1 qyrkúıek. QAZAQPARAT KÚNTІZBESІ: ATAÝLY KÚNDER, OQIǴALAR, ESІMDER
1 qyrkúıek, DÚI SENBІ
Bilim kúni. Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń 1998 jylǵy qańtardyń 20-syndaǵy Jarlyǵyna sáıkes atap ótiledi.
B úkilálemdik beıbitshilik kúni. Ekinshi dúnıejúzilik soǵys bastalǵan kúnmen tuspa-tus toılanady.
Lıvııa Arab Sotsıalıstik Halyqtyq Jamahırııasynyń Ulttyq meıramy - Tóńkeris kúni (1969). Lıvııa - Soltústik Afrıkada ornalasqan memleket. Shyǵysynda Mysyrmen, ońtústik-shyǵysynda Sýdanmen, ońtústiginde Chad, Nıgermen, batysynda Aljırmen, soltústik-batysynda Týnıspen shektesedi. Astanasy - Trıpolı qalasy. Memlekettik tili - arab tili, sonymen qatar keıde ıtalıan, aǵylshyn tilderi de qoldanylady. Aqsha birligi - lıvııalyq dınar. Konstıtýtsııasy boıynsha joǵary atqarýshy organy qyzmetin Joǵarǵy Halyqtyq komıtet atqarady. Joǵary zań shyǵarýshy organy - jalpyǵa birdeı Halyqtyq Kongress.
Qazaqstan Respýblıkasy men Lıvııa arasyndaǵy dıplomatııalyq qarym-qatynas 1992 jyly ornatyldy.
Ózbekstan Respýblıkasynyń Táýelsizdik kúni (1991).
Qazaqstan Respýblıkasy men Ózbekstan Respýblıkasy arasyndaǵy dıplomatııalyq qarym-qatynas 1992 jylǵy qarashanyń 23-inde ornatyldy.
Slovakııa Respýblıkasynyń Memlekettik meıramy - Konstıtýtsııa kúni (1992).
Qazaqstan Respýblıkasy men Slovakııa Respýblıkasy arasyndaǵy dıplomatııalyq qarym-qatynas 1993 jylǵy tamyzdyń 19-ynda ornatyldy.
AQSh-ta eńbek kúni. Bul kúndi qyrkúıek aıynyń alǵashqy aptasynyń dúısenbisinde atap ótedi.
ESTE QALAR OQIǴALAR
9 1 jyl buryn (1923) Qostanaı qalasynda «Aýyl» (qazirgi «Qostanaı tańy») gazetiniń alǵashqy sany jaryq kórdi. Alǵashqy uıymdastyrýshy ári redaktory - M.Seralın, jaýapty shyǵarýshy B.Maılın boldy. Keıin basylym ataýy «Sotsıaldy aýyl», «Bolshevıktik jol», «Kommýnızm joly», «Kommýnızm tańy» bolyp birneshe márte ózgergen. Qazirgi ataýymen 1991 jyldan beri shyǵyp keledi.
1 4 jyl buryn (2000) Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdenti N.Nazarbaev «Qazaqstan Respýblıkasynda sot júıesiniń táýelsizdigin nyǵaıtý jónindegi sharalar týraly» Jarlyqqa qol qoıdy.
1 4 jyl buryn (2000) Túrki halyqtarynyń Almaty mádenıet qory qurylyp, onyń demeýshiligimen «Túrik dúnıesi» gazetiniń birinshi sany jaryqqa shyqty.
1 3 jyl buryn (2001) Qazaqstan Respýblıkasy men Egıpet Arab Respýblıkalary arasyndaǵy eki jaqty kelisimshart negizinde Nur-Múbárák Egıpet Islam ýnıversıteti quryldy. Ýnıversıtette ıslam teologtary, ımamdar, arab tili mamandary, aýdarmashylar men eltanýshylar daıyndalady.
8 jyl buryn (2006) Astanada Beıbitshilik jáne kelisim saraıynyń ashylý saltanaty ótti. Joba avtory - tanymal brıtandyq sáýletshi Normann Foster. Ǵımarat bıiktigi 62 metr, onda 1,5 myń adam sııatyn opera teatry, úsh qabatty murajaı, kórme jáne kontsert zaldary, dinı konfessııalardyń keńseleri ornalasqan. Atalmysh nysandy túriktiń «Sembol Inshaat» kompanııasy salǵan.
