Jasandy ıntelekt: Qyzylordalyq jastardyń úlesi qandaı
QYZYLORDA. KAZINFORM – Elimizde jasandy ıntelekt ІT salasyn jetik meńgergen jastardyń qatarynyń kóbeıgeni qýantady. Jyl ótken saıyn tyń jobalar óz jemisin berip otyr. Olardyń arasynda tehnologııasy qaryshtap damyǵan elderdiń mamandary joǵary baǵalaıtyn jastar bar. Búginde jer júzinde ІT salasynyń damýyna orasan zor mańyz berilip otyr. Jańashyl jobalardyń júzege asýyna qazaqstandyq jastardyń da úles qosyp jatqany qýantady. Olardyń aldaǵy múmkindigi qandaı?
Innovatsııalyq jobalar – el ıgiligine
Bul baǵytta Syr óńirinde de kóptegen jobalar qolǵa alynyp otyr. Oblys ákimi apparaty tsıfrlyq tehnologııalar bóliminiń basshysy Sábıt Ibadýlla byltyr Qorqyt ata ýnıversıteti Ońtústik Koreıa elimen birlesip jasandy ıntellekt mektebin ashqanyn atap ótti. Qazirgi tańda stýdentter tehnologııa salasy qaryshtap damyǵan eldiń ustazdarynan tálim alýdy bastap ketti.
– Aldaǵy ýaqytta eki el arasyndaǵy birlesken jumystar jalǵasyn tabady degen úmittemiz. Joǵary oqý ornynda arnaıy jasandy ıntellekt boıynsha 100-ge jýyq grant berý máselesi qaralyp otyr. Mundaı múmkindikke qol jetkizgen stýdentter eki jyl kóleminde Ońtústik Koreıada bilim alady. Bul – bizdiń óńirdiń jastaryna óte qajetti ári yńǵaıly joba. Keleshekte jas mamandar ózderiniń tyń jobasyn jaryqqa shyǵarýǵa múmkindik alady degen oıdamyn. Odan bólek jańa ıdeıalardy júzege asyrýǵa «Kyzylorda Hub», «ІT park», «Astana Hub» sekildi ortalyqtar arqyly júzege asyrýǵa bolady. Osy maqsatta turaqty túrde oblys ákimdigimen birlesken ártúrli sharalar ótkizilýde, – dedi Sábıt Ibadýlla.
Oblysta «Hackathon», «Pecha-Kucha» sekildi is-sharalar uıymdastyrylady. Byltyr jasandy ıntellektti damytý baǵytynda uıymdastyrylǵan ınnovatsııalyq festıvalda kóptegen jobalarǵa jol ashyldy.
– Solardyń biri – jasandy ıntellektini qazaqsha sóıletip, erekshe joba daıyndaǵan oqýshy Asyljan Abdýllaevty bilikti mamandar joǵary baǵalap otyr. Bul jobaǵa elimizden bólek, shet memleketterden de qyzyǵýshylyq bildirýde. Qazirge deıin bul baǵytta aǵylshyn jáne orys tilinde jasalǵan jasandy ıntellekt bazasy óte baı. Ókinishtisi, olardyń arasynan qazaqshasyn tabý qıyn. QazaqGPT jobasy árkimge ártúrli paıda ákeledi. Ony qoldana bilý qajet. Artyqshylyǵy, amerıkalyq prototıpterge qaraǵanda 50 mıllıardqa aýqymdy. Qazirdiń ózinde 2000-nan astam adam atalǵan botty Telegram arqyly paıdalanyp kórdi. Ár kezeńniń talabyna saı jańa tehnologııa paıda bolady. Qazirge deıin robototehnıkaǵa mán berildi, endigi kezekte jasandy ıntellekt arqyly jańa ındýstrııaǵa jol ashylyp otyr. Sol sebepti ІT salany damytýǵa múmkindik jasaý el ekonomıkasyna jańa serpin ákeledi degen oıdamyn, – dedi ol.
