10 qarasha. Týǵan kún ıeleri
ESІMDER
109 jyl buryn (1909-1986) sáýletshi, sáýlet óneri ǵylymynyń professory, KSRO qurylys jáne sáýlet akademııasynyń korrespondent múshesi, Qazaqstannyń eńbek sińirgen arhıtektory Malbaǵar MEŃDІQULOV dúnıege keldi.
Reseı Federatsııasynyń Orynbor oblysynda týǵan. Tashkenttegi Ortalyq Azııa ındýstrııa ınstıtýtyn bitirgen. Ekinshi dúnıejúzilik soǵysqa qatysqan.
1953-1955 jyldary - Qazaqstan Ǵylym akademııasynyń sáýlet, qurylys jáne qurylys materıaldary ınstıtýtynyń dırektory. 1955-1956 jyldary Qazaq KSR Mınıstrler keńesiniń janyndaǵy sáýlet isteri basqarmasynyń bastyǵy. 1957-1962 jyldary - KSRO Qurylys jáne sáýlet akademııasy qazaq bólimshesiniń jetekshisi. 1964-1971 jyldary - Almaty qalasynyń bas sáýletshisi. 1971-1981 jyldary - Qazaq polıtehnıkalyq ınstıtýty sáýlet tarıhy kafedrasynyń meńgerýshisi qyzmetterin atqarǵan.
Kóptegen ǵımarattar jobalarynyń avtory, onyń ishinde Almatydaǵy sharap zaýyty úıi men Neke saraıyn, Batys Qazaqstańdaǵy memorıaldy meshit-ǵımarattardy bir júıege keltirip, ǵylymı turǵyda zertteýdiń negizin kalady. Onyń ǵylymı-zertteý jumystarynyń nátıjesinde Shopan Ata, Beket Ata, Asan Qoja, Seısen Ata kesene-keshenderi jaıly qundy biregeı basylymdar jaryq kórdi.
Jaýyngerlik Qyzyl Tý, 1, 2-dárejeli Otan soǵysy, Qyzyl Juldyz, «Qurmet Belgisi» ordenderimen, medaldarmen marapattalǵan. Ol turǵan úıde memorıaldy taqta ornatylǵan, Almatydaǵy býlvarǵa esimi berilgen. Qazaq memlekettik sáýlet-qurylys akademııasynda M.Meńdiqulov stıpendııasy men úzdik dıplom bekitilgen, aýdıtorııa ashylǵan.
90 jyl buryn (1928-1983) jazýshy Nutfolla ShÁKENOV dúnıege keldi.
Pavlodar oblysynyń Aqsý aýdanynda týǵan. Qazaq memlekettik ýnıversıtetiniń fılologııa fakýltetin bitirgen. Stýdent kezinen óleń, ocherk, maqalalary baspasóz betinde jarııalanyp, «Sotsıalıstik Qazaqstan» gazetinde, sosyn «Pıoner» jýrnalynda qyzmet istegen. Ýnıversıtetti bitirgennen keıin 20 jyl boıy N.Gogol atyndaǵy Qyzylorda pedagogıkalyq ınstıtýtynda aǵa oqytýshy bolǵan. Odan keıin Qazaq radıosynda ádebı-dramalyq habarlar redaktsııasynyń bas redaktory, «Qazaqstan pıoneri» gazetinde jaýapty hatshy, Qazaqstan Jazýshylar odaǵyndaǵy kórkem ádebıetti nasıhattaý bıýrosynyń dırektory, jas ádebıetshiler jónindegi jaýapty hatshy qyzmetterin atqarǵan. 20-dan astam kitaby jaryq kórgen, júzdegen án mátinderdiń avtory.
Qazaq KSR Joǵarǵy Keńesiniń Qurmet Gramotasymen marapattalǵan.