6 4 jyl buryn (1950) Muhtar Áýezov Qazaq memlekettik ýnıversıtetinde «Abaıtaný» pánin engizdi.
Áýezov Muhtar Omarhanuly (1897-1961) - qazaq ádebıetiniń klassıgi, jazýshy, qoǵam qaıratkeri, fılologııa ǵylymynyń doktory, professor, Qazaq KSR ǴA-nyń akademıgi, Qazaq KSR-niń eńbek sińirgen ǵylym qaıratkeri. Shyǵys Qazaqstan oblysy Abaı aýdanynda týǵan.
Jazýshy óziniń shyǵarmashylyq jolynda talaı janrǵa, taqyrypqa iz salyp, qyrýar, ocherk, áńgime, pesalar jazǵan, tamasha aýdarmalar jasaǵan, ádebı synǵa, ádebıet tarıhyn zertteý jumysyna belsene at salysyp, kóptegen maǵynaly maqalalar jarııalaǵan, baıandamalar jasaǵan, oqýlyqtar quraǵan, joǵary oqý oryndarynda dáris berip, teorııalyq bilimin jetildirip otyrǵan.
4 9 jyl buryn (1965) «Qazaqstan-Semeı» telekanaly quryldy. 1965 jyly 1 qyrkúıekte Semeı telestýdııasynyń alǵashqy resmı habary efırge shyqty.
Ol respýblıkamyzda ashylǵan tórtinshi telestýdııa bolatyn. Sýretti fılmder, derekti jáne kórkem fılmder negizgi ýaqytty alatyn. Al tikeleı efırge beriletin jastarǵa arnalǵan, qoǵamdyq-saıası jáne mýzykalyq jergilikti habarlar kúnine 2 saǵat kórsetiletin. Alǵashqy habarlardyń beınejazbalary, «Kınor» kınokamerasy arnanyń muraǵat qorynda saqtaýly tur. Olar búgingi kúni baǵa jetpes jádigerge aınalǵan. 70-jyldardyń basynda kásibı beınejazbalar paıda bolyp, tikeleı efırge jańalyqtar men jedel habarlar ǵana shyǵatyn boldy. 80-jyldary túrli-tústi telehabarlar kórsetilip, keıinnen birte-birte beınejazba quraldarynyń yqsham túrleri paıdalanyla bastady. Búgingi tańda «Qazaqstan-Semeı» telearnasynyń tehnıkalyq jaraqtandyrylýy osy zamanǵy talaptar deńgeıinde. Telekompanııanyń ınteraktıvti efırge shyǵyp, asa kúrdeli túsirý jumystaryn júrgizýge múmkindigi bar.
2 4 jyl buryn (1990) Atyraý qalasynda tuńǵysh ret daryndy balalarǵa arnalǵan mektep-ınternat ashylyp, keıinnen oblystyq ulttyq gımnazııa bolyp ataýy ózgerdi.
9 jyl buryn (2005) Elbasy Nursultan Nazarbaevtyń qatysýymen Astanada qazaq tilinde oqytatyn jańa №51 mektep ashyldy.
9 jyl buryn (2005) Atyraýda «Qazaqstannyń munaı entsıklopedııasy» atty eki tomdyq basylymynyń tanystyrylymy boldy.
Alǵashqy basylym 1999 jyly Qazaqstan munaıynyń 100 jyldyq mereıtoıyna arnap shyǵarylǵan bolatyn. Jańa kitap Túrkııada basylyp shyqty. Entsıklopedııada elimizdiń munaı ónerkásibiniń ǵasyrdan astam tarıhy jan-jaqty qamtylǵan. Ásirese, munaı men gaz óndiriletin aımaqtardyń keleshegine tereń taldaý jasalǵan.
5 jyl buryn (2009) Semeıde Qazaqstan Respýblıkasy Tuńǵysh Prezıdentiniń ıntellektýaldyq mektebi ashyldy.
Semeıdegi Qazaqstan Respýblıkasy Tuńǵysh Prezıdentiniń ıntellektýaldyq mektebi elimizdegi úshinshi bilim berý ordasy. Alǵashqysy Astanada jumys isteıdi, ekinshisi Kókshetaýda ashyldy.
