Úshinshi ǵaryshkerin ushyrý arqyly Qazaqstan ǵarysh salasyndaǵy qadamyn nyqtaı tústi

ASTANA. QazAqparat - Bıylǵy jyldyń elimiz úshin eń bir ereksheligi - kópten kókeıde júrgen armannyń biri - qazaq balasynyń ǵaryshqa sapary júzege asty. Sóıtip, ǵaryshqa ushýǵa baılanysty alashtyń úshinshi ulynyń úmiti aqtaldy. Negizi áý basta jospar basqa bolatyn. Halyqaralyq ǵarysh stansasyna saıahat jasamaq bolǵan ánshi Sara Braıtman keıin oıynan aınyp, onyń ornyn qazaq ǵaryshkeri Aıdyn Aıymbetov almastyrýyna týra keldi.

Álbette, bosaǵan orynǵa otyra salyp, kók aspanǵa bet ala ketetin ǵarysh sapary ánsheıin dúnıe emes. Buǵan tyńǵylyqty, tııanaqty uzaq jyldar boıyna jalǵasatyn ázirlikpen qosa qyrýar qarajat ta qajet etiledi. Sosyn ǵaryshqa barǵan adam elge de álemge de paıdaly belgili bir baǵdarlamalardy júzege asyrý úshin barady. Dese de, bul joly basqa emes qazaq balasynyń baǵy jandy. Bul da bolsa bir jaǵynan elimizdiń ǵarysh salasyndaǵy tabysty qadamyn aıǵaqtap, ekinshi jaǵynan Baıqońyr sekildi adam balasynyń eń alǵash aspanǵa attanǵan aılaǵynyń Uly dalanyń kindiginde ornalasýy buǵan óz septigin tıgizse kerek.

Osylaısha, 2 qyrkúıek kúni Astana ýaqyty boıynsha saǵat 10.38-de «Soıýz-FG» zymyran ushyrǵyshy Baıqońyr ǵarysh aılaǵynan ǵaryshqa ushyp shyqty. Onyń ekıpajynda qazaqstandyq ǵaryshker Aıdyn Aıymbetov, reseılik Sergeı Volkov jáne Eýropa ǵarysh agenttiginiń astronavy Andreas Mogensen boldy. «Soıýz TMA-18M» kemesi 4 qyrkúıekte Halyqaralyq ǵarysh stansasymen túıisti. Ǵaryshtaǵy sapary sátti bolǵan jerlesimiz Aıdyn Aıymbetov ózine júktelgen mıssııany abyroımen atqaryp shyqty. Ol «Qazǵaryshtyń» ǵylymı baǵdarlamasy boıynsha Aral jáne Kaspıı teńizderine monıtorıng júrgizdi. Mıkrogravıtatsııa barysynda mıkrobólshekterdiń fızıkalyq erekshelikterine zertteýler jasady. Atalǵan sharalar otandyq ǵalymdardyń termoıadrolyq energetıka, medıtsına, nanotehnologııa jáne tamaq ónerkásibi salalaryndaǵy zertteýlerinde kádege jaraıtyn bolady.

Sóıtip, qazaqstandyq ǵaryshker Aıdyn Aıymbetov, Reseı ǵaryshkeri Gennadıı Padalka jáne Eýropalyq ǵarysh agenttiginiń astronavy danııalyq Andreas Mogensen bar ǵarysh korablinen bólinip shyqqan kapsýla Qaraǵandy oblysyndaǵy Jezqazǵan qalasynyń ońtústik shyǵysyndaǵy 146 shaqyrymdyq qashyqtyqta Astana ýaqyty boıynsha 12 qyrkúıek kúngi tańǵy 6 saǵat 51 mınýtta qonǵan edi.

