10 qarasha. QAZAQPARAT KÚNTІZBESІ: ATAÝLY KÚNDER, OQIǴALAR, ESІMDER
10 qarasha. SE ISENBІ
Búgin - Halyqaralyq ǵylym beıbitshilik pen damý úshin kúni Ol 2001 jyly BUU Bas Assambleıasynyń sheshimimen bekitilip, 2002 jyldan beri atalyp ótilip keledi. Búgin - Jastardyń dúnıejúzilik kúni. 1945 jyly BUU bekitken. Bul kúni Dúnıejúzilik jastar federatsııasy quryldy. Búgin - Mustafa Kemal Atatúrikti (1881-1938) eske alý kúni. Búgin - Halyqaralyq esepshiler (býhgalter) kúni. Búgin - Indonezııadaǵy batyrlar kúni. 1945 jyly qarashanyń 10-ynda shetel basqynshylaryna qarsy kúreste qaza bolǵan ındonezııalyq patrıottardy eske alý maqsatynda atap ótiledi. Búgin - Panama táýelsizdiginiń alǵashqy jarııalanǵan kúni. 1821 jyldyń 10 qarashasynda qazirgi Panamanyń aýmaǵynda ornalasqan, iri eki qalanyń biri - Los-Santostyń turǵyndary ıspandyq bıleýshilerden táýilsizdikterin jarııalady. Panamanyń merekelik kúntizbesinde bul kún - Panama táýilsizdiginiń alǵashqy jarııalanǵan kúni dep atalady. Búgin - Qyrǵyzstannyń ǵylym kúni. Qyrǵyz Respýblıkasy Úkimetiniń 2002 jylǵy 14 qańtardaǵy Qaýlysymen bekitilgen. Jyl saıyn 10 qarashada atalyp ótedi. ESTE QALAR OQIǴALAR 2 4 jyl buryn (1991) Almatyda ashylǵan Joǵarǵy Keńestiń jetinshi sessııasynda Qazaq KSR-in Qazaqstan Respýblıkasy dep ataýǵa sheshim qabyldady. 2 4 jyl buryn (1991) Almatydaǵy Respýblıka saraıynda Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdenti N.Á.Nazarbaev respýblıka halqyna Ant berdi. Anttan keıin Qazaqstan Joǵarǵy Keńesiniń qaýlysymen Prezıdent óz qyzmetine kiristi dep eseptelindi. 2 4 jyl buryn (1991) Elbasy N.Á.Nazarbaevtyń respýblıkanyń Almas qoryn qurý týraly Jarlyǵy jaryq kórdi. 2 4 jyl buryn (1991) Almaty qalasynda Keńes Odaǵynyń Batyry Baýyrjan Momyshuly atyndaǵy respýblıkalyq áskerı mamandyqqa baǵyttandyrylǵan arnaýly mektep-ınternatta batyrdyń eskertkish músininiń ashylý saltanaty ótti. 1 1 jyl buryn (2004) Qazaqstannyń Prezıdenti Nursultan Nazarbaev «Qazaqstan Respýblıkasynda 2005-2007 jyldary «elektrondyq úkimet» Memlekettik baǵdarlamasyn uıymdastyrý týraly» Jarlyqqa qol qoıdy. 1 1 jyl buryn (2004) Pavlodar kórkemóner murajaıynda Qazaqstandaǵy Brıtan Keńesi usynǵan aǵylshyn sýretshi-kórkemdeýshileriniń «Kóńildi qaryndash» balalar kitaptarynyń jáne «Shyǵys-Batys-Shyǵys» plakattar kórmesi bolyp ótti. «Kóńildi qaryndash» kórmege kelýshilerdi aǵylshynnyń 13 ataqty balalar kitaptaryn kórkemdeýshiniń shyǵarmalarymen tanystyrdy. Kartınalarda ertegilerdiń, ájýa sýretterdiń keıipkerleri, kollajdar beınelengen. Kórmeni