Qazaqstan Respýblıkasy Tuńǵysh Prezıdentiniń ıntellektýaldyq mektebi - oqýshylar kún uzaqqa bolatyn mektep. Árbir 1-4 synyptarda 18, 5-11 synyptarda 20 oqýshydan oqıdy. Mektepte fızıkadan 6 zerthana, baǵdarlamalyq qamtamasyz etiletin 12 mýltımedıalyq bólme, 37 smart-synyby bar. Barlyq mektep kabınetteri ınteraktıvti taqtalarmen jaraqtalǵan. Aqparattyq-anyqtamalyq júıe jáne radıojıilikti biregeılendirýdiń tehnologııalaryna negizdelgen sabaqqa qatysý esebiniń júıesi, pedagogıkalyq jáne aqparattyq tehnologııalardy biriktirý ortalyǵy jumys isteıdi. Jańa mektep halyqaralyq standarttarǵa saı.
5 jyl buryn (2009) Kókshetaýda Tuńǵysh Prezıdenttiń ıntellektýaldy fızıka-matematıka mektebi ashyldy.
Oqý orny 900 orynǵa eseptelgen. Jobanyń maqsatyna oraı munda joǵary sapaly, bilikti mektep túlekterin oqytý, bilim berýdiń ozyq ınnovatsııalyq tehnologııasy men ǵylymı jetistikterin keńinen paıdalaný birinshi kezektegi mindet bolyp tabylady. Fızıka jáne matematıka pánderin tereńdetip oqytý arqyly ınnovatsııalyq baǵdarlamalardy molynan meńgerýge qol jetkizilmek.
5 jyl buryn (2009) Soltústik Qazaqstan oblysynyń Mamlıýtka qalasynda qazaq mektep-ınternaty ashyldy.
Jańa mektep-ınternat 400 balany oqytýǵa eseptelgen, onyń ishinde 200 bala jatatyn oryndarmen qamtylǵan.
ESІMDER
8 6 jyl buryn (1928-1994) aqyn, Qazaqstan Jazýshylar odaǵynyń múshesi TALǴAROV Hasenhan dúnıege keldi.
Almaty oblysynyń Panfılov aýdanynda týǵan. Qulja qalasyndaǵy pedagogıka ýchılışesin, Qazaq memlekettik ýnıversıtetiniń fılologııa fakýltetin bitirgen. Іle qazaq avtonomııalyq oblysyna qarasty Súıdin aýdandyq oqý-aǵartý bóliminiń ınspektory, meńgerýshisi, osy aýdandyq atqarý komıtetiniń tóraǵasy bolǵan. 1955 jyly Almatyǵa qonys aýdaryp, Qazaq memlekettik kórkem ádebıet baspasynyń (qazirgi «Jazýshy») korrektory, redaktory, «Óner» baspasynyń redaktory qyzmetterin atqarǵan. Aqynnyń «Tuńǵysh kitap», «Jańbyrdan soń», «Tory taıym», «Shyńdaǵy shuǵyla», «Atameken astanasy», «Meniń altyn bosaǵam», «Kúmis kúlki», «Qyzyl bıdaı», «Aqqýlar qaıtyp keledi» atty jyr jınaqtary jaryq kórgen. «Partızan syry» poemasy men óleńderi orys tilinde kitap bolyp shyqqan. Kórkem aýdarma salasynda qyrǵyz aqyny K.Beknııazovtyń, túrikmen aqyny Q.Nurbadovtyń, mońǵol aqyny D.Elbrýstyń óleńderin qazaqshaǵa tárjimalaǵan.
9 3 jyl buryn (1921-2006) (1921) ǵalym, geologııa-mınerologııa ǵylymdarynyń doktory, professor, Qazaqstan Ǵylym Akademııasynyń korrespondent múshesi, Qazaqstan Ulttyq Ǵylym akademııasynyń akademıgi ERMEKOV Maǵaýııa Álimhanuly dúnıege keldi.
Shyǵys Qazaqstan oblysy Abaı aýdanynyń №6 aýylynda dúnıege kelgen. Qazaq taý-ken ınstıtýtyn (qazirgi Qanysh Sátbaev atyndaǵy Qazaq Ulttyq tehnıkalyq ýnıversıteti), osy ınstıtýttyń aspırantýrasyn bitirgen.
