Jat aǵymnyń zardaby aýyr bolady - Baqtyǵalı Shápıev

None
None
ALMATY. QazAqparat – Qazaqtyń dástúrli din jolyn burmalap, talaı otbasynyń shyrqyn buzǵan búldirgi aǵymdar músheleriniń qatarynyń kóbeıýi jurtshylyqty kádimgideı alańdatyp otyr. Fılosofııa ǵylymdarynyń kandıdaty Baqtyǵalı Shápıev osylaı málim etti, dep habarlaıdy QazAqparat.

«Elimizdiń tutastyǵyna, tynyshtyǵyna, ultaralyq yntymaǵyna keri áserin tıgizýge baǵyttalǵan dinı aǵymdar men sektalardyń shekten shyqqan is-áreketteri jóninde aıtylyp ta, jazylyp ta júr. Olardyń kózdegen maqsat-múddeleriniń tamyry qaıda jatqandyǵy búginde qalyń kópshilikke de belgili boldy.

Táýelsizdiktiń alǵashqy jyldary halyqtyń áleýmettik jaǵdaıyn jaqsartýǵa basymdyq berilip, mádenı-rýhanııat salasy aıtarlyqtaı qarqyndy damyǵandyǵy belgili. Sonyń saldarynan elimizge álemniń túkpir-túkpirinde paıda bolyp, keıbireýleri óz elderinde saıası daǵdarysqa ushyraǵan dinı aǵymdar men sektalar demokratııalyq úderisterdi jeleý etip, bizge kelip jetti. Bosap qalǵan rýhanı keńistiktiń ornyn toltyrýǵa belsene kirisip, dinı aǵymdardyń múmkinshiligi arta tústi», - dedi Baqtyǵalı Shápıev.

Onyń aıtýynsha, elimizdiń túkpir-túkpirinde tákfirshiler, «Hızbýt-tahrır» «Tablıǵ-ı-jamaǵat» jáne taǵy basqaradıkaldy uıymdardyń ókileri kezdesedi.

«Bulardyń úgit-nasıhattary ıslamnyń biregeı qasıetti kitaby – Quran Kárimniń úkimderimen kóp jaǵdaıda sáıkes kele bermeıdi. Ári dinge keıinnen qosylǵan ártúrli mánsiz yrymdar men nanymdardy qamtıdy. Bular ortaq ıdeologııalyq platforma retinde ýahabızmdi ustanady. Mysaly, salafıtter men tákfirshiler kápirlerdi ıslamǵa kúshpen kirgizýdi qýattasa, «Hızbýt-tahrır» ıslam qoǵamyn ornatýdyń, ıaǵnı halıfat qurýdyń birden-bir joly tóńkeris dep esepteıdi. Quran Kárimde halıfat qurý týraly aıtylmasa da «Hızbýt-tahrır» Ortalyq Azııadaǵy elderdiń, sonyń ishinde Qazaqstannyń da ornyna halıfalyq memleket ornatýdy kózdeıdi», - dedi Baqtyǵalı Shápıev.

Onyń aıtýynsha, «Tablıǵ-ı-jamaǵat» bolsa, belsendi úgit-nasıhat júrgizip, aqparat jınaý jáne terrorlyq uıymdardy sarbazdarmen qamtý arqyly qyzmet etedi.

«Ýahabıliktiń negizin salǵan Muhammed bın Abdýlýahab hıjranyń 1125 jyly Basrada aǵylshyn tyńshysy Hemferdiń tuzaǵyna ilinip, aǵylshyndardyń Islamdy joıý maqsatyndaǵy basty quralyna aınalǵan. Ahmet bın Taımııanyń áhlı súnnetke qaıshy keletin kitaptaryn oqyp, «Shaıh-ı Nájdı» degen atpen tanylǵan. Onyń ıdeıalary aǵylshyndardyń qarjysy men qarýlary arqyly saýatsyz jandardyń, Darııa halqy men basshylary Muhammed bın Sýýd tarapynan qoldaý tapty. Olar amal, ǵıbadat - ımannyń bólshegi dep qabyldaıdy. Paryzdy oryndamaǵan adam kápir, ony óltirip, mal-múlkin taratý kerek dep sanaıdy. Bul týraly «Fath-ýl-májıd» kitabynyń betterinde jazylǵan. Sondaı-aq, paıǵambarlar men áýlıelerdiń rýhynan shapaǵat suraǵan adam, olardyń mazaryna baryp, olardy sebep etip duǵa etken adamdy kápir dep esepteıdi. Minekeı, osyndaı pıǵyldy topty qalaı ıslam dinine jatqyzýǵa bolady»», - deıdi Baqtyǵalı Shápıev..