Álemdik kompanııalar qazaqstandyq jastardy baǵalaıdy
Al «Kyzylorda Hub» bıznes-ınkýbatorynyń jetekshisi Janarys Túbekbaevtyń aıtýynsha, búginde eńbek naryǵynda ІT salasynyń mamandary joǵary suranysqa ıe bolyp otyr. Qoǵamnyń kez kelgen salasynda onyń qajettiligi aıqyn ańǵarylady. Tipti tehnologııa kúndelikti ómirde de keńinen qoldanylyp otyr.
– Birneshe aýqymdy jobany qolǵa aldyq. Oǵan qala men shalǵaıdaǵy eldi mekendegi daryndy jastardy tartýǵa mán berip kelemiz. Olardyń tyń jobasyn odan ári jetildirýge qoldaý kórsetiledi. Sol jumystardyń arqasynda óńirde sátti jobalar jaryqqa shyqty. Statıstıkalyq málimetke súıensek, ІT baǵytynda ótkiziletin jobalarǵa Qyzylorda qalasyna qaraǵanda, shalǵaı aýyldan keletin jas órenderdiń sany basym. Ásirese, Aral, Qazaly, Qarmaqshy aýdandarynyń jastary óte belsendi. Bul bizdi erekshe qýantady. Alda kóptegen jańa jobalar men josparlar oryndalady degen úmitimiz bar, – dedi J.Túbekbaev.
Onyń aıtýynsha, qazaqstandyq jastardyń ІT salasy, jasandy ıntellekt boıynsha alǵan bilimi sheteldik mamandar tarapynan joǵary baǵalanady. Olardyń qabilet deńgeıi eshkimnen kem soqpaıdy. Aldaǵy ýaqytta qazaqstandyq jastardyń arasynan álemdik deńgeıdegi tyń jobalarǵa túren salatyn talantty azamattar shyǵatynyna senim zor.
– Qazirdiń ózinde Google sekildi dúnıe júzine belgili kompanııalarda qyzmet atqaryp júrgen qyzylordalyq jastar bar. Aldaǵy ýaqytta olardyń qatary tolyǵady degen oıdamyn. Osyndaı talantty azamattardyń arqasynda qazaqstandyq ІT salasy, jasandy ıntellekt damýdyń jańa satysyna bettep keledi, – dedi ol.
Árbir oqýshy bilýi tıis
Jasandy ıntellekt sózin alǵash ret 1956 jyly Dartmýt ýnıversıtetinde ótken konferentsııada Djon Makkartı qoldanǵan. Ol óziniń anyqtamasyn túsindirý barysynda «Ázirshe biz bútindeı qandaı esepteýish protsedýralardy ıntellektýaldy dep aıta alatynymyzdy bilmeımiz. Sol sebepti ıntellekt sózin álemde maqsatqa jetý úshin qoldanylatyn ádisterdiń esepteýish bóligi dep qana túsinip júrmiz» degen edi.
«Grand master» baǵdarlamalaý mektebiniń dırektory Almat Qýanyshbaev ІT tek aıtıshnıkterge arnalmaǵanyn aıtady. Bul qoǵamnyń barlyq tynys-tirshiligimen tyǵyz baılanysty.
– Sol sebepti mektep tabaldyryǵyn attaǵan árbir oqýshy osy sala boıynsha tolyq bilim alýy kerek dep oılaımyn. Bul jerdegi basty maqsat – barlyǵyn ІT mamany etý emes, bolashaǵyna qajet bolatyn qarapaıym qyzmetten habardar bolsyn degen oı. Bizdiń ІT park bazasynda 12 rezıdent bar. Olardyń árqaısysy aıyna 2 ret is-shara ótkizedi. Oǵan biz aýyldyq, aýdandyq mekteptiń jáne kolledjdiń balalaryn onlaın túrde qatystyramyz. Odan bólek, sheteldiń mamandarynan keńes alyp, balalarmen kezdesý uıymdastyramyz. Bıyl jasóspirimderge arnalǵan taǵy bir joba ótkizýdi josparlap otyrmyz, – dedi A. Qýanyshbaev.