1950-1958 jyldar aralyǵynda KSRO kómir ónerkásibi mınıstrliginiń Qaraǵandy qalasyndaǵy «Qazaqkómir geologııa» tresinde geolog, aǵa geolog, top jetekshisi qyzmetterin atqarady. 1958-1963 jyldar aralyǵynda KSRO kómir ónerkásibi mınıstrliginiń Qaraǵandy qalasyndaǵy Qazaqstan Ǵylym akademııasynyń hımııa-metallýrgııa ınstıtýtynda kafedra meńgerýshisi, 1963-1970 jyldar aralyǵynda KSRO kómir ónerkásibi mınıstrliginiń Qaraǵandy qalasyndaǵy Qazaq taý-ken qaýipsizdigi ǵylymı-zertteý ınstıtýtynyń aǵa ǵylymı qyzmetkeri, zerthana bastyǵy, 1970-1989 jyldar aralyǵynda Qaraǵandy polıtehnıkalyq ınstıtýtynyń (qazirgi Qaraǵandy memlekettik tehnıkalyq ýnıversıteti) geologııa kafedrasynyń meńgerýshisi qyzmetterin atqarǵan.
1989 jyldan Qaraǵandy memlekettik tehnıkalyq ýnıversıtetiniń professory.
Maǵaýııa Álimhanulynyń negizgi ǵylymı eńbekteri kómir alaptaryndaǵy gazdy qabattardy barlaý, onymen kúres júrgizý máselelerine arnalǵan. Qaraǵandy kómir basseıniniń gazdy qabattarynyń kartasyn jasaǵan.
M.Ermekovtiń 1979 jyly Máskeý qalasynda «Gazonosnost ýgolnyh basseınov ı mestorojdenıı Kazahstana», «Gazonosnost ýgolnyh basseınov ı mestorojdenıı SSSR», 1988 jyly Qaraǵandy qalasynda «Statıstıko-determınırovannyı metod postroenııa mnogomernyh modeleı s ıspolzovanıem EVM» atty birlesip jazǵan eńbekteri jaryq kórgen.
1-dárejeli «Otan soǵys» ordenimen, kóptegen medaldarmen marapattalǵan.
6 6 jyl buryn (1948) Atyraý oblysynyń ákimi, tehnıka ǵylymynyń doktory, Qazaqstan Respýblıkasy Mıneraldyq resýrstar akademııasynyń, Halyqaralyq mıneraldyq resýrstar akademııasynyń korrespondent múshesi, Qazaqstan respýblıkasy Injenerlik akademııasynyń akademıgi ІZMUHAMBETOV Baqtyqoja Salahıtdınuly dúnıege keldi.
Atyraý oblysynda týǵan. Ýfa munaı ınstıtýtyn bitirgen. 1973-1983 jyldary - «Qazmunaıgazbarlaý» basqarmasynyń aǵa ınjeneri, tehnıkalyq mólsherleý jáne eńbekti ǵylymı uıymdastyrý otrıadynyń bastyǵy, zerthana meńgerýshisi, bólim meńgerýshisi, Qazaq geologııalyq barlaý ǵylymı-zertteý ınstıtýty dırektorynyń orynbasary. 1983-1987 jyldary - Keńes Odaǵynyń Iemendegi munaı barlaý ekspedıtsııasynyń aǵa ınjeneri. 1987-1991 jyldary - Qazaq geologııalyq barlaý ǵylymı-zertteý ınstıtýtynyń zerthana meńgerýshisi, Atyraý tájirıbelik-ádistemelik ekspedıtsııasynyń bas tehnology, bastyǵy. 1991-1993 jyldary - Qazaqstan Respýblıkasy Geologııa jáne jer qoınaýyn qorǵaý mınıstrligi tereń uńǵymalardy ıgerý jáne burǵylaý tehnologııalary bóliminiń bastyǵy, Munaı jáne gaz basqarmasynyń bastyǵy. 1993-2003 jyldary - «QazaqTúrikMunaı» jaýapkershiligi shekteýli seriktestigi birikken kásiporynynyń bas dırektory, «QazMunaıGaz» ulttyq kompanııasy» jabyq aktsıonerlik qoǵamynyń teńiz jobalary jónindegi atqarýshy dırektory, «Qazmunaıteńiz» teńiz munaı kompanııasy» jabyq aktsıonerlik qoǵamynyń bas dırektory, «QazMunaıGaz» ulttyq kompanııasy» jabyq aktsıonerlik qoǵamynyń birikken kásiporyn úlesterin basqarý jónindegi basqarýshy dırektory. 2003-2007 jyldary Qazaqstan Respýblıkasy Energetıka jáne mıneraldy resýrstar birinshi vıtse-mınıstri, mınıstri qyzmetterin atqarǵan. 2007 jylǵy tamyzdan 2012 jlǵy qańtarǵa deıin Batys Qazaqstan oblysynyń ákimi. 2012 jylǵy qańtardan tamyz aıyna deıin QR Parlamenti Májilisi tóraǵasynyń orynbasary.
