Jańa Sý kodeksi Memleket basshysyna qol qoıýǵa jiberiledi — mınıstrlik
ASTANA. KAZINFORM — Sý resýrstary jáne ırrıgatsııa mınıstrligi ázirlegen jańa Sý kodeksi Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaevqa jiberiledi. Qujatty Parlament depýtattary maquldady, dep habarlaıdy vedomstvo.
Sý resýrstary jáne ırrıgatsııa mınıstrligi jańa kodeksti bes negizgi qaǵıdat boıynsha ázirledi.
— Bul sýdy qorshaǵan ortanyń ajyramas bóligi, azamattardyń tirshilik áreketi men ekonomıkanyń damýynyń negizi retinde taný, sý qoryn qorǵaý jáne onyń sarqylýynyń aldyn alý, jerústi jáne jerasty sýlaryn keshendi paıdalaný, sý únemdeý tehnologııalaryn engizý jáne klımattyń ózgerýine beıimdelý, jurtshylyqty sý qoryn qorǵaý jáne paıdalaný jónindegi mindetterdi sheshýge tartý. Jańa kodekste alǵash ret «sý qaýipsizdigi» uǵymy engizildi. Ol azamattar men el ekonomıkasyn sý tapshylyǵynan, al sý obektilerin lastanýdan qorǵaý, sondaı-aq Qazaqstan Respýblıkasynyń transshekaralyq sý nysandaryn qorǵaý jáne paıdalaný baǵytyndaǵy múddesin qorǵaýdy qamtıdy. Sý kózderiniń sarqylýynyń aldyn alý úshin ózen-kólder jáne teńizderdiń ekojúıesin qoldaý maqsatynda sýdyń eń tómengi ruqsat etilgen deńgeıi aıqyndalǵan «ekologııalyq aǵyn» uǵymy engiziledi, — delingen habarlamada.
Sý nysandaryn qorǵaý boıynsha talaptar keńeıtildi. Eń aldymen, shaǵyn ózender men kólderdi saqtaýǵa nazar aýdarylady. Atap aıtqanda, shaǵyn ózenderde sý ótkizbeıtin bógetter salýǵa tyıym salynady. Sýly-batpaqty jerler men muzdyqtardy qorǵaýdyń erekshe rejımi qarastyrylǵan. Al jergilikti atqarýshy organdar eki jyl ishinde barlyq eldi mekenderdegi sý qorǵaý aımaqtary men beldeýlerin aıqyndaıdy.
Sondaı-aq, jańa kodeks sý resýrstaryn basqarýdyń bas josparyn jáne basseındik josparlaryn ázirleýdi kózdeıdi. Bul qujattar sý resýrstarynyń kólemi týraly boljamdarǵa súıene otyryp negizgi maqsat-mindetterdi, tásilderdi jáne is-sharalardy anyqtaıdy. Osy josparlardyń qorytyndysy men usynystary memlekettik josparlaý kezinde eskerilýi tıis.
Budan bólek, jańa Sý kodeksiniń jobasy sý tasqyny men qurǵaqshylyqqa qarsy kúres kezinde memlekettik jáne jergilikti atqarýshy organdardyń ókilettikterin naqty ajyratýdy kózdeıdi. Atap aıtqanda, Sý resýrstary jáne ırrıgatsııa mınıstrligi basseındik sý ınspektsııalary arqyly tasqyn sýdy ótkizý jáne qabyldaý kezinde gıdrotehnıkalyq qurylystardyń jaı-kúıi men jumys rejımin baqylaıdy. Sonymen qatar, mınıstrlik tasqyndy sý aıdyndaryna jiberýdi qamtamasyz etýi tıis.
Tótenshe jaǵdaılar mınıstrligi sý tasqyny men sý tasqynynan týyndaǵan tótenshe jaǵdaılardyń aldyn alý jáne saldaryn joıý jumysyn júzege asyrady. Jergilikti atqarýshy organdar tasqyn jáne erigen qar sýynyń aldyn alý jáne odan qorǵaýǵa baǵyttalǵan is-sharalardy iske asyrady. Eldi mekenderdi, ónerkásiptik obektilerdi, aýyl sharýashylyǵy alqaptaryn jáne kólik ınfraqurylymyn tasqyn jáne erigen qar sýynan qorǵaý úshin jerústi sý nysandaryna sanatsııa (tazartý jáne tereńdetý) júrgizedi.