qurastyrǵan - ataqty balalar jazýshysy jáne kórkemdeýshi Kventın Bleık. «Shyǵys-Batys-Shyǵys» kórmesi Ulybrıtanııa men Qazaqstannyń tórt ǵasyr boıǵy mádenı jáne ekonomıkalyq baılanystaryna arnalǵan. Fotosýretter, qalammen salynǵan sýretter jáne mátinder arqyly jetkizilgen 13 plakatta Qazaqstanda 1552 jyly bolǵan tuńǵysh aǵylshyndyq kópes-jıhankez Entonı Djenkınson týraly, izgi nıet pen ózara qurmetke negizdelgen kópjyldyq tehnıkalyq, ekonomıkalyq jáne mádenı yntymaqtastyq jaıynda áńgimelenedi. 1 1 jyl buryn (2004) Pavlodar oblysy Ertis aýdanynyń Qosaǵash aýylynda jańa meshit ashyldy. 10 jyl buryn (2005) «Qazposhta» AQ jańa jylǵa arnalǵan poshta markasyn aınalymǵa engizdi. Onda «Báıterek» sáýlet eskertkishi, shyrsha jáne jańa jyl saǵaty beınelengen. Marka Beıjińdegi (QHR) poshtalyq tólem belgileri fabrıkasynda, 50 myń danamen basylyp shyqty. Markany bezendirgen sýretshi - Rınat Japalov.
10 jyl buryn (2005) Astanada Qyrǵyzstan Respýblıkasynyń Qazaqstandaǵy Tótenshe jáne Ókiletti Elshisi Jumaǵul Saadanbekovtyń «Nursultan Nazarbaev. Kóshbasshylyq zańdary» atty shyǵarmasynyń tusaýkeser rásimi bolyp ótti. Dıplomattyń bul eńbeginde Elbasy saıası-áleýmettik, ákimshilik reformalardyń kóshbasshysy retinde qarastyrylady, ultaralyq beıbitshilik pen kelisimdi saqtaýdaǵy orasan eńbegi jaıly baıandalady. 10 jyl buryn (2005) 10-13 jeltoqsan aralyǵynda Astanada І Halyqaralyq «Astana - Jas skrıpkashy» baıqaýy bolyp ótti. Baıqaý «Daryn» respýblıkalyq ǵylymı-tájirıbelik ortalyǵy men Qazaq ulttyq mýzyka akademııasynyń uıymdastyrýymen ótkizildi. Sharaǵa arnaıy mýzyka mektepterinen kelgen tómengi toptaǵy 10-12 jas jáne joǵary topqa jatatyn 13-15 jastar aralyǵyndaǵy oqýshylar qatysty. Bas júldege Qazaq ulttyq mýzyka akademııasy janyndaǵy mýzykalyq mektep oqýshysy Leıla Ahmetova men Qyrǵyzstannan kelgen Aızada Bolatbekqyzy ıe boldy. 9 jyl buryn (2006) Almatyda jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń búkil aýmaǵynda qazaq kásibı mýzykalyq mádenıeti negizin qalaýshylardyń biri, Qazaq KSR halyq ártisi, kompozıtor, Qazaq radıosynyń hormeısteri, Qurmanǵazy atyndaǵy memlekettik akademııalyq halyq aspaptar orkestriniń dırıjeri Latıf Hamıdıdiń týǵanyna 100 jyl tolýyna arnalǵan «Mereıtoılyq jáne estelik datalar» serııasymen shyǵarylǵan kórkem poshta markasy poshtalyq aınalymǵa engizildi. Marka ofsettik tásilmen 4 túste basylǵan, jıekteri órnekti oryndalyp, tırajy 50 000 danamen taratylǵan. Sýretshisi - D.Muhamedjanov. Markalar Pekın poshtalyq tólem belgileri fabrıkasynda basyp shyǵarylǵan.
