«Zańnyń oryndalýyna ne kedergi?» - baspasózge sholý
***
Keshe Parlament palatalarynyń birlesken otyrysy bolyp, kún tártibinde Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti N.Á.Nazarbaevtyń Qazaqstan Respýblıkasy Qarýly Kúshteriniń ofıtserlerin BUU-nyń mıssııalaryna qatysý úshin baqylaýshylar retinde jiberý týraly usynysy qaraldy. Bul jaıynda «Egemen Qazaqstan» gazetiniń senbilik sanyndaǵy «Beıbitshilikti saqtaý - halyqaralyq ujymdyq mindet» degen taqyryptaǵy maqalada keńinen baıan etilgen. Basylymnyń jazýynsha, Memleket basshysynyń joǵaryda atalǵan usynysyn depýtattarǵa Qorǵanys mınıstri Ádilbek Jaqsybekov jetkizdi. Prezıdenttiń usynysynda sońǵy jyldary álemdik qoǵamdastyqtyń dúnıejúziniń túrli óńirlerindegi qarýly janjaldardy beıbit retteýge járdemdesýge baǵyttalǵan bitimgershilik operatsııalary deńgeıindegi kúsh-jigeri eleýli arta túskendigi aıtylǵan. «Statıstıkada 1992 jyldan beri álemde memleketaralyq janjaldar sany 40 paıyzǵa qysqarǵan, dep kórsetilipti Elbasynyń usynys hatynda. Bul kóp jaǵdaıda BUU bitimgershilik operatsııalaryn júrgizýmen baılanysty. Beıbitshilikti saqtaý halyqaralyq ujymdyq mindet bolyp tabylǵandyqtan, BUU Jarǵysyna sáıkes, uıymǵa múshe memleketterdiń barlyǵy halyqaralyq beıbitshilik pen qaýipsizdikti qoldaý úshin áskerı kontıngentter bólýge kelisken. Bul rette, óziniń áskerı kontıngentterin bóletin elder áskerılerdi daıarlaý protsesine belsendi túrde engiziletin qazirgi jaǵdaıdaǵy is-qımyldar júrgizýdiń praktıkalyq tájirıbesin jınaqtaıdy», dep jazady basylym.
«Keshe Astanada Elbasy Nursultan Nazarbaevtyń qatysýymen «Indýstrııalandyrý kúni» ótti. Onda elimizde júzege asyrylyp jatqan Indýstrııalandyrý baǵdarlamasynyń oryndalý barysy qorytyndylanyp, Elbasynyń «Altyn sapa», «Paryz», «Óndiristegi úzdik ınnovatsııa-2013», «Úzdik ındýstrııalyq joba» atty arnaıy syılyqtary tabys etildi», - dep jazady «Egemen Qazaqstan» gazeti senbilik sanyndaǵy «Ómirdiń ózegi - óndiris» degen taqyryptaǵy maqalasynda. Basylymnyń jazýyna qaraǵanda, saltanatty shara barysynda jalpy ulttyq telekópir uıymdastyryldy. Telekópir arqyly Elbasy Údemeli ındýstrııalyq-ınnovatsııalyq damýdyń memlekettik baǵdarlamasy aıasynda qolǵa alynǵan birneshe óndiristik jobalardy iske qosty. ÚIID baǵdarlamasy aıasynda 2013 jylǵy paıdalanýǵa berilgen ınvestıtsııalyq-jobalardyń ashylýyna arnalǵan jalpyulttyq telekópir ótkizgennen keıin Elbasy Táýelsizdik saraıyndaǵy saltanatta ındýstrııalyq-ınnovatsııalyq damý baǵdarlamasyn júzege asyrýdyń alǵashqy besjyldyǵynyń sheshýshi tórt jylynyń jumys qorytyndysyn jáne ÚIID baǵdarlamasynyń ekinshi besjyldyǵynda atqarylatyn mindetterdi saralap, sóz sóıledi. Elbasy jalǵan aryzdardy týyndatatyn domalaq hattar qabyldanbaıdy desek te, tekserýshilerdiń birsypyrasy ony qoldan uıymdastyratyndyǵyn, sóıtip, tekserý úshin negizder tabýǵa tyrysatyndyǵyn qaperge salyp ótti. Eger jaǵdaı osylaı jalǵasa berse, óziniń Qazaqstanda tekserýmen shuǵyldanatyn keıbir uıymdardy taratý jóninde sheshim qabyldaıtyndyǵyn jetkizdi. Elbasynyń bul sózi kópshiliktiń kóńilinen shyqqan bolýy kerek, zaldaǵylar qyzý qol shapalaqtap jiberdi», - dep jazady basylym. «Eger biz bıznesti órkendetý isin zańdy túrde durystap bekitpesek, qazaqstandyqtardyń oǵan degen qurmet sezimin oıatýǵa qozǵaý sala almasaq, onda biz alysqa bara almaımyz. Men osy rette bizdiń jas qazaqstandyqtardyń úlkenderdiń jaman tájirıbelerin qalaısha qabyldap úlgergendikterine tańdanysymdy jasyrmaımyn. Keńestik zamanda bizdi eger kórshińde artyq sıyr paıda bolsa, ony hat jazyp, muny mindetti túrde tekserý kerek deıtin. Al endi amerıkalyqtardyń tájirıbesine nazar aýdarsaq, baıyp ketken azamatqa onyń dosy kelip maǵan mıllıondardy qalaı tapqandyǵyńdy úıretshi dep qolqalaıdy. Qazir Amerıka qaı deńgeıde, biz qaı deńgeıdemiz? Mine, máseleniń mánisin osyǵan qarap-aq ańǵara berińizder», - dedi Elbasy.
