Asyrap alǵan balalaryna ıt-mysyqtyń etin jegizgen emshi týraly tyń derek shyqty
ShYMKENT. KAZINFORM — Shymkentte asyrandy balalaryn jumysqa jegip, ábden qorlady degen er kisi týraly tyń derekter tarady.
Eske sala keteıik, biz keshe Shymkentte jergilikti tanymal emshiniń 6 balany asyrap alyp, úsh jyldan beri azaptap kelgenin habarlaǵan edik.
Bala quqyqtary jónindegi ýákildiń Shymkent qalasy boıynsha ókili Janneta Jazyqbaeva qoǵamdyq rezonans týdyrǵan oqıǵaǵa qatysty aıtylmaǵan málimetterdi bólisti.
Er kisi 2021 jyly áıelimen birge alty balany asyrap alǵan. Óz perzenti bolmaǵan. Eń úlkenin — Shymkenttegi, qalǵanyn — Astana, Almaty jáne Óskemen qalalaryndaǵy balalar úıinen qamqorlyǵyna alǵan. Alty balanyń ekeýi egiz, qalǵany tórt túrli otbasynan shyqqan. Shymkenttegi balalar úıiniń tárbıelenýshisi bolǵan er bala — úıdiń úlkeni, qazir jasy 16-da. Qalǵandary — 2009, 2021, 2020 jyly týǵandar.
Bala quqyqtary jónindegi ýákildiń qalalyq ókiline Shymkenttegi balalar úıiniń dırektory habarlasqan. Aıtýynsha, burynǵy tárbıelenýshi birneshe aıdan beri qorlyq kórip otyrǵanyn aıtyp arasha suraǵan. Bul jaǵdaıdy estı sala dırektor qalalyq bilim basqarmasyna habar beripti. Janneta Jazyqbaevanyń aıtýynsha, basqarmadaǵy qorǵanshylyq qyzmeti mamandarynyń ýaqyty bolmaǵandyqtan arasha túsetin adam tabylmapty. Aqpan aıynda adam shoshyrlyq habardy ala salysymen Janneta Jazyqbaeva bilim basqarmasyna habarlasyp, mektep dırektorymen baılanysqan. Kámeletke tolmaǵandar isteri jónindegi ınspektorǵa habar bergen. Arnaıy komıssııa qurylyp, bári balalar turyp jatqan úıge barǵan.
«Bul otbasynyń úlken úıi bar, biraq ony tek komıssııa úshin jasap qoıǵan sııaqty. Bálkim kómir, gaz, elektr jaryǵyn únemdedi me? Ol jaǵyn bilmedim. Ózderi úsh bólmeli «vremıankada» turady. Ana úıdiń ishine kirseńiz, shoshyp ketesiz. Qabyrǵalaryna túgel árýaqtardyń sýretin ilip tastaǵan. Balalardy asyrap alǵan kisi emshi eken. Taǵy bir «vremıankasynda» álgi emshi sonaý 80 jyldary qaıtys bolǵan anasyna eskertkish qoıyp, aınalasyna súıekter men beımálim shópterdi tastaǵan. Úı ishinde ań múıizderinen kóz súrinedi. Keıin saraıǵa kirdik. Ol jaqqa úsh mysyqty baılap qoıypty. It baılasa, bir sári. Qatty tań qaldyq. Saraı ishi ybyrsyp jatyr. Barlyǵyn vıdeoǵa túsirip aldyq», - deıdi Janneta Jazyqbaeva.
Arnaıy komıssııa barǵanda úıde er kisi men arasha suraǵan jasóspirim bolmaǵan. Keıin olar kelgende Janneta Jazyqbaeva balany kórip, qaıran qalǵanyn aıtady.
«Jas balanyń alaqanyn kórseńiz, eresek kisiniń alaqany sııaqty. Ábden qara jumysqa jegilgen. Men birden kıimin sheshkizip, ústi-basyn qaradyq. Kir-qojalaq, jýynbaǵanyna alty aıdaı bolǵan shyǵar. Ústine kıip alǵan toqylǵan aq jempiri jýylmaǵannan sup-sur bop ketken. Denesi kógergen, kisenmen urǵan tyrtyq izderin baıqadyq. Kıimderi óte eski. Basqa balalardyń da ústi-basy kir-qojalaq. 5-6 aı jýynbaǵan soń denesi qyshıdy ǵoı. Ábden qasyǵan, sonyń izderin kórdik. Kúrkildep jótelip otyr. Kishkentaı balalardyń tili áli shyqpaǵan. Sóıleı almaıdy. Ábden psıhologııalyq qysym kórgen. Alty balanyń ishinde tek bir qyzǵa erekshe kútimmen qarap kelgen. Bar jyly-jumsaqty soǵan bergen. Al qalǵandaryn adam qurly kórmegen», -dedi Janneta Jazyqbaeva.
