Jartyjyldyq qorytyndysy: Qazaqstanda járdemaqynyń 42 túri bar
ASTANA. KAZINFORM - Jańa áleýmettik tólemderdi engizý, jumyspen qamtýdy belsendi túrde qoldaý jáne qyzmetkerler quqyǵyn nyǵaıtý Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý mınıstrligi qyzmetiniń 2024 jyldyń birinshi jartyjyldyǵyndaǵy negizgi baǵyttaryna aınaldy. Áleýmettik baǵdarlamalardy basqarý men baqylaýda ınnovatsııalyq tásilderdi júzege asyrýǵa erekshe kóńil bólindi. Áleýmettik qorǵaý jáne eńbek naryǵyn damytý salasyndaǵy jetistikter týraly Primeminister.kz sholýynan oqı alasyzdar.
Eńbek naryǵyn damytý jáne áleýmettik qorǵaý
2024 jyldyń birinshi jartyjyldyǵynda Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý mınıstrligi memlekettiń halyq aldyndaǵy barlyq áleýmettik mindettemeleriniń ýaqtyly oryndalýyn qamtamasyz etti.
Bıylǵy 1 qańtardan bastap bazalyq zeınetaqy men barlyq memlekettik járdemaqylar ınflıatsııa deńgeıine ındeksteldi, al ortaq zeınetaqy ınflıatsııa deńgeıinen 2%-ǵa joǵary boldy. Qazaqstandyq jas býyn arasynda bolashaq zeınetaqynyń barabar deńgeıin qamtamasyz etý úshin jumys berýshiler tarapynan mindetti zeınetaqy jarnalaryn kezeń-kezeńimen engizý bastaldy.
Zııandy eńbek jaǵdaıynda uzaq ýaqyt boıy jumys isteıtin adamdardy áleýmettik qorǵaý deńgeıin arttyrý maqsatynda 2024 jyldyń 1 qańtarynan bastap arnaıy áleýmettik tólem engizilgen bolatyn. Áleýmettik saqtandyrý júıesine qatysatyn 1 mln-nan astam jumys isteıtin azamat memlekettik áleýmettik saqtandyrý qorynan 5 áleýmettik táýekel boıynsha 453 mlrd teńge kóleminde tólemder aldy.
Respýblıkalyq bıýdjet qarajaty esebinen bazalyq jáne ortaq zeınetaqyny qosa alǵanda, áleýmettik tólemderdiń 42 túri tólenedi. Bıylǵy 6 aıda 4,3 mln adamǵa: onyń ishinde 2,4 mln zeınetker men 1,9 mln memlekettik járdemaqy alýshyǵa zeınetaqy jáne járdemaqy tóleýge 2,6 trln teńge bólindi. 2024 jylǵy 1 shildedegi jaǵdaı boıynsha ómirlik qıyn jaǵdaıǵa tap bolǵan 67 myń otbasynyń 355 myńnan astam adamyna ataýly áleýmettik kómek taǵaıyndaldy.
Jumyspen qamtýdy qoldaý sharalary
315 myńnan astam qazaqstandyq jumyspen qamtýdy belsendi qoldaý sharalarymen qamtylǵan. 231 myńǵa jýyq adam jumysqa ornalastyrylsa, onyń 98 myńǵa jýyǵy turaqty jumys ornyna ıe boldy. Eńbek naryǵynda suranysqa ıe daǵdylar boıynsha 36 myńnan astam jumyssyz azamat onlaın bilim alsa, onyń 33 myńǵa jýyǵy oqýyn aıaqtady. «Bastaý Bıznes» jobasy aıasynda 38 myńnan astam adam kásipkerlik negizderine oqytyldy, 24 myńnan astamy oqýyn aıaqtap, sertıfıkattar aldy. 110 myńnan astam qazaqstandyq qyzmet salasyn tańdaý boıynsha áleýmettik kásiptik baǵdarlaýdan ótti. Sonymen qatar jańa bıznes-bastamalardy iske asyrý úshin halyqtyń áleýmettik osal sanattaryna jatatyn azamattarǵa 400 AEK mólsherinde 4 myńnan astam grant berildi.
Mınıstrlik 2029 jylǵa deıingi eńbek naryǵyn damytý tujyrymdamasyn iske asyrý boıynsha júıeli jumys júrgizip keledi. Óńirler men salalardaǵy sapaly jumys oryndaryn baqylaý júıesi ázirlenip, qoldanylýda. Respýblıkada sapaly jumys oryndarynyń sany 2,3 mln-ǵa jetti, onyń ishinde 200 myńǵa jýyq jańa jumys orny ashyldy.
Eńbek quqyǵyn qorǵaý, zańnamadaǵy ózgerister jáne baqylaýdy kúsheıtý
Jyl basynan beri memlekettik eńbek ınspektorlary 28,7 myńnan astam qyzmetkerdiń quqyǵyn qorǵady. Atap aıtqanda, 9,5 myń qyzmetkerge 2 mlrd teńgeden astam somaǵa jalaqy boıynsha bereshek tólendi. Júrgizilgen tekserýler nátıjesinde 19 myńnan astam qyzmetkerdiń eńbek quqyǵy qorǵaldy.