Qazirgi qyzmetinde 2012 jylǵy tamyzdan beri.
«Qurmet» ordenimen marapattalǵan.
10 4 jyl buryn (1910-1995) ǵalym, bıologııa ǵylymdarynyń doktory, professor ShAǴYROV Іzbasar Ahmetuly dúnıege keldi.
Almaty oblysynyń Kóksý aýdanynda týǵan. Almaty zootehnıkalyq-mal dárigerlik ınstıtýtyn (qazirgi Qazaq ulttyq agrarlyq ýnıversıteti), Orynbor aýylsharýashylyq ınstıtýtynyń aspırantýrasyn bitirgen.
1935-1937 jyldary - Almaty zootehnıkalyq-mal dárigerlik ınstıtýtynyń assıstenti. 1940-1945 jyldary - Túrikmenstan aýylsharýashylyq ınstıtýtynyń zerthana meńgerýshisi boldy. 1962 jyldan Qazaqstan Ǵylym akademııasy Eksperımenttik bıologııa ınstıtýtynda qyzmet atqarǵan.
Negizgi ǵylymı jumystary janýarlar gıstologııasy men embrıologııasyn zertteýge arnalǵan. Onyń 60 jýyq ǵylymı eńbekteri jaryq kórgen.
7 4 jyl buryn (1940-2002) ónertapqysh, otandyq óndiristiń uıymdastyrýshysy, tehnıka ǵylymdarynyń kandıdaty, KSRO-nyń eńbek sińirgen metallýrgi IMANQULOV Bazaraly Ihmetuly dúnıege keldi.
Almaty oblysynyń Kóksý aýdanynda týǵan. Qazaq taý-ken ınstıtýtyn bitirgen.
1962-1985 jyldary - Ertis polımetall kombınaty mys qorytý zaýytynyń balqytýshy, tseh bastyǵy, bas ınjeneri, dırektory. 1985-1991 jyldary - Búkilodaqtyq tústi metaldar ǵylymı-zertteý ınstıtýtynyń jetekshi ǵylymı qyzmetkeri, QHR-daǵy Halatýn mys-nıkel zaýytynda ken óndirý tehnologııasyn jetildirip, óndiriske engizý isiniń ǵylymı jetekshisi. 1991-2000 jyldary - Shyǵys Qazaqstan oblysy boıynsha jekeshelendirý komıteti tóraǵasynyń birinshi orynbasary. 2000 jyldan «Zyrıan qorǵasyn kombınaty» AAQ Dırektorlar keńesiniń tóraǵasy qyzmetin atqarǵan.
Ǵylymı eńbekteri Qazaqstan metallýrgııasy tehnologııasyn jańartýǵa, onyń ishinde mys, myrysh, qorǵasyn balqytý protsesteriniń tıimdi joldaryn izdestirýge arnalǵan. 30 asa ǵylymı eńbektiń, 6 ǵylymı jańalyqtyń avtory.
«Qurmet belgisi» ordenimen, birneshe medaldarmen marapattalǵan.
5 4 jyl buryn (1960) ekonomıka ǵylymdarynyń kandıdaty, Qazaqstan Respýblıkasynyń burynǵy ındýstrııa jáne jańa tehnologııalar birinshi vıtse-mınıstri RAÝ Albert Pavlovıch dúnıege keldi.
Qostanaı oblysynyń Taranov aýdanynda týǵan. Rýdnensk ındýstraldyq ınstıtýtyn, RF Prezıdenti janyndaǵy Reseı memlekettik qyzmet akademııasyn bitirgen.
