10 qyrkúıek. Týǵan kún ıeleri
ESІMDER
Ońtústik Qazaqstan oblysy Sozaq aýdany Aqsúmbe aýylynda týǵan.
Túrkistandaǵy 4 synyptyq orys túzem bastaýysh mektebin (1910), 3 synyptyq qalalyq mektepti (1913), Tashkent muǵalimder semınarııasyn támamdaǵan.
Máskeýde BK (b) P OK Marksızm-lenınızm kýrsyn (1927) bitirgen.
Saıası qyzmetin Tashkent qalasynda semınarııa oqýshylarynan quralǵan «Keńes» atty astyrtyn jastar uıymyn qurýdan bastaǵan.
1917 jyly kóktemde Tashkentte Mustafa Shoqaı, Q.Qojyqov, Q.Bolǵanbaev, S.Aqaevpen birge «Birlik týy» gazetin shyǵardy.
Túrkistan (Qoqan) avtonomııasyna qyzý qoldaý tanytyp, ony keńes ókimetiniń ásker kúshimen qulatýyn jergilikti halyqtyń ózin-ózi bıleý quqyǵyn aıaqasty etý dep baǵalady.
Ólkede keńestik bılik tusynda oryn alǵan asharshylyqqa qarsy kúreste belsendilik tanytty. Ashtyqpen kúresetin ortalyq komıssııanyń múshesi retinde 1918 jylǵy qarashadan bastap Túrkistan, Sozaq, Jańaqorǵan, Qyzylqum, Shıeli óńirlerinde ashyqqan adamdardy tamaqtandyratyn arnaıy oryndar ashýdy uıymdastyrdy.
1919-1920 jyldary Syrdarııa ýezi tóraǵasynyń orynbasary, Túrkistan ýezdik-qalalyq atqarý kentiniń, Syrdarııa oblystyq revolıýtsııalyq kentiniń tóraǵasy boldy.
1920 jyldyń sońyna qaraı Túrkistan Respýblıkasynyń Іshki ister halyq komıssary, 1921 jyly qazanda Halyq aǵartý halyq komıssary bolyp taǵaıyndaldy.
Oqý-aǵartý salasynda bilim berýdi jergilikti halyqtar tilinde júrgizý máselesin kóterip, ony júzege asyrýdy talap etti.
Máskeý, Petrograd sekildi iri qalalarda joǵary oqý oryndarynda bilim alyp jatqan túrkistandyq jastarǵa materıaldyq kómek kórsetýde birqatar is-sharalardy júzege asyrdy.
Túrkistanda baspasózdiń jáne ulttyq teatrdyń órkendeýine eleýli úles qosty. «Aq jol» gazetin shyǵarýdy uıymdastyryp, onyń alǵashqy redaktory boldy.
1922 jyly Túrkistan Respýblıkasynyń Jer sharýashylyǵy halyq komıssary bolyp taǵaıyndalysymen, aýyl ahýalyna erekshe kóńil bólip, ólkedegi jer-sý reformasyna tek taptyq qana emes, sonymen birge ulttyq sıpat berý baǵytyn da ustandy.
1922-1924 jyldary Túrkistan KP kentiniń hatshysy, atqarý kenti tóraǵasynyń orynbasary, RK (b) P OK Orta Azııa bıýrosynyń múshesi boldy.
Ortalyq Azııadaǵy ulttyq-aýmaqtyq mejeleý kezinde (1924) aıryqsha tanyldy. 1924 jyly qarashada RK (b) P Qazaq obkomynyń (1925 jyly aqpannan - Qazaq ólkekomynyń) ekinshi hatshysy qyzmetine jiberildi.
Qojanovtyń tikeleı usynysymen Keńesterdiń І sezi qazaq halqy tarıhı ataýyn (patshalyq tusynan burmalanyp qalyptasqan «kırgız» degen atty tól ataýyna – «qazaqqa» túzetip) qaıtaryp, astanalyq qala atyn Qyzylorda dep ózgertti.