Platformalyq jumyspen qamtýdy reglamentteıtin jáne atalǵan salada jumys isteıtin qazaqstandyqtardyń eńbek quqyǵy men áleýmettik kepildikterin qorǵaýdy qamtamasyz etetin zańnamaǵa túzetýler qabyldandy. Memleket basshysy memlekettik eńbek ınspektsııasyn jergilikti atqarýshy organdardan Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý mınıstrliginiń qaramaǵyna berýdi kózdeıtin zańǵa qol qoıdy.
Osyǵan baılanysty Memlekettik eńbek ınspektsııasy komıteti men onyń aýmaqtyq bólimsheleri ashylady, óńirlerdegi ınspektorlar sany artady. Bul eńbek zańnamasynyń saqtalýyna baqylaýdy kúsheıtýge, qyzmetkerlerdiń quqyǵy men múddesin qorǵaýǵa, elimizdiń kásiporyndaryndaǵy qaýipsiz eńbek jaǵdaıyn qamtamasyz etýge, sondaı-aq eńbek daýy men janjalynyń týyndaý qaýpin azaıtýǵa múmkindik beredi.
2030 jylǵa deıingi qaýipsiz eńbek tujyrymdamasy belsendi túrde iske asyrylýda. Kásiporyndardyń tsıfrlyq kartasy jasaldy, ol naqty ýaqyt rejıminde eńbek jaǵdaılaryn baqylaýǵa múmkindik beredi. Bolashaqta barlyq bıznes-protsester: jumys ornyn baǵalaý, jeke qorǵanys quraldaryn jáne basqa kepildikter usyný, barlyq deńgeıde eńbekti qorǵaý boıynsha bilimin tekserý avtomattandyrylady.
Kóshi-qon saıasatynyń 2027 jylǵa deıingi tujyrymdamasyn iske asyrý sheńberinde basqa elderde jumys isteýge nıet bildirgen qazaqstandyqtar úshin júıeli túrde oqý ortalyqtary ashylyp keledi. Mınıstrlik sheteldegi azamattarymyzdyń eńbek quqyqtaryn qorǵaý maqsatynda birqatar memlekettermen ekijaqty kelisimderdi pysyqtady. 2024 jyldyń 1 shildesine deıin 8,8 myńǵa jýyq etnıkalyq qazaq tarıhı otanyna oralyp, qandas mártebesin aldy.
Jumys kúshiniń utqyrlyǵyn arttyrý aıasynda jumys kúshi artyq óńirlerden 4,8 myńnan astam adam eńbek tapshylyǵy bar óńirlerge óz erkimen qonys aýdardy. Qonys aýdarýshylardyń barlyǵyna memlekettik qoldaý sharalary kórsetildi.
Sonymen qatar «Adam saýdasyna qarsy is-qımyl týraly» jańa zań qabyldandy. Onyń sheńberinde adam saýdasy qurbandaryn áleýmettik qorǵaýdy qamtamasyz etý jáne tıisti normatıvtik quqyqtyq aktilerdi bekitý fýnktsııalary Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý mınıstrligine júktelgen. Múgedektigi bar adamdardyń ómir súrý sapasyn jaqsartý boıynsha aýqymdy jumys júrgizildi. Jyl basynan beri Áleýmettik qyzmetter portaly arqyly 514 myńnan astam qyzmet kórsetildi, onyń ishinde 448 myńǵa jýyq tehnıkalyq ońaltý quraldary berildi.
Múgedektik tobyn belgileý boıynsha medıtsınalyq-áleýmettik saraptama júrgizýdiń syrttaı formaty arqyly pılottyq jobany iske asyrý sheńberinde elimizdiń barlyq óńirlerinen 45,5 myńnan astam ótinim qaraldy.
Halyqtyń áleýmettik osal sanattarynyń quqyqtary jónindegi ýákildiń quzyreti zańnamalyq turǵydan bekitildi.
Arnaýly áleýmettik qyzmet kórsetetin sýbektilerdi lıtsenzııalaýdy kózdeıtin zańnamaǵa túzetýler qabyldandy. Protsesti retteıtin normatıvtik-quqyqtyq aktiler, sondaı-aq áleýmettik qyzmetkerler úshin kásibı standarttar ázirlendi. Bul kórsetiletin qyzmetterdiń sapasyn jaqsartýǵa jáne olardy usynatyn sýbektilerdiń qyzmetine baqylaýdy kúsheıtýge múmkindik beredi.
Memlekettik áleýmettik qorǵaý ınspektorlary múgedektigi bar azamattardy áleýmettik qorǵaý, arnaýly áleýmettik qyzmet kórsetý jáne áleýmettik qamsyzdandyrý salasynda baqylaýdy qamtamasyz etý boıynsha 1,7 myńnan astam tekserý júrgizdi.
Elimizdiń barlyq óńirlerinde jergilikti atqarýshy organdar áleýmettik mańyzy bar nysandar men ınfraqurylymdy múgedektigi bar adamdar úshin beıimdeý boıynsha aýqymdy jumys júrgizýde.
