10 qańtar. Tulǵalar týǵan kún

ASTANA. QazAqparat – Búgin, ıaǵnı 10 qańtar kúni tulǵalardan kimder dúnıege kelgen? QazAqparat oqyrmandaryna esimder kúntizbesin usynady.

ESІMDER

108 jyl buryn (1915-1983) qazaqtyń talantty jazýshysy, qazaq ádebıetinde ónimdi eńbek etken asa kórnekti jazýshylardyń biri, áıgili «Kóshpendiler», «Altyn orda» trılogııasynyń jáne birqatar romandardyń avtory Іlııas Esenberlındúnıege kelgen.

Aqmola oblysynda týǵan. Qazaq taý-ken ınstıtýtyn bitirgen, ınjener. Eńbek joly: Jezqazǵan rýdnıkterinde ınjener, Ekinshi dúnıejúzilik soǵys qatysýshysy; 1942-1947 jyldar aralyǵynda Qazaqstan KP OK-niń nusqaýshysy; 1951 jyldary Qazaq memlekettik fılarmonııasynyń dırektory; 1953-1954 jyldary QR Geologııa mınıstrliginde aǵa ınspektor; 1954-1955 jyldary Bersúgir shahta basqarmasynyń (Aqtóbe oblysy) bastyǵy; 1955-1957 jyldary Qazaq memlekettik kórkem ádebıet baspasynyń aǵa redaktory; 1958-1967 jyldary «Qazaqfılm» kınostýdııasynyń aǵa redaktory, stsenarıı redkollegııasynyń múshesi; 1967-1971 jyldary «Jazýshy» baspasynyń dırektory; 1971-1975 jyldary Qazaqstan Jazýshylar odaǵy basqarmasynyń 2-hatshysy bolyp qyzmet atqarady.

Alǵashynda aqyn retinde tanylǵan onyń shyǵarmalary 1940 jyldan bastap jaryq kóre bastaıdy. 1945 jyly «Sultan», «Aısha» dastandary, «Adamgershilik týraly jyr» óleńder jınaǵy (1949), «Birjan sal tragedııasy» (1959) dastandary jarııalandy. 1960 jyldary proza janryna qalam tarta bastady. «Ózen jaǵasynda» (1960), «Tolqıdy Esil» (1965), orys tilinde jazylǵan «Adam týraly án» (1957) atty povesteri jaryq kórdi. «Aıqas» (1966), «Qaterli ótkel» (1967), «Ǵashyqtar» (1968), «Qahar» (1969), «Almas qylysh» (1971), «Altyn qus» (1972), «Jantalas» (1973), tyń týraly «Kóleńkeńmen qorǵaı júr» (1974) romandary, «Kóshpendiler» trılogııasy (1976), Altyn Orda trılogııasy (1982-1983), «Mahabbat meıramy», «Alystaǵy araldar» (1983), «Aqqý qustyń qýanyshy» (1984) romandary, shyǵarmalarynyń on tomdyq jınaǵy (1984-1990) jarııalandy.

Atbasar qalasyndaǵy mektepke, Almatydaǵy bir kóshege І. Esenberlın esimi berilgen.

95 jyl buryn (1928-2010) dırıjer, Qazaqstannyń, Reseıdiń jáne Tatarstannyń halyq ártisi, Tatarstan Memlekettik syılyǵynyń laýreaty Fýat Shákiruly MANSUROVdúnıege keldi.

Almaty qalasynda týǵan. Almaty, Máskeý konservatorııalaryn bitirgen. Qazaq akademııalyq opera jáne balet teatrynyń, Qazaq radıosy sımfonııalyq orkestriniń dırıjeri bolǵan. 1958 jyldan Qazaq sımfonııalyq orkestriniń, Qazaq akademııalyq opera jáne balet teatrynyń bas dırıjeri bolyp, P.Chaıkovskııdiń «Evgenıı Onegın», M.Tólebaevtyń «Birjan - Sara», A.Jubanov pen S.Muhamedjanovtyń «Aısulý», t.b. operalyq spektaklderge jetekshilik etken. 1968 jyldan Tatardyń opera jáne balet teatrynda, Máskeýdegi Úlken teatrda, Qazan fılarmonııasy memlekettik sımfonııalyq orkestrinde bas dırıjer ári kórkemdik jetekshi qyzmetin atqarǵan.

