«100 naqty qadam»: Qoǵamdyq keńester bılik júıesiniń halyqpen etene qyzmetin qamtamasyz etetin bolady
Sonymen qatar, Elbasynyń sońǵy saılaýdaǵy tuǵyrnamasy retinde «100 naqty qadam» Ult josparynyń kún tártibine shyǵarýynyń ózi zaman talabynan týyndap, ondaǵy kórsetilgen árbir másele qoǵam damýy úshin mańyzdy ári el ekonomıkasynyń ǵana emes ulttyń áleýmettik, mádenı-rýhanı salasynyń ilgerileýine de zor yqpalyn tıgizetini anyq. Endigi mindet ondaı tapsyrmany kópke sozbaı ári sapaly ári ýaqtyly ómirge engizý bolatyn. Soǵan oraı, Májilis osy aptada Ult josparyn júzege asyrý tetigi bolyp tabylatyn zań jobalarynyń úlken toptamasyn maquldady. Sonyń ishinde «100 naqty qadamnyń» 31-qadamyndaǵy: «Qoǵamdyq keńesterdiń mártebesi men ókilettigi zańdy túrde bekitiletin bolady» degen Elbasy tapsyrmasyna oraı «Qoǵamdyq keńester týraly» jańa redaktsııadaǵy zań jobasy da birinshi oqylymda maquldanyp otyr.
Bir top Májilis depýtattarynyń bastamashylyǵymen ázirlengen zań jobasynyń basty maqsaty elimizdegi Qoǵamdyq keńesterdiń quqyqtyq mártebesin bekitý, olardy qalyptastyrý jáne halyq aldynda esep beretin memleketti qalyptastyrý baǵytyndaǵy memlekettik saıasatty júzege asyrýdy qamtamasyz etý bolyp tabylady. Budan bólek, zań jobasy arqyly barlyq deńgeıdegi memlekettik organdardyń sheshim qabyldaýyna qoǵamdyq ınstıtýttar men azamattardy keńinen tartýǵa baǵyttalǵan qyzmetteri de uıymdastyrylmaq. Bul rette qoǵamdyq keńester arnaýly memlekettik organdardy qospaǵanda ortalyq mınıstrliktermen, el Úkimetiniń quramyna kirmeıtin ortalyq atqarýshy organdarmen, Prezıdentke tikeleı baǵynatyn jáne esep beretin organdarmen, sonymen qatar, jergilikti memlekettik, ózin-ózi basqarý organdarymen birlese otyryp quratyn konsýltatıvtik-keńesshi jáne baıqaýshy organdar retinde jumys isteıtin bolady. «Elbasy Qazaq handyǵynyń 550 jyldyǵyna arnalǵan baıandamasynda da Qazaqstannyń memlekettik bılik tarıhyn halyqpen birtutastyǵyna aıryqsha toqtalyp, tereń tarıhymyzǵa súıene otyryp, jańa zamanda bolashaqtyń syndarly talaptaryna, ozyq álemdik básekege tótep bere alatyn qýatty memleket - Máńgilik El bolý maqsattaryna erekshe nazar aýdarǵan bolatyn. Osy turǵydan alǵanda zań jobasynyń da basty maqsaty - qoǵamdyq keńesterdiń qatynasýy arqyly strategııalyq josparlar men óńirlerdi damytý, bıýdjettik, memlekettik jáne salalyq baǵdarlamalardyń jobalaryn nysanaly ındıkatorlarǵa qol jetkizýlerde azamattyq qoǵamnyń belsendi qatynasý múmkindigin arttyrý bolyp otyr. Sonymen birge, azamattardyń quqyqtary men bostandyqtaryna qatysty normatıvtik quqyqtyq aktilerdi ázirleý jáne talqylaý kezinde memlekettik organdar men ákimdikterdiń qoǵam aldyndaǵy jaýapkershiligin arttyrýǵa yqpal etý kózdeledi», - deıdi zań jobasy avtorlarynyń biri depýtat Qýanysh Sultanov.
Onyń aıtýynsha, qazirgi tańda elimizdegi ortalyq memlekettik organdar men ákimdikter janynda kóptegen keńester men komıssııalardyń jumys isteý tájirıbeleri barshylyq. Olardyń basym bóligi edáýir yqpaldy qoǵamdyq jumystardy da atqarý ústinde. Alaıda, olardyń mártebesi men ókilettikteri eshbir zańmenen belgilenbegen. Zań jobasy osyndaı olqylyqtyń da ornyn tolyqtyratyn bolady.
Al zań jobasyn ázirleý barysynda óńirlerde túrli talqylaýlar ótkizilýmen qatar álemdik tájirıbelerge de jiti nazar aýdarylǵan. «Álemniń ár elderinde qoǵam men bılik arasynda Qoǵamdyq keńester áriptestik, konsýltatsııalyq tetikter retinde belgili tájirıbe jınaqtaǵan. Demokratııalyq elderde belgili bir másele boıynsha qoǵamnyń oıy memlekettik saıasattyń oryndalý baǵytyna aıtarlyqtaı áser etetini bar. Mysaly, Frantsııada Ekonomıkalyq jáne áleýmettik keńes qyzmeti Konstıtýtsııada qarastyrylǵan. Chehııada qoǵamdyq keńestiń qyzmeti Prezıdenttiń normatıvtik-quqyqtyq aktilerimen retteledi»,- deıdi Qýanysh Sultanov. Onyń aıtýynsha, Qoǵamdyq keńesterdiń ınstıtýttar men azamattardyń barlyq deńgeıdegi memlekettik organdar qabyldaıtyn sheshimderge keńinen qatynasýyn qamtamasyz etý boıynsha qoǵamnyń jaýapkershilik nysany arttyra túsedi.
