Úı salatyn jerdi onlaın rejımde qalaı rásimdeımiz
Tsıfrlyq damý, ınnovatsııalar jáne aeroǵarysh ónerkásibi mınıstriniń orynbasary Áset Turysov onlaın rejımde jer rásimdeý protsesi qalaı uıymdastyrylyp jatqanyn túsindirdi, dep habarlaıdy Kazinform.
1 shildeden bastap ne ózgerdi?
Birinshi shildeden beri jer telimin rásimdeýshiler burynǵydan basqasha tártippen qujat jınaıtyn bolǵan. Jarty jylǵa jýyq ýaqytta jańa tártipke úırenise almaǵandar talaı syn da aıtty. Tipti keı kezde jańa platforma júktemeni kótere almaı, syr bergen sátter de boldy. Osy jobany úılestirip otyrǵan mınıstrlik atynan sóılegen Áset Turysov 1 jeltoqsannan beri map.gov.kz resýrsy irkilissiz jumys istep turǵanyn aıtyp sendirdi.
«Jyljymaıtyn múlikterdiń biryńǵaı memlekettik kadastry degenimiz – jer kadastry men quqyqty tirkeý kadastryn ortaq derekter bazasyna biriktirgen júıe. Álemdegi elderdiń kóbinde bul bazalar bir kadastrǵa toǵystyrylǵan. Óıtkeni jyljymaıtyn múlik pen onyń astyndaǵy jerdi ajyrata almaısyz. Jerdi resimdemeseń, jyljymaıtyn múlik sala almaısyń. Óıtkeni erteń jerdiń ıesi shyǵýy múmkin. Sol sııaqty bireý eńbektenip salǵan jyljymaıtyn múliktiń astyndaǵy jerdi qaǵazda ıesi joq eken dep óz atyńa rásimdeı almaısyń. Sondyqtan biz jer kadastry men quqyq kadastryn biriktirip otyrmyz», - dedi Áset Turysov.
Vıtse-mınıstr qazirgi tańda biryńǵaı kadastrǵa 89 qalanyń kadastr málimetteri engizilip jatqanyn eske saldy. Al shalǵaı eldi mekender men aýdandar sapaly ınternettiń jetýine qaraı bazaǵa kiriktirilip otyrady.
Buǵan deıin qalada jyljymaıtyn múligi bar adamnyń báriniń qolynda eki qujat bolǵan edi. Onyń biri – tehnıkalyq pasport bolsa, ekinshisi – jerdiń memlekettik aktisi. Bul eki qujatty azamattar eki túrli mekemeden alatyn. Birinshi shildeden bastap jyljymaıtyn múlik rásimdegender bir ǵana qujat ala bastady. Onyń resmı ataýy – jyljymaıtyn múlik nysanynyń kadastrlyq pasporty.
«Buryn jer telimin alý úshin «Jerge ornalastyrý jobasy» deıtin qujatty rásimdeý kerek boldy. Árbir memlekettik organǵa, ákimdiktiń túrli basqarmasyna barý kerek edi. Sý boıynsha bólek, jaryq boıynsha bólek maquldaýdan ótý kerek bolatyn. Ol jobanyń qalanyń bas josparyna sáıkes keletini týraly kelisim alý qajet boldy. Ákimdik ol jobany bas josparǵa nemese qalanyń egjeı-tegjeıli josparyna sáıkes emes dep jerdi berýden bas tarta alatyn. Bul eki josparda qaǵazda ǵana boldy. Qarapaıym azamat óz betimen kóre almaıtyn. Jer alǵysy kelgen adam osy qujat pen ruqsattardyń bárin jınap bolam degenshe jyldap ýaqyt ketetin. Qujat rásimdeýdiń kez kelgen kezeńinde ákimdik ótinishti keri qaıtara alatyn. ıAǵnı, bul turǵyda jabyq tustar kóp boldy. Ákimdik ókilderi «sý joq», «elektr áli jetken joq» dep aıta alatyn. Al shyn máninde ınfraqurylym tartylǵan bolýy da múmkin edi. Azamat kózdep júrgen telimniń týra irgesinde basqa bireýdiń úı salyp jatqanyn kórip tur, biraq buǵan ákimdik jer bergisi kelmeıdi. «Nege kórshime bul aýdanda úı salýǵa bolady, maǵan nege bolmaıdy?», - degen suraq týyndaıtyn», - dedi ol.