1992-1993 jyldary - Lısakov qalalyq keńesiniń tóraǵasy. 1993-1994 jyldary - Lısakov qalalyq ákimshiligi basshysynyń orynbasary. 1994-2004 jyldary - Lısakov qalalyq ákimshiliginiń basshysy, ákimi. 2004-2006 jyldary - Qostanaı oblysy ákiminiń orynbasary. 2006-2007 jyldary - «Saryarqa» ÁKK dırektorlar keńesiniń tóraǵasy. 2008-2010 jyldary Aqmola oblysynyń ákimi qyzmetterin atqarǵan. Qazirgi qyzmetinde - 2010 jyldyń 16-y naýryzynan. 2-dárejeli «Dostyq» ordenimen marapattalǵan.
8 2 jyl buryn (1932-2009) KSRO halyq ártisi, Qazaqstannyń halyq ártisi, Qazaqstannyń eńbek sińirgen óner qaıratkeri, Qaraqalpaqstannyń halyq ártisi, KSR jáne Qazaqstannyń Memlekettik syılyqtarynyń laýreaty, «Halyq qaharmany MÁMBETOV Ázirbaıjan Mádıuly dúnıege keldi.
Reseıdiń Volgograd oblysynda dúnıege kelgen Á. Mámbetov Almaty horeografııa ýchılışesinde, A. Lýnacharskıı atyndaǵy Memlekettik teatr óneri ınstıtýtynda bilim aldy. Instıtýt bitirgennen keıin M.Áýezov atyndaǵy Qazaq drama teatrynda, «Mosfılm» kınostýdııasynda, Qazaq KSR Memlekettik kıno komıtetinde, «Qazaqfılm» kınostýdııasynda, Almaty teatr jáne kórkemóner ınstıtýtynda jemisti eńbek etti.
Instıtýtty bitirgen soń M. Áýezov atyndaǵy Qazaq akademııalyq drama teatrynyń rejısseri, 1965 jyly bas rejısseri qyzmetterin atqardy. 1976 jyly KSRO halyq ártisi ataǵyna ıe boldy. Bunyń aldynda ǵana oǵan KSRO jáne Qazaq SSR-iniń memlekettik syılyǵy berilgen bolatyn.
Ázirbaıjan Mádıuly óziniń rejısserlik eńbek jolyn 1957 jyly Qazaqtyń memlekettik akademııalyq drama teatrynda Sh. Husaıynovtyń «Ertis jaǵasynda» atty pesasyn qoıýmen bastaǵan. Osy óner ordasynda júrip Á. Mámbetov Q. Muhamedjanovtyń «Bóltirik bórik astynda», M. Áýezovtyń «Aıman-Sholpan», Q. Baıseıitov pen Q. Shańǵytbaevtyń «Beý, qyzdar-aı», Lope de Veganyń «Qyzǵanyshtan mahabbat» sekildi kóptegen pesalaryn qoıý arqyly komedııa janrynda darynyn ushtaı tústi.
1970-1980 jyldary Á. Mámbetov ómiriniń eń belesti sátteri boldy. Ol teatrdan kıno salasyna ketip, ózin kıno salasynda synap kórdi. Osy jyldar kezeńinde keıinnen kórermenniń júregine jol tartyp, qazaq kınematografııa salasynyń altyn qorynan ózindik oryn alǵan «Jaýshy», «Qan men ter» fılmderi jaryq kórdi. Budan keıingi jyldary Á. Mámbetov teatrǵa kórkemdik jetekshi retinde shaqyrylady. 1989 jyly KSRO Joǵarǵy keńesiniń depýtaty bolyp saılandy.
1999 jyly Memleket basshysynyń qabyldaýynda bolǵan Ázirbaıjan Mádıuly Elbasynyń «elorda teatryna basshylyq jasańyz» degen usynysyn qabyl alyp, Astanaǵa kelgen bolatyn. Ol elordada Qalıbek Qýanyshbaev atyndaǵy Qazaq memlekettik mýzyka-dramalyq teatrdy basqardy. Onyń aldynda teatrdy jańa sapaly deńgeıge kóterýdiń úlken mindeti turǵan bolatyn.
«Ázirbaıjan Mámbetovtyń Astana teatryndaǵy sońǵy 10 jylda jetken tabysy - árıne, kórermen kózaıymy bolǵan túrli spektaklder. Astana teatrynyń sahnasynda qoıylǵan «Qarakóz», «Qozy Kórpesh-Baıan sulý», «Ǵasyrdan da uzaq kún», «Ana - Jer-Ana» syndy taǵy da basqa kóptegen qoıylymdardy sahnalady. Á.Mámbetov «Otan», «Eńbek Qyzyl Tý», «Halyqtar dostyǵy» orden- medaldarymen marapattalǵan. «Halyq qaharmany» qurmetti ataǵy berilgen. KSRO jáne Qazaqstannyń memlekettik syılyǵynyń laýreaty, KSRO jáne Qazaqstannyń halyq ártisi atanǵan. Astana qalasynyń qurmetti azamaty.