8 jyl buryn (2007) Almatynyń «Altyn besik» yqshamaýdanynyń bir kóshesine Ánet baba esimi berildi. Ánet baba Kishikuly (1626-1723) - Táýke hannyń ýáziri, «Jeti jarǵyny» júıeleýshilerdiń biri. Buhar medresesin támamdaǵan. Ánet baba bıler ınstıtýtyn qalyptastyrýda úlken belsendilik tanytqan. Týǵan jeriniń azattyq pen bostandyǵy úshin, týǵan eliniń birligi men tatýlyǵy úshin kúresker bolǵan. Óziniń bes ulymen qatar jońǵar shapqynshylyǵy kezinde qaza tapqan. 6 jyl buryn (2009) Memleket basshysy Nursultan Nazarbaev «Qazaqstan Respýblıkasynyń Qylmystyq, Qylmystyq is júrgizý jáne Azamattyq is júrgizý kodeksterine sot júıesin jetildirý máseleleri boıynsha ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly» Qazaqstan Respýblıkasynyń Zańyna qol qoıdy. Zań «Qazaqstan Respýblıkasynyń sot júıesi jáne sýdıalardyń mártebesi týraly» Konstıtýtsııalyq zańǵa jáne Konstıtýtsııaǵa engizilgen ózgeristerge sáıkes protsessýaldyq zańnamaǵa keltirilgen, elimizde úsh býyndy sot júıesin qalyptastyrýǵa baǵyttalǵan.
5 jyl buryn (2010) Ońtústik Qazaqstan oblysynda Arys ózeni arqyly ótetin jetpis jeti metrlik kópir salyndy. Uzyndyǵy 77 jáne eni 11 metrdi quraıtyn kópir Saıram jáne Báıdibek aýdandaryn baılanystyrdy. Ony «Dostyq» dep atady.
5 jyl buryn (2010) Almatyda QR Ulttyq kitaphanasynda Ahmet Baıtursynovtyń shyǵarmashylyǵyna arnalǵan «Ult ustazy qundylyǵyn nasıhattaý» taqyrybynda dóńgelek ústel ótti.
4 jyl buryn (2011) Astanada Táýelsizdik saraıynda Qazaqstandaǵy Kólik kúnderi jobasy aıasynda TranzıtQazaqstan-2011» halyqaralyq kórmesi saltanatty túrde ashyldy.
4 jyl buryn (2011) Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti Nursultan Nazarbaev pen KSRO burynǵy prezıdenti Mıhaıl Gorbachev Semeı ıadrolyq polıgonyn jabýǵa qosqan úlesi úshin ataýly oqıǵanyń 20 jyldyǵynda medalǵa ıe boldy.
3 jyl buryn (2012) «Qazaqstan - Jańa Jibek joly» jahandyq jobasy aıasynda «Qazaqstan temir joly» Ulttyq kompanııasy» AQ Interrail Holding AG kompanııasymen birlesip «Ýhan» (KNR) - Pardýbıtse (Chehııa) baǵyty boıynsha pılottyq joba retinde konteınerlik poıyzdy iske qosty.
1 jyl buryn (2014) Astanada Berlın qabyrǵasynyń qulaýynyń 25 jyldyǵy kúninde Germanııanyń syrtqy ister mınıstri Frank-Valter Shtaınmaıer «Aýyr kezeńderdegi dıktatýra men demokratııa. XX ǵasyrdaǵy Eýropa tarıhyna kózqaras» kórmesin ashty.
130 jyl buryn (1885) álemdegi alǵashqy mototsıkl júrgizildi. Nemis ınjenerleri Gotlım Daımler men Vılgelm Maıbah aǵash velosıpedine qozǵaltqysh ornatty.
76 jyl buryn (1939) Kanada Germanııaǵa qarsy soǵys jarııalady.
76 jyl buryn (1939) Chıkagodaǵy avtoshoýda alǵash ret kondıtsıoneri bar avtomobıl tanystyryldy.
45 jyl buryn (1970) KSRO-da «Lýna-17» ǵarys stansasy ushyryldy, ol Jer serigine álemdegi alǵashqy planeta zertteýshi - «Lýnohod-1» jetkizdi.
15 jyl buryn (2000) Lenın Mavzoleıi kelýshiler úshin jabyldy.