Jer komıssııalary nege taratyldy
Mınıstrdiń orynbasary jer telimin úlestirý úshin ákimdikter janynan jumys istep kelgen jer komıssııalary nege taratylǵanyn da túsindirdi.
«Barlyq jer komıssııalarynyń músheleri qalaı iriktelgenin eshkim bilmeıtin. Olar qabyldaıtyn sheshimge naqty eshkim jaýap bermeıtin, ujymdyq jaýapkershilik qana boldy. Sonyń saldarynan halyq kinániń bárin ákimdikten izdeıtin. Jyljymaıtyn múlikterdiń biryńǵaı memlekettik kadastryn engizý arqyly biz jańa tártipke kóshtik. Bul júıe ázirge 89 qalada ǵana jumys isteıdi. Jerdi tańdaýdan bastap, aqyrǵy qujatty alǵanǵa deıingi protsedýranyń bári onlaın tártipten jasalady», - deıdi Áset Turysov.
Vıtse-mınıstr jer telimin onlaın rásimdeýdiń tártibin qysqasha bylaı túsindirdi.
«Jer telimin rásimdegisi kelgen azamat áýeli eGov-ke kiredi. eGov-ten elektrondy tsıfrlyq qoltańba arqyly jarııa kadastrlyq kartaǵa kiredi. Sol kartadan jer alǵysy keletin qalanyń bas jospary men egjeı-tegjeıli josparyn kóre alady. Ol kartada bos telimder men ıesi bar telimder aıqyn kórinip turady. Ózine keletin bos telimdi sol kartanyń ústinde syzyp, rásimdeýge ótinish tirkeıdi.
Osydan keıin eGov-tegi jeke kabıneti arqyly qaldyrǵan ótinishiniń qaı satyda ekenin onlaın rejımde kórip otyrady. Sonda jer komıssııasynyń maquldaýynan ótý jáne jergen ornalastyrý josparyn jaýapty organdarynyń bárine teksertý degen protsester qysqartylyp otyr. Azamat eGov-te ETsQ arqyly ótinim bergen sátte-aq, jergilikti ákimdikke habar túsedi. Ákimdik pen ruqsat beretin organdar óz aralarynda álgi ótinimniń bas jospar men egjeı-tegjeıli josparǵa sáıkestigin tekserip, sheshimin beredi. Al jer berýden bas tartsa, onyń sebebin kórsetilýi kerek. Buryn onyń bári bulaısha tirkelmeıtin. Bir bet qaǵaz ǵana beriletin. Endi aqparattyq júıe arqyly nege bas tartqanyn bile alady. Keleshekte tipti naqty qaı organnyń qaı mamany ondaı sheshimge kelgenin kóretindeı etemiz.
Al jer berý kerek degen sheshim shyqsa, elektrondyq nusqadaǵy kadarstrlyq pasport ázirlenedi. Ol qujatty halyqqa qyzmet kórsetý ortalyǵynan alady», - dedi mınıstrlik ókili.
Aýktsıon arqyly jer alý
Áset Turysov budan bylaı bıznes jobaǵa jer rásimdegisi keletin kásipkerler kózdegen telimin aýktsıonǵa shyǵarý týraly bastama kóterel alatynyn eske saldy.
«Jer halyqtyń ortalyq ıgiligi bolǵandyqtan, bir kásipkerdiń qandaı da bir jerge kózi tússe, saýdaǵa shyǵarý týraly bastama kótere alady. Buryn kásipkerler ondaı bastama kótere almaıtyn. Áýeli ákimdikke ótinish jazatyn, qoǵamdyq toptardyń jıynynda ol usynysyn talqylaıtyn. Kásipker kózdegen jer eshkimniń ıeliginde bolmasa, ústinde eshqandaı nysan salynbaǵan bolsa, saýdaǵa shyǵarý týraly ótinim Qarjy mınıstrliginiń elektrondy saýda portalyna túsedi. Budan keıin sol organnan oǵan aýktsıon qashan ótetini týraly habarlama keledi. Onymen birge basqalar da aýktsıonda baǵyn synaı alady. Bul da avtomatty túrde iske asady. Osynyń bári qalaı jumys istep turǵanyn map.gov.kz saıtynan qazirdiń ózinde kóre alasyzdar», - dedi vıtse-mınıstr.
Bul jerdegi aýktsıon arqyly satylymǵa shyǵarylatyn jerdiń aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jerge qatysy joq ekenin aıta ketý kerek.