«100 mektep jáne 100 aýrýhana» baǵdarlamasyna Úkimettiń qoldaýy qajet
«100 mektep jәne 100 aýrýhana» memlekettik baғdarlamasy aıasynda respýblıkada atқarylyp jatқan is-sharalar týraly alғashқy baıandamany ҚR Bilim jәne ғylym mınıstri Janseıit Tүımebaev jasady. Onyң mәlimeti boıynsha, jalpy, «100 mektep jәne 100 aýrýhana» baғdarlamasy aıasynda 2009-2010 jyldary respýblıkada 259 mektepti salý josparlanғan. Osy ýaқytқa deıin elimizde 48 jaңa mektep boı kөterdi. Aғymdaғy jyldyң aıaғyna deıin taғy 58 orta bilim berý oshaқtaryn paıdalanýғa engizý josparlanyp otyr. Onyң ishinde 22 nysandy қyrkүıektiң 1-ine deıin, al jyldyң aıaғyna deıin қalғan 36 mektepti ashý kөzdelgen bolatyn. Biraқ құrylys salasyndaғy қymbatshylyқ pen құrylys jұmystarynyң baıaý jүgizilýi saldarynan atalғan nysandar ýaқytynda tapsyrylmaýy mүmkin. Mınıstrdiң sөzine қaraғanda, osy oraıda қalyptasқan negizgi mәselelerdiң biri - respýblıkalyқ bıýdjetten bөlingen қarjynyң ıgerilmeýi. 2009 jyly shildeniң 1-ine deıin elimizdegi orta bilim berý oryndarynyң құrylysyna barlyғy 25 mlrd. 394 mln. teңge kөleminde nysanaly transfertter aýdaryldy. Osy aқshanyң 1 mlrd. 732 mln. teңgesi ıgerilmeı қaldy. Onyң ishinde «100 mektep jәne 100 aýrýhana» jobasy boıynsha - 1 mlrd. 68 mln. teңge. «Onyң basty sebebi - құrylys-montaj jұmystarynyң baıaý atқarylýy, sondaı-aқ құrylystyң smetalyқ құnynyң ұlғaıýy. Sondyқtan bүginde atқarylyp jatқan құrylys jұmystaryna қarap, jospardaғy mektep nasyndary ýaқytynda tapsyrylmaıdy dep aıtýғa bolady. Osy nysandardyң ishinde Astana қalasy boıynsha - 6 jәne Pavlodar oblysynyң Aқsý қalasynda salynyp jatқan 1 mektep bar. Osyғan oraı, biz Үkimetten құrylysy aıaқtalmaı jatқan mektepterge қosymsha қarjy bөlý týraly sheshim shyғarýdy sұraımyz. Sondaı-aқ oblystar, Astana jәne Almaty қalalarynyң әkimderine mektep құrylystaryn belgilengen merzimde aıaқtaýyn jәne bıýdjet қarjysynyң tolyққandy ıgerilýin talap etýdi өtinemiz. Қarajat bөlingen jaғdaıda ғana «100 mektep jәne 100 aýrýhana» jobasy aıasyndaғy barlyқ nysandar ýaқytynda tapsyrylady», - deıdi J.Tүımebaev.
Bүginde құrylys jұmystarynyң smetalyқ құnynyң ұlғaıýyna baılanysty ҚR Bilim jәne ғylym mınıstrligi jergilikti bılik organdarynan 14 mekteptiң құrylysyna 5 mlrd. 600 mln teңge kөleminde қosymsha қarajat bөlýdi sұrap otyr. Sondaı-aқ mınıstrlikke 19 mektep құrylysy boıynsha 5 mlrd. 908 mln. қajet. Onyң ishinde «100 mektep jәne 100 aýrýhana» jobasy boıynsha - 1 mlrd. 168 mln. teңge. Al 5 mlrd. 184 mln teңgeni қajet etip otyrғan 14 nysan, onyң ishinde «100 mektep jәne 100 aýrýhana» jobasyna kiretin 13 mektepti қosymsha қarjylandyrý boıynsha ҚR Ekonomıka jәne bıýdjettik josparlaý mınıstrligi tıisti jұmystardy atқaryp keledi.
ҚR Ekonomıka jәne bıýdjettik josparlaý mınıstri Baқyt Sұltanovtyң sөzine қaraғanda, bүgingi taңda құrylys salasynda oryn alғan қymbatshylyқ pen jobalyқ-smetalyқ құjattardy retke keltirý mәselesi үlken problemaғa aınalyp otyr. Bilim berý salasynda oғan ketip jatқan shyғyndar 6 mlrd. teңgege deıin jetse, densaýlyқ saқtaý salasynda onyң kөlemi 100 mlrd. teңgeden asyp otyr. «Sondyқtan bүginde Bıýdjettik kodekske engen arnaıy normalarғa sәıkes jergilikti bılik organdarymen nәtıjege baғyttalғan kelisimsharttarғa қol қoıý қarastyrylғan. Osy kelisimder boıynsha құrylys nysandarynyң barlyқ құjattary daıyn bolғan kezde ғana, қajetti қarajatty bөlý kөzdelgen. Sondaı-aқ onda құrylys salasyndaғy қymbatshylyқtyң jergilikti bıýdjetterdiң esebinen өteletindigi kөrsetilgen. Bұl is-sharalar jergilikti bılik organdarynyң jaýapkershiligin arttyrýғa baғyttalyp otyr», - deıdi ҚR Ekonomıka jәne bıýdjettik josparlaý mınıstri.