***
«Bizdiń elde zań oryndalmaıdy deıtinder kóp. Sóıtsek, onyń óz sebebi bar eken. Áıtpese, halyqaralyq talaptarǵa saı keletin, halyqtyń quqyn qorǵaıtyn jap-jaqsy zańdar az emes. Tek olardyń oryndalýyna normatıvti aktilerdiń álsizdigi sebep eken», - dep jazady «Aıqyn» gazeti senbilik sanyndaǵy «Zańnyń oryndalýyna ne kedergi?» degen taqyryptaǵy maqalasynda. Basylym maqalada Saıası menedjment mektebiniń dırektory Áset Ábdýalıevtiń pikirin alǵa tartady. «Bizde jaqsy zańdar qabyldanady, alaıda ol jumys istemeıdi. Sebebi zańnyń júzege asýyn qamtamasyz etetin normatıvtik aktiler jasaýda kemshilik bar. Bizdiń semınar qandaı normalardyń tıimdi bolatynyn kórsetedi. Oqytý semınaryna beınekonferents baılanys arqyly oblystyq ákimdikter ókilderi, oblystyq máslıhattardaǵy partııa fraktsııasy depýtattary, «Nur Otan» partııasy Ortalyq apparatynyń jáne óńirlik fılıaldarynyń qurylymdyq bólimsheler jetekshileriniń qatysýyn qamtamasyz ettik. Osylaısha bir ýaqytta 250 adamdy oqytyp jatyrmyz», - dedi Á.Ábdýalıev.
«Aıqyn» gazetiniń búgingi sanynda «Ǵarysh-Ekologııa» ǴZO» RMK bas dırektory, tehnıka ǵylymdarynyń doktory Jaılaýbaı Jubatovpen aradaǵy suhbat «Ǵaryshtyq-zymyran qyzmetiniń ekologııalyq qaýipsizdigi - ózekti másele» degen taqyryppen berilip otyr. Basylym tilshisiniń barlyq saýalyna tuşymdy jaýap bergen ol: «Ǵarysh-Ekologııa» ǵylymı-zertteý ortalyǵy 2001 jyldan bastap osy ýaqytqa deıin birneshe birlesken Qazaqstan-Reseı baǵdarlamalaryn iske asyrýda. Baıqońyr ǵarysh aılaǵynan zymyrantasyǵyshtar ushyrylymdarynyń qorshaǵan orta men turǵyn halyqtyń densaýlyǵyna tıgizetin áserine baǵa berý, «Baıqońyr» ǵarysh aılaǵyna ekologııalyq monıtorıng júrgizý júıesin damytý men jetildirý, «Baıqońyr» ǵarysh aılaǵynan «Proton-M», «Soıýz-2», «Zenıt» zymyran-tasyǵyshtaryn ushyrýǵa daıyndaý protsesteri men olardyń ushyrylymdarynyń, «Dombarovskıı» ornalasý aýdanynan RS-20 qurlyqaralyq ballıstıkalyq zymyrandar ushyrylymdarynyń Qazaqstannyń qorshaǵan ortasyna tıgizetin áserine aspaptyq baqylaý júrgizý sııaqty baǵdarlamalardy Reseı jaǵymen birlesip jasap, júzege asyryp jatyrmyz. Kásiporyn júrgizip otyrǵan ǵylymı zertteýlerdiń edáýir bóligi «2005-2007 jyldary Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy ǵarysh qyzmetin damytý» memlekettik baǵdarlamasy men «Qorshaǵan ortanyń kúıin baqylaý» respýblıkalyq bıýdjettik baǵdarlamasyn júzege asyrý aıasynda, 2005-2007 jyldardaǵy «Ǵaryshtyq zymyran qulaýynyń áserine ushyraǵan aımaqtardaǵy telimderdiń ekologııalyq kúıine monıtorıng júrgizý» jobasyn oryndaý boıynsha júzege asyrylyp otyrdy. 2008 jyldan bastap qazirgi kezge deıin kásiporynnyń ǵylymı-óndiristik qyzmeti «Ǵarysh qyzmeti salasyndaǵy qoldanbaly ǵylymı zertteýler» respýblıkalyq bıýdjettik baǵdarlama sheńberinde júzege asyrylyp otyr. Kásiporyn 2006-2007 jyldary «Dnepr» RS-20 jáne «Proton-M» zymyrantasyǵyshtarynyń apattyq qulaýy saldaryn ekologııalyq zertteý jáne olarǵa baǵa berý jumystaryna qatysty, sondaı-aq Qyzylorda men Qaraǵandy oblystarynyń apattarǵa ushyraǵan aımaqtaryna ekologııalyq jáne áleýmettik-gıgıenalyq monıtorıng júrgizý baǵdarlamalarynyń negizgi oryndaýshysy boldy», deıdi.
