Vankýver olımpıadasyndaǵy nátıjelerimiz Azıadada birinshi bolýǵa múmkindik bere me?
Onda Qazaqstan quramasy beıresmı jalpykomandalyq esepte birinshi oryn alýdy josparlap otyr. Bul mejeden kóriný úshin bizdiń komanda kem degende 20 altyn medal jeńip alýy tıis. Bul asqaq mindet jaıly bıik minberlerden talaı márte aıtyldy. Alaıda Qazaqstan quramasynyń Vankýver olımpıadasyndaǵy nátıjesinen qorytyndy shyǵaratyn bolsaq, joǵarydaǵy mindettiń oryndalýy tym qıynǵa soǵatyn tárizdi. Bulaı deýimizge tómendegi faktiler negiz bolady. Vankýverde Qazaqstan quramasy beıresmı jalpykomandalyq esepte 25-shi oryn aldy. Enshimizde bıatlonshy Elena Hrýstalevanyń utyp alǵan 1 kúmis medali bar. 2002-shi jylǵy Solt-Leık-Sıtı jáne 2006 jylǵy Týrın olımpıadalarynan birde-bir medalǵa qol jetkize almaı, unjyrǵamyz túskendikten bunyń ózin úlken jetistikke balap jatqan jaıymyz bar. Alaıda bul jetistikke masattanbaı, keleshekke sergek kózben qaraǵan jón. Aldaǵy Azıadada Qazaqstan quramasynyń basty qarsylastary sanalatyn shyǵystaǵy kórshilerimiz Vankýverde kóp-kórim, kóp-kórim deımiz-aý, teńdessiz nátıjeler kórsetti. Máselen, Ońtústik Koreıa quramasy Vankýver olımpıadasynda beıresmı jalpy komandalyq esepte 5-shi oryn aldy. Qorjyndarynda 6 altyn, 6 kúmis jáne 2 qola medal bar. Qytaı quramasy bolsa 5 altyn, 2 kúmis jáne 4 qola medalmen 7-shi orynǵa taban tiredi. Al Japonııa quramasy 20-shy orynnan kórindi. 3 kúmis, 2 qola medalmen. Osy olımpıadada atalmysh elderdiń sportshylary qysqy sporttyń kez-kelgen túrinen álemdegi myqty sporttyq derjavalarmen terezesi teń óner kórsete biletinin, shyndap básekelese alatynyn dáleldedi. Vankýverdegi nátıjelerine qaraı otyryp, atalmysh memleketterde bas-aıaǵy onshaqty jyldyń ishinde sporttyń qanshalyqty qarqynmen damyǵanyn, talanty ári daryndy sportshylardy babyn taýyp, baǵyn ashýda tolassyz jumystar jasalǵanyn baıqaımyz. Al bizde bári kerisinshe bolyp jatqan tárizdi. Azıada qyr astynda, ol jarysta Qazaqstan quramasy Koreıa, Qytaı jáne Japonııaǵa qanshalyqty qaýqar kórsete alady degen másele Vankýverden keıin ózekti bolyp tur.
Nege deısiz ǵoı? Taldap kórelik. Azıadanyń baǵdarlamasy boıynsha konkımen júgirý, mánerlep syrǵanaý, shaıbaly hokkeı, shańǵymen jarys, bıatlon, short-trek, taý shańǵysy, shańǵymen tuǵyrdan sekirý, frıstaıl, dopty hokkeı (bendı), qysqy sporttyq baǵdarlaý syndy sporttyń 11 túrinen medaldar jıyntyǵyn sarapqa salý josparlanyp otyr. Dopty hokkeı jáne qysqy sporttyq baǵdarlaý syndy sport túrlerinen jarystar olarǵa tórt eldiń komandalary qatysatyny týraly ótinish bergen jaǵdaıda ǵana ótkiziledi. Joǵarydaǵy sport túrleriniń barlyǵy (dopty hokkeı men qysqy sporttyq baǵdarlaýdy qospaǵanda) Vankýver olımpıasynyń sporttyq baǵdarlamasyna engizildi. Bulardyń birazynda Azııanyń sportshylary atoı saldy.
