń aýyl sharýashylyq departamentiniń birinshi orynbasary, bastyǵy, Qashyr aýdany ákiminiń orynbasary, Qashyr aýdanynyń ákimi, «Amankól» ShQ keńesshisi, «Nurbı» JShS kommertsııalyq dırektory, Ertis aýdany ákiminiń orynbasary bolyp jumys istedi. 2014 jylǵy 5 mamyrdan bastap Aqtoǵaı aýdanynyń ákimi qyzmetin atqardy.
2016 jylǵy 18 qarashadan bastap Ertis aýdanynyń ákimi bolyp taǵaıyndaldy.
42 jyl buryn (1976) Qazaqstan Respýblıkasynyń Chehııa Respýblıkasyndaǵy Tótenshe jáne Ókiletti elshisi, Qazaqstan Respýblıkasynyń Slovakııa Respýblıkasyndaǵy Tótenshe jáne Ókiletti elshisi Serjan Oralbaıuly ÁBDІKÁRІMOV dúnıege keldi.
11 mamyrda Qaraǵandy qalasynda týǵan. Abaı atyndaǵy Almaty memlekettik ýnıversıtetin, QR Syrtqy ister mınıstrliginiń Dıplomatııalyq akademııasyn bitirgen, halyqaralyq qatynastar mamany. 1998-1999 jyldary - QR SІM referenti, attashesi. 1999-2000 jyldary - QR-nyń Koreıadaǵy elshiliginiń attashesi. 2000-2002 jyldary - Dıplomatııalyq akademııanyń tyńdaýshysy. 2002 jyly - QR SІM ekinshi hatshysy. 2002-2004 jyldary - QR Avstrııadaǵy elshiliginiń ekinshi hatshysy. 2004-2005 jyldary - QR-nyń Ulybrıtanııadaǵy elshiliginiń birinshi hatshysy. 2005 jyly - QR SІM aqparattyq-taldaý jumystary jáne boljamdyq baǵalaýlar departamentiniń dırektory. 2005-2007 jyldary - QR SІM Eýropa jáne Amerıka departamentiniń dırektory. 2008-2009 jyldary - QR-nyń Bolgarııadaǵy ýaqytsha senimdi ókili. 2009-2012 jyldary - QR SІM Erekshe tapsyrmalar jónindegi elshisi - EQYU departamentiniń dırektory. 2012-2014 jyldary QR Syrtqy ister mınıstrliginiń syrtqy saıası taldaý jáne josparlaý komıtetiniń tóraǵasy.
Atalǵan qyzmetinde - 2015 jyldan bastap.
40 jyl buryn (1978) Almaty oblysynyń prokýrory JYLQYBAEV Azamat Sembaıuly dúnıege keldi.
Ol Qaraǵandy oblysy Shet aýdany Únrek sovhozynda týǵan. 1998 jyly ál-Farabı atyndaǵy Qazaq memlekettik ýnıversıtetiniń quqyqtaný fakýltetin bitirgen
Prokýratýra organdaryndaǵy eńbek jolyn Almaty qalasy prokýratýrasynyń quqyqtyq statıstıka jáne aqparattandyrý bóliminiń bas mamany bolyp bastaǵan. 2000 - 2001 jyldar aralyǵynda Almaty qalasy Almaly aýdany prokýrorynyń kómekshisi. 2001 jyldyń naýryz aıynan qyrkúıek aıyna deıin - Almaty qalasy prokýratýrasynyń bólim prokýrory. 2001 jyldyń qyrkúıek aıynan 2002 jyldyń sáýir aıyna deıin - Almaty qalasy prokýratýrasynyń basqarma prokýrory. 2002 - 2003 jyldar aralyǵynda Almaty qalasy Jetisý aýdany prokýrorynyń orynbasary. 2003 jyldyń sáýir aıynan 2007 jyldyń mamyr aıyna deıin - Almaty áýe kólik prokýrory. 2007 jyldyń mamyr aıynan 2009 jyldyń jeltoqsan aıyna deıin - Ońtústik-shyǵys aımaqtyq kólik prokýrorynyń orynbasary. 2009 jyldyń jeltoqsan aıynan 2010 jyldyń qarasha aıyna deıin - Ońtústik-shyǵys aımaqtyq kólik prokýrorynyń birinshi orynbasary. 2010 jyldyń qarasha aıynan 2011 jyldyń sáýir aıyna deıin - Bas kólik prokýrorynyń birinshi orynbasary m.ý.a. 2011 - 2012 jyldar aralyǵynda Aqmola oblysynyń prokýrory. 2012 jyldyń sáýir aıynan shilde aıyna deıin - Qazaqstan Respýblıkasy Bas prokýratýrasynyń qaramaǵyna alyndy. Al 2012 jyldyń shilde aıynan 2013 jyldyń qazan aıyna deıin - Astana qalasy prokýrorynyń birinshi orynbasary. 2013 jyldyń qazan aıynan 2016 jyldyń 15 aqpanyna deıin Almaty oblysy prokýrorynyń birinshi orynbasary bolyp qyzmet atqarǵan.