64 jyl buryn (1954) EQYU-nyń Adam saýdasymen kúres jónindegi arnaıy ókili Mádına Bıneshqyzy JARBOSYNOVA dúnıege keldi.
Almaty qalasynda týǵan. Almaty pedagogıkalyq shet tilder ınstıtýtyn, KSRO Ǵylym Akademııasynyń Til bilimi ınstıtýtynyń aspırantýrasyn bitirgen. Fılologııa ǵylymynyń kandıdaty, 2-synypty Tótenshe jáne Ókiletti ýákil.
Almaty pedagogıkalyq shet tilder ınstıtýtynyń oqytýshysy, aǵa oqytýshysy, Qazaq memlekettik qyzdar pedagogıkalyq ınstıtýtynyń aǵa oqytýshysy bolyp qyzmet atqarǵan. 1991-1995 jyldary - Qazaqstan Respýblıkasy Joǵarǵy Keńesi Sheteldik aqparat jáne aýdarmalar sektorynyń meńgerýshisi. 1995-1997 jyldary - Qazaqstan Respýblıkasy Syrtqy ister mınıstrliginiń birinshi hatshysy, keńesshisi, Halyqaralyq uıymdar jáne halyqaralyq ekonomıkalyq qatynastar basqarmasy bastyǵynyń orynbasary, basqarma bastyǵy. 1997 jyly Qazaqstan Respýblıkasy Syrtqy ister mınıstrliginiń kópjaqty yntymaqtastyq departamenti dırektorynyń orynbasary. 1997-1998 jyldary - Qazaqstan Respýblıkasy Syrtqy ister mınıstrliginiń BUU jáne halyqaralyq ekonomıkalyq uıymdar basqarmasynyń bastyǵy - 1-departament dırektorynyń orynbasary. 1998-1999 jyldary - Qazaqstan Respýblıkasy Syrtqy ister mınıstrligi 1-departamentiniń dırektory, Qazaqstan Respýblıkasy Syrtqy ister vıtse-mınıstri. 1999-2003 jyldary BUU-daǵy Qazaqstannyń Turaqty ókili, Qazaqstan Respýblıkasynyń Kýba Respýblıkasyndaǵy Tótenshe jáne Ókiletti Elshisi qyzmetin qosymsha atqarǵan. 2003 jyldyń aqpanynan naýryzyna deıin - Birikken Ulttar Uıymy Bas assambleıasynyń Tóraıymy. 2003 jyldyń tamyzynan Qazaqstan Respýblıkasy Syrtqy ister mınıstrliginiń erekshe tapsyrmalar boıynsha Elshisi. 2013 jyldyń mamyr aıynda EQYU-nyń Ýkraınadaǵy jobalarynyń úılestirýshisi bolyp taǵaıyndaldy. 2014 jyldyń maýsym aıynda EQYU-nyń Adam saýdasymen kúres jónindegi arnaıy ókili bolyp taǵaıyndaldy.
62 jyl buryn (1956) QR Parlamenti Májilisiniń depýtaty, Ekonomıkalyq reforma jáne óńirlik damý komıtetiniń múshesi Maıra Arapqyzy AISINA dúnıege keldi.
Burynǵy Kókshetaý, qazirgi Aqmola oblysy Zerendi aýdanynyń Kostomarovka aýylynda týǵan. Qaraǵandy memlekettik ýnıversıtetin matematıka pániniń oqytýshysy mamandyǵy boıynsha; Almaty saıasattaný jáne basqarý ınstıtýtyn saıasattaný mamandyǵy boıynsha; Qazaq gýmanıtarlyq-zań ýnıversıtetin zańger mamandyǵy boıynsha bitirgen.
