Jyl basynan beri qylmystyq ister sany artqan — Joǵarǵy sot
ASTANA. KAZINFORM – Joǵarǵy sottyń tóraǵasy Aslambek Merǵalıev ótken I toqsandaǵy sot tóreligin júzege asyrý qorytyndylary boıynsha respýblıka sýdıalar korpýsynyń qatysýymen keńes ótkizdi.
Keńes jumysyna Joǵarǵy sottyń sot alqalarynyń tóraǵalary Nurserik Sháripov, Nazgúl Rahmetýllına jáne Aslan Túkıev, sondaı-aq Sot ákimshiliginiń basshysy Naıl Ahmetzakırov qatysty. Oblystyq jáne olarǵa teńestirilgen sottardyń basshylary is-sharaǵa BKB arqyly qosyldy.
Qylmystyq ister jónindegi sot alqasynyń tóraǵasy Nazgúl Rahmetýllına sózinde zańnamaǵa engizilgen ózgeristerge (QK-niń 6-baby) baılanysty 87% materıal (1 279) qanaǵattandyrylyp, sottalǵandardyń jazalary jeńildetilgenin, bul túzeý mekemelerindegi oryndardy bosatýǵa eleýli yqpal etkenin atap ótti. Úsh aı ishinde qylmystyq ister sany 8,5%-ǵa artqan (8 795-ten 8 962-ge deıin).
— Bıyl I toqsanda apellıatsııada 453 úkim túzetildi (5,1%), al 2024 jyldyń osy kezeńinde — 340 úkim (4,3%) ózgertilgen jáne kúshin joıǵan. Kassatsııada 48 adamǵa qatysty (barlyǵy 81 sot aktisi) apellıatsııalyq aktiler ózgertilip, kúshin joıǵan, 11 is 22 adamǵa qatysty qaıta qaraýǵa jiberilgen. Tergeý sottary qamaýǵa alýǵa sanktsııa berýdi sırek qoldana bastady — 65,8%, bul ótken jylǵy 87%-ben salystyrǵanda az, — dedi Nazgúl Rahmetýllına.
Baıandamashy sottardyń protsestik qatysýshylardyń shaǵymdaryn obektıvti qaraýǵa, dáleldemelerdiń zańǵa sáıkestigine prıntsıpti baǵa berýge nazar aýdarýy qajet ekenin atap ótti. Adamnyń kináliligi týraly sheshim barlyq zań talabyn saqtaı otyryp jınalǵan jetkilikti dálelder jıyntyǵyna negizdelýi tıis.
— Bostandyqtan aıyrýǵa balamaly bultartpaý sharalary men jazalardy keńinen qoldaný usynylady — elektrondyq bileziktermen úıqamaq, qoǵamdyq jumystar men aıyppuldar. Sondaı-aq, shartty-merziminen buryn bosatý (ShMB) jáne jazanyń ótelmegen bóligin jeńil jaza túrine aýystyrý (JJA) kezinde zań talaptaryn qatań saqtaý qajet, — dedi ol.
Azamattyq ister jónindegi sot alqasynyń tóraǵasy Nurserik Sháripov talap qoıýlar sanynyń 40%-ǵa óskenin (281 myńnan 393 myńǵa deıin) atap ótti. Kóbinese bul bankrot dep taný, shyǵyndy óndirý jáne sharttyq mindettemelerge qatysty daýlar. Bul ósim sondaı-aq sot tapsyrmalary, sot oryndaýshylarynyń usynystary men boryshkerlerdi májbúrli túrde alyp kelýge sanktsııalar esebinen de baıqalady.
— Qaralǵan ister sany 19%-ǵa artqan (118,6 myńnan 141,2 myńǵa deıin), onyń ishinde sheshim shyǵarylǵan ister — 15%-ǵa (68,2 myńnan 78,5 myńǵa deıin). Apellıatsııada 8,4 myń is qaıta qaralyp, (odan burynǵy 8,2 myń is), 1 111 sot sheshimi túzetildi (1,4%), bul ótken jylǵy 1 081-ge (1,6%) qaraǵanda az, — dedi Nurserik Sháripov.
Apellıatsııa 3 óreskel zań buzýshylyqty anyqtasa (2024 j. — 5), kassatsııa mundaı faktilerdi anyqtamaǵan. Joǵarǵy sottyń ózgertken jáne joıǵan aktiler sany úshten birine azaıdy (140-tan 91-ge deıin).
