«Jaýyngerdi ajaldan qutqarǵan polkovnık» - baspasózge sholý

ASTANA. QazAqparat - «QazAqparat» halyqaralyq aqparattyq agenttigi 4 mamyr, sársenbi kúni jaryq kórgen respýblıkalyq buqaralyq aqparat quraldaryndaǵy ózekti maqalalarǵa sholýdy usynady.

***

«Egemen Qazaqstan» gazetinde qatardaǵy sarbazdyń ómirin aman alyp qalǵan polkovnık Qaırat Úmbetov jaıynda maqala berilgen. «Aldymyzda 7 mamyr - Otan qorǵaýshy kúni merekesi de jaqyn qaldy. Sol mereke qarsańynda beıbit kúnde kózsiz batyrlyqqa barǵan polkovnık Qaırat Úmbetovke de qurmet kórsetiler degen oıdamyz. Olaı deıtinimiz, osydan biraz buryn Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq ulany «Ortalyq» óńirlik áskerı qolbasshylyǵynyń qolbasshysy, general-maıor Erkin Botaqanov № 6505 áskerı bólimde shtab bastyǵy bolyp qyzmet etetin polkovnıktiń memlekettik nagradaǵa usynylǵanyn málimdegen bolatyn»,-dep jazady basylym. Bul týraly «Jaýyngerdi ajaldan qutqarǵan polkovnık» atty maqalada tolyq berilgen.

Bas basylymda «Aqtóbede Afrıka túıequsy ósiriledi» degen maqala jarııalandy. Álııa aýylynyń turǵyny Saılaý Ma­taev kópshilikke tańsyq, buryn-sońdy óńirde bolmaǵan túıequsty oblysqa bi­rinshi bolyp ákelmek.

- Túıequstyń balapandaryn Reseıdiń Samara qala­synan alýdy josparlap otyrmyz. Samaramen ınternet arqy­ly baılanysqa shyǵýyma Aqtóbe qalasyndaǵy jıenim kómektesti. Bıyl mamyr aıynyń sońynda túıequstyń bir aılyq balapandaryn aýylǵa alyp kelemiz, - deıdi ol.

Onyń aıtýynsha, túıequs kútimdi, qamqorlyqty onsha qajet etpeıdi, ashyq alańqaıda, tabıǵat aıasynda júre beredi. Aýa raıy jaýyn-shashyndy, sýyq bolǵan kúnderi jyly jerde turǵandy unatady. Sondyqtan, kásipker bıyl jazda aýlasyna túıequs turatyn qora salýdy kózdep otyr.

Saılaý Mataev bıyl «Jumyspen qamtý-2020» memlekettik baǵdarlamasy arqyly túıequs ósirý úshin 1 mln. 700 myń teńge kóleminde nesıe alǵan.

- Ázirge 20 balapan alýdy josparlap otyrmyz. Sebebi, samaralyq fermerlerdiń aıtýynsha, túıequstyń balapanyn erkek-urǵashysyn kishkentaıynda ajyratý múmkin emes. Óse kele, ıaǵnı 6-8 aılyǵynda ǵana olardy ajyratýǵa bolady. Sondyqtan, balapandy neǵurlym kóbirek alý kerek, - deıdi ol.

Túıequs jońyshqanyń tartylǵan túrin súısinip jeıdi. Bul qusqa arpa, bıdaıdy da ýatyp berý kerek. Sol úshin Saılaý erte kóktemde jońyshqanyń tuqymdyq dánin aýlaǵa seýip tastaǵandy jón kóripti.

Syrt kelbeti susty bolyp kórinetin bul qustyń ábden tolysyp-jetilgen sha­ǵynda bıiktigi 1 metr 70 santımetrge jetedi. Jumyrtqasynyń salmaǵy ortasha eseppen - 1-1,5 kılo. Bir aılyq balapany 10-12 kıloǵa jetedi. Túıequs 1,5 jasynda jumyrtqalaı bastaıdy.

