Jazda taǵamnan ýlanýdan qalaı saqtanýǵa bolady - dáriger keńesi
«Jaz - keremet jyl mezgili. Bul - demalys bastalyp, aýyldaǵy ata-ájesiniń úılerine qydyryp baratyn, kókónister men jemisterge toıyp, kún astynda D dárýmenine qanyǵatyn kez. Mundaı kezde eshkimniń ýlanyp, dene qyzýy men jáne júrektiń aınýymen tósek tartyp jatqysy kelmeıdi. Aýanyń joǵary temperatýrasy, azyq-túlikterdi saqtaý qaǵıdalaryn buzý jáne gıgıenany saqtamaý - asqazan-ishek joldarynyń aýrýyna ákeletin negizgi sebepter. Taǵamnan ýlanýdan qalaı saqtaný qajet jáne ýlanyp qalǵan jaǵdaıda ne isteý qajet?
Taǵamnan ýlaný - bul as qorytý júıesiniń buzýshylyǵymen baılanysty jiti aýrý. Ol aǵzaǵa as arqyly túrli mıkroorganızmderdiń, kóbinese, bakterııalardyń túsýinen paıda bolady. Ýlanýdyń kóbisi taǵamdarda altyn tústes stafılokokk jáne ishek taıaqshalarynyń jappaı kóbeıýi saldarynan týyndaıdy. Ýlaný kóbinese jaramdylyq merzimi ótken sapasyz azyq-túlikterden, durys jaǵdaıda saqtalmaǵan, nemese sanıtarııalyq normalardy saqtamaı daıarlanǵan taǵamdardan paıda bolyp jatady. Aýrýdyń basty sebebi - bakterııa tasý, tehnologııalyq úderis, azyq-túlikterdi durys saqtamaý jáne taǵy basqalary», - delingen atalǵan ortalyq taratqan aqparatta.
Ýlaný kóbine daıyn taǵamdardan - maıonez jáne qaımaqpen aralasqan barynsha kóp komponentti salattardan, kondıterlik qant qosylǵan kremdi ónimderden, tartylǵan etten ázirlengen tamaqtan, silikpeler jáne t.b taǵamnan týyndaıdy. Daıyn astan bólek, durys jýylmaǵan jemis-jıdekter men balǵyn kókónisterden de ýlanýǵa bolady, óıtkeni olardyń syrtqy qabatynda ishek ınfektsııasynyń qozdyrǵyshtary qalyp qalýy múmkin.
Tómendegi 3 qaǵıdany saqtaı júrseńiz jaqyndaryńyzdy jaz mezgilindegi ýlanýdan saqtaýǵa bolady:
Gıgıena qaǵıdalaryn saqtańyz:
- kósheden úıge kelgende, tamaq isher aldynda jáne dárethanadan shyqqanda qolyńyzdy muqııat sabyndap jýyńyz;
- kókónister men jemis-jıdekterdi tutynar aldynda aǵyndy sýdyń astynda muqııat jýyńyz, al kishkentaı balalarǵa berer aldynda qaınaǵan sýmen jýyńyz;
- ystyq jáne salqyn taǵamdardy daıarlaǵanda úı jaǵdaıynda gıgıena qaǵıdalaryn saqtańyz, azyq-túliktiń jaramdylyq merzimi men durys saqtaý qajetti jaǵdaılaryn qadaǵalańyz; ásirese tez buzylatyn, shıki jáne daıyn asty bólek saqtaǵan jón;
- shıki azyq-túlikterdi daıarlaý kezinde ınfektsııalyq aýrýlardyń aldyn alý maqsatynda arnaıy pyshaq pen týraýǵa arnalǵan bólek taqtaıyńyz bolǵany jón.
Asty qaýipsiz ázirleńiz:
- eger ózińizdi nashar sezinseńiz, dene qyzýyńyz joǵary bolsa, nájis buzylysy, júrektiń aınýy, ishtiń aýrýy bolǵan jaǵdaıda qonaqtar men otbasyńyz úshin ázirlemeńiz;
- jańa ázirlengen taǵamdy ótken kúnnen qalǵan taǵam qaldyqtarymen aralastyrmańyz; eger taǵam kelesi kúnge qalyp qoısa, ony tutynar aldynda jylýmen óńdep alý qajet (qaınatyp alý nemese ysytý);
- et, qus eti, jumyrtqa jáne teńiz ónimderin muqııat jáne asyqpaı qaınatyp, qýyryp alyńyz;
- as qaldyqtaryn, ásirese salattar men tartylǵan etten ázirlengen tamaqtardy 1 táýlikten kóp saqtamańyz;
- kremdi bálishter men torttardy tońazytqyshta saqtańyz.
Tamaq satyp alarda muqııat bolyńyz: Taǵamdy tekseristen ótetin jerden satyp alyńyz, bul, ásirese et jáne balyqqa qatysty. Satýǵa ruqsaty joq jáne azyq-túlikterge qujattary joq tanymaıtyn adamdardan, bazardan azyq-túlikterdi satyp alýdan bas tartqan jón; Azyq-túlikterdiń daıarlanǵan merzimi men jaramdylyq merzimin muqııat tekserip alyńyz, durystap qarap, sapasy men balǵyndyǵyn ıiskep tekserińiz. Kógerip, zeń basyp ketken azyq-túlikterdi tamaqqa múldem qosýǵa bolmaıdy; Iistendirilgen, dámi kúsheıtilgen, boıatylǵan jáne basqa da hımııalyq qospalar qosylǵan azyq-túlikterdi balalardyń asyna qospańyz; Kókónister men jemis-jıdekterdi tutynar aldynda muqııat jýyńyz; Іshý úshin qaınatylǵan nemese bótelkedegi aýyz sýdy qoldanyńyz.
Joǵaryda atalǵan barlyq keńesterge qulaq asyp paıdalansańyz, jyl mezgilinde taǵamnan ýlanýdan saqtana júresiz.
Esińizde bolsyn, ýlanýdyń alǵashqy belgileri anyqtalǵan jaǵdaıda, shuǵyl túrde medıtsınalyq kómekke júginý qajet.