Bul tarıhı oqıǵa kúlli alash jurtshylyǵynyń qýanyshyna hám maqtanyshyna aınalǵan-dy. Al búgin Elbasy Nursultan Nazarbaev qazaqtyń qas batyryna, alashtyń armanyn asqaqtatqan aıbyndy ulanyna, elimizdiń úshinshi ǵaryshker-ushqyshy Aıdyn Aıymbetovke «Halyq qaharmany» ataǵyn berip, ony «Otan» ordeni jáne Altyn Juldyz medalimen marapattady. Osylaısha, ushqysh-ǵaryshkerlerimizdiń qatary ultymyzdyń úsh ulanymen tolyqty: alǵashqy qazaq ǵaryshkeri, Keńes Odaǵynyń Batyry Toqtar Áýbákirov, táýelsiz elimizdiń tuńǵysh ǵaryshkeri, «Halyq Qaharmany», Reseı batyry, úsh márte ǵaryshqa ushqan Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq ǵarysh agenttiginiń tóraǵasy Talǵat Musabaev bolsa, aǵalarynyń jolyn jalǵastyrǵan Aıdyn Aıymbetovtiń eńbegi de erligi de elendi.

Aıta keterligi, búgingi álemde ǵarysh salasy adam qyzmetiniń neǵurlym basym jáne ǵylymdy qajetsinetin asa mańyzdy salalarynyń biri bolyp tabylady. Al ǵarysh qyzmetine qatysý memlekettiń álemdik bedelin ǵana emes, onyń ekonomıkalyq, ǵylymı-tehnıkalyq jáne qorǵanys qýatyn birshama aıqyndaıdy. Sondyqtan da, sońǵy ýaqytta ǵarysh qyzmetin damytýǵa álemniń jetekshi elderi aıtarlyqtaı kúsh salyp otyrǵany baıqalady.

Jalpylama alsaq, ǵarysh salasy aqparattyq ǵasyr dáýirinde asa mańyzdy salaǵa aınalyp otyr. Ǵarysh qyzmetin damytý tehnologııalyq revolıýtsııanyń jańa tolqynynyń týyndaýyna ǵana emes, ekonomıkanyń kóptegen salalaryna aralasa alady. Máselen, ǵarysh qyzmeti baılanys, aqparattandyrý, geologııa, aýyl sharýashylyǵy, qorshaǵan ortany qorǵaý, qorǵanys jáne qaýipsizdik sııaqty túrli salalarda qajet bolatyn jáne memlekettik mańyzy bar mindetterdi sheshýge múmkindik beredi. Bul ǵana emes, jahandyq aýqymdaǵy máselelerdi sheshýde de ǵaryshtyq quraldardy paıdalanýdyń ózektiligine mán berile bastady. Básekege qabilettilik úshin de ǵarysh tehnologııalaryn ónerkásiptik óndiriske engizý mańyzdy bolyp tabylady. Álemdegi ǵarysh derjavalarynyń qataryna Reseı, AQSh, Frantsııa, Ýkraına, Qytaı, Úndistan, Japonııa, jáne Izraıl sııaqty elder kiredi. Sonymen birge, álemniń jetekshi elderi jahandyq daǵdarysqa qaramastan, ǵaryshtyq baǵdarlamalardy odan ári damytýǵa qyrýar qarajat bóle bastady. Osynyń ózi bir jaǵynan ǵarysh salasyna jumsalatyn qarajattyń qaıtarymy birneshe ese artyq bolatynyn dáleldese kerek.

Qazaqstan úshin de eldiń ilgeri damýy turǵysynan ǵarysh salasynyń strategııalyq máni asa joǵary. Sondyqtan da, ǵarysh salasyna qatysty Indýstrııalandyrý kartasyna tórt iri jobany iske asyrý kózdelgen. Olar: «KazSat» baılanys jáne aqparat taratý júıesin qurý; Jerdi qashyqtyqtan zondtaýdyń ǵaryshtyq júıesin qurý; «Baıqońyr» ǵarysh aılaǵynda «Báıterek» ǵarysh-zymyran keshenin qurý; Ǵarysh apparattaryn qurastyrý-synaý keshenin qurý. Búgingi tańda osy aýqymdy ári mańyzdy jobalar júıeli túrde júzege asyrylyp keledi.