7 9 jyl buryn (1935) qazaq jýrnalısi, jazýshy, dramatýrg JANATULY Baıat dúnıege keldi.
Mońǵolııanyń Baıan-Ólgıı aımaǵynda týǵan. 1961 jyly Abaı atyndaǵy Qazaq pedaogıkalyq ınstıtýtyn bitirgen. Baıan-Ólgıı aımaǵynda jastar komıtetinde jáne aýdandyq partııa komıtetinde jaýapty qyzmet atqardy. 1960 jydan ádebı qyzmeten aınalysady.
«Kesteli oramal», «Merýert», «Qııan asýlar», áńgińmeler jınaqtarynyń, dramatıcheskıh proızvedenıı «Men de kinálimin», «Soldat syry», «Aıyrylmas qúshaq», «Adarǵa taǵylǵan aıdar», «Bizdiń úılenýimiz», «Bajalar bas tyrnaspaıdy» dramtaýrgııalyq shyǵarmalarynyń avtory. Tarıhı Otany - Qazaqstanǵa 1992 jyly oraldy. 1993-1997 jyldary - Kókshetaý oblystyq «Kókshetaý» gazetinde tilshi. Mońǵol medalimen jáne «Altyn juldyz», «Eńbek dańqy» ordenderimen, jastar altyn medaldarymen marapattalǵan. 7 5 jyl buryn (1939) tehnıka ǵylymdarynyń doktory, professor, Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq Ǵylym akademııasynyń akademıgi, Qazaqstan Respýblıkasy Memlekettik syılyǵynyń laýreaty ÁLIıAROV Birlesbek Qanıuly dúnıege keldi.
Qyzylorda oblysynda týǵan. Qazaq memlekettik ýnıversıtetin (qazirgi ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıtetin), Almaty energetıka ınstıtýtyn bitirgen. Qazaq energetıka ǵylymı-zertteý ınstıtýtynyń aǵa laboranty, ınjeneri, kishi, aǵa ǵylymı qyzmetkeri, sektor meńgerýshisi, laboratorııa meńgerýshisi, dırektordyń ǵylym jónindegi orynbasary, 1992 jyldyń aqpanynan - dırektory. 2002 jyldan beri - «Qazaqstan temir joly» UK» AQ-nyń atqarýshy dırektory.
Ol kúldi-kómirli jaǵýdy modeldeýdiń ádistemesin jasaǵan jáne sonyń negizinde atalmysh ınstıtýtta qoldanystaǵy jaǵýdyń barlyq túrleriniń álemde jalǵyz iri kólemdi modelderiniń parkin qurdy, solarda kómir jaǵýdy jetildirýdiń úlken keshendi zertteýleri oryndaldy, sóıtip Ekibastuzdaǵy GRES-2 kesheninde arnaıy qazandyqtar qurý úshin qajetti málimetter jınaqtaldy. Sonyń nátıjesinde qazandyqtarda kúli meılinshe kóp bolatyn ekibastuzdyq kómirdi tıimdi jolmen jaǵýdyń ádisteri aıqyndalyp, aýaǵa taralýy álemdik normatıvter deńgeıine deıin tómendetilgen - kúldi-kómirli otyn-energetıka stansalary (TES) boıynsha tehnıkalyq sheshimder jasalýda, kómirge negizdelgen jáne ekologııalyq turǵydan qolaıly shaǵyn qazandyqtar ónerkásiptik tekserýden ótkizilýde, tolyqtaı mazýtsyz kómirmen jaǵylatyn jylý stansalaryn paıdalanýǵa múmkindik beretin qurylymdar synalýda.
75 jyl buryn (1939) tanymal jazýshy, jýrnalıst, Qazaqstan Jazýshylar odaǵynyń múshesi ÁBDÝÁLIEV Tursyn dúnıege keldi.