Sý resýrstary boıynsha aqparattyń ashyqtyǵyn qamtamasyz etý úshin jyl saıyn Ulttyq aqparattyq esep jarııalanady. Qujatta elimizdegi sý resýrstarynyń jaı-kúıi, qorǵalýy jáne paıdalanylýy týraly málimet bolady.
— Sý salasyn tsıfrlandyrý úshin Ulttyq aqparattyq júıe jasalady, onyń jumysyn ótken jyly qurylǵan Sý resýrstarynyń aqparattyq-taldaý ortalyǵy qamtamasyz etedi. Budan bólek, qoldanystaǵy redaktsııada qarastyrylmaǵan, sý únemdeýdi yntalandyrý tetikteri engizildi. Mysaly, aınalymdaǵy nemese qaıta sýmen jabdyqtaýǵa kezeń-kezeńimen kóshý jospary bolǵan kezde ǵana sý paıdalanýǵa ruqsat beriledi. Al oǵan aýysýǵa bes jyl ýaqyt beriledi. Jospar jańa Sý kodeksi qoldanysqa engizilgen kúnnen bastap eki jyl merzimde ázirlenýi tıis. Jańa qujattyń taǵy bir ereksheligi — gıdrotehnıkalyq qurylystardyń qaýipsizdigi máselesin jeke taraýǵa shyǵarý. Onda gıdrotehnıkalyq qurylystardyń tizilimin qalyptastyrý jáne júrgizý, olardy paıdalaný, sondaı-aq qaýipsizdik deklaratsııalaryn ázirleı otyryp, kóp faktorly tekseris júrgizý máseleleri júıelengen. Sondaı-aq gıdrotehnıkalyq qurylystardyń qaýipsizdik reglamentin ázirleý qarastyrylyp otyr, — dep atap ótti vedomstvo.
Jańa Sý kodeksinde sý resýrstaryn qorǵaý jáne paıdalaný salasyndaǵy qoǵamdyq baqylaýǵa kóp kóńil bólinedi.
Basseındik keńesterdiń róli kúsheıtildi. Olardyń usynymdary men sheshimderi basseındik, aýmaqtyq, salalyq jáne bas jospardy, damý baǵdarlamalaryn ázirleý kezinde jáne sýdy paıdalaný lımıtterin aıqyndaý kezinde eskeriledi.
Sýdyń «qara naryǵymen» tıimdi kúresý úshin basseındik sý ınspektsııalarynyń memlekettik baqylaý fýnktsııalary kúsheıtildi. Olarǵa jedel den qoıý sharalaryn qabyldaý úshin qadaǵalaý fýnktsııalary beriledi. Sondaı-aq, jergilikti atqarýshy organdardyń sý qoryn qorǵaý jáne paıdalaný salasynda olarǵa júktelgen fýnktsııalardy saqtalýyna memlekettik baqylaý júrgiziletin bolady.
Budan bólek, Parlament Májilisiniń depýtattary ákimshilik quqyq buzýshylyq týraly Kodekske jáne jer qoınaýy jáne jer qoınaýyn paıdalaný týraly Kodekske túzetýler engizýge bastamashylyq jasady. Atap aıtqanda, sýdy zańsyz paıdalaný úshin jaýapkershilikti qatańdatý «gıdrotehnıkalyq qurylystardy paıdalaný qaýipsizdigin buzý» atty jańa bapty engizý, Aral teńizi aýmaǵynda qazbalardy óndirýge tyıym salý jáne jerasty sý resýrstaryn tıimdi basqarý úshin Sý resýrstary jáne ırrıgatsııa mınıstrligine birqatar fýnktsııalardy berý usynyldy.
— Jańa Sý kodeksiniń negizgi mindetteri — sý únemdeýdiń jalpyulttyq saıasatyn qalyptastyrý jáne damytý, ǵylymdy damytý jáne ǵylymı tásilderdi paıdalaný, eldi mekenderde sýmen jabdyqtaý men sý burýdy retteý, tazartylǵan sarqyndy sýlardy qaıta paıdalaný, sondaı-aq sý resýrstaryn qorǵaý jáne paıdalaný salasynda tıimdilikti arttyrý bolyp tabylady. Qujat Qazaqstannyń sý salasynyń barlyq baǵyttaryn qamtıdy, — dedi Sý resýrstary jáne ırrıgatsııa mınıstri Nurjan Nurjigitov.
Osyǵan deıin búgin Májilistiń jalpy otyrysynda palata depýtattary Qazaqstan Respýblıkasynyń Sý kodeksine Senat engizgen túzetýlermen keliskeni málim boldy.