ESІMDER 106 jyl buryn (1909-1986) sáýletshi, sáýlet óneri ǵylymynyń professory, KSRO qurylys jáne sáýlet akademııasynyń korrespondent múshesi, Qazaqstannyń eńbek sińirgen arhıtektory MEŃDІQULOV Malbaǵar dúnıege keldi. Uly Otan soǵysyna qatysqan. Reseı Federatsııasynyń Orynbor oblysynda týǵan. Tashkenttegi Orta Azııa ındýstrııa ınstıtýtyn bitirgen. 1953-1955 jyldary - Qazaqstan Ǵylym akademııasynyń sáýlet, qurylys jáne qurylys materıaldary ınstıtýtynyń dırektory. 1955-1956 jyldary Qazaq KSR Mınıstrler Keńesiniń janyndaǵy sáýlet isteri basqarmasynyń bastyǵy. 1957-1962 jyldary - KSRO Qurylys jáne sáýlet akademııasy qazaq bólimshesiniń jetekshisi. 1964-1971 jyldary - Almaty qalasynyń bas sáýletshisi. 1971-1981 jyldary - Qazaq polıtehnıkalyq ınstıtýty sáýlet tarıhy kafedrasynyń meńgerýshisi qyzmetterin atqarǵan. Kóptegen ǵımarattar jobalarynyń avtory, onyń ishinde Almatydaǵy sharap zaýyty úıi men Neke saraıyn, Batys Qazaqstańdaǵy memorıaldy meshit-ǵımarattardy bir júıege keltirip, ǵylymı turǵyda zertteýdiń negizin kalady. Onyń ǵylymı-zertteý jumystarynyń nátıjesinde Shopan Ata, Beket Ata, Asan Qoja, Seısen Ata kesene-keshenderi jaıly qundy biregeı basylymdar jaryq kórdi. Jaýyngerlik Qyzyl Tý, 1, 2-dárejeli Otan soǵysy, Qyzyl Juldyz, «Qurmet Belgisi» ordenderimen, medaldarmen marapattalǵan. Ol turǵan úıde memorıaldy taqta ornatylǵan, Almatydaǵy býlvarǵa esimi berilgen. Qazaq memlekettik sáýlet-qurylys akademııasynda M.Meńdiqulov stıpendııasy men úzdik dıplom bekitilgen, aýdıtorııa ashylǵan. 10 5 jyl buryn (1910-1971) qoǵam qaıratkeri, Qazaq KSR-iniń eńbek sińirgen shahteri SERǴAZIN Faızolla dúnıege keldi. Aqmola gýbernııasynyń Atbasar ýezinde (Aqmola oblysy) týǵan. Máskeý taý-ken ınstıtýtyn, KSRO kómir ónerkásibi akademııasyn, Almaty zootehnıkalyq-maldárigerlik tehnıkýmyn bitirgen. 1929-1931 jyldary - Qazaq AKSR NKVD isteri meńgerýshisi. 1936-1950 jyldary - shahta telimi bastyǵy, «Qaraǵandykómir» trestiniń ınjener-dıspetcheri, shahtanyń bas ınjeneri, «Qaraǵandykómir» kombınaty ashyq jumystary basqarmasynyń bas ınjeneri. 1952-1957 jyldary - «Lenınkómir» tresiniń basqarýshysy. 1957-1963 jyldary - Qaraǵandy aýyl sharýashylyǵy keńesi tóraǵasynyń orynbasary, birinshi orynbasary. 1963-1964 jyldary - Qaraǵandy oblystyq óndiristik atqarý komıtetiniń tóraǵasy. 1964-1967 jyldary - Qaraǵandy oblystyq partııa komıtetiniń hatshysy. 1967-1970 jyldary - Qazaq KSR Kómir ónerkásibi basqarmasy bastyǵynyń birinshi orynbasary. 