Eńbek jolyn 1974 jyly Qaraǵandy qalasy №27 orta mektebinde bastaǵan. 1975-1976 jyldary - Qaraǵandy qalasy «ıÝbıleınyı» kınoteatrynyń mádenı-kópshilik jumysyn uıymdastyrýshysy. 1976-1979 jyldary - Qaraǵandy qalasy №49 orta mektebiniń aǵa pıoner jetekshisi. 1979-1980 jyldary - Qaraǵandy qalasy №49 orta mektebiniń mektepten tys jumysty uıymdastyrýshysy, matematıka pániniń muǵalimi. 1980-1982 jyldary - LKJO Qaraǵandy oblystyq komıtetiniń nusqaýshysy. 1982 jyly - Qazaqstan LKJO OK-niń mektep jastary men pıonerler bóliminiń nusqaýshysy, Respýblıkalyq pıonerler uıymynyń jaýapty hatshysy. 1982-1986 jyldary - Qazaqstan LKJO OK-niń mektep jastary men pıonerler bólimi meńgerýshisiniń orynbasary, Respýblıkalyq pıonerler uıymy tóraǵasynyń orynbasary. 1986-1989 jyldary - Qazaqstan LKJO OK-niń oqýshy jastar men pıonerler bóliminiń meńgerýshisi. 1989 jyly - Qazaqstan LKJO OK-niń jastarǵa bilim berý bóliminiń meńgerýshisi. 1989-1991 jyldary - Almaty saıasattaný jáne basqarý ınstıtýtynyń tyńdaýshysy. 1991-1992 jyldary - Qazaq KSR halyq depýtatynyń kómekshisi. 1992-1993 jyldary - «Jańarý» Qazaqstannyń áleýmettik-ekologııalyq damý qorynyń áleýmettik qorǵaý jáne beıimdeý sektorynyń meńgerýshisi. 1993-1994 jyldary - Jastar isi jónindegi memlekettik komıtettiń bilim berý bóliminiń bastyǵy. 1994 jyly - Qazaqstan Respýblıkasy Jastar isi, týrızm jáne sport mınıstrliginiń jastar saıasaty bas basqarmasynyń bastyǵy. 1994-1995 jyldary - Qazaqstan Respýblıkasy Jastar isi, týrızm jáne sport mınıstrliginiń uıymdastyrý-kadr jumysy bas basqarmasynyń bastyǵy. 1995-1997 jyldary - Qazaqstan Respýblıkasy Jastar isi, týrızm jáne sport mınıstrliginiń uıymdastyrý jumysy basqarmasynyń bastyǵy. 1997-1998 jyldary - Qazaqstan Respýblıkasy Jastar isi, týrızm jáne sport mınıstrliginiń uıymdastyrý jumysy basqarmasynyń bastyǵy. 1997 jyly - Qazaqstan Respýblıkasy Bilim jáne mádenıet mınıstrliginiń úılestirý jáne baqylaý departamenti uıymdastyrý jáne qujattamamen qamtamasyz etý basqarmasynyń bastyǵy. 1997-1999 jyldary - Qazaqstan Respýblıkasy Bilim berý, mádenıet jáne densaýlyq saqtaý mınıstrliginiń ákimshilik departamenti dırektorynyń orynbasary. 1999-2001 jyldary - Qazaqstan Respýblıkasy Densaýlyq saqtaý, bilim jáne sport mınıstrliginiń ákimshilik departamenti dırektorynyń orynbasary. 2001 jyly - Qazaqstan Respýblıkasy Premer-Mınıstri Keńsesiniń Áleýmettik-mádenı damý bóliminiń konsýltanty. 2001-2003 jyldary - Qazaqstan Respýblıkasy Premer-Mınıstri Keńsesiniń Áleýmettik-mádenı damý bólimi bilim sektorynyń meńgerýshisi. 2001-2003 jyldary - Qazaqstan Respýblıkasy Premer-Mınıstri Keńsesiniń Áleýmettik-mádenı damý bólimi meńgerýshisiniń orynbasary. 2003-2005 jyldary - Qazaqstan Respýblıkasy Premer-Mınıstri Keńsesiniń Áleýmettik-mádenı damý bólimi bilim sektorynyń meńgerýshisi. 2005-2006 jyldary - Qazaqstan Respýblıkasy Bilim jáne ǵylym vıtse-mınıstri. 2006 jyly - «Otan» Respýblıkalyq saıası partııasy Ortalyq apparatynyń basshysy. 2006-2007 jyldary - «Nur Otan» Halyqtyq Demokratııalyq partııasynyń Ortalyq apparaty basshysynyń birinshi orynbasary. 2007-2011 jyldary - IV saılanǵan Qazaqstan Respýblıkasy Parlamenti Májilisiniń depýtaty. 2012-2016 jyldary - V saılanǵan Qazaqstan Respýblıkasy Parlamenti Májilisiniń depýtaty. Qazirgi qyzmetinde 2016 jylǵy naýryzdan beri.