Arnaıy komıssııa tońazytqyshta bala jeıtin as tabylmaǵanyn, tipti qora-qora maly bar otbasynda aıran-sút bolmaǵanyn anyqtaǵan. Al balalar kıimderine dep arnalǵan shkaf ishi ydys-aıaqqa toly bop shyqqan. Úlken balanyń aıtýynsha, olarǵa ıt pen mysyq soıyp, etin jegizgen. Úıdegi kishkene pesh janynan oraýly jipter tabylǵan. Jasóspirimniń aıtýynsha, emshi balalar túnde uıyqtaǵanda ústin qasymasyn dep aıaq-qoldaryn baılap tastaıdy eken. Komıssııa men polıtsııa kózinshe er kisi álgi jipti dereý peshke salyp jibergen.
Jasóspirimniń komıssııa múshelerine aıtqanyna qaraǵanda, osy úıge kelgende arada bir aı ótkende emshi ony súndetke otyrǵyzyp, zárin ishkizgen.
Áli esin bilmeıtin kishkentaı balalarda jórgek degen múldem bolmaǵan. Dáret jiberip, búldirip qoısa, «jeńder» dep nájisin betine jaǵyp qorlaǵan eken. Budan ózge qoradaǵy tórt túlikke jem berý, qora tazalaý jasóspirimniń moınyna júktelgen. Ol kún saıyn tańǵy saǵat 4-te turýǵa májbúr bolǵan. Qarny ash, uıqysy qanbaǵan oqýshy sabaq ústinde únemi uıyqtap otyrǵan. Kıimi jyrtyq, ústi-basy kir, denesi kógergen balany kórgen pedagogterdiń nege únsiz qalǵany belgisiz.
Janneta Jazyqbaeva ustazdar balalardy asyrap alǵan emshiden qoryqqan dep otyr.
«Balalardyń ne jeıtin tamaǵy, ne kıetin kıimi joq. Tipti jatyn orny da saı emes dep dereý akt toltyrdyq. Balalardy alyp kettik. Tórteýin sábıler úıine, ekeýin kámeletke tolmaǵandardy beıimdeý ortalyǵyna ornalastyrdyq. Balalardy áketip bara jatqan álgi kisi tym bolmaǵanda bir qyzymdy qaldyryńdarshy dep ótindi. Ol qyz — jasóspirimniń aıtýynsha, erli-zaıyptylar jaqsy qarap, bar dámdisin berip otyrǵan búldirshin», -dedi Janneta Jazyqbaeva.
Eń soraqysy, balalardy komıssııa alyp ketken kúni emshi Janneta Jazyqbaevaǵa habarlasyp, máseleni ózara sheshpek bolypty.
«Meniń telefon nómirimdi kimnen alǵanyn bilmeımin, bálkim sol polıtseıler bergen shyǵar. Tynym bolmaǵan soń nómirin buǵattap tastadym», -dedi ol.
Atalǵan faktiler foto-vıdeoǵa túsirilip, is quzyrly organdarǵa ótken.
«Materıaldardy tapsyrdyq. Bir aptadaı ýaqyt ótti, polıtsııa tym-tyrys. Keıin Qylmystyq kodekstiń 140-babymen (kámeletke tolmaǵan adamdy tárbıeleý jónindegi mindetterdi oryndamaý) is qozǵady. Balalar ombýdsmeni Dınara Zákıevaǵa habarlasyp, barlyq mán-jaıdy aıtyp otyrdym. Ol kisi Bas prokýratýra, ІІM-men baılanysqa shyǵyp, Qylmystyq kodekstiń 110-babymen (azaptaý) is qozǵaldy. Kim biledi, áıtpese sozylyp júre berer me edi?.. Er kisi eki aıǵa qamaýǵa alyndy. Naýryz, sáýirde qamaýda bolypty. Estip jatyrmyn, mamyr aıynda shyǵyp, Almatydaǵy psıhdıspanserge jatypty. Aýytqýy bar degen dıagnozdy qalpyna keltirmekshi shyǵar. Shynymen aýytqýy bar ma, joq pa? Eger bolsa, bala asyrap alýǵa kim ruqsat berdi? Oǵan tıisti organdar ózderi jaýap bersin. Biraq polıtsııa jaýap alý kezinde onyń inisi ol 10 jyl buryn adam emdep otyryp, bir áıeldi óltirip alǵanyn aıtty. Sol kezde psıhologııalyq aýytqýy bar degen anyqtamamen jazadan qutylǵan eken», -deıdi Janneta Jazyqbaeva.
Ombýdsmenniń qalalyq ókili qazir balalardyń jaǵdaıy jaqsy ekenin, olarmen psıhologtar jumys istep jatqanyn aıtty. Úlkeni balalar úıine qaıta oralǵysy kelip otyr. Biraq balalardyń aldaǵy taǵdyryn sot sheshedi. Qazirgi qylmystyq isti tergeý aıaqtalyp, sotqa joldandy.