Mysaly, Vankýver olımpıasynda bizdiń konkıshilerimiz qarsylastarynan qara úzip qalyp jatqanda, koreıalyq, qytaılyq jáne japondyq konkıshiler júldeli oryndardyń jalyna jarmasyp, medaldardy berse qolynan, bermese jolynan tartyp alyp jatty. El namysy synǵa túsken sátterde jankeshtilik tanytty. Tipti koreıalyq konkıshiler buǵan deıin qysqa jáne alys qashyqtyqtarda eshkimde des bermeı kelgen gollandııalyq nemese amerıkalyq sportshylardyń ózin shań qaptyryp ketip jatty. Short-trekshi jerlesimiz Aıdar Bekjanov 1000 metr qashyqtyqqa jarysýdan nebári 20-shy oryndy qanaǵat tutsa, bul qashyqtyqta koreıalyqtar atoı saldy. Lı Djýn Sý altyndy, al Lı Ho Sýk kúmisti qanjyǵasyna baılady. Sóıtip aýzyn aıǵa bilegen eýropalyq sportshylardyń esin shyǵardy. Erler arasynda 1000 metrge konkımen júgirýden synǵa túsken jerlesterimiz Denıs Kýzın 23-shi, al Roman Krech 28-shi oryn alsa, bul synda Koreıa namysyn qorǵaǵan Mo-Tae Bým Vankýver olımpıadasynyń kúmis júldegeri atandy. Al 1000 metrge konkımen júgirý jarysynda jeńis tuǵyryna túgeldeı Azııanyń ókilderi kóterildi. Atap aıtqanda, koreıalyq Mo Tae-Bým olımpıada chempıony atandy, ekinshi jáne úshinshi oryndy japondyq sportshylar Nagashıma Keıhıro men Kato Jojı bólisti. Bul básekede el namysyn qorǵaǵan Roman Krech nebári 34-shi oryndy qanaǵat tutty. 5000 metrge konkımen jarysta jerlesimiz Dmıtrıı Babenko 15-shi oryndy mise tutsa, koreıalyq Lı Seng-Hýn kúmis júldeni ıelendi.
Al japonııalyq konkıshi qyzdar Masako Hozýmı, Nao Kodaıra, Makı Tabata komandalyq jarysta kúmis júldeni qanjyǵalaryna baılady. Taǵy bir japonııalyq qyz Masako Isıda áıelder arasynda shańǵymen 30 shaqyrymǵa jappaı jarysta 5-shi oryn aldy. Bul synda qazaqstandyqtardyń ishinde úzdik atanǵan Oksana ıAtskaıa 19-shy orynǵa taban tiredi. Al Elena Kolomına, Marına Matrossova, Svetlana Malahova-Shıshkınalar tipti úzdik otyzdyqtyń qataryna kire almady. Quramyna Elena Kolomına, Oksana ıAtskaıa, Tatıana Roşına jáne Svetlana Malahova-Shıshkına kirgen Qazaqstan quramasy shańǵyshylardyń 4h5 qashyqtyqtaǵy komandalyq jarysynda 10-shy oryndy qanaǵat tutsa, Japonııa quramasy bizdiń aldymyzǵa túsip, 7-shi orynnan kórindi. Mánerlep syrǵanýdan koreıalyq qyz Kım ıÝ Na olımpıada chempıony atanyp, eliniń mereıin tasytty, japonııalyq Mao Asada kúmis júldeni qanjyǵasyna baılady. Al qytaılyqtar juptasyp syrǵanaýdan altyndy da, kúmisti elderine alyp ketti. Sporttyń osy túrinen jyldar boıy júldeli oryndardan kórinip kelgen reseılikterdi «borttyń» syrtynda qaldyrdy. Vankýverde juptasyp syrǵanaýdan qazaqstandyqtardyń ısi de sezilmedi. Erler arasynda mánerler syrǵanaýdan jekeleı synda Japonııanyń ókili Daısýke Takahası qola júldeni enshilese, bul synda el namysyn qorǵaǵan Denıs Ten 11-shi oryn aldy. Short trekten 3000 metrge komandalyq jarysta qytaı quramasy olımpıada chempıony atandy. Al bıatlonnyn 4h5 shaqyrymǵa estafetalyq jarysta Qazaqstan quramasy 14-shi oryn aldy, osy synda Qytaı quramasy bizdiń aldymyzdy orap, 9-shy orynnan kórindi. 90 jáne 120 metrlik tuǵyrdan shańǵymen sekirý jarysynda da qazaqstandyqtar japondyqtardan qalyp qoıdy.