1970-1971 jyldary - «Qaraǵandykómir» kombınaty bastyǵynyń orynbasary qyzmetterin atqarǵan. Eńbek Qyzyl Tý, «Qurmet belgisi» ordenderimen, medaldarmen, Qazaq KSR Joǵarǵy Keńesiniń Qurmet gramotasymen, 2-dárejeli «Shahter dańqy» belgisimen marapattalǵan. 8 7 jyl buryn (1928-1983) jazýshy ShÁKENOV Nutfolla dúnıege keldi. Pavlodar oblysynyń Aqsý aýdanynda týǵan. Qazaq memlekettik ýnıversıtetiniń fılologııa fakýltetin bitirgen. Stýdent kezinen óleń, ocherk, maqalalary baspasóz betinde jarııalanyp, «Sotsıalıstik Qazaqstan» gazetinde, sosyn «Pıoner» jýrnalynda qyzmet istegen. Ýnıversıtetti bitirgennen keıin 20 jyl boıy N.Gogol atyndaǵy Qyzylorda pedagogıkalyq ınstıtýtynda aǵa oqytýshy bolǵan. Odan keıin Qazaq radıosynda ádebı-dramalyq habarlar redaktsııasynyń bas redaktory, «Qazaqstan pıoneri» gazetinde jaýapty hatshy, Qazaqstan Jazýshylar odaǵyndaǵy kórkem ádebıetti nasıhattaý bıýrosynyń dırektory, jas ádebıetshiler jónindegi jaýapty hatshy qyzmetterin atqarǵan. 20-dan astam kitaby jaryq kórgen, júzdegen án mátinderdiń avtory. Qazaq KSR Joǵarǵy Keńesiniń Qurmet Gramotasymen marapattalǵan. 63 jyl buryn (1952) QR Joǵarǵy sotynyń sýdıasy MAMYRBAEV Rahymbek Nurmuhametuly dúnıege keldi. Semeı oblysy Maqanshy aýdanynda týǵan. Saratov zań ınstıtýtynyń «Quqyqtaný» fakýltetin bitirgen (1978), zańger. Zań ǵylymdarynyń kandıdaty (2007). 1971 jyldan - Keńes Áskeriniń qatarynda qyzmette. 1978 jyldyń tamyz aıynan - ShQO Shemonaıha zańgerlik keńesiniń qorǵaýshysy. 1979 jyldyń naýryz aıynan - ShQO Marqakól, Glýbokoe aýdandarynyń halyq sýdıasy; Shyǵys Qazaqstan oblystyq sotynyń múshesi, Shyǵys Qazaqstan oblystyq soty tóraǵasynyń orynbasary, tóraǵasy. 1997 jyldyń aqpan aıynan 1999 jyldyń qarasha aıyna deıin - Soltústik Qazaqstan oblystyq sotynyń tóraǵasy. 2000 jyldyń shilde aıynan - Astana qalalyq sotynyń azamattyq alqasynyń sýdıasy. 2002 jyldyń aqpan aıynan - QR Bas prokýratýrasy departamentiniń bastyǵy. 2003 jyldyń naýryz aıynan - Atyraý oblysynyń prokýrory. 2008 jyldyń aqpan aıynan - QR Bas prokýrorynyń orynbasary. 2009 jyldyń mamyr aıynan beri - QR Joǵarǵy sotynyń sýdıasy. QR Prokýratýra organdarynyń qurmetti qyzmetkeri (2002). II dárejeli «Dańq» ordenimen; «Astana», «Qazaqstan Konstıtýtsııasyna 10 jyl» medaldarymen marapattalǵan. 3-shi synypty memlekettik ádilet keńesshisi. 61 jyl buryn (1954) EQYU-nyń Adam saýdasymen kúres jónindegi arnaıy ókili JARBOSYNOVA Mádına Bıneshqyzy dúnıege keldi.