«Dostyq», «Qurmet belgisi» ordenderimen marapattalǵan.

53 jyl buryn (1970) qazaqstandyq kásipker, Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń janyndaǵy Ulttyq qoǵamdyq senim keńesiniń múshesi, qazaqstandyq Young Presidents Organization múshesiArmanjan Merekeuly BAITASOVdúnıege keldi.

Almaty qalasynda týǵan. 1992 jyly Qazaq memlekettik ýnıversıtetiniń jýrnalıstıka fakýltetin qyzyl dıplommen bitirgen. Fılosofııa ǵylymdarynyń kandıdaty.

1989 jyldan bastap «Azııa daýysy» festıvaldar men baıqaýlar bóliminiń bas redaktory, 1991-1992 jyldary - «Murager» shyǵarmashylyq birlestigi bas redaktorynyń orynbasary. 1990-1991 jyldary - Qazaq teledıdary jastar redaktsııasynyń redaktory. 1992 jyldan bastap - «31 arna» Medıaholdınginiń Prezıdenti. 2000-2003 jyldary - Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq teleradıohabarlar qaýymdastyǵynyń prezıdenti. 2001 jyldan bastap Qazaqstannyń Jýrnalıstıka Akademııasynyń múshesi. 2007-2008 jyldary - «Tań Medıa» dırektorlar keńesiniń tóraǵasy. 2008-2009 jyldary - «Nur-Medıa» holdıngisiniń bas dırektory. 2009 jylǵy naýryzdan - «Raýan Medıa Grýpp» dırektorlar keńesiniń tóraǵasy. 2010 jyldan - «TAŃ» TRK dırektorlar keńesiniń tóraǵasy, «Icon» JShS prezıdenti. 2011 jylǵy qyrkúıekten - «UMG», kompanııasynyń basshysy, «Forbes Kazakhstan» basylymynap lıtsenzııa aldy.Ol táýelsiz qazaqstandyq BAQ-tyń negizin qalaýshylardyń biri, «Megapolıs», «Bıznes ı vlast» gazetteriniń, «31 arna» TRK negizin qalaýshy, «Forbes Kazakhstan» jýrnalynyń baspageri, «Tań» medıaholdınginiń prezıdenti, «United Media Group» kompanııasynyń basshysy.

51 jyl buryn (1972) Qazaqstan Respýblıkasy Parlamenti Májilisiniń VII shaqyrylym depýtaty, zańnama jáne sot-quqyqtyq reforma komıtetiniń múshesi Janna Tileýbekqyzy TELPEKBAEVA dúnıege keldi.

Almaty qalasynda týǵan. 1995 jyly Qazaq energetıka ınstıtýtyn «Avtomatty elektr baılanysy» mamandyǵy boıynsha aıaqtaǵan. Eńbek jolyn 1995 jyly Almaty zań kolledjinde ınformatıka pániniń muǵalimi bolyp bastaǵan. 2002 jyly J.Telpekbaeva Almaty oblysy, Іle aýdany, Ótegen batyr aýylynda «Progress» jekemenshik polıtehnıkalyq kolledjin qurdy. Atalǵan kolledj qurylǵannan bastap 2021 jyldyń qańtaryna deıin kolledjdiń dırektory qyzmetin atqardy. 2013 jyldan bastap Almaty oblysyndaǵy «Innovatsııalyq ekonomıka» baǵyty boıynsha partııalyq kýrator, Almaty oblysy Kásipkerler palatasy aımaqtyq keńesiniń múshesi. 2019 jyldan bastap «Nur Otan» partııasy oblystyq fılıaly janyndaǵy kásipkerlikti qoldaý jónindegi qoǵamdyq keńesti basqardy. 2011 jyldan 2021 jylǵa deıin - V, VI saılanǵan Almaty oblystyq máslıhatynyń depýtaty. 2021 jyldyń qańtarynan bastap - Qazaqstan Respýblıkasy Parlamenti Májilisiniń depýtaty.«Qazaqstan Respýblıkasynyń táýelsizdigine 20 jyl», «Qazaqstan Respýblıkasynyń táýelsizdigine 25 jyl», «Qazaqstan máslıhattaryna 20 jyl», «Qazaqstan máslıhattaryna 25 jyl», «Qazaqstannyń Іsker áıelder qaýymdastyǵyna 20 jyl», «Qazaqstan patırıoty» medaldarymen marapattalǵan.