1925 jyly qarashada BK (b) P ortalyq kentine shaqyrylyp, ult respýblıkalary boıynsha jaýapty nusqaýshy laýazymymen Kavkazǵa, 1928 jyly Tashkentke, Orta Azııa Bıýrosyna qyzmetke jiberildi.
Munda ol úgit-nasıhat bólimi meńgerýshisiniń orynbasary, hatshy boldy. Búkilodaqtyq aýyl sharýashylyǵy ǴA-nyń (VASHNIL) Tashkent bólimshesin uıymdastyrdy.
1929 jyly Orta Azııa maqta-ırrıgatsııalyq polıtehnıka ınstıtýtyn (SAHIPI) quryp, alǵashqy dırektory boldy, sonymen qatar 1929-1931 jyldary Orta Azııa maqta kentiniń dırektory qyzmetin atqardy. 1931-1932 jyldary BK (b) P OK apparatynda istedi.
Qojanov negizgi mindetterin qoǵamdyq, ǵylymı-shyǵarmashylyq jumystarmen ushtastyryp otyrdy. Mektepke arnalǵan «Eseptaný quraly» atty oqýlyǵy (1924), «Túrkistannyń Sovettik Avtonomııasynyń on jyldyǵyna» atty orys tilindegi zertteýi (1928) jeke kitap bolyp shyqqan. RK (b) P OK ult qyzmetkerlerimen ótkizgen Tórtinshi keńesinde (1923), RKFSR HKK tóraǵasynyń orynbasary T. Rysqulovtyń basqarýymen ótken jeke keńeste (1926) sóılegen sózderinde, sondaı-aq I.V. Stalınge 1927 jyly jazǵan eki hatynda Qojanovtyń saıası kózqarastary meılinshe aıqyn tujyrymdalǵan.
Ol 1937 jyly 16 shildede Tashkentte tutqyndalyp, saıası qýǵyn-súrgin qurbany boldy.
1957 jyly aqtaldy. Almaty, Shymkent qalalaryndaǵy kóshelerge Qojanov esimi berilgen. Túrkistanda eskertkish qoıylǵan.
82 jyl buryn (1939) fılosofııa ǵylymdarynyń doktory, professor, QR Qoǵamdyq ǵylymdar akademııasynyń akademıgi, Aqtóbe qalasynyń qurmetti azamaty Amangeldi Ábdirahmanuly AITALY dúnıege keldi.
Reseıdiń Astrahan oblysy Volodarsk aýdanyna qarasty Boldyrevo aýylynda týǵan.
1964 jyly Atyraý pedogogıkalyq ınstıtýtyn, 1967 jyly QazUÝ-dyń aspırantýrasyn támámdaǵan. Orys tili men ádebıetiniń muǵalimi.
Fılosofııa ǵylymdarynyń doktory, professor. Uzaq jyldar bilim jáne ǵylym salasynda qyzmet etken.
1999-2004 jyldar aralyǵynda ekinshi shaqyrylymdaǵy jáne 2004-2007 jyldardaǵy úshinshi shaqyrylymdaǵy Parlament depýtaty.
Birneshe ǵylymı-kópshilik kitaptyń jáne júzdegen ǵylymı maqalanyń avtory.
«Qurmet belgisi, «Parasat» ordenderimen, Qazaq KSR Joǵarǵy Keńesiniń gamotasymen marapattalǵan.
73 jyl buryn (1948-2007) qoǵam qaıratkeri, «Dos-Muqasan» tobynyń negizin qalaýshylardyń biri ári top múshesi Shárip OMAROV dúnıege keldi.
Jambyl oblysy, Talas aýdany, Tamdy aýylynda týǵan. 1970 jyly Qanysh Sátbaev atyndaǵy Qazaq ulttyq tehnıkalyq ýnıversıtetin bitirgen. 1972 jyly osy oqý ornynyń aspırantýrasyn bitirgen.