Almaty qalasynda týǵan. Almaty pedagogıkalyq shet tilder ınstıtýtyn, KSRO Ǵylym Akademııasynyń Til bilimi ınstıtýtynyń aspırantýrasyn bitirgen. Fılologııa ǵylymynyń kandıdaty, 2-synypty Tótenshe jáne Ókiletti ýákil. Almaty pedagogıkalyq shet tilder ınstıtýtynyń oqytýshysy, aǵa oqytýshysy, Qazaq memlekettik qyzdar pedagogıkalyq ınstıtýtynyń aǵa oqytýshysy bolyp qyzmet atqarǵan. 1991-1995 jyldary - Qazaqstan Respýblıkasy Joǵarǵy Keńesi Sheteldik aqparat jáne aýdarmalar sektorynyń meńgerýshisi. 1995-1997 jyldary - Qazaqstan Respýblıkasy Syrtqy ister mınıstrliginiń birinshi hatshysy, keńesshisi, Halyqaralyq uıymdar jáne halyqaralyq ekonomıkalyq qatynastar basqarmasy bastyǵynyń orynbasary, basqarma bastyǵy. 1997 jyly Qazaqstan Respýblıkasy Syrtqy ister mınıstrliginiń kópjaqty yntymaqtastyq departamenti dırektorynyń orynbasary. 1997-1998 jyldary - Qazaqstan Respýblıkasy Syrtqy ister mınıstrliginiń BUU jáne halyqaralyq ekonomıkalyq uıymdar basqarmasynyń bastyǵy - 1-departament dırektorynyń orynbasary. 1998-1999 jyldary - Qazaqstan Respýblıkasy Syrtqy ister mınıstrligi 1-departamentiniń dırektory, Qazaqstan Respýblıkasy Syrtqy ister vıtse-mınıstri. 1999-2003 jyldary BUU-daǵy Qazaqstannyń Turaqty ókili, Qazaqstan Respýblıkasynyń Kýba Respýblıkasyndaǵy Tótenshe jáne Ókiletti Elshisi qyzmetin qosymsha atqarǵan. 2003 jyldyń aqpanynan naýryzyna deıin - Birikken Ulttar Uıymy Bas assambleıasynyń Tóraıymy. 2003 jyldyń tamyzynan Qazaqstan Respýblıkasy Syrtqy ister mınıstrliginiń erekshe tapsyrmalar boıynsha Elshisi. 2013 jyldyń mamyr aıynda EQYU-nyń Ýkraınadaǵy jobalarynyń úılestirýshisi bolyp taǵaıyndaldy. 2014 jyldyń maýsym aıynda EQYU-nyń Adam saýdasymen kúres jónindegi arnaıy ókili bolyp taǵaıyndaldy. 59 jyl buryn (1956) QR Parlamenti Májilisiniń depýtaty, Áleýmettik-mádenı damý komıtetiniń múshesi AISINA Maıra Arapovna dúnıege keldi. Burynǵy Kókshetaý, qazirgi Aqmola oblysy Zerendi aýdanynyń Kostomarovka aýylynda týǵan. Qaraǵandy memlekettik ýnıversıtetin matematıka pániniń oqytýshysy mamandyǵy boıynsha; Almaty saıasattaný jáne basqarý ınstıtýtyn saıasattaný mamandyǵy boıynsha; Qazaq gýmanıtarlyq-zań ýnıversıtetin zańger mamandyǵy boıynsha bitirgen. Eńbek jolyn 1974 jyly Qaraǵandy qalasy №27 orta mektebiniń aǵa pıoner jetekshisi bolyp bastady. 1975-1976 jj. - Qaraǵandy qalasy «ıÝbıleınyı» kınoteatrynyń mádenı-kópshilik jumysyn uıymdastyrýshysy. 1976-1979 jj. - Qaraǵandy qalasy №49 orta mektebiniń aǵa pıoner jetekshisi. 1979-1980 jj. - Qaraǵandy qalasy №49 orta mektebiniń klastan tys jáne mektepten tys jumysty uıymdastyrýshysy, matematıka pániniń muǵalimi. 1980-1982 jj. - LKJO Qaraǵandy oblystyq komıtetiniń nusqaýshysy. 1982 j. - Qazaqstan LKJO OK-niń mektep jastary men pıonerler bóliminiń nusqaýshysy, Respýblıkalyq pıonerler uıymynyń jaýapty hatshysy. 1982-1986 jj. - Qazaqstan LKJO OK-niń mektep jastary men pıonerler bólimi meńgerýshisiniń orynbasary, Respýblıkalyq pıonerler uıymy tóraǵasynyń orynbasary. 1986-1989 jj. - Qazaqstan LKJO OK-niń oqýshy jastar men pıonerler bóliminiń meńgerýshisi. 1989 j. - Qazaqstan LKJO OK-niń jastarǵa bilim berý bóliminiń meńgerýshisi. 