«Qurmet» ordenimen, «Qazaqstan Respýblıkasy bilim berý isiniń úzdigi», «Qazaqstan Respýblıkasy bilim berý isiniń qurmetti qyzmetkeri», «Qazaqstan Respýblıkasynyń qurmetti sport qaıratkeri», «Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy týrızmdi damytý isine sińirgen eńbegi úshin», Y.Altynsarın atyndaǵy, «Ǵylymdaǵy tabystary úshin» belgilerimen, «Qazaqstan Respýblıkasynyń Táýelsizdigine 10 jyl», «Qazaqstan Konstıtýtsııasyna 10 jyl», «Eren eńbegi úshin», «Astana», «Qazaqstan Respýblıkasynyń Táýelsizdigine 20 jyl» medaldarymen marapattalǵan.
60 jyl buryn (1958) Qazaq ınnovatsııalyq gýmanıtarlyq-zań ýnıversıtetiniń rektory Shyryn Asylhanqyzy QURMANBAEVA dúnıege kelgen.
Semeı qalasynda týǵan. Qazirgi Qazaq Ulttyq ýnıversıtetin, tarıhshy (1980) jáne Qazaq zań akademııasyn, zańger (2000) mamandyqtary boıynsha bitirgen. Tarıhshy, saıasattaný ǵylymnyń doktory (2003), professor (2006). Reseı saıasattaný akademııasynyń tolyq múshesi. QR Bilim berý isiniń qurmetti qyzmetkeri (2004).
Eńbek joly: Semeı mal dárigerlik ınstıtýtynda assıstent (1980-1982), Semeı et jáne sút ónerkásibi tehnologııalary ınstıtýtynda stajer-izdenýshi (1982-1984); Semeı et jáne sút ónerkásibi tehnologııalary ınstıtýtynda oqytýshy (1984-1990); Semeı et jáne sút ónerkásibi tehnologııalary ınstıtýtynda aǵa oqytýshy (1990-1994); Semeı et jáne sút ónerkásibi tehnologııalary ınstıtýtynda aǵa oqytýshy, dotsent (1994-1998), Qazaq zań akademııasy Semeı fılıalynyń dırektory (1998-2000); Semeı zań ınstıtýtynyń dırektory (2000-2003); «Qazaq gýmanıtarlyq-zań ýnıversıteti» JAQ-tyń Semeı Zań ınstıtýtynyń dırektory (2002-2003), «Qazaq gýmanıtarlyq-zań ýnıversıteti» AQ-tyń Semeı zań ınstıtýtynyń rektory (2003-2007); M.O. Áýezov atyndaǵy Semeı ýnıversıtetiniń prezıdenti (2007-2009). Qazirgi laýazymyn 2009 jyldyń aqpanynan beri atqaryp keledi.