169 jyl buryn (1849-1909) shyǵystanýshy, etnograf, orys geografy PANTÝSOV Nıkolaı Nıkolaevıch dúnıege keldi.
Reseıde týǵan. Sankt-Peterbor ýnıversıtetiniń shyǵys tilderi fakýltetin bitirgen. 1871-1908 jyldary Túrkistan ólkesinde Jetisý oblystyq áskerı gýbernatorynyń keńse meńgerýshisi, Jetisý oblysy men Qulja aýdany boıynsha oqý mekemeleriniń meńgerýshisi, Túrkistan general-gýbernatorynyń aıryqsha tapsyrmalar jónindegi sheneýnigi, taǵy basqa da qyzmetter atqara júrip, Qoqan joryǵyna qatysty. Ol ákimshilik qyzmetin ǵylymı jumystarmen sabaqtastyra júrgizip, qazaq, ózbek, taranshy (uıǵyr), taǵy basqa shyǵys tilderin úırenýmen tyńǵylyqty shuǵyldandy.
Ol Túrkistan ólkesinen kóne muralardy jınap, Reseı men Túrkistan, Jetisý oblystyq murajaılaryna ótkizip turdy. Jetisý ólkesinen sırııa-túrik jazýlaryn taýyp, oqydy. Qoqan handarynyń muraǵatyn alǵashqylardyń biri bolyp zerttedi. N.Pantýsov basqa da kóptegen ǵylymı eńbekter jarııalaýmen birge Jetisý oblysy halyqtarynyń tarıhy, arheologııasy, etnografııasy, tili, nýmızmatıkasy jóninde birneshe eńbekter jarııalady. Onyń qazaq tili men folkloryna baılanysty 1899-1909 jyldary jazǵan «Materıaly k ızýchenııý kazak-kırgızskogo narechııa» jáne «Obratsy kırgızskoı lıteratýry» eńbekteriniń qundylyǵy joǵary.
114 jyl buryn (1904-1989) ıspan sýretshisi, keskindemeshi, sıýrrealızmniń asa kórnekti ókili DALI Salvador dúnıege keldi.
Ispanııanyń Katalonııa qalasynda týǵan. 1921-1926 jyldary Madrıdtegi San-Fernando sýret akademııasynda oqyǵan. Ol 1928 jyly túbegeıli sıýrrealızm aǵymyna bet burdy. Dalı kartınalary ótkir shyndyq pen týrashyldyqty, dáldikti, zattar men qubylystardyń qalyptan tys, qısynsyz kórinetin beıneleri, qorqynyshty kórinister, nárselerdiń oǵash, maǵynasyz qalyp-kúıleri arqyly baıandaıdy. 1941 jyldan bastap sýretshi dinı taqyryptarǵa sýretter saldy. Olardaǵy ekstsentrlik fantastıka, yjdaǵatty jazý máneri klassıkalyq kompozıtsııa tásilderiniń qoldanysymen ushtasyp jatyr. Sıýrrealshyl keskindemeshiler qataryndaǵy asa iri, eń tanymal sýretshilerdiń biri Dalı shyǵarmalary - HH ǵasyrdaǵy ónerdiń barlyq derlik salalaryna eleýli yqpal etken kórkemdik qubylys bolyp tabylady. Dalıdiń «Rafaeldiń moınymen jalǵasqan avtoportret», «Terezeden qarap turǵan qyzdyń arqa jaǵynan qaraǵandaǵy kórinisi», «Azamat soǵysynyń salqyny», «Carne de gallina Rinocerontica», «Balyq aýlaý», taǵy basqa belgili týyndylary bar.