Ázirge túıequsty ósirip, sanyn kóbeı­týdi ǵana maqsat etip otyrǵan Saılaý bul qus­­tyń paıdasy shash etekten ekenin aıtady.

***

«Aıqyn» gazetiniń jazýynsha, Máýlen Áshimbaevtyń tóraǵalyǵymen Jańǵyrtý jónindegi ulttyq komıssııanyń «Ashyq Úkimetti» endirý jónindegi jumysshy tobynyń otyrysy ótti.

Búginde 5 ınstıtýttyq reformanyń biri - el aldynda esepti memleketti qurýdyń mańyzdy elementi retinde «Ashyq Úkimetti» qurýǵa mańyz berilýde. Bul Ult josparynyń 94, 95 jáne 96-shy qadamdarynda kózdelgen. Bul baǵytta qandaı jumys atqarylǵany jáne aldaǵy jumystar jaıy jıynda qaralyp, talqyǵa tartyldy.

Jumysshy top tóraǵasy, Májilistiń Halyqaralyq ister, qorǵanys jáne qaýip­sizdik komıtetiniń tóraǵasy Máýlen Áshim­baev Ult jospary aıasynda jańa turpatty «Aqparatqa qol jetkizý týraly» jaqsy zań qabyldanǵanyn, endi barlyq memlekettik organdardan zańdy múltiksiz oryndaý talap etiletinin aıtty.

- Biz ózimizdiń tobymyz aıasynda osy protseske monıtorıng júrgizemiz, zańnyń qalaı iske asyrylyp jatqanyn qadaǵa­laımyz. Ekinshiden, biz atalǵan zańdy qol­daný kezinde týýy múmkin quqyqtyq olqy­lyqtardy, jumys jasamaıtyn ne­mese tıisinshe rettelmegen normalardy anyq­taýmen aınalysamyz. Osy arqyly keıin ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly jańa zańǵa bastamashy bolamyz. Bul úshin aldymen ózimiz istiń barysyna tereńdep, baıybyna barýǵa tıispiz, - dedi M.Áshim­baev. Bul jaıynda «Endi mınıstrler ár suraqqa jaýap beredi» atty maqaladan tolyq oqı alasyzdar.

Osy basylymda «Qazaqty shartarapqa tanytatyn shara» degen maqala jarııalandy. Tórtkil dúnıe tósin dúbirge bólep, saıyn dalany sporttyq oıyndardyń jańǵyryǵyna toltyratyn stýdentter saıysynyń jaqyndap kele jatqany da belgili. Kelesi jyly Almatyda alaýy tutanatyn qysqy Ýnıversıadaǵa qatysýǵa qazirdiń ózinde 64 memlekettiń ókilderi ótinish berip, 2 myńǵa jýyq sportshy baıraqty básekege qatysýǵa nıet tanytty. Qazaqstannyń iri sporttyq báse­kelerdi ótkizýdegi tájirıbesi mol. 2011 jyly Almaty men Astanada dúrkirep ótken qysqy Azııa oıyndarynyń kere­metteri áli esimizde. Qazaq eliniń aby­roıyn asqaqtatqan sary qurlyqtyń basty dodasynda otandastarymyz jalpy komandalyq esepte birinshi oryndy ıe­lengen edi. Sol jeńispen órilgen dástúrdi jalǵastyrý - aldaǵy Almatydaǵy Ýnıversıadadaǵy bizdiń sportshylardyń basty mindeti.

Ýnıversıadanyń oıdaǵydaı ótýine jaýapty jáne de ózderine júktelgen min­detti abyroımen atqaryp júrgen birden-bir uıym - 2017 jylǵy qysqy Ýnı­versıadany uıymdastyrý jáne ótkizý boıynsha dırektsııasy. Osy dırektsııanyń dırektory Áset Ábdýálıevten Ýnıver­sıadanyń uıymdastyrylýy men daıyn­dyǵy jaıynda bilgen edik. Ol Ýnıver­sıadaǵa daıyndyqtyń qarqyndy júrip jatqanyn jetkizdi. «Ýnıversıadaǵa daıyndyǵymyz belgilengen jospar boıynsha, Halyqaralyq stýdenttik sport federatsııasynyń keńesi men talabyna sáıkes júrgizilip keledi. Barlyq fýnk­tsııalar aldyn ala testilik sharalarda synalady. Al bizdiń maqsatymyz - Almatydaǵy qysqy Ýnıversıadany jańasha ári tıimdi ótkizý. Bul oıyndardyń Qazaqstan men álem boıynsha stýdenttik sporttyń damýyna septigin tıgizetini sózsiz» deıdi Ábdýálıev myrza.