Onyń pikirinshe, qazaq halqynyń ıslam dinin qabyldaǵanyna myń jyldan asa ýaqyt ótti. Sol ýaqyttan beri halqymyzdyń qalyptasqan dinı, mádenı, ádet-ǵuryp, salt-dástúrlik kózqarasy bar. Ol izgilikke, meıirimdilikke, beıbitshilikke negizdelgen.

«Halqymyzdyń nebir ıgi jaqsylary, handarymyz ben bılerimiz, batyrlarymyz ben aqyn-jyraýlarymyz, nebir oqymysty ǵalymdarymyz osy jolda, osy rýhta tárbıelengen. Olardyń ishinde áýlıeler men ata-baba rýhyn qasterleý, áýlıeler basyna baryp túneý, qaıtys bolǵan kisige jetisin, qyrqyn, júzin, jylyn berý sııaqty urpaqtan-urpaqqa jalǵasyp kele jatqan kóptegen dinı salt-dástúrler bar.

Al ýahabshylar ózderiniń dinı ýaǵyzdarynda «Qazaq áýlıege senedi – bul shırk», ıaǵnı keshirilmes kúná, «Qazaq arýaqqa quran baǵyshtaıdy, al arýaq degen qur saýdyraǵan súıek, basqa túk te emes, endeshe bul da shırk», «qabirdi zııarat etý – shırk», «arýaqtarǵa baǵyshtap jeti shelpek pisirý – shırk» dep jastarymyzdyń sanasyn ýlap júr», - dedi ǵalym.

Baqtyǵalı Shápıev syrttan kelip jatqan búldirgi dinı aǵymdardyń maqsaty – Qazaqstan halqynyń yntymaǵyna iritki salý degen oıda.

«Elimizde jat aǵymdar men sektalardyń shyrmaýyna negizinen jastar, joǵary oqý ornynyń stýdentteri ilinip, tipti mektep oqýshylary da tartylyp jatyr. Olardyń arasynan tumshalanyp kıinip, etegine súrinip júrgenderdi, shashtaryn taqyrlap alyp mataǵa oranǵandardy, balaýyz jaǵyp shoqynǵandardy, jastyǵyna qaramastan qaýlatyp saqal jibergenderdi de kórýge bolady. Bulardyń alǵashqy ókilderi 90-jyldary arab elderinde, ásirese, Saýd Arabııasy men Pákistan memleketinde dinı bilim alǵandar. Keıin kele bulardyń qataryna shetelderdiń zaıyrly oqý oryndarynda bilim alǵandar qosyldy. Musylman elderinen kelgen mıssıonerler ashqan ıslam ortalyqtary negizinen ýahabılik ilimdi nasıhattaıtyn ortalyqtarǵa aınaldy. Eń ókinishtisi, ıslam atyn jamylǵan ártúrli sheteldik aǵymdar men sektalarǵa qyzmet etýshi, solardyń yqpalyndaǵylar óz otandastarymyz. Júzdegen azamatymyz basqa dinniń qataryn toltyryp jatsa, myńdaǵany ártúrli ıslamdyq aǵymdardyń shyrmaýyna iligip otyr», - dedi Baqtyǵalı Shápıev.

Ol eldegi ıdeologııalyq ımmýnıtetti kúsheıtý qajet dep sanaıdy.

«Halyqtyń dinı saýattylyǵyn arttyrý jolynda úlken jumys atqarý kerek. Memleket turǵysynan zańdardyń talabyn kúsheıtip, jastarǵa tárbıe berýge basymdyq berilgeni jón. Óz kezeginde qoǵamdyq uıymdar da, jergilikti aqsaqaldar qaýymy da atsalysyp, óskeleń urpaqtyń taǵdyryna beı-jaı qaramaǵany abzal», - deıdi Baqtyǵalı Shápıev..

Сейчас читают
telegram