46 jyl buryn (1977) «Qazaqstan temir joly» AQ qarjy jónindegi basqarýshy dırektordyń mindetin atqarýshy Daıyr Ádilbekuly KÓShEROV dúnıege keldi.

1998 jyly Indıana ýnıversıteti (Blýmıngton q., AQSh,) «Qarjy» mamandyǵy boıynsha bitirgen. 2001 jyly Qazaq memlekettik basqarý akademııasynyń «Munaıbıznes» mamandyǵy boıynsha bitirgen. «Intergaz Ortalyq Azııa» AQ Dırektorlar keńesiniń múshesi.

1998 - 2000 jyldary - «Aq nıet» zeınet aktıvterin basqarý jónindegi kompmanııasy bas býhgalteriniń orynbasary, ishki aýdıt departamentiniń dırektory, 2000 - 2005 jyldary - «ABN AMRO Asset Management» ZABK JAQ portfeldik menedjeri, bas portfeldik menedjeri, brokerlik-dılerlik bóliminiń bastyǵy, táýekel-menedjeri, bas býhgalterdiń orynbasary, 2005-2006 jyldary - «Intergaz Ortalyq Azııa» AQ korporatıvtik qarjylandyrý departamenti dırektorynyń orynbasary, dırektory, 2006-2008 jyldary - «QazTransGaz» AQ korporatıvtik qarjylandyrý departamentiniń dırektory, 03.2008-09. 2008 jyldary - «QazTransOıl» AQ qarjy dırektory, 2008-2012 jyldary - «QazTransGaz» AQ ekonomıka jáne qarjy jónindegi basqarýshy dırektory, 2012-2018 jyldary - «QazTransGaz» AQ Bas dırektorynyń ekonomıka jáne qarjy jónindegi orynbasary, 2018-2022 jyldary – «Qazaqstan Temir joly» kompanııasy AQ basqarma tóraǵasynyń orynbasary boldy. Qazirgi qyzmetinde – 2022 jyldyń qańtarynan.

«Qurmet» (2017) ordenimen, «Qazaqstan Respýblıkasynyń táýelsizdigine 25 jyl» (2016) merekelik medalimen marapattalǵan.

41 jyl buryn (1982) «Qazaq qurylys jáne sáýlet ǵylymı-zertteý jáne jobalaý ınstıtýty» AQ (QQSǴZJI) bas dırektory Begman Baqytuly KÓLBAEV dúnıege keldi.

«Bolashaq» ýnıversıtetin «qurylysshy» mamandyǵymen, Astanadaǵy Qazaq gýmanıtarlyq zań ýnıversıtetin «zańger» mamandyǵymen, «Bolashaq» ýnıversıtetin «esep jáne aýdıt» mamandyǵymen támamdaǵan.

2003-2004 jyldary Qyzylorda oblystyq memlekettik sanıtarlyq-epıdemıologııalyq baqylaý basqarmasynyń bas mamany, 2004-2009 jyldary Qyzylorda oblystyq ákimi apparatynyń jetekshi mamany, bólim basshysy, 2009-2011 jyldary Qyzylorda qalasy ákiminiń orynbasary, 2011-2012 jyldary Qyzylorda oblystyq ákimi apparat basshysynyń orynbasary, 2012-2013 jyldary Qyzylorda oblystyq jolaýshylar kóligi jáne avtomobıl joldary basqarmasynyń basshysy bolǵan. 2013- 2015 jyldary QR Óńirlik damý mınıstrliginde, QR Ulttyq ekonomıka mınıstrliginde eńbek etken. 2015-2017 jyldary «QQSǴZJI» AQ bas ınjeneri bolǵan.

Qazirgi qyzmetinde – 2017 jyldyń qyrkúıeginen.