***

«Ana tili» gazetiniń sońǵy sanynda «Qazaq tiliniń ádistemesi qandaı bolý kerek?» degen maqala kópshilik nazaryna usynylyp otyr.

Qazirgi tańda otandyq bilim berý júıesi birqatar reformalardy basynan keshirip jatqany belgili. Mundaǵy basty maqsattyń biri - bilim berýdi zaman talabyna saı etý. Bilim jáne ǵylym mınıstrliginiń ókilderi osy baǵytta jańa baǵdarlamalar qabyldap ta úlgerdi. Biraq ol baǵdarlamalardyń ereksheligi, tıimdi tustary qandaı degen máselege baılanysty mınıstrlik tarapynan buqara halyqty aqparattandyrý qajettiligi seziledi. Óıtkeni Qazaqstan halqy Assambleıasynyń kezekti sessııasynda Elbasy aıtqandaı, engizilip jatqan jańalyqtardyń bárin jurtshylyqqa keńinen túsindirý kerek.

Osy oraıda jýyrda elordadaǵy Prezıdent janyndaǵy Ortalyq kommýnıkatsııalar qyzmetinde Bilim jáne ǵylym mınıstri Erlan Saǵadıev bilim sala­syndaǵy jańashyldyqtarǵa baılanysty BAQ ókilderine baspasóz máslıhatyn ót­kiz­di. Baspasóz máslı­hatyna mı­nıstr­­lik­­tiń mektepke deıingi jáne orta bilim, aq­parattyq tehnologııalar departamen­ti­­niń dırektory Jańyl Jontaeva men «Nazarbaev Zııatkerlik mektepteri» DBBU Basqarma Tóraıymy Kúlásh Noǵataıqyzy Shám­shıdınova qatysyp, baıandama jasady.

Erlan Saǵadıev kezdesý barysynda «2016-2019 jyldarǵa arnalǵan bilim jáne ǵylymdy damytýdyń memlekettik baǵdarlamasynyń» ómirge joldama alǵan jańalyqtarymen tanystyrdy. Jıynda mınıstr qazirgi kezde qo­ǵamda kóp talqyǵa túsip júrgen aǵyl­shyn tiline qatysty óziniń oı-pikirin ortaǵa saldy. Aıtýynsha, aǵylshyn tili - azamattarymyzǵa, ásirese, jas urpaqqa álemdik ozyq ilim-bilimge jáne joǵary tehnologııalar álemine jol ashar esiktiń kilti.
- Eger buǵan qarsy petıtsııanyń avtor­laryna qarasaq, onda olardyń kóbisiniń balalary men nemereleri shetelde oqıtynyn nemese oqyǵanyn, «Bola­shaq» baǵdarlamasy boıynsha bilim alǵanyn kóremiz. Endeshe, «Malshy, jalshy, qurylysshy, kúzetshi, bazarlarda otyrǵan halyqqa aǵylshyn tili kók tıynǵa kerek emes» (petıtsııa­dan úzindi) deý - basqa adamdardyń balalaryna jaqsy ómirdi, jarqyn bolashaqty tilemeý degen sóz. Memleket basshysy aıtyp júrgen «áleýmettik lıftter» árbir qazaq­standyq úshin teń múmkindikter jasaýdy qarastyrady. Bizdiń baǵdarlamamyz - qala men aýyl, ártúrli úlgi­degi mektepter arasyndaǵy bilimdi teńestiretin baǵdarlama, - dedi Erlan Saǵadıev.