«Qazaqstan Respýblıkasy táýelsizdiginiń 20 jyldyǵy» mereıtoı medalimen (2011); «Qazaqstan Konstıtýtsııasyna 20 jyl» mereıtoı medalimen (2015);
«Shapaǵat» medalimen (2008); «QR ǵylymynyń damýyna qosqan úlesi úshin» belgisimen (2007); Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń Alǵys hatymen (2001) marapattalǵan. «Ajar» Qazaqstan áıelderiniń jetistikterin qoǵamdyq moıyndaýdyń ulttyq premııasynyń «Ǵylym jáne bilim» nomınatsııasy boıynsha laýreaty (2003).
7 monografııanyń, 10 oqý quralynyń, 100-den astam ǵylymı eńbektiń avtory. ShQO Tarbaǵataı aýdanynyń Qurmetti azamaty (2015).
42 jyl buryn (1976) Qyzylorda oblysy Іshki saıasat basqarmasynyń basshysy Talǵat Tolybaıuly MAHANOV dúnıege keldi.
Ál-Farabı atyndaǵy Qazaq memlekettik ulttyq ýnıversıtetin «Jýrnalıstıka», Máskeý ekonomıka, statıstıka jáne aqparat ýnıversıtetin «Qarjy jáne nesıe» mamandyqtary boıynsha bitirgen.
Eńbek jolyn 1993 jyly «Baǵym» jaýapkershiligi shekteýli seriktestiginiń jumysshysy retinde bastaǵan.
1997-2007 jyldary «Habar» aktsıonerlik qoǵamy men «Qazaqstan» respýblıkalyq teleradıokorporatsııasynda jaýapty qyzmetter atqarǵan. 2007-2015 jyldary Qazaqstan Respýblıkasy Aýyl sharýashylyǵy mınıstrliginiń baspasóz hatshysy, Qazaq agrotehnıkalyq ýnıversıteti baspasóz ortalyǵynyń dırektory, Qyzylorda oblysy ákimdiginiń is basqarmasy dırektorynyń orynbasary.
2015-2018 jj. Qyzylorda oblysy ákiminiń kómekshisi laýazymynda qyzmet atqardy.
Qazirgi qyzmetinde - 2018 jyldyń maýsym aıynan bastap.
40 jyl buryn (1978) aqyn, Halyqaralyq «Shabyt» festıvaliniń laýreaty Jandos BÁDELULY dúnıege keldi.
Mońǵolııa Respýblıkasynyń Baıan-Ólgeı aımaǵynda týǵan. E.Bóketov atyndaǵy Qaraǵandy memlekettik ýnıversıtetiniń jýrnalıstıka fakýltetin bitirgen. «Jas Alash», «Astana aqshamy» gazetterinde, «Folıant» baspasynda qyzmet istegen. Óleńderi respýblıkalyq baspasóz betterinde jıi jarııalanyp turady. Qazirgi ýaqytta óziniń jeke baspasyn qurǵan.
31 jyl buryn (1987) «Ulttyq aqparattyq tehnologııalar» AQ basqarmasynyń tóraǵasy Áset Nurlanuly TURYSOV dúnıege keldi.
Máskeýde týǵan.
Ál-Farabı atyndaǵy Qazaq Ulttyq ýnıversıtetin bitirgen. 2017 jyly «Halyq sharýashylyǵy» ýnıversıtetin «Ekonomıka baklavry» mamandyǵy boıynsha támamdaǵan. Eńbek jolyn 2009 jyly «Qazaqtelekom» AQ bastaǵan. 2011-2014 jyldary QR Kólik jáne kommýnıkatsııa mınıstrliginde, 2014-2018 jyldar aralyǵynda «Qazposhta» AQ basqarýshy dırektor qyzmetin atqarǵan.
Qazirgi qyzmetinde - 2018 jyldyń qańtar aıynan bastap.
259 jyl buryn (1759-1805) nemis aqyny, fılosof, tarıhshy jáne dramatýrg Frıdrıh ShILLER dúnıege keldi.
90 jyl buryn (1928) ıtalıan kompozıtory jáne dırıjer Ennıo MORRIKONE dúnıege keldi.