1988 jyly Almaty joǵarǵy partııa mektebin, 1997 jyly Abaı atyndaǵy AMÝ támamdaǵan.
Eńbek joly: 1970-1972 jyldary Qanysh Sátbaev atyndaǵy Qazaq ulttyq tehnıkalyq ýnıversıtetiniń ınjeneri, assısenti, komsomol komıteti hatshysynyń orynbasary qyzmetterin atqarǵan.
1972-1977 jyly Almaty qalasy Sovet aýdany komsomol komıtetiniń hatshysy, Almaty qalasy komsomol komıtetiniń hatshysy.
1977-1985 jyldary Almaty qalasy Sovet aýdany partııa komıtetinde bólim meńgerýshisi, Almaty qalasy partııa komıtetinde bólim meńgerýshisi.
1985-1987 jyldary Qazaq SSR Mınıstrler Keńesiniń sheteldik týrızm KP OK-inde bólim meńgerýshisi. 1987-1990 jyldary Qazaq SSR Joǵarǵy keńesiniń depýtaty. 1988-1989 jyly Almaty qalasy partııa komıtetiniń 2-hatshysy.
1989-1990 jyldary KPSS OK-niń ıdeologııalyq bóliminde jaýapty uıymdastyrýshy. 1990-1991 jyldary Almaty oblysy partııa komıtetiniń hatshysy.
1991-1993 jyldary QR Jastar isi jónindegi memlekettik komıtet tóraǵasynyń orynbasary. 1993-1994 jyldary memlekettik «Qazaqstan» teleradıo kompanııasy tóraǵasynyń orynbasary.
1994-1995 jyly Almaty qalasy ákiminiń orynbasary.
1996-1999 jyldary QR Parlamenti Májilisiniń depýtaty, Halyqaralyq ister, qorǵanys jáne qaýipsizdik jónindegi komıtet tóraǵasy bolǵan.
1999-2004 jyldary QR Parlamenti Májilisiniń depýtaty, Halyqaralyq ister, qorǵanys jáne qaýipsizdik jónindegi komıtet tóraǵasy.
2004-2007 jyldary Qazaqstan Respýblıkasynyń Cheh Respýblıkasyndaǵy Tótenshe jáne Ókiletti Elshisi.
64 jyl buryn (1957) Qazaqstan Respýblıkasynyń Bolgarııa Respýblıkasyndaǵy Tótenshe jáne Ókiletti Elshisi Temirtaı Rymtaıuly Іzbastın dúnıege keldi.
Pavlodar oblysynda týǵan. 1980 jyly Almaty memlekettik medıtsına ınstıtýtyn, 2008 jyly Abaı atyndaǵy Qazaq ulttyq pedagogıkalyq ýnıversıtetin «zańger» mamandyǵy boıynsha, 1999 jyly Reseı SІM Dıplomatııalyq akademııasynyń halyqaralyq dıplomatııalyq kýrsyn, 2015 jyly Sofııa ýnıversıtetin (Bolgarııa) bitirgen.
Eńbek joly: 1994-1997 jyldary Majarstandaǵy jáne Qytaıdaǵy Qazaqstan elshilikterinde jumys istedi.
1997-2001 jyldary – Dıýsseldorf-Meırbýshe qalasyndaǵy (GFR) QR konsýly. 2002-2005 jyldary – Avstrııadaǵy QR elshiliginiń konsýly, keńesshisi.
2005-2009 jyldary QR SІM Konsýldyq qyzmet departamentinde basqarma bastyǵy, dırektordyń orynbasary jáne departament dırektorynyń mindetin atqardy.
2009-2019 jyldary – Bolgarııadaǵy Qazaqstannyń Dıplomatııalyq mıssııasynyń basshysy.
Qazirgi qyzmetinde 2019 jyldyń qarasha aıynan bastap.
60 jyl buryn (1961) QR Ulttyq qaýipsizdik komıteti tóraǵasynyń orynbasary Marat Ómirbekuly QOLQABAEV dúnıege keldi.