Sot tóreliginiń sapasy jaqsarǵany atap ótildi. Tatýlasý rásimderi tıimdi ekenin kórsetip otyr: 62 myńnan astam medıatsııaǵa jatatyn isterdiń 30,5 myńy balamaly tásildermen sheshilgen (2024 j. — 28 myń).
Ákimshilik ister jónindegi sot alqasynyń tóraǵasy Aslan Túkıev 2025 jyldyń I toqsanynda talap qoıýlar sany 5%-ǵa (7 833-ke deıin) artqanyn málimdedi.
— Sot sheshimderiniń 59%-y talap qoıýshylardyń paıdasyna sheshildi, sot oryndaýshylarymen daýlardy eseptemegende. Tatýlasý jáne talap qoıýdan bas tartý 39% jaǵdaıda tirkeldi (2 521 is), bul da 5%-ǵa ósim kórsetedi. Apellıatsııa sot aktileriniń 11%-yn, kassatsııa -13,6%-yn túzetken. Bıylǵy 1 naýryzdan bastap aýmaqtan tys sottylyq 59 is boıynsha qoldanylǵan, — dedi Aslan Túkıev.
Zań buzýǵa tózbeýshilik týraly sóılegen baıandamashy birinshi satydaǵy sottar 393 jeke uıǵarym shyǵarǵanyn, 265 aqshalaı óndirip alý qoldanylǵanyn aıtty. Ol isterdi negizsiz qaıtarýǵa jol bermeý jáne ákimshilik rásimderdi qoldaný men sot aktilerin shyǵarý praktıkasyn turaqtandyrý úshin sapaly analıtıkalyq materıaldar ázirleý qajettigin atap ótti.
Sot ákimshiliginiń basshysy Naıl Ahmetzakırov sot ǵımarattaryn salý men jóndeýge qatysty birqatar josparlanǵan jobalardy atap ótti.
Onyń aıtýynsha, robottandyrý sýdıalardy kúndelikti jumystan bosatyp, sot aktilerin berýdi jedeldetken, sýdıalardyń ýaqytyn kúrdeli isterdi qaraýǵa qaıta bólgen jáne negizsiz talap qoıýlar sanynyń azaıýyna yqpal etken.
— 2024 jylǵy tamyzdan bastap robot daýsyz dáleldemeler jáne quqyq buzýshylardyń kelisimi bolǵan jaǵdaıda 85 myńnan astam is boıynsha sheshim jobalaryn daıyndaǵan. Boryshkerlerge elden shyǵýǵa tyıym salý týraly qaýlylar sany 76%-ǵa artty (108 myńnan 190 myńǵa deıin). Robottandyrýdy ákimshilik qamaý jáne kólik quralyn mas kúıde basqarý isterine, sondaı-aq basqa sanattaǵy ister boıynsha boljam tehnologııalaryn engizýge keńeıtý josparlanýda. Ol sondaı-aq TsDIjAÓM-men birlesip, barlyq memlekettik organdardyń derekterin jańa derekterdi óńdeý ortalyǵyna aýqymdy kóshirý jumystary júrgizilip jatqanyn habarlady. Bul sottyń IT-júıelerindegi úzilisterdi boldyrmaýǵa baǵyttalǵan, — dedi Naıl Ahmetzakırov.
Aslambek Merǵalıev keńesti qorytyndylaı kele, jalpy sottardyń isterdi qaraý sapasyn atap ótti. Sonymen qatar sýdıalar korpýsynyń basty nazary isterdiń mán-jaıyn muqııat zerdeleýge jáne zań normalaryn naqty túsindirýge, balamaly bultartpaý sharalaryn qoldaný, ShMB jáne JJA týraly ótinishhattardy qaraý jónindegi Joǵarǵy sottyń usynymdaryn oryndaýǵa, sondaı-aq sybaılas jemqorlyq pen sýdıalyq ádep normalaryn buzýǵa jol bermeýge baǵyttalýy tıis ekenin atap ótti.
Joǵarǵy sot tóraǵasy oblystyq jáne olarǵa teńestirilgen sottardyń basshylaryna memlekettik organdar men kásipkerler arasyndaǵy daýlardy qaraý kezinde memlekettiń múddesin «jalǵan qorǵaýǵa» jol bermeý týraly Prezıdent tapsyrmasyn, sondaı-aq sot tóreliginiń tıimdiligin arttyrýǵa baǵyttalǵan tapsyrmalardy oryndaýdy jalǵastyrý qajettigin eske saldy.
Aıta ketelik Joǵarǵy sot biregeı dızaın quqyǵyn qorǵaǵan edi.