Jaıaý júrý, semizdikten arylý jáne yńǵaıly aıaq kıim osteoartrozdyń aldyn alady – revmatolog
Dáriger Olga Ishınanyń aıtýynsha, osteoartroz - ártúrli shyǵý tegi bar aýrýlar toby. Qol-aıaq, omyrtqa jotasy býyndarynyń shemirshegi zaqymdanyp, ýaqyt óte kele joıylyp, súıekterdiń beti jalańashtanady. Shemirshekterin joǵaltqan súıekter men býyndar birin-biri qajap, aýyrady.
«Jalpy, osteoartroz kezinde syrqatta kúndiz fızıkalyq belsendiliktiń áserinen aýyrsyný paıda bolady, al túnde tynyshtalyp, mazasyn almaıdy. Keıde kerisinshe, tynysh kúıde aýyryp, qozǵalǵannan keıin basylýy múmkin. Negizgi belgileri – júrip-qozǵalǵanda býyndardyń aýyrýy, qozǵalystyń shektelýi, tańerteń súıek syqyrlap, boıdy jaza almaý jáne uzaq demalǵanda aýyrsynýdy seziný. Sondaı-aq júrgende, eńkeıgende, otyrǵanda paıda bolady. Ádette kúsh túsetin – tize, jambas býyndary aýyrady», - deıdi Olga Ishına.
Dárigerdiń aıtýynsha, osteoartroz baıaý damıdy jáne bir býyn aýrýy retinde bastalady, biraq biraz ýaqyttan keıin basqa býyndar da protseske qosylady, kóbinese alǵashqy zaqymdalǵan býynǵa túsetin aýyrtpalyqty jeńildetý úshin kompensatorlyq túrde mehanıkalyq júktemeni alǵan basqa býyndar aýyrady.
Osteoartroz kezinde tamyr aýrýlary - tamyrlardyń varıkozdy aýrýy, tromboflebıt qatar júredi. Kóbinese tize, qol býyndary, bel jáne moıyn omyrtqalary, jambas býyndary, tobyq, ıyq býyny zardap shegedi.
«Soltústik Qazaqstan oblysynda 2021 jyly 1309 adam osteoartrozben dáriger baqylaýynda bolsa, byltyr 1355 syrqatty esepke aldyq. Aýyrǵandar sany jyldan jylǵa artyp keledi. Taǵy br mán beretin jaıt, syrqattar jasarǵan. Qazir 30-dan endi asqan jastarda da osteoartroz anyqtalady. Buǵan ne seber bolǵany ázirge belgisiz.
Al jalpy aýrýdy týdyratyn sebepterge kelsek, ol: eń aldymen kárilik jas, tuqymqýalaýshylyq, aǵzada zat almasýdyń buzylýy, semizdik, osteoporoz, durys tamaqtanbaý, endokrındik júıeniń buzylýy, menopaýza, jıi tońý, jaraqat alý, artrıt, sozylmaly tonzıllıt sekildi sozylmaly aýrýlardyń bolýy, aıaq tamyrynyń túınelip keńeıýi», - deıdi revmatolog.
Osteortroz aýrýyna negizinen áıelder beıim keledi, sebebi olardyń tize býyndary osaldaý keledi. Sondaı-aq bul dertten belgili bir mamandyq ıeleri zardap shegedi, sonyń ishinde kásipqoı sportshylar da bar. Balalyq nemese jas kezde alǵan jaraqat ta qartaıǵan shaqta aýrýdyń damýyna ákelýi múmkin.
«Osteoartroz dıagnozyn rastaý úshin dárigerge, travmotolog-ortopedke kórinip, birqatar zertteýden ótken jón. Mundaıda jalpy jáne bıohımııalyq qan taldamasyn jasap, sınovıalyq suıyqtyq zertteledi, aýyrǵan jer rentgenge túsiriledi. Býyndar ýltradybystyq ádispen tekseriledi. Nátıjesinde osteoartrozdyń túri, satysy anyqtalady. Eger de dıagnoz qoıýda qıyndyq týsa dáriger syrqatty revmatologqa jiberedi. Ótkeni artroz ben artrıt belgileri uqsas keledi», - deıdi Olga Ishına.
Mamannyń aıtýynsha, osteoartrozdan tolyq jazylyp shyǵý múmkin emes, adam ómirine qaýipti bolmaǵanymen, ómir súrý sapasyn tómendeteri anyq. Derttiń tórt satysy bar. Bastapqy kezeńde býynnyń qatty qurylymy ózgerissiz qalyp, býynǵa qorektik orta sanalatyn suıyqtyq buzylady. Al sońǵy satysynda býyn qozǵalýdan qalady, shemirshegi joıylyp, isip qyzarý protsesi júredi, súıek shemirshektiń joqtyǵynan ózgeriske túsedi.
«Emdelýdiń bir joly tártipke baǵynyp, dıeta ustaý. Dene salmaǵyn azaıtý arqyly býynǵa túsetin mehanıkalyq júktemeni kemitýge bolady. Artyq fızıkalyq júktemege, býyndardyń jaraqatyna jol bermeý kerek. Jumsaq oryndyqtan bas tartý, tik arqalyǵy bar oryndyqqa otyrý densaýlyqqa paıdaly. Kereýettiń negizi qatty bolyp, aǵashtan jasalǵany jón. Zaqymdalǵan býynǵa kúsh salmaý úshin arnaıy korset, tizeqap kıip, taıaqqa súıenip júrýge keńes beremin.
Al aldyn alý úshin dene salmaǵyn baqylaýda ustap, semizdikke jol bermeý, dene shynyqtyryp, kúndelikti jaıaý júrýdi ádetke aınaldyrǵan jón.
Maıtaban bolǵan jaǵdaıda arnaıy yńǵaıly aıaq kıim kıgenniń mańyzy zor», - deıdi Olga Ishına.