Máselen, qazirgi kúni Qazaqstanda «KazSat-2» jáne «KazSat-3» ǵarysh apparattarynyń toptamasy qurylyp, elimiz «KazSat» spýtnıktik baılanys pen habar taratýdyń ǵaryshtyq júıesiniń tolyqqandy ıesi atandy. Onyń quramyna ǵarysh apparattaryn jerden basqarý kesheni men baılanysty baqylaý júıesi - «Aqkól» ǵarysh baılanysynyń ortalyǵy jáne Almaty qalasy mańyndaǵy qosymsha jerden basqarý kesheni - «Kókterek» ǵarysh baılanysynyń ortalyǵy kiredi.

Memleket basshysy N. Nazarbaev ta ǵarysh salasynyń el keleshegi úshin úlken ról atqaratynyna buǵan deıin de talaı nazar aýdartqan.

«Qazaqstan ǵaryshqa ǵaryshkerler ushyryp otyrǵan álemdegi sanaýly elderdiń biri. Álemde 200 memleket bolsa, tek solardyń arasynda osyndaı múmkindikke qol jetkizgen el saýsaqpen sanarlyq. Jerimizde ornalasqan «Baıqońyr» ǵarysh kesheni bizge osyndaı múmkindikter beredi. Reseı Federatsııasymen birlese otyryp, biz bul múmkindikterdi paıdalanyp kelemiz. Biz ǵaryshqa úsh ǵaryshker ushyrdyq. Toqtar, Talǵat, endi, mine Aıdyn ushyp, aman-esen ortamyzǵa oraldy. Bul - úlken oqıǵa», - dep atap ótken edi Elbasy ǵaryshkerdi qarsy alý sharasynda. Sonymen qatar, Memleket basshysy Aıdyn Aıymbetovtiń ǵaryshqa saparynda jaı ǵana ushyp qoımaǵanyn, berilgen ǵylymı tapsyrmany oryndaǵanyn aıtyp, onyń elimiz úshin de asa qajet ekenine mańyz berdi. Óz kezeginde Aıdyn Aıymbetov: «qazaqstandyq zertteýlerdiń ǵylymı baǵdarlamasy oryndaldy. Nursultan Ábishuly, Sizdiń basshylyǵyńyzben bizdiń elimiz alǵa jyljyp keledi. Ǵaryshtyq qyzmet salasy da damýdyń ústinde», - dep málimdegen bolatyn.

Al búgingi Aqordadaǵy sharaǵa kelsek, Elbasy Nursultan Nazarbaev Qazaqstannyń úshinshi ǵaryshkeri Aıdyn Aıymbetovke «Halyq qaharmany» ataǵyn berip, «Otan» ordenimen marapattady. «Biz búgin halqymyzdyń batyr uly, Qazaqstannyń úshinshi ǵaryshkeri Aıdyn Aıymbetovti marapattaýǵa jınaldyq. Ótken aıda ol Qazaqstannyń ǵaryshtyq baǵdarlamasy aıasynda Halyqaralyq ǵarysh stansasynda 10 kúndik saparǵa baryp qaıtty. Osy kúnderdegi 17 mln. Qazaqstan halqynyń barlyǵy bul sharaǵa qarap, Aıdynǵa tilektes bolyp otyrdy. El tilegi qabyl bolyp, ol alys sapardan abyroımen oraldy. Bul sapar elimizdiń bıik mártebesi men eń asqaq belesterdiń ózin baǵyndyra alatyn maqsatkerligin kórsetti. Búgin men Aıdyn Aıymbetovke «Halyq qaharmany» ataǵyn berý jáne «Otan» ordeni men tıisti Altyn Juldyz medalimen marapattaýdy uıǵardym. Ol Jarlyqqa qol qoıyldy», - dedi Elbasy.

