Jenevada Iran men Eýropa elderi arasyndaǵy kelissóz bastaldy
ASTANA. KAZINFORM – Irannyń syrtqy ister mınıstri Abbas Eýroodaq dıplomattarymen kelissóz júrgizý úshin Jenevaǵa keldi, alaıda Izraıl shabýyldy toqtatpaıynsha, Iran dıalogqa daıyn emes ekenin málimdedi, dep habarlaıdy Kazinform agenttiginiń menshikti tilshisi.
Iran men Eýropa elderi áskerı qaqtyǵys bastalǵannan beri alǵash ret tikeleı baılanys ornatty. Juma kúni Jenevaǵa Irannyń syrtqy ister mınıstri Abbas Arakchı kelip, Ulybrıtanııa, Germanııa, Frantsııa syrtqy ister mınıstrlerimen jáne EO-nyń syrtqy saıasat jáne qaýipsizdik jónindegi joǵarǵy ókilimen kezdesti.
- Biz munda talqylaý úshin emes, tyńdaý úshin keldik,- dedi Abbas Arakchı.
Kelissóz qarsańynda ırandyq mınıstr memlekettik telearnaǵa suhbat berip, kezdesýge qatysatynyn rastady, biraq Tegeran shabýyl jalǵasqan jaǵdaıda kelissóz júrgizýge nıetti emes ekenin aıtty.
— Amerıkalyqtar kelissózge nıetti ekenin birneshe ret bildirdi, biraq biz ustanymyzdy ashyq jetkizdik, agressııa jalǵasyp jatqanda, dıalog múmkin emes. Biz bul qylmysqa seriktes bolǵan AQSh-pen kelissóz júrgizbeımiz, - deıdi A. Arakchı.
Mınıstr Jenevaǵa eýropalyqtardyń usynysyn tyńdaý úshin kelgen, alaıda «Izraıl áskeri Iranǵa soqqy berip jatqanda eshqandaı kelissóz týraly sóz bolýy múmkin emes», - dep otyr.
Sonymen qatar, Tegeran dıplomatııalyq arnany múlde jabýǵa tyryspaıdy, resmı ókilder Irannyń bolashaqta dıalogqa qaıta oralý múmkindigin saqtap otyrǵanyn atap ótti.
Eýropa dıplomatııasy «terezeni» paıdalanýǵa tyrysyp jatyr
Jenevadaǵy kezdesý — Batys elderiniń jalǵasyp jatqan qaqtyǵys aıasynda dıplomatııalyq protsesti qaıta jandandyrýǵa alǵashqy talpynysy.
Kezdesýge Ulybrıtanııa, Frantsııa jáne Germanııa syrtqy ister mınıstrleri, sondaı-aq Eýropalyq Odaqtyń syrtqy saıasat jáne qaýipsizdik jónindegi joǵarǵy ókili Kaıa Kallas qatysty.
Ulybrıtanııanyń syrtqy ister mınıstri Devıd Lemmıdiń aıtýynsha, qazirgi jaǵdaıdyń ýshyǵýyna jol bermeıtin múmkindikter bar.
— Qazir múmkin, bar bolǵany eki aptaǵa ǵana sozylatyn dıplomatııalyq sheshimge qol jetkizýge arnalǵan múmkindik bar, — dedi ol Ulybrıtanııa Syrtqy ister mınıstrligi jarııalaǵan málimdemede.
Jenevaǵa sapar aldynda Lemmı Vashıngtonda AQSh memlekettik hatshysy Marko Rýbıomen jáne Aq úıdiń arnaıy ókili Stıv Ýıtkoffpen kelissóz júrgizdi. Kezdesý barysynda qaqtyǵysty tejeý áreketteri, Irannyń ıadrolyq baǵdarlamasy jáne AQSh-tyń Izraıl áskerı kampanııasyna aralasý yqtımaldyǵy talqylandy.
— Taıaý Shyǵystaǵy jaǵdaı áli de asa qaýipti bolyp otyr. Biz Irannyń ıadrolyq qarýǵa qol jetkizýine jol bermeýge tolyq bel baıladyq, — dep málimdedi Lemmı.
Tramp oılanýǵa eki apta ýaqyt berdi
Aq úıdiń resmı ókili Kerolaın Levıt beısenbi kúni AQSh prezıdenti Donald Tramptyń málimdemesin oqyp berdi. Málimdemede aldaǵy eki apta ishinde AQSh-tyń Iranǵa qarsy Izraıldiń áskerı áreketterine qatysýy týraly sheshim qabyldanatyny aıtylǵan.
— Iranmen aldaǵy ýaqytta mańyzdy kelissóz ótýi múmkin degen aıtarlyqtaı yqtımaldyqty eskere otyryp, men kelesi eki apta ishinde bul áskerı is-qımylǵa qatysamyn ba, joq pa, sheshim qabyldaımyn, — delingen Aq úı taratqan málimdemede.
Eýropalyq dıplomattar sol eki aptany dıplomatııalyq retteýge qol jetkizýge tyrysatyn sheshýshi kezeń retinde qarastyryp otyr.
Táýekel, úmit pen shynaıylyq
Jenevadaǵy kezdesý aımaqta ashyq qaqtyǵys qaýpi artyp kele jatqan jaǵdaıda ótip otyr. Sheneýnikterdiń aıtýynsha, atalǵan kelissóz kelesi aptada Gaagada ótetin NATO kóshbasshylarynyń sammıti qarsańynda dıplomatııalyq serpin qalyptastyrýǵa baǵyttalǵan. Sammıttiń kún tártibinde Taıaý Shyǵystaǵy qaýipsizdikke qatysty keń aýqymdy talqylaý josparlanǵan.
Aıta keteıik, BUU Qaýipsizdik Keńesi 20 maýsymda Taıaý Shyǵys pen Ýkraınaǵa qatysty eki otyrys ótkizedi.
Eýroodaq Taıaý Shyǵystan óz azamattaryn evakýatsııalaý úshin azamattyq qorǵanys mehanızmin iske qosty.
Eske salaıyq, Iran men Izraıl arasyndaǵy shıelenis kúsheıe tústi.
Sondaı-aq BUU bas quqyq qorǵaýshysy Iran men Izraıldi gýmanıtarlyq zańdardy saqtaýǵa shaqyrdy.