Jańa Sý kodeksi Pavlodardaǵy Óleńti ózeniniń máselesin sheshýge yqpal etedi

PAVLODAR. KAZINFORM — Senat qaraýyna jiberilgen jańa Sý kodeksinde ózen-kólderdegi bóget ıeleriniń jaýapkershiligin artytyryp, memlekettik saraptamany kúsheıtý kózdelgen.

Sý sektoryndaǵy ahýal memlekettiń sý sharýashylyǵy saıasatyn jáne salany basqarýdy túbegeıli jetildirýdi, qalyptasqan qurylymdy qaıta qaraýdy, sý sharýashylyǵy sýbektileriniń fýnktsııalaryn bólýdi, ekonomıkalyq qatynastardyń jańa tetikterin ázirleýdi talap etip otyr.

Osy máseleni eskergen Parlament depýtattary byltyrdan beri jańa Sý kodeksin ázirleýge kirisken. Zań jobasy Májilisten ótip, qazir Senat qaraýyna engizildi. Mamandar kodeks 1 sáýirge deıin qabyldanyp qalýy yqtımal degen pikirde. Jańa normatıvtik-quqyqtyq baza qabyldansa, sý resýrstaryn paıdalanýdaǵy solqyldaq erejeler tyıylyp, azamattardyń sý únemdeýge jaýapkershilikterin arttyra túsedi degen senim zor.

Májilis depýtaty Nurjan Áshimbetovtiń pikirinshe, Sý kodeksi sý boılarynda salynǵan gıdrotehnıkalyq qurylystardy tıimdi paıdalanýǵa jol ashady. Ásirese, birneshe jyldan beri sharýalardyń bas aýryna aınalyp turǵan Pavlodardaǵy Aqkól-Jaıylmanyń máselesin sheshýde mańyzdy rol atqarmaq.

— Sý kodeksiniń jobasynda gıdrotehnıkalyq qurylystardyń sonyń ishinde ózen boılarynda bógetterdi paıdalanyp otyrǵan jeke sýbektilerdiń jaýapkershiligin arttyrýǵa mán berilgen. Ásirese, sý aıdyndarynyń arnasyn buryp, bekitip tastaıtyndarǵa qatysty jaza kúsheıtiledi. Al jańadan bóget salýǵa nıettense, áýeli memlekettik saraptama júrgizilýi tıis bolady. Qazaqstan aýmaǵyndaǵy qoldanysta turǵan barlyq gıdrotehnıkalyq qurylystardy jyl saıyn tekseristen ótkizý de maqsat etilýde, — deıdi depýtat.

Byltyr Kerekýdegi Aqkól-Jaıylma alqaby men Aqtoǵaı aýdanynyń qyrdaǵy halqy birneshe jyldan beri ádildik izdep, talaı mekemeniń tabanyn tozdyryp kelgeni týraly másele kótergen edik. 

Tarqata aıtsaq, Óleńti ózenin kórshiles Aqmola oblysy Ereımentaý aýdanynyń «Aıdar» sharýashylyǵy bógep tastap, 80-ge jýyq sharýa qojalyǵyn zar qaqsatyp otyr. Alaıda sý sharýashylyǵyna jaýapty mınıstrlik pen salanyń jergilikti uıymdary atalǵan máseleni sheshýge qaýqarsyz bolyp shyqty.

Jurtshylyq muny «mal ósirip otyrǵan aǵaıynǵa qoldan jasalǵan qastandyq» dep baǵalaıdy.

Nurjan Áshimbetovtiń sózinshe, jańa kodeks bul máseleni halyq paıdasyna qaraı sheshýge yqpal etedi.