B.Sұltanov atap kөrsetkendeı, 5 mlrd. 184 mln teңge kөlemindegi қosymsha қarjylandyrýdy қajet etip otyrғan 14 mektep boıynsha tıisti ұsynystar respýblıkalyқ bıýdjetti naқtylaý kezinde komıssııanyң қaraýyna engiziletin bolady.
Osydan keıin sөz alғan ҚR Densaýlyқ saқtaý mınıstri Jaқsylyқ Dosқalıev «100 mektep jәne 100 aýrýhana» baғdarlamasy aıasynda 2007-2009 jyldary elimizde 99 aýrýhanany salý josparlanғandyғy jaıynda baıan etti. Onyң aқparaty boıynsha 2007-2008 jyldary respýblıkada barlyғy 74 nysannyң құrylysy bastalsa, 2010 jyldyң aıaғyna қaraı taғy 25 aýrýhanany ashý kөzdelgen. Sondaı-aқ 4 joғary oқý ornynyң janynan klınıka ashý josparda bar. Bүgingi taңda ҚR Indýstrııa jәne saýda mınıstrligi Tұrғyn-үı sharýashylyғy jәne құrylys komıteti 3 nysan - 300 orynғa eseptelgen kөpsalaly emhana, 200 oryndy balalar aýrýhanasy jәne bir polıklınkanyң jobasyn әzirlep қoıғan.
2009 jylda «100 mektep jәne 100 aýrýhana» jobasyn jүzege asyrýғa 41,1 mlrd. teңge қarastyrylғan. Birinshi jartyjyldyқta құrylys nysandaryn қarjylandyrýғa 18,5 mlrd. bөlindi. Bүginde bұl қarajattyң 92,5 paıyzy ıgerildi. «2008 jyly 7 aýrýhana paıdalanýғa berilse, 2009 jyly 17 құrylysty aıaқtaý josparlanyp otyr. Onyң 7-si aıaқtalsa, 10 aýrýhanany tek jergilikti bıýdjetterdiң қatysýymen ғana tapsyrýғa bolady. Osy maқsatқa 3 mlrd. 24 mln. teңge қajet. Қalғan 75 nysandy 2010-2012 jyldary tapsyrý josparlanyp otyr. Oғan 353,4 mlrd. teңge kerek», - dedi J.Dosқalıev.
Sondaı-aқ mınıstrdiң sөzine қaraғanda, bүginde 12 құrylys nysanynyң smetalyқ құjattary daıarlanbaғan. Osynyң nәtıjesinde «100 mektep jәne 100 aýrýhana» baғdarlamasy aıasyndaғy barlyқ shyғyndardy esepteý mүmkin bolmaı otyr. «Osy mәselelerdi sheshý maқsatynda Aқmola, Almaty, Shyғys Қazaқstan, Batys Қazaқstan, Қyzylorda, Maңғystaý, Oңtүstik Қazaқstan oblystary, sondaı-aқ Astana men Almaty қalalarynyң jergilikti bılik organdary bir aıdyң ishinde joғaryda atalғan 12 құrylys nysany boıynsha jobalyқ-smetalyқ құjattardy әzirleýi tıis. Al ҚR Indýstrııa jәne saýda mınıstrliginiң Tұrғyn-үı sharýshalyғy jәne құrylys komıteti Aқtөbe, Shyғys Қazaқstan, Jambyl, Қaraғandy, Қyzylorda, Oңtүstik Қazaқstan oblystary әkimderimen birge 300 orynғa eseptelgen kөpsalaly emhana jәne 200 oryndy balalar aýrýhanasynyң jobalyқ-smetalyқ құjattaryn asyra әzirleý mәselesin bir aıdyң kөleminde sheshýi tıis», - deıdi mınıstr.
J.Dosқalıev jarııa etken mәlimetke sәıkes osy ýaқytқa deıin «100 mektep jәne 100 aýrýhana» jobasy boıynsha ҚR Bas prokýratýrasy jүrgizgen tekseristiң nәtıjesinde 455,8 mln. teңgeniң zaң bұzýshylyқ oқıғalary anyқtalғan. Atap aıtқanda, Kөkshetaý қalasyndaғy Қan ortalyғyn salý kezinde tapsyrys berýshi smetalyқ құjattardy 35,5 mln. teңgege asyra әzirlegen. Қostanaı oblysynda қalalyқ klınıkanyң құrylysy barysynda 243 mln. teңgeniң құral-jabdyқtary zaңsyz esepten shyғarylsa, Oңtүstik Қazaқstan oblysynda 177,3 mln. teңge kөlemindegi nysanaly transfertter basқa maқsattarғa jұmsaldy. Shyғynnyң jalpy kөlemi 455,8 mln. teңgeni құrap otyr.
Bүgingi Үkimet otyrysynyң қorytyndysy boıynsha, ҚR Premer-mınıstri Kәrim Mәsimov tamyzdyң 17-sinde «100 mektep jәne 100 aýrýhana» baғdarlamasy boıynsha arnaıy selektorlyқ keңes өtkizý jөnindegi sheshim shyғardy. «Bұl keңeske ҚR Bilim jәne ғylym mınıstrligi, Densaýlyқ saқtaý mınıstrligi, Құrylys jөnindegi agenttik, Ekonomıka jәne bıýdjettik josparlaý mınıstrligi, Қarjy mınıstrligi jәne Astana men Almaty қalalarynyң әkimdikteri daıyn bolýy tıis. Oғan deıin osy salada қalyptasқan barlyқ mәselelerdi sheshýdi tapsyramyn», - dedi Үkimet basshysy.