Almaty oblysynda týǵan. Almaty energııa qurylys tehnıkýmyn, SSSR KGB Joǵarǵy kýrsyn támámdaǵan.
Eńbek joly: Almaty JEO-1 joǵary qysym qazandyqtarynyń mashınısi (1982-1984); SSSR KGB Joǵary kýrsynyń tyńdaýshysy (1984-1989); Qazaq SSR KGB tergeý bóliminiń tergeýshisi (1989-1995); QR UQK basshylyq laýazymdarynda jumys istedi (1995-2003); QR UQK 9-shy tergeý departamentiniń bastyǵy (2003-2009); QR UQK Departament bastyǵy (2003-2009); UQK Astana qalasy boıynsha departament bastyǵy (2009-2011); UQK 9-shy tergeý departamentiniń bastyǵy (2011-2013).
Qazirgi laýazymynda 2013 jylǵy qazannan bastap.
55 jyl buryn (1966) Qazaqstannyń «Atameken» UKP prezıdıýmynyń tóraǵasy, kásipker, Qazaqstandaǵy energetıkalyq sektorlar men munaı-gaz kásiporyndaryn biriktirýshi KAZENERGY qaýymdastyǵynyń tóraǵasy Tımýr Asqaruly QULYBAEV dúnıege keldi.
Almaty qalasynda týǵan. Mıhaıl Lomonosov atyndaǵy Máskeý memlekettik ýnıversıtetin bitirgen.
Eńbek joly:1988-1990 jyldary – Qazaq SSR Memlekettik josparlaý komıteti janyndaǵy Josparlaý jáne normatıvter ǵylymı-zertteý ekonomıkalyq ınstıtýtynyń ekonomısi, kishi ǵylymı qyzmetkeri.
1990-1992 jyldary – Qazaqstannyń Mádenı, áleýmettik jáne ǵylymı-tehnıkalyq damý qory Ǵylymı-konsýltatsııalyq ortalyǵynyń dırektory.
1992-1997 jyldary – «Altyn Alma» Kontserni» AQ bas dırektory, prezıdenti, Qazaqstannyń halyqaralyq damý qorynyń bas dırektory, «Altyn Alma» saýda úıiniń prezıdenti, «Altyn Alma» jabyq úlgidegi aktsıonerlik qoǵamynyń prezıdenti.
1995-1997 jyldary - «Almaty saýda-qarjy banki» JAQ Baqylaý keńesiniń tóraǵasy, Qazaqstan Respýblıkasy Investıtsııalar jónindegi memlekettik komıteti Jobalardy baǵalaý jáne kelissóz júrgizý dırektsııasynyń dırektory.
1997-1999 jyldary – «Kazaqoıl» Ulttyq munaıgaz kompanııasy» JAQ ekonomıka jáne qarjy jónindegi vıtse-prezıdenti.
1999-2001 jyldary - «QazTransOıl» Ulttyq munaı tasymaldaý kompanııasy» JAQ prezıdenti, «QazTransOıl» JAQ bas dırektory. 2001-2002 jyldary – «Munaı jáne gaz tasymaldaý» Ulttyq kompanııasy» JAQ bas dırektory.
2002 jyldan bastap «QazMunaıGaz» Ulttyq kompanııasy» JAQ birinshi vıtse-prezıdenti bolǵan. 2002 jyldan beri «QazTransOıl» JAQ Dırektorlar keńesiniń tóraǵasy. 2006-2007 jyldary – «Samuryq» Ulttyq holdıngtik kompanııasy» AQ basqarmasy tóraǵasynyń orynbasary.
2008 jyldyń qazanynan – «Samuryq-Qazyna» Ulttyq ál-aýqat qory» AQ basqarmasy tóraǵasynyń orynbasary.
2009 jyldyń qańtarynan - Qazaqstan boks federatsııasynyń prezıdenti. 2010 jyldan - Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq olımpıadalyq komıteti atqarý komıtetiniń múshesi.