— Óleńti ózeniniń sýyna tosqaýyl qoıyp tastaǵan kásipker bógetke keńes ókimeti tusynda paıdalanǵan jobalar paıdalanyldy degen syltaý aıtqan edi. Biraq onyń zardabyn oıdaǵy fermerler tartty. Qoldanystaǵy zań jobasy bógettiń jumysyn qaıta qaraýǵa múmkindik bermedi. Jańa Sý kodeksi qabyldansa, álgi gıdrotehnıkalyq nysannyń qurylysyn qaıtadan saraptamadan ótkizip, ózgerister engizýge bolady. Qazirgi kodekstiń ózinde de «sý barlyǵyna jetkilikti bolýy kerek» dep jazylǵan. Biraq onda keıbir jaýapkershilikter qarastyrylmaǵan, — deıdi ol.

Elimiz byltyr 2030 jylǵa deıin sý resýrstaryn basqarýdy damytýdyń tujyrymdamasyn bekitkeni málim. Tujyrymdamada 42 jańa sý qoımasyn salý, taǵy 37 sý qoımasyn qalpyna keltirý josparlanyp otyr. Bul 2 mlrd tekshe metr sýdy jınaýǵa múmkindik beredi.

Sý resýrstary jáne ırrıgatsııa mınıstrliginiń aqparynsha, qazirgi jaǵdaıdy jáne halyqaralyq tájirıbeni eskere otyryp, Tujyrymdama jobasynda sý resýrstaryn basqarý júıesin damytý kórinisi jeti tásilmen aıqyndalǵan.

Atap aıtqanda:

— Sý sharýashylyǵy ınfraqurylymyn jańǵyrtý jáne damytý;

— Sý resýrstaryn paıdalaný tıimdiligin arttyrý;

— Sý resýrstaryn basqarý júıesin aqparattyq-taldamalyq qamtamasyz etýdi jetildirý;

— Ekologııalyq jaǵdaıdy jaqsartý;

— Transshekaralyq yntymaqtastyqty damytý;

— Normatıvtik-quqyqtyq bazany jetildirý, ǵylymı-ádistemelik qujattamamen qamtamasyz etý;

— Sý salasyndaǵy kadrlyq qamtamasyz etý.

— Tujyrymdama 60 is-sharany kózdeıtin Іs-qımyl josparyna sáıkes júzege asyrylatyn bolady. Aýqymdy jáne bastapqy kezektegi is-sharalardy iske asyrý 2030 jylǵa qaraı 10 tekshe shaqyrymǵa deıin sý jınaýǵa jáne únemdeýge, sondaı-aq sýarmaly jerlerdiń aýmaǵyn 2,5 mln gektarǵa deıin jetkizýge múmkindik beredi, — dep habarlady Sý resýrstary jáne ırrıgatsııa mınıstri Nurjan Nurjigitov.

Mınıstrdiń aıtýynsha, elde aýyl sharýashylyǵynyń sýdy tutyný úlesi jalpy sý qorynyń 65%-yn qu­raı­dy. Sý alý jáne ónim­siz shyǵyndar deńgeıi týraly statıstıka sýarmaly eginshilikte sýdy eń tıimsiz paıdalaný qarqyny baı­qa­latynyn kór­setedi. Jaǵ­­daıdy túzetý úshin sý únem­deýdiń ozyq tehno­lo­gııa­laryn engizý kerek. Fer­merlerdi sý únemdeý tehnologııalaryn qoldanýǵa yntalandyrý úshin Aýyl sharýa­shy­lyǵy mınıstrligimen bir­le­sip sý únemdeý júıelerin ornatýǵa jáne tamshylatyp, jań­byrlatyp sýarý jab­dyq­taryn satyp alý shyǵyn­da­ryn sýbsıdııalaý úlesin 50%-dan 80%-ǵa deıin ulǵaıtý jóninde jumystar bastalǵan.

Aıta ketelik Sý resýrstary jáne ırrıgatsııa mınıstri Nurjan Nurjigitov Qazaqstannyń Sý kodeksi qaı eldiń tájirıbesi boıynsha qaıta jazylyp jatqanyn aıtqan edi.