Osylaısha, Prezıdent Aıdyn Aıymbetovti «Halyq qaharmany» ataǵymen, al barsha qazaqstandyqtardy jańa batyrymen quttyqtady. «Men «Qazaqstan joly» kitabymda elimizdiń Táýelsizdik tarıhy Qazaqstannyń ǵaryshkerlik tarıhynan bastaldy dep aıtqan bolatynmyn. Biz 1991 jyly tamyzda Baıqońyr ǵarysh aılaǵyn Qazaqstannyń menshigine aldyq. Qazan aıynda alǵashqy qazaq ǵaryshqa attandy. Nebári 2 aıdan soń jeltoqsanda Qazaqstan táýelsizdigin jarııalady. Halyq bul oqıǵany táýelsizdigimizdiń ǵarysh keńistigindeı sheksiz, máńgilik bolýy dep baǵalady. Rasynda da elimiz az ǵana jylda gúldengen, qýatty ǵaryshtyq memleketke aınaldy», - dedi Elbasy. Aıta keterligi, álemde óz ultynyń 3 nemese odan da kóp perzenti ǵaryshqa kóterilgen 9 ǵana memleket bar eken. Mine, sonyń qataryna Qazaqstan da qosylyp otyr. «Bizdiń batyr ǵaryshkerlerimizdiń izbasarlary áli talaı kók júzine attanatyn bolady. Bizdiń Máńgilik elimiz ǵaryshtyń sheksiz máńgilik keńistigindegi eń jaryq juldyzy. Ol jyl ótken saıyn jarqyrap, jaınaı beredi dep senemiz», - dedi N.Nazarbaev.

Óz kezeginde Qazaqstannyń úshinshi ǵaryshkeri Aıdyn Aıymbetov Elbasy Nursultan Nazarbaevqa ǵaryshta bolyp kelgen Memlekettik Týdy tabystady. «Asa mártebeli Elbasy! Men sizdiń tapsyrmańyzben ǵaryshqa sapar shegip, oraldym. Maǵan jáne elimizdiń ǵarysh salasyna jasaǵan zor qamqorlyǵyńyz úshin sheksiz alǵysymdy bildiremin. Elime adal qyzmet etemin. Bizdiń ushýlarymyz kezinde Halyqaralyq ǵarysh stansasynyń bortynda Qazaqstan Respýbılkasynyń memlekettik týy da boldy. Ol bizdiń Jer sharymyzdy 150-den astam ret aınalyp ushty. Búgin osy týdy memleketimizdiń negizin qalaýshy ári kóshbasshysy Sizge tabys etýge ruqsat etińiz», - dedi marapattaý rásiminde A.Aıymbetov.

Aıta keterligi, buǵan deıin ǵaryshqa saparynda Talǵat Musabaev ta Memlekettik Týdy ózimen birge alyp ushqan bolatyn. Ol da osyndaı retpen Qazaqstan Prezıdentine Týdy úsh ret tapsyryp edi. Al Kók Týdy Aıdyn Aıymbetov ǵaryshqa tórtinshi ret aparyp keldi.

Ǵaryshkerdiń qolynan elimizdiń Memlekettik týyn alǵan Elbasy: «Barlyq tabystaryń qutty bolsyn! Bizdiń ǵaryshkerlerimiz endi úsheý boldy. Áli de kóbeıe beredi dep senemiz. Bolashaǵymyz ár ýaqytta da ǵaryshtyń bıigindeı bolsyn! Bizdiń kók baıraǵymyz sonaý ǵaryshqa baryp, Jerdi aınalyp kelgeni bizdi jelep-jebep, qoldap júrsin! Búkil ǵalamnyń kúshi, ǵalamnyń qasıeti Qazaqstanda bolsyn! Quttyqtaımyn!», - degen tilegin bildirdi.