Almaty oblysy Kóksý aýdanynda dúnıege kelgen. Sverdlovsk memlekettik pedagogıka ınstıtýtyn, Máskeý Qoǵamdyq ǵylymdar akademııasyn bitirgen. 1963 jyldan aýdandyq, oblystyq gazetterdiń tilshisi bolǵan. 1972-1982 jyldary - Taldyqorǵan oblystyq partııa komıtetiniń nusqaýshysy, oblystyq teleradıo habarlaryn taratý komıtetiniń tóraǵasy. 1985-1996 jyldary - «Jeruıyq» gazetiniń bas redaktory. 1997-1999 jyldary - respýblıkalyq «Egemen Qazaqstan» gazetiniń tilshisi. 1999 jyldan - І. Jansúgirov atyndaǵy Jetisý memlekettik ýnıversıtettiń oqytýshysy.
50 jyl buryn (1964) QR-nyń Reseı Federatsııasyndaǵy Tótenshe jáne Ókiletti elshisi, ekonomıka ǵlymdarynyń kandıdaty, QR Injenerlik akademııasynyń múshe-korrespondenti ORAZBAQOV Ǵalym Іzbasaruly dúnıege keldi.
Almaty qalasynda dúnıege kelgen. 1986 jyly Qazaq polıtehnıkalyq ınstıtýtyn mashına jasaý mamandyǵy boıynsha támámdap, ınjener-mehanık mamandyǵyn alǵan. Eńbek jolyn "Porshen" zaýytynda dıspetcher retinde bastap, bıýro bastyǵy, zaýyt komsomol hatshysy bolyp jumys istegen. 1988 jyly Almaty qalasy LKSMK Áýezov aýdandyq komıtetinde ekinshi hatshy. 1990 jyly Etalon zaýytynda konstrýktor, óndiris sheberi. 1990 jyly Almaty qalasy LKSMK Áýezov aýdandyq komıtetiniń birinshi hatshysy. Bul qyzmette 1991 jylǵa deıin qyzmet etedi. 1992 - 1993 jyldar aralyǵynda Áýezov aýdanynyń ákimshiliginde bólim bastyǵy. 1994 - 1995 Qazaqstan Respýblıkasynyń Mınıstrler kabınetiniń apparatyndaǵy Qazaqstan Respýblıkasynyń baǵa jáne monopolııaǵa qarsy saıasat Memlekettik komıtetinde bólim bastyǵy jáne basqarma bastyǵy. 1995-1996 jyldary Qazaqstan Respýblıkasynyń Kólik jáne kommýnıkatsııa mınıstriniń orynbasary. 1996-1997 jyldary Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdenti janyndaǵy Joǵary ekonomıkalyq keńes hatshylyǵynyń meńgerýshisi. 1997-1998 jj. Kólik jáne kommýnıkatsııa mınıstrliginiń Ekonomıkalyq saıasat, ınvestıtsııa jáne syrtqy baılanystar jónindegi departamentiniń dırektory, Kólik jáne kommýnıkatsııa mınıstrliginiń Azamattyq avıatsııa qyzmeti men áýe keńistigin paıdalaný jónindegi komıtetiniń tóraǵasy-vıtse-mınıstr qyzmetterin atqarǵan. 1998-99 jj. «Qazaqoıl» UMK ákimshilik jáne áleýmettik máseleler jónindegi vıtse-prezıdenti, dırektory, atqarýshy dırektory. 2000-01 jj. Qazaqstan Respýblıkasy Premer-Mınıstri Keńsesiniń óndiristik sala jáne ınfraqurylym bólimi meńgerýshisiniń orynbasary. 2001-02 jj. Qazaqstan Respýblıkasynyń Ekonomıka jáne saýda vıtse-mınıstri. 2002-03 jj. Qazaqstan Respýblıkasynyń Indýstrııa jáne saýda vıtse-mınıstri. 2003 j. shildeden «Qazaqstan ınjınırıng» Ulttyq kompanııasy AAQ prezıdenti. 2007 j. qańtar aıynan bastap Qazaqstan Respýblıkasy Indýstrııa jáne saýda mınıstri. 2008 j. sáýir aıynan Izraıl Memleketindegi Qazaqstan Respýblıkasynyń tótenshe jáne ókiletti elshisi. 2012 jyldyń mamyr aıynda Qazaqstan Respýblıkasynyń Reseı Federatsııasyndaǵy Tótenshe jáne Ókiletti Elshisi bolyp taǵaıyndaldy.