2010 jyldyń naýryzynan Qazaqstan Respýblıkasy kásipkerler birlestigi úılestirý keńesiniń múshesi. 2010 jyldyń sáýirinde «Atameken» odaǵy» Qazaqstannyń ulttyq ekonomıkalyq palatasy tóralqasynyń tóraǵasy bolyp saılanǵan.
2010 jyldyń mamyrynda Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdenti janyndaǵy Kásipkerler keńesiniń quramyna kirgen. 2011 jyldyń 12 sáýirinde «Samuryq-Qazyna» ulttyq ál-aýqat qory» AQ basqarma tóraǵasy bolyp taǵaıyndalǵan.
«QazMunaıGaz ulttyq kompanııasy» AQ dırektorlar keńesiniń tóraǵasy. «Qazatomónerkásip ulttyq atom kompanııasy» AQ dırektorlar keńesiniń tóraǵasy. Qazaqstannyń «Atameken odaǵy» UEP prezıdıýmynyń tóraǵasy (2010 jyldan).
Qazaqstan Respýblıkasy boks federatsııasynyń tóraǵasy. «Gazprom» AAQ dırektorlar keńesiniń múshesi (2011 jyldyń maýsymynan).
ІІІ dárejeli «Barys», «Qurmet», Dostyq, ІІ dárejeli knıaz Danııl Moskovskıı ordenderimen, medalmen marapattaǵan.
Seimar Open 2000 golftan 3 jyl saıynǵy qazaqstandyq týrnırde 1 oryndy jeńip alǵan.
48 jyl buryn (1973) qoǵam qaıratkeri Muhtar Bolathanuly TAIJAN dúnıege keldi.
Almaty qalasynda týǵan.
Varshava ýnıversıtetiniń halyqaralyq ekonomıkalyq jáne saıası qatynastar ınstıtýtyn aıaqtaǵan (Polsha, 1997), halyqaralyq ekonomıkalyq qatynastar magıstri.
Eńbek joly: QR Strategııalyq josparlaý agenttiginde jáne QR Prezıdenti Ákimshiliginde qyzmet atqarǵan (1997-2001); «Qazaqstan temir joly» RMK qyzmetkeri (2001-2002); «Ordabasy Korporatsııasy» AQ-da jumys istegen (2002-2003); Bolathan Taıjan atyndaǵy qordyń prezıdenti (2009); Jer reformasy jónindegi komıssııa múshesi (2016); Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń janyndaǵy Ulttyq qoǵamdyq senim keńesiniń múshesi (07.2019 jyldan bastap).
46 jyl buryn (1975) Qazaqstan Respýblıkasy Parlament Májilisiniń jetinshi shaqyrylym depýtaty, áleýmettik-mádenı damý komıtetitiniń múshesi Aıdos Ámirollauly SARYM dúnıege kelgen.
Almaty qalasynda týǵan. Ál-Farabı atyndaǵy Qazaq Ulttyq ýnıversıtetin «Tarıh» mamandyǵymen bitirgen.
Eńbek joly: Qazaqstan Respýblıkasy Arhıvter jáne qujattamalar bas basqarmasynyń bas ınspektory, keńesshisi; Qazaqstan strategııalyq zertteýler ınstıtýtynyń ǵylymı qyzmetkeri; Atyraý oblystyq Іshki saıasat departamentiniń dırektory; Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdenti Ákimshiliginiń sektor meńgerýshisi; «Aq jol» partııasynyń baspasóz hatshysy, keńesshisi; «Naǵyz Aq jol» partııasy teńtóraǵasynyń keńesshisi; «Jas Alash» gazeti bas redaktorynyń orynbasary; Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq kitaphanasy dırektorynyń keńesshisi (05.2017-08.2018). QR Qoǵamdyq damý mınıstriniń keńesshisi (2018 jylǵy tamyzdan).
Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń janyndaǵy Ulttyq qoǵamdyq senim keńesiniń múshesi (07.2019 jyldan bastap).
