«Joldyń 80 paıyzy jańarady» - baspasózge sholý

ASTANA. QazAqparat - «QazAqparat» halyqaralyq aqparattyq agenttigi 30 maýsym, seısenbi kúni jaryq kórgen respýblıkalyq buqaralyq aqparat quraldaryndaǵy ózekti maqalalarǵa sholýdy usynady.

***

«Egemen Qazaqstan» gazetiniń jazýynsha, Shyǵystaný arheografıkalyq ekspedı­tsııa­lary­nyń shetel muraǵattarynan, kitaphanala­ry men mýzeılerinen tapqan materıaldary - biregeı jádi­gerler, bul jańa derekkózderdiń jarııalanýynyń álemdik tarıh ǵylymynda mańyzdy máni bar. «Halyq tarıh tolqynynda» baǵdarlamasynyń aıasynda jınaqtalǵan mol tarıhı derektemeler men materıaldardy júıeleý, tizbesin jasaý, zertteý, ǵylymı aınalymǵa engizý jáne jarııalaý jumystaryn atqarý maqsatynda R.Súleımenov atyndaǵy Shyǵystaný ınstıtýtynyń janynan tarıhı materıaldardy zertteý jónindegi respýblıkalyq Aqparat ortalyǵy quryldy. Bul mindetti oryndaýda ilgeride atalǵan memlekettik baǵdarlamalardyń aıasynda kórshi elderdiń muraǵattary men derektemeler qorlarynda jumys atqarǵan shyǵystaný ekspedıtsııalary aýqymdy ister tyndyrdy. Osy oraıda, ásirese, QHR-dyń birinshi tarıhı muraǵatynan qazaq tarıhyna qatysty kóptegen qundy materıaldar tabyl­ǵanyn atap aıtýymyz qajet. Onda qazaq-qytaı, qazaq-orys, qazaq-qyrǵyz, qazaq-qoqan, qazaq-oırat dıp­lomatııalyq qatynastary týraly, qazaq handarynyń Beıjińge Boǵda Ejen hanǵa barǵan elshileri, olardyń gramotalarmen marapattalǵany, qazaq-qytaı saýdasy týraly, qazaqtardyń turmysy, dástúrleri jaıly qujattar kóp ekeni anyqtaldy. Olarda qazaq halqynyń sany, batyrlary men bıleri týraly, qazaq rýlary týraly málimetter mol. Shyǵystaný arheografıkalyq ekspedıtsııasy jumysynyń nátıjesinde QHR-da Qazaq handyǵy men Tsın ımperııasynyń 1741-1811 jyldardaǵy qarym-qatynastarynyń tarıhyn kórsetetin eki el bıleýshileriniń jazysqan resmı hattary tabyldy. Osy jaıynda «Qazaq handyǵy: jańa derek, tyń paıym» atty kólemdi maqaladan tolyq oqı alasyzdar.

Bas basylymda « Tegin taksı » degen materıal jarıalandy. Qasıetti Ramazan aıynyń ekinshi jeksen­­­bisinde aıagózdik­terge tegin taksı qyzmeti usynyldy. Aýdan ákimdigi, qalalyq meshit jáne jastar ortalyǵy uıymdastyrǵan izgi aktsııa aıasynda qala turǵyndary men qonaqtary bir kún boıy tegin taksımen júrdi. Tańsáriden meshitke qaraı aǵylǵan aıagózdik jastar Ramazan aıynyń qurmetine oraı qolǵa alynǵan ıgilikti iske belsene atsalysty. Aıagóz qalalyq meshitiniń ımamy Dýman Nádiruly kúlli musylmannyń qasıetti aıynda atqarylǵan qaıyrymdylyq isterdiń saýaby mol bolatynyn jetkizip, qolǵa alynǵan izgi istiń berekeli bolýyna, eldiń yntymaǵyn arttyrar sharaǵa aınalýyna tilektestigin bildirdi. Jeksenbi - qala turǵyn­dary­nyń basym bóligi bos ýaqytyn paıdalanyp, bazar aralaıtyn kún. Bul kúni Aıagózdegi «Jaq­sylyq» ortalyq bazaryna kelý­shiler «Ramazan aıy qur­metine tegin taksı» degen jazýlary bar avtokólikterge tańyrqaı qarasty. «Meshit» jazýy bar jasyl tústi keýdemshe kıgen kólik júrgizýshi­leri bazarshylaǵan turǵyndardyń qolda­ryndaǵy júkterin kóterisip, kólikterine otyrǵyzyp, dittegen jerine jetkizip tastap otyrdy.

