Joshy ulysy: Elimizdiń mektep baǵdarlamasynda qandaı málimetter qamtylǵan
ASTANA. KAZINFORM – Bıyl Joshy ulysynyń qalanǵanyna 800 jyl tolyp otyr. Memleket basshysy Atyraý qalasynda ótken Ulttyq quryltaıda Joshy ulysynyń el tarıhyndaǵy rólin atap ótken bolatyn. Al, elimizdiń mektep baǵdarlamasynda Joshy ulysy týraly málimet qanshalyqty qamtylǵan?
Bul saýaldy Oqý-aǵartý mınıstrligine joldaǵan edik. Belgili bolǵandaı, 6 jáne 10-synyptyń oqýlyǵynda Joshy ulysy týraly málimetter kezdesedi.
«Qoldanystaǵy negizgi orta, ortadan joǵary bilim berý deńgeıiniń 5-9 jáne 10-11 synyptarǵa arnalǵan «Qazaqstan tarıhy» pániniń úlgilik oqý baǵdarlamasyna sáıkes, 6 jáne 10-synyptarǵa arnalǵan Qazaqstan tarıhy oqýlyǵynda Altyn Orda dáýiri – Joshy ulysyna, Qazaqstan aýmaǵynda ulystyq júıeniń damýyna qatysty málimetter berilgen», - delingen mınıstrliktiń agenttik tilshisine bergen jaýabynda.
6-synypqa arnalǵan Qazaqstan tarıhy oqýlyǵy sońǵy ret 2018 jyly «Mektep» jáne «Atamura» baspalarynda jaryq kórgen. Onda Joshy ulysyna qatysty 2 taraý qamtylǵan.
«Oqýlyqta «Shyńǵys han ımperııasy. Ulystar» jáne «Altyn orda (Joshy ulysy) memleketiniń qurylýy» týraly málimetter bar. Oqýshylar Shyńǵys han qurǵan túrki-mońǵol ımperııasynyń sıpatymen, basqarý júıesiniń erekshelikterimen tanysady. Sonymen birge, Shyńǵys hannyń muragerleri qurǵan Shaǵataı ulysy, Úgedeı ulysy, Tólen ulysymen qatar, Shyńǵys hannyń úlken uly Joshy hannyń ulysy týraly, Ulystyń qurylýy men onyń aýmaqtary týraly aqparat berilgen. Osylaısha oqýshylar memleket qurylysyndaǵy sabaqtastyqty anyqtaı otyryp, Qazaqstan aýmaǵynda ulys júıesiniń damýyn zertteıdi. Oqýlyqta berilgen Shyńǵys han men onyń muragerleri qurǵan ımperııanyń kartasy boıynsha Altyn orda memleketiniń alyp ımperııaǵa aınalý jolyna taldaý jasaıdy», - deıdi Oqý-aǵartý mınıstrliginiń baspasóz qyzmeti.
10-synypqa arnalǵan Qazaqstan tarıhy oqýlyǵynda («Mektep» baspasy, 2019 j.) «Mońǵol dáýirindegi Qazaqstan aýmaǵyndaǵy etnogenez jáne etnıkalyq úderister» atty taqyryp bar. Onda qazaqtardyń shyǵý teginiń kezeńderi, qazaq etnonıminiń paıda bolýy, qazaq handyǵynyń qurylýyndaǵy qazaqtar etnogeneziniń jáne mádenı-genetıkalyq kodtyń mańyzy qarastyrylady.
«Oqýlyqta «Qazaqstan aýmaǵynda ulystyq júıeniń damýy», «XIII-XV ǵ.ǵ. memleketterdiń geosaıası belsendiligi jáne olardyń Eýrazııadaǵy tarıhı úderisterge áseri» taqyryby qamtylǵan. Oqýshylar Joshy ulysy – Altyn Orda men Altyn Ordanyń memlekettik qurylysymen tanysyp, Altyn Orda men Rýs qarym-qatynasy týraly aqparat alady. Atalǵan taqyryptar boıynsha balalar memleket qurylysyndaǵy sabaqtastyqty anyqtaı otyryp, Qazaqstan aýmaǵyndaǵy ulys júıesiniń damýyn zertteıdi. Qazaqstan aýmaǵyndaǵy ejelgi zamannan bastap Altyn Orda (Joshy ulysy) kezeńine deıingi qoǵamnyń áleýmettik, mádenı, saıası jáne ekonomıkalyq damýynyń negizgi kezeńderi men erekshelikteri týraly bilimin qalyptastyrady», - delingen mınıstrliktiń jaýabynda.
Aıtpaqshy, mınıstrlik aldaǵy ýaqytta oqýlyqtar jańartylyp, Joshy ulysy, Altyn orda dáýiri týraly tyń aqparattar qamtylatynyn jetkizdi.