1989-1991 jj. - Almaty saıasattaný jáne basqarý ınstıtýtynyń tyńdaýshysy. 1991-1992 jj. - Qazaq KSR halyq depýtatynyń kómekshisi. 1992-1993 jj. - «Jańarý» Qazaqstannyń áleýmettik-ekologııalyq damý qorynyń áleýmettik qorǵaý jáne beıimdeý sektorynyń meńgerýshisi. 1993-1994 jj. - Jastar isi jónindegi memlekettik komıtettiń bilim berý bóliminiń bastyǵy. 1994 j. - Qazaqstan Respýblıkasy Jastar isi, týrızm jáne sport mınıstrliginiń jastar saıasaty bas basqarmasynyń bastyǵy. 1994-1995 jj. - Qazaqstan Respýblıkasy Jastar isi, týrızm jáne sport mınıstrliginiń uıymdastyrý-kadr jumysy bas basqarmasynyń bastyǵy. 1995-1997 jj. - Qazaqstan Respýblıkasy Jastar isi, týrızm jáne sport mınıstrliginiń uıymdastyrý jumysy basqarmasynyń bastyǵy. 1997-1998 jj. - Qazaqstan Respýblıkasy Jastar isi, týrızm jáne sport mınıstrliginiń uıymdastyrý jumysy basqarmasynyń bastyǵy. 1997 j. - Qazaqstan Respýblıkasy Bilim jáne mádenıet mınıstrliginiń úılestirý jáne baqylaý departamenti uıymdastyrý jáne qujattamamen qamtamasyz etý basqarmasynyń bastyǵy. 1997-1999 jj. - Qazaqstan Respýblıkasy Bilim berý, mádenıet jáne densaýlyq saqtaý mınıstrliginiń ákimshilik departamenti dırektorynyń orynbasary. 1999-2001 jj. - Qazaqstan Respýblıkasy Densaýlyq saqtaý, bilim jáne sport mınıstrliginiń ákimshilik departamenti dırektorynyń orynbasary. 2001 j. - Qazaqstan Respýblıkasy Premer-Mınıstri Keńsesiniń Áleýmettik-mádenı damý bóliminiń konsýltanty. 2001-2003 jj. - Qazaqstan Respýblıkasy Premer-Mınıstri Keńsesiniń Áleýmettik-mádenı damý bólimi bilim sektorynyń meńgerýshisi. 2001-2003 jj. - Qazaqstan Respýblıkasy Premer-Mınıstri Keńsesiniń Áleýmettik-mádenı damý bólimi meńgerýshisiniń orynbasary. 2003-2005 jj. - Qazaqstan Respýblıkasy Premer-Mınıstri Keńsesiniń Áleýmettik-mádenı damý bólimi bilim sektorynyń meńgerýshisi. 2005-2006 jj. - Qazaqstan Respýblıkasy Bilim jáne ǵylym vıtse-mınıstri. 2006 j. - «Otan» Respýblıkalyq saıası partııasy Ortalyq apparatynyń basshysy. 2006-2007 jj. - «Nur Otan» Halyqtyq Demokratııalyq partııasynyń Ortalyq apparaty basshysynyń birinshi orynbasary. 2007-2011 jj. - IV saılanǵan Qazaqstan Respýblıkasy Parlamenti Májilisiniń depýtaty, Áleýmettik-mádenı damý komıtetiniń múshesi, «Nur Otan» HDP Parlament Májilisindegi fraktsııasy Tóralqasynyń múshesi. 2012 jylǵy qańtardan bastap - V saılanǵan Qazaqstan Respýblıkasy Parlamenti Májilisiniń depýtaty, Áleýmettik-mádenı damý komıtetiniń múshesi, Parlament Májilisiniń «Nur Otan» HDP fraktsııasy Tóralqasynyń múshesi. «Qurmet» ordenimen, «Qazaqstan Respýblıkasy bilim berý isiniń úzdigi», «Qazaqstan Respýblıkasy bilim berý isiniń qurmetti qyzmetkeri», «Qazaqstan Respýblıkasynyń qurmetti sport qaıratkeri», «Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy týrızmdi damytý isine sińirgen eńbegi úshin», Y.Altynsarın atyndaǵy , «Ǵylymdaǵy tabystary úshin» belgilerimen, «Qazaqstan Respýblıkasynyń Táýelsizdigine 10 jyl», «Qazaqstan Konstıtýtsııasyna 10 jyl» «Eren eńbegi úshin» «Astana» «Qazaqstan Respýblıkasynyń Táýelsizdigine 20 jyl» medaldarymen marapattalǵan. Aǵylshyn tilin meńgergen.