***

«Keshe Almatydaǵy «Interkontınental» qonaqúıinde «Ortalyq Azııa jáne Reseıdegi eńbek mıgratsııasyn basqarýdy jetildirý» taqyrybynda konferentsııa ótti. Shara aıasynda Ortalyq Azııadaǵy kóship-qonýǵa baılanysty strategııalyq, baǵdarlamalyq jáne ınstıtýtsıonaldyq máseleler jáne olardy sheshýdiń qajettigi jaıly aıtyldy», - dep jazady «Aıqyn» gazeti búgingi sanyndaǵy « Eńbek mıgratsııasy - eleýli másele» degen maqalasynda. Konferentsııaǵa Armenııa, Qazaq­stan, Qyrǵyzstan, Tájikstan, Belarýs, Moldova, Reseı, Ózbekstan, Ýkraına, Fılıppın, Germanııa elderiniń eńbek jáne áleýmettik qorǵaý mınıstrlik­teriniń ókilderi, Halyqaralyq eńbek uıymynyń jetekshileri, Dúnıejúzilik banktiń mamandary qatysyp, tájirı­belerimen, pikirlerimen bólisti. Konfe­rentsııada sóz alǵan Eýrazııalyq eko­nomıkalyq komıssııanyń ekonomıka jáne qarjylyq saıasat jónindegi kol­legııanyń Múshesi (Mınıstr) Sekre­tarıat jetekshisi Asqar Kıshkembaev EAEO jumys isteýi, mıgranttardyń jumysqa ornalasýy, «Eńbek mıgra­tsııa­sy» týraly baıandady. «EAEO kelisimshartynyń «Eńbek mıgratsııasy» taraýynda ózge memle­ketterde jumysqa turǵan azamattar men olardyń otbasy múshelerine ja­salatyn jaǵdaılar men jumysqa turý kezinde qoıylatyn talaptar bar. Aza­mattardy tirkeý men áleýmettik qam­syzdandyrý máseleleri de qamtylǵan. Kelisimshart boıynsha jumysshy mı­granttardy áleýmettik qamsyzdandyrý jumysqa ornalasqan memlekettiń zań­namasyna saı iske asady. Sonymen qa­tar jumysshy mıgrant pen onyń ot­basy músheleri jedel medıtsınalyq kó­mek pen ózge de medıtsınalyq járdem alýǵa quqyly. Tipti balalaryn sol el­diń zańnamasyna sáıkes mektepke deıin­gi mekemelerge bere alady» dedi Asqar Kıshkembaev.

Osy basylymda «Joldyń 80 paıyzy jańarady» atty maqala berilgen. 2020 jylǵa qaraı Qazaqstandaǵy kólik magıstraldarynyń 80 paıyzy joǵary sapada bolady. Bul týraly Ortalyq kommýnıkatsııalar qyzmetinde ótken baspasóz máslıhatynda Qazaqstannyń strategııalyq zertteýler ınstıtýtynyń basshysy Erlan Qarın málim etti. Onyń aıtýynsha, buǵan Qazaq­stan­nyń kóliktik-tranzıttik júıe­sin damytý baǵdarlamasy arqyly qol jetkiziledi.

- Bul strategııany júzege asyrý barysynda ishki kólik júıemiz jańa­rady. Búginde sarapshylardyń de­rek­teri boıynsha, elimizde magıs­tral­dardyń 70 paıyzy eski kúıde. Aldaǵy bes jylda bólinetin qyrýar qarajattyń negizinde 2020 jyly magıstraldardyń 80 paıyzy jaqsy deńgeıde, 19 paıyzy qanaǵattanar­lyq sapada bolady dedi ol. Sonymen qatar Qazaqstanda 300-ge tarta vokzal jóndeýden ótedi.

***

«Jýyrda Shyǵys Qazaqstan oblysy Tarbaǵataı aýdanynda ornalasqan «Áýlıe Yrǵyzbaı» kesheniniń dırektory Bolat Taǵabaımen júzdesýdiń sáti tústi. Ol óziniń negizgi qyzmetinen bólek, asyq jınaýmen aınalysady eken. Jınaǵan asyqtary búgingi tańda 50 myńǵa jetipti. Al 35 myńǵa jetkende -aq asyqtary halyqaralyq rekord tar kitabyna enipti», - dep jazady «Ana tili» gazeti sońǵy sanyndaǵy «Asyqtarymdy 100 myńǵa jetkizsem» atty maqalasynda. Asyq jınaýdy bala kezinen serik etken azamat alǵashqy kezde ony 1 dorbaǵa, sodan keıin 2 dorbaǵa salyp, keıinnen olardyń sany kóbeıgen saıyn sandyqtarǵa salyp saqtaıtyn bolypty. Osylaısha birte-birte 50 myńǵa jetipti. Asyqtardyń túrleri árqıly. Onyń ishinde kóp kezdesetini qoı asyǵy. Arasynda qulja da kezdesedi. - Qulja - arqardyń asy­ǵy. Ol da saqanyń ornyna qoldanylady. Kezinde qor­ǵasyn quıatynbyz, qazir qorǵasyn quıylmaıdy. Biz­diń aýyldyń balalary asyqty jaqsy oınaıdy. Saıys­tar uıymdastyramyz. Báıge tigemiz. Jastardyń, tipti úlkenderdiń ózi asyqqa qyzyǵyp, qumarta oınaıdy. Asyq oınap ósken bala jastaıynan shapshańdyqty, mergendikti, eptilikti úırenedi. Oıy da ushqyr, qııaly da baı bolady. Bul ózimizdiń ulttyq sportymyzdyń bir túri ǵoı. Ony umyt qaldyrýǵa bolmaıdy. Meniń asyq jınaýdaǵy maqsatym da osy. Adamdardyń qyzyǵýshylyǵyn oıatý, asyq oıyndaryn nasıhattaý. Sany 50 myńnan asyp jyǵylatyn asyqtardy kórgender tań qalyp: «Munyń barlyǵyn qalaı jınadyńyz» deıdi. Bir baıqaıtynym, sońǵy kezderi qyzdarymyz da asyq oınaýdy úırenip, mashyqtanyp júr, - deıdi Bolat Taǵabaı. Bir aıta keterligi, ulttyq oıynǵa janashyr bolyp júrgen azamat byltyr Shyǵys Qazaqstan oblysy boıynsha «Asyq atý» federatsııasynyń fılıaly ashylyp, sonyń basshysy bolyp taǵaıyndalypty. «Endigi maqsatym - 2017 jylǵa deıin asyqtardyń sanyn 100 myńǵa jetkizip, ulttyq dástúrge saı dúnıeni Elordamyz - Astana qalasynda ótetin halyqaralyq «EKSPO-2017» kórmesine aparý» deıdi Bolat Taǵabaı.