Veıp pen elektrondy temeki qaterli istik týdyrýy múmkin – Onkolog-dáriger
ASTANA. KAZINFORM – Qazaqstanda jyl saıyn bas jáne moıyn isiginiń 1500-den astam jaǵdaıy anyqtalady. Onyń ishinde 500-den astam adam qaıtys bolady. Ulttyq ǵylymı onkologııalyq ortalyqtyń lor-onkology, professor Bolat Shalabaev bas jáne moıyn qaterli isiginiń sebebin aıtyp berdi.
Mamannyń aıtýynsha, isiktiń paıda bolý qaýpin azaıtý úshin birinshi kezekte temekiden bas tartý kerek. Elektrondyq temeki men veıpter aǵzany qatty ýlaıdy. Ásirese áıelderde kómeıdiń shyryshty qabaty óte sezimtal. Kómeı qaterli isigimen aýyratyn áıelderdiń basym bóligi – shylym shegetinder.
«Bul – jaǵymsyz sıpattaǵy óte qaýipti áýestik. Óte zııan. Sondyqtan jaqynda bizdiń memleketimizde veıpterge tyıym salyndy. Bul óte durys sheshim boldy, óıtkeni onda biryńǵaı hımııa bar», - dep atap ótti ol.
Sonymen birge, B.Shalabaev óz tájirıbesinde turmystyq hımııadan da kómeı isigi týyndaǵan eki jaǵdaıdy aıtyp berdi. Bir naýqas kir jýǵysh untaqty býyp-túıý ornynda jumys istegen jáne óndiristik shańdy juta bergen. Ekinshi naýqas áıel sabyn-jýǵysh sattardy satý bóliminde uzaq jyl jumys istegen. Dáriger elimizde onkofobııa keńinen taraǵanyn jáne qazaqstandyqtar der kezinde dárigerge júginbeıtinin atap ótti.
«Biz isiktiń damýyn toqtatatyn nemese múldem qutylýdyń barlyq jolyn qarastyramyz. Naýqastar tolyqqandy tekseriledi jáne árqaısysyna jeke emdeý jospary jasalady. Kóp jaǵdaıda naýqastar bir emes, birneshe aýrýmen keledi. Júrek jetkiliksizdigi, ınsýlt, qant dıabeti jáne búırek aýrýlary qatar júredi. Kóbinese qaterli isik sozylmaly aýrýlar aıasynda jasyrynyp jatýy múmkin. Qazaqstandyqtar eleýsiz bolyp kórinýi múmkin kishkentaı isikke de nazar aýdarýy qajet. Eń bastysy dárigerge ýaqytynda tekserilý. Kóp naýqastar qundy ýaqytyn ótkizip alady, olar kelgende isikti kózben-aq baıqaýǵa bolady», - deıdi Bolat Shalabaev.
Aıta keteıik, 20 shildede Dúnıejúzilik bas jáne moıyn qaterli isigine qarsy kúres kúni atalyp ótedi. Eger sizdi jazylmaıtyn oıyq jara, jutyný kezindegi aýyrsyný, qarlyǵý, sóıleý buzylystary, murynnan iriń aǵý, sozylmaly polıp, jutqynshaqtyń jybyrlaýy, moıyn nemese bet deformatsııasy, muryn men qulaqtyń bitelýi mazalasa, mamandarǵa júgingen jón.
