Jumyspen qamtý memlekettiń mańyzdy mindetteriniń biri bolyp qala bermek

ASTANA. 2 aqpan. QazAqparat /Arman Asqarov/ - Aldaǵy jyldary QR Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý mınıstrligi jumyspen qamtý máselesin basty nazarda ustaıtyn bolady. Sebebi álemdik ekonomıkada qalyptasqan jaǵdaı keıbir jumys oryndarynyń qysqarýyna sep bolmaq.

Oǵan qosa, 2020 jylǵa qaraı Qazaqstanda maman tapshylyǵy týyndaýy ábden múmkin. Oǵan naqty statıstıkalyq málimetter dálel.

Osyǵan baılanysty aldaǵy ýaqytta el Úkimeti búgingi eńbek resýrstaryn saqtaý, jumysshylardyń jaǵdaıyn jaqsartý jáne halyqtyń jalaqy qaryzyn barynsha azaıtý jumysyna negizgi basymdyq beretin bolady. Onyń bári eńbek qarym-qatynastary salasyndaǵy teketiresterdi boldyrmaýy tıis. Al shetelden kóship jatqan oralmandar úshin Úkimet eńbekpen qamtýdyń ózgeshe tetikterin ázirleýge múddeli.   

Mınıstr Gúlshara Ábdihalyqovanyń ha­barlaýynsha, ótken jyly «Jumyspen qamtý - 2020» baǵdarlamasyn ilki joba re­tinde iske asyrýdyń arqasynda 38 myń adam jumysqa turdy. Al eńbek resýrstaryn tıim­di retteý barysynda basqa aımaqtardan kó­ship kelgen jumysshylar úshin 2012 jeke bas­pana jáne 13 kóppáterli turǵyn úı sa­lyndy. Jalpy, 2011 jyly «Jumyspen qamtý - 2020» baǵdarlamasyna 37,4 mlrd. teńge jumsaldy. Úkimet basshysynyń orynbasary Erbol Orynbaev eńbek resýrstaryn retteý baǵdarlamasy aıasynda kóp shyǵyndalýdyń qa­jeti joq dep sanaıdy. «Sebebi jumys izdeıtin aza­mattar aýyldan qalaǵa ózderi-aq kelip jatady. Biz olarǵa tek qoldaý kórsetýimiz qajet. Al únemdelgen qarjyǵa áleýmettik ınfraqurylymdy damytýǵa bolady. Máselen, biz aýyldyq jerlerde mektep sala alamyz», - deıdi E.Orynbaev.

Budan basqa, osy ýaqytqa deıin «Jumyspen qamtý - 2020» baǵdarlamasy kásibı oqytý júıesimen 69,2 myń adam qamtylyp, olardyń 43,9 myńy kásibı daıarlyqtan ótse, 21,5 myń adam qaıta daıarlaý kýrstaryn bitirdi. Al 3,9 myń adam óz biliktiligin kótere aldy. Osynyń nátıjesinde usynylǵan bos jumys oryndary boıynsha 6,2 myń adam jumysqa ornalasty. Áleýmettik sala boıynsha 16,2 myń adam jumysqa turdy. Búginde olardyń ortasha jalaqy kólemi 45,7 myń teńgeni quraıdy.

Baǵdarlama 4,6 myńnan astam azamatqa kásipkerlik bilim berdi.  Oǵan qatysqan 1435 adam shaǵyn nesıe alyp, óz bıznesterin ashqan. Negizi, ótken jyly «Jumyspen qamtý - 2020» baǵdarlamasy aıasynda atqarylǵan is-sharalar otandyq eńbek naryǵyna oń yqpal etti. Osy saladaǵy jumys áli de jalǵasatyn bolady. Biraq, bul qujatty áli jetildire túsý qajet. Osyǵan oraı QR Premer-Mınıstrdiń oryn­ba­sary Erbol Orynbaev mınıstr Gúlshara Ábdihalyqovaǵa tıisti tapsyrma berdi.