Bul Vankýver olımpıadasyndaǵy Azııa qurlyǵyndaǵy bizdiń basty qarsylastarymyzdyń kórsetken nátıjesiniń bir parasy ǵana. Bunyń barlyǵyn nege tizbelep otyrmyz. Azıada asyǵymyz alshysynan túsý úshin ne isteý kerek degen bir ǵana maqsatpen. Ras, Vankýverde bıatlonnan jáne shańǵy sportynan qazaqstandyqtar táp-táýir nátıje kórsetti. Bıatlonshy Elena Hrýstaleva men Alekseı Poltoranın ózderi qatysqan jarystarda azııalyqtardan aldylaryna eshkimdi jibergen joq. Jalpy Vankýverde Hrýstalevanyń kúmis medalinen bólek, bıatlon men shańǵy jarysynan úsh ret besinshi oryn aldyq, sportshylarymyz birneshe márte úzdik ondyqtyń qataryna kirdi. Biraq ókinishike qaraı bul Azıadada bizge qarsylas atanatyn azııalyq sportshylardyń Vankýverde tabystarymen salystyrǵandaǵy azǵantaı ǵana jetistikterimiz. Demek, Qazaqstan sportynyń muńyn muńdap, joǵyn joqtap júrgen azamattar úshin elimizdegi qysqy sporttyń túrlerin damytý úshin qaıtpek kerek degen suraq tóńireginde on oılanyp, júz tolǵanatyn naǵyz mezgil týǵan sekildi. Eger Koreıa, Qytaı, Japonııa Azıadaǵa Vankýverdegideı myqty quramymen keletin bolsa, onda bizdiń quramaǵa jalpykomandalyq esepte birinshi oryn almaq túgili, úzdik úshtiktiń qataryna enýdiń ózi muń bolyp qalady. Al Azıada bolsa, qyr astynda tur. Demek, Qazaqstanda tuńǵysh ret ótkiziletin jarysta namysty qoldan bermes úshin Vankýverdegi jetistikterimizdi jáne kemshilikterimizdi saralap, sodan sabaq alýǵa bir jyldan az ǵana ýaqyt qaldy.
Azıadanyń tarıhyna úńilsek, Qytaı, Japonııa, Ońtústik Koreıa elderi sońǵy jyldary jalpy kásibı sportty, onyń ishinde qysqy sport túrlerin damytýǵa aıryqsha kóńil bólip keledi. Azııada ǵana emes, álemde bul eldiń sportshylarymen sanasatyn elderdiń qatary kóbeıip kele jatqanyn Vankýver olımpıadasy taǵy bir dáleldep berdi. Bizdiń komanda osyǵan deıin Azıadaǵa tórt márte qatysyp, sonyń bireýinde ǵana beıresmı jalpy komandalyq esepte ekinshi oryn alǵan, endi birinde úshinshi, qalǵandarynda tórtinshi oryndy mise tutty. Al, meıli Qytaı, meıli Japonııa, meıli Koreıa bolsyn, Azıadany óz elderinde ótkizgen kezderinde jalpykomandalyq esepte eshkimge des bergen joq. Osylardy eskersek, aldaǵy Azıadada bizge de birinshi oryn alýǵa umtylý qajet. Biraq qalaı? Vankýver olımpıadasynan keıin osy suraq ózekti bola túskendeı?