46 jyl buryn (1976) Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdent Ákimshiligi Basshysy hatshylyǵynyń meńgerýshisi Renat Qurmetjanuly AITAEV dúnıege keldi.
Óskemen qalasynda týǵan. D.M.Serikbaev atyndaǵy Shyǵys Qazaqstan memlekettik tehnıkalyq ýnıversıtetin, Qazaq memlekettik zań akademııasyn bitirgen. Injener-ekonomıst, zańger.
Eńbek joly:1999-2000 jyldary – Shyǵys Qazaqstan oblystyq statıstıka basqarmasynda ónerkásip kásiporyndaryna monıtorıng bóliminiń bas mamany.
2000-2002 jyldary – QR Memlekettik kiris mınıstrliginiń taldaý jáne boljaý departamentiniń jetekshi, bas mamany.
2002-2003 jyldary – QR Qarjy mınıstrliginiń kirister men kelisimsharttar departamentiniń kedendik kirister bóliminiń bastyǵy.
2003-2008 jyldary – QR Qarjy mınıstrliginiń kedendik baqylaý komıtetiniń basqarma bastyǵy.
2008-2009 jyldary – QR Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý mınıstrliginiń aqparattyq qamtamasyz etý departamenti dırektorynyń mindetin atqarýshy, dırektory.
2009-2010 jyldary - QR Indýstrııa jáne saýda mınıstrliginiń ındýstrııalyq-ınnovatsııalyq damýdy salaaralyq úılestirý departamentiniń dırektory.
2010 jylǵy sáýir-maýsym aılarynda – QR Indýstrııa jáne saýda mınıstrliginiń ındýstrııalyq saıasat departamentiniń dırektory.
2010 jylǵy maýsym-qazan aılarynda – QR Premer-Mınıstri keńsesiniń ındýstrııalyq-ınnovatsııalyq damý bólimi meńgerýshisiniń orynbasary; QR Premer-Mınıstri keńsesiniń ındýstrııalyq-ınnovatsııalyq damý bóliminiń meńgerýshisi (2010-2017).
Qazaqstan Respýblıkasy Premer-Mınıstri Keńsesiniń Ádep jónindegi ýákili – Qazaqstan Respýblıkasy Premer-Mınıstri Keńsesi basshysynyń orynbasary (2017-2019).
Qazirgi laýazymyn 2019 jyldan beri atqaryp keledi.
«Qurmet» ordenimen (2013); ІІІ dárejeli «Eýrazııa ekonomıkalyq odaǵyn qurýǵa qosqan úlesi úshin» medalimen (2015) nagradtalǵan.
44 jyl buryn (1977) «Batys» óńirlik qolbasshylyǵy qolbasshysynyń birinshi orynbasary – shtab bastyǵy Qaırat Jarlyqasynuly ÚMBETOV dúnıege keldi.
Ózbekstan Respýblıkasy Táshkent oblysy Shyrshyq qalasynda týǵan. 1994 jyly Shyrshyq joǵary tank basqarý-ınjenerlik ýchılışesin, Ulttyq qorǵanys ýnıversıtetin bitirgen.
Eńbek joly: Shymkent qalasynda rota komandıri, shtab bastyǵy, batalon komandıri, Pavlodar, Óskemen, Qaraǵandy qalalarynda áskerı qyzmette bolǵan.
Qazirgi qyzmetinde 2020 jyldyń qyrkúıek aıynan bastap.
«Otan» ordenimen, II, III dárejeli «Minsiz qyzmeti úshin medaldarymen, «Qazaqstan Respýblıkasynyń Qarýly Kúshterine 10 jyl», «Qazaqstan Respýblıkasynyń Qarýly Kúshterine 20 jyl» mereıtoılyq medaldarmen marapattalǵan.
«Altyn juldyz»aıryqsha belgisimen birge Qazaqstannyń Halyq qaharmany qurmetti ataǵyn ıelendi.