Mınıstr hanym bolsa, eńbek naryǵyna barlyq toptaǵy qazaqstandyqtardyń shyǵýyn qalady. Sebebi 2020 jylǵa qaraı otandyq eńbek naryǵynda maman tapshylyǵy máselesi týyndaıdy. «Negizi, elimizdiń Údemeli ındýstrııalyq-ınnovatsııalyq baǵdarlamasy aıasynda jyl saıyn shamamen 200-300 myń maman qajet bo­lady. Eńbek kúshine degen ondaı suranysty biz tek 2020 jylǵa deıin ǵana qamtamasyz ete alamyz. Odan keıingi jyldary ótpeli kezeńde dúnıege kelgen urpaq keledi. Bá­rimiz jaqsy bilemiz, ol kezde Qazaqstandaǵy bala týý kórsetkishi tym tómen bolǵan. Mi­ne, osyndaı jaǵdaıda zeınet jasyndaǵy aza­mat­tardyń úlesi artady. Máselen, 2000-2005 jyldary osy toptaǵy qa­­zaq­­stan­dyqtardyń sany 40-50 myń bol­sa, keıingi jyldary bul kórsetkish 90-100 myń adamǵa de­ıin jetti», - deıdi G.Ábdihalyqova. Osy oraıda mınıstr hanym elimizdegi bala týý kórsetkishin barynsha arttyrýǵa múddeli ekendigin jetkizdi. Sondaı-aq múgedekter, balasy bar analar jáne egde jastaǵy jumysshylardyń áleýetin paıdalaný boıynsha jumyspen qamtýdyń tıimdi tetikteri ázirlenbek.

Mınıstrliktiń maman tapshylyǵyna qa­tysty boljamyn Halyqaralyq eńbek uıymy da qýattap otyr. Onyń málimetine sáıkes, aldaǵy jyldary turaqty jumysy joq adamdardyń sany 1,5 mlrd.-tan asýy ábden múmkin. Bul jalpy álem boıynsha bar jumys kúshiniń teń jartysy eken. Jyl saıyn eńbek naryǵyna 45 mln. jas keledi. Sondyqtan el ekonomıkasyn saýyqtyrý sharalary, eń aldymen jastar úshin jańa jumys oryndaryn ashý máselesin sheshýi tıis.

Eńbek qatynastary salasyndaǵy jalaqy qaryzy jáne taǵy basqa túsinispeýshilikter boıynsha mınıstrlik Qazaqstannyń kásipodaqtar fe­deratsııasymen birlesip jumys istemek. Federatsııa tóraǵasy Sııazbek Muqashev eńbek qa­rym-qatynastary salasyndaǵy jaǵ­daı­dy jaqsartý boıynsha naqty jumysqa kóshetin kez keldi dep sanaıdy. «Búginde daǵdarys aıasynda búkil álemde jumys­shylar qozǵalystary jandana bastady. Oǵan bárimiz kýámiz. Sońǵy jyldary eli­mizde eńbek qarym-qatynastary salasyn­daǵy ahýal turaqty boldy. Biraq Jańaózen qalasynda bolǵan jaǵdaı bizdi eseńgiretip tastady, bizdiń álsiz tustarymyzdy ashyp berdi. Ol jaǵdaıdy ýshyqtyrmaýǵa bolar edi. Biraq jumys berýshi - «QazMunaıGaz», tipti jergilikti bılik organdary óz máselesin sheshe almady. Biz úshin bul úlken sabaq boldy», - deıdi S.Mu­qashev. Osy oraıda ol jalaqy tóleý­diń ádil júıesin engizý máselesine toqtalyp: «Negizi, eńbekti baǵalaý salasyndaǵy tepe-teńsizdikter búginde san alýan áleýmettik problemalarǵa ulasyp jatady. Bul salada bizge biraz jumys jasaý qajet. Al aza­mat­tyq qyzmetkerlerdiń eńbegi úshin aqy tóleý júıesin ózgertýge búginde eshbir kedergi joq sııaqty. Bul máseleniń talqyǵa salynǵanyna alty jyl boldy. Biraz jumys atqarylyp, jańa júıe ázirlendi. Qazirgi kezde onymen bári kelisip tur», - dep atap ótti.

Úkimet basshysynyń orynbasary Erbol Orynbaevtyń paıymdaýynsha, bul másele boıynsha áli de bi­raz jumys jasaý qajet. «Se­bebi barlyǵyna birdeı jalaqy kóteretin bol­saq, ınflıatsııaǵa tap bolamyz. Sondaı-aq biz sheteldik tá­ji­rıbeni jan-jaqty zerttep,  elimizdegi eńbek shıele­nisteriniń aldyn alý júıesin barynsha damytýmyz qajet. Al she­telden kóship jatqan qandastarymyz úshin men «Ju­mys­pen qamtý - 2020» baǵdarlamasyna arnaıy bólim engizýdi usynamyn. Onda kóship kelgen oralmandarǵa járdemaqy berý máselesine emes, olardyń jergilikti qoǵamda tolyqqandy beıimdelýine negizgi basymdyq berý qajet. Budan basqa, eńbek qatynastary salasyndaǵy jalaqy bo­ıyn­sha qaryzy bar kompanııalarǵa qatysty qatań sharalardy qoldanýdy kúsheıtý qa­jet», - deıdi E.Orynbaev.