57 jyl buryn (1958-2006) memleket qaıratkeri RıABChENKO Oleg Grıgorevıch dúnıege keldi. Aqmola oblysynda týǵan. Tselınograd pedagogıkalyq ınstıtýtyn, Máskeý zań akademııasyn bitirgen. 1986-1992 jyldary - Tselınograd oblystyq atqarý komıtetiniń aǵa referenti. 1992-1998 jyldary - Aqmola oblysy ákimdiginiń bólim meńgershýisi. 1998-2003 jyldary - Qazaqstan Respýblıkasy Mádenıet, aqparat jáne qoǵamdyq kelisim mınıstrligi Іshki saıasat departamentiniń dırektory, mádenıet, aqparat jáne qoǵamdyq kelisim vıtse-mınıstri, birinshi vıtse-mınıstri. 2003-2004 jyldary - Qazaqstan Respýblıkasynyń aqparat vıtse-mınıstri. 2005-2006 jyldary Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdenti Ákimshiliginiń bas ınspektory, áleýmettik-saıası bólimi meńgerýshisiniń orynbasary qyzmetterin atqarǵan. «QazAqparat» UK» AQ Dırektorlar keńesiniń tóraǵasy bolǵan.
57 jyl buryn (1958) Qazaq gýmanıtarlyq-ınnovatsııalyq zań ýnıversıtetiniń rektory QURMANBAEVA Shyryn Asylhanqyzy dúnıege keldi.
Shyǵys Qazaqstan oblysy Semeı qalasynda týǵan. QazMÝ-dyń tarıh fakýltetin (1980, qazirgi QazUÝ) jáne Qazaq zań akademııasyn (2000) bitirgen. Tarıhshy, saıasattaný ǵylymnyń doktory (2003), professory (2006). Reseı saıasattaný akademııasynyń tolyq múshesi. QR Bilim berý isiniń qurmetti qyzmetkeri (2004). Semeı maldárigerlik ınstıtýtynda assıstent (1980-1982), Semeı et jáne sút ónerkásibi tehnol. ınstıtýtynda stajer-izdenýshi, oqytýshy, aǵa oqytýshy, dotsent (1982-1998), Qazaq zań akademııasy Semeı bólimshesiniń (1998-2000) jáne Semeı zań ınstıtýtynyń (2000-2003) dırektory, Qazaq gýmanıtarlyq zań ýnıversıtetiniń rektory (2003-2007), Semeı ýnıversıtetiniń prezıdenti (2007-2009) qyzmetterin atqardy. 2009 jyldan Qazaq gýmanıtarlyq-ınnovatsııalyq zań ýnıversıtetiniń rektory. «Qazaqstandaǵy saıası júıesi transformatsııasynyń barysynda saılaý tehnologııasynyń damýy» degen taqyrypta doktorlyq dıssertatsııa qorǵady. 100-den astam ǵylymı jarııalanymnyń, 2 monografııanyń avtory.