Qoǵamdyq keńester qyzmetine kelsek, olardyń qyzmetindegi basty nysan - qoǵamdaǵy mańyzdy máseleler boıynsha qoǵamnyń pikirin bildirý bolyp tabylady. ıAǵnı, Qoǵamdyq keńester túrli máselelerge qatysty qoǵamnyń pikirin bılik organdaryna jetkizedi, óz kezeginde bılik organdary ondaı usynymdardy qaraýǵa mindetti bolyp tabylady. «Qoǵamdyq keńester sheshimderi usynymdyq sıpatta bolady ári olar mindetti túrde qaralýǵa jatady. Sonymen qatar, Qoǵamdyq keńesterdiń bergen baǵasy memlekettik organdardyń reıtıngin aıqyndaǵan kezde eskeriledi. Bastapqy kezeńde Qoǵamdyq keńester quramyn bekitý aýmaqtarda máslıhat hatshysyna júkteledi. Máslıhat hatshysy jumys tobyn qurady, ol máslıhat hatshysy, ishki saıasat basqarmasynyń basshysy, Ulttyq kásipkerler palatasy fılıalynyń, ózin-ózi retteıtin uıymdardyń, saıası partııalar men azamattyq qoǵamdardyń ókilderinen quralady. Al memlekettik organdardyń qyzmeti qoǵamdyq baqylaý obektisi bolyp tabylady», - deıdi Qýanysh Sultanov.
Zań jobasynyń tujyrymdamasyna sáıkes, Qoǵamdyq keńester eki deńgeıde - respýblıkalyq jáne jergilikti deńgeıde qurylady.
Atap óter jaıt, Qoǵamdyq keńester derbes qyzmet etetin táýelsiz qurylym bolyp tabylady. Respýblıkalyq keńesterge arnaýly memlekettik organdardy qospaǵanda, qoǵamdyq ınstıýttar mınıstrliktermen, el Úkimetiniń quramyna kirmeıtin ortalyq atqarýshy organdarmen, Prezıdentke tikeleı baǵynatyn jáne esep beretin organdarmen birlese qurylatyn keńester jatady. Al jergilikti deńgeıdegi keńester boıynsha aýyl, selo, kent, aýyldyq okrýg, aýdandyq mańyzy bar qala deńgeıindegi qoǵamdyq keńesterdiń qyzmeti jergilikti qoǵamdastyq jınalysyna júkteledi. Qoǵamdyq keńesterdiń otyrystary men bútkil qyzmeti ashyq bolady. Olardyń usynymdary Qazaqstannyń zańnamasynda kózdelgen sheshimderdi qabyldaıtyn jáne ýájdi jaýaptar beretin memlekettik organdardyń qaraýy úshin mindetti bolyp tabylady.
Azamattyq qoǵamnyń múddesin bildirý jáne memlekettik sheshimderdi, jergilikti mańyzy bar máselelerdi talqylaý ári qabyldaý kezinde jurtshylyqtyń pikirin eskerý, ortaq jáne jergilikti atqarýshy organdar men jergilikti ózin-ózi basqarý organdarynyń azamattyq qoǵammen ózara is-qımyl jasaýyn damytý, qoǵamdyq baqylaýdy uıymdastyrý men ortalyq jáne jergilikti atqarýshy organdar men jergilikti ózin-ózi basqarý organdary qyzmetiniń ashyqtyǵyn qamtamasyz etý qoǵamdyq keńesterdiń negizgi qyzmeti sanalady.
«Ashyqtyq turǵysynan kelsek, Qoǵamdyq keńes jumysynyń jarııalylyǵyna qatysty jurtshylyqpen memlekettik organdar arasyndaǵy is-qımyl boıynsha halyqqa aqparat berý saıttarda, BAQ-ta, sonyń ishinde onlaın rejiminde keńes quramy, otyrystar kún tártibi, qabyldanǵan sheshimder týraly aqparattar beriledi. Baspasózde, ınternette qoǵamdyq keńes esepterin jarııalaý, áleýmettik jelilerde ınteraktıvtik suhbat júrgizý sharalary qamtamasyz etiledi», - deıdi depýtat Qýanysh Sultanov.
Qujatta qamtylǵan jáne bir jańalyq «qoǵamdyq baqylaý» uǵymyn engizýge baılanysty bolyp otyr. Bul rette qoǵamdyq baqylaý dep qoǵamdyq baqylaý sýbektileriniń, qoǵamdyq monıtorıng, qoǵamdyq tyńdaý, qoǵamdyq saraptama jáne memlekettik organ jumysynyń nátıjeleri týraly esepti tyńdaý nysandarynda júzege asyrylatyn qyzmetter túsindiriledi. Osylaısha, zań jobasynda elimizde halyq aldynda esep beretin memleketti qalyptastyrý, barlyq deńgeıdegi memlekettik organdardyń sheshim qabyldaýyna qoǵamdyq ınstıtýttar men azamattardyń keńinen qatysýyn qamtamasyz et boıynsha memlekettik saıasatty iske asyrýshy mańyzdy qural retinde Qoǵamdyq keńesterdi qurýǵa quqyqtyq negiz qalanady.
Túıindeı aıtsaq, zań jobasy Qoǵamdyq keńester qyzmeti arqyly bılik júıesin qoǵamǵa jaqyn, ashyq bolýyna, konstıtýtsııada belgilengen demokratııalyq qoǵam qalyptasýǵa yqpal etetini boljanyp otyr.
