Jiti ishek ınfektsııasynyń negizgi belgileri qandaı
ALMATY. KAZINFORM – Jazǵy mezgilde jemis-jıdekti muqııat tazalaı tutyný áserinen Almatyda jiti ishek ınfektsııalaryna shaldyqqandar kóbeıgen. Almaty qalasynyń sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq baqylaý departamentiniń basshysy Qasymhan Alpysbaıuly qarapaıym parazıtter týdyratyn bul aýrýdan saqtanýdyń joldaryn aıtty.
– Jiti ishek ınfektsııalary – túrli bakterııalar, vırýstar nemese qarapaıym parazıtter týdyratyn jáne ıntoksıkatsııamen, ishtiń aýyrýymen, ishtiń ótýimen jáne qusýmen júretin asqazan-ishek joldarynyń aýrýlary. Mundaı ınfektsııalarǵa: dızenterııa, salmonellez, ish súzegi, tyrysqaq, ıersınıoz, taǵamdyq toksıkalyq ınfektsııa jáne vırýstyq dıareıa (rotavırýstyq jáne norovırýsty ınfektsııalar) jatady. Aýrýlar jyl boıy, biraq kóbinese kóktem men jazda tirkeledi, - dedi ol.
Sondaı-aq departament basshysy Jiti ishek ınfektsııasynyń negizgi belgilerin atap ótti.
– Jiti ishek ınfektsııasynyń negizgi belgileri: ishtiń sý sııaqty jıi ótýi, dene qyzýynyń kóterilýi, balalardyń emshekten bas tartýy, asqa tábettiń bolmaý, shóldeý, qusý, bas aýrýy, jalpy álsizdik, mazasyzdyq, aýyrsyný, ish aýrýy. Kókónisterdi, jemisterdi jáne basqa da taǵamdardy jetkilikti túrde jýmaı tutynýdyń kóbeıýine baılanysty aýrýshańdyq ósýde. Infektsııanyń lastanǵan sý qoımalarynda sýǵa túsý kezinde de berilýi múmkin ekenin umytpaǵan jón. Kez kelgen jastaǵy adamdar jiti ishek ınfektsııalarymen aýyrady, biraq syrqattaný 6 jasqa deıingi balalar arasynda jıi kezdesedi, - deıdi maman.
Jalpy Almaty qalasynyń sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq baqylaý departamentiniń málimetine sáıkes, 2024 jyldyń 6 aıynda Almaty qalasynda jiti ishek ınfektsııasynyń 132 jaǵdaıy tirkelgen. Onyń ishinde 91 jaǵdaı (68,9%) – 14 jasqa deıingi balalar. 2023 jyldyń sáıkes kezeńimen salystyrǵanda kórsetkish 12,8%-ǵa artqan. Atap aıtqanda, 14 jasqa deıingi balalar arasynda 9,6%-ǵa kóbeıgen.
Sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq baqylaý departamenti ishek ınfektsııalarymen aýyrmaý úshin qarapaıym erejelerdi saqtaýǵa shaqyrady:
1) Dárethanaǵa barǵannan keıin, tamaq isher aldynda jáne tamaq daıyndaý aldynda qoldy sabynmen únemi jáne muqııat jýý. Bul qolmen janasý arqyly ınfektsııanyń berilý qaýpin azaıtýǵa kómektesedi.
2) Tek bótelkedegi nemese qaınatylǵan sýdy ishý. Belgisiz sý kózderinen, ásirese sanıtarııalyq jaǵdaıy nashar aımaqtarda aýyz sý ishýden aýlaq bolý qajet.
3) Taǵamdy durys pisirý, ony muqııat termııalyq óńdeýden ótkizý. Shıki nemese shala pisirilgen taǵamdy tutynbaǵan durys.
4) Lastanǵan sý aıdyndarynda shomylmaý, júzý kezinde aýyzǵa sýdy jibermeý kerek.
6) Kezdeısoq adamdardan nemese ruqsat etilmegen saýda oryndarynan taǵam satyp alýdan bas tartý.
– Jedel ishek ınfektsııasynyń belgileri nemese sımptomdary baıqalǵanda dereý medıtsınalyq kómekke júginý kerek jáne ózin-ózi emdeýge bolmaıdy, - dep túıindedi Qasymhan Alpysbaıuly.
