Úsh balanyń anasymyn: adam papıllomasy vırýsyna qarsy ekpe alǵan almatylyq
ALMATY. KAZINFORM – Qazaqstanda qyrkúıek aıynan bastap ata-anasynyń kelisimimen 11 jastaǵy qyzdardy adam papılloma vırýsyna (APV) qarsy egý naýqany qaıta jandanbaq.
Osydan 11 jyl buryn halyqtyń qarsylyǵyna baılanysty vaktsınatsııa salý bastalǵan boıda toqtap qalyp edi. Resmı derekterge sáıkes, 2013-2015 jyldary Almaty, Astana qalasy men Pavlodar jáne Atyraý oblystarynda 17 myń qyz vaktsına aldy.
Kazinform agenttiginiń tilshisi qalalyq densaýlyq saqtaý basqarmasynyń kómegimen sol kezde vaktsına saldyrǵan qyzdardyń jaǵdaıyn anyqtap kórdi.
Qazaqstan adam papıllomasy vırýsyna qarsy ekpe salýdy Ortalyq Azııada birinshi bolyp qolǵa alǵan edi. Alaıda, halyqtyń qarsylyǵyna baılanysty kóp uzamaı toqtap qaldy. Buǵan Pavlodar oblysynda eki qyzdyń ekpe saldyrǵannan keıin esinen tanyp qulaýy sebep boldy.
Keıin Densaýlyq saqtaý mınıstrliginiń janyndaǵy komıssııa bul oqıǵaǵa qatysty zertteý júrgizip, qyzdardyń talyp qalýy preparattan emes, vaktsınatsııa júrgizý tártibinen degen qorytyndyǵa keldi. Biraq vaktsınatsııa naýqany qaıta júrgizilmedi.
Endi araǵa 11 jyl salyp baǵdarlama qaıta júzege aspaq. QR Ulttyq vaktsınatsııa kúntizbesine sáıkes jáne dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymynyń usynysymen APV-ǵa qarsy vaktsınatsııa bıyl qyrkúıek aıynda bastalady.
Alaıda, adam papıllomasy vırýsyna qarsy vaktsına týraly alyp-qashpa áńgime azaıǵan joq. Áleýmettik jelilerde jáne messendjerlerde adam papıllomasy vırýsy (APV) vaktsınatsııasy bedeýlikke ákeletini týraly aqparat tarady.
Bul aqparattyń shyndyqqa janaspaıtynyn mamandar ǵana emes, osy vaktsınany alyp, ana atanǵan almatylyqtar da aıtyp otyr.
Baqytnur Mahmutova 14 jasynda adam papıllomasy vırýsyna qarsy vaktsına alǵan. Qazir jasy 26-da turmysqa shyǵyp, dúnıege bir bala ákeldi.
«Men 2017 jyly adam papıllomasy vırýsyna qarsy vaktsına aldym. Qazir jasym 26-da. Bir balam bar. Men barlyq analardy qyzdaryna ekpe saldyrýǵa shaqyramyn. Qorqýdyń qajeti joq»,- deıdi ol.
Vaktsına alǵandardyń taǵy biri - Gúlnar Myrzahmetova.
«Men atalǵan vaktsınany 2013 jyly saldyrǵan bolatynmyn. Qazir úsh balanyń anasymyn»,-dedi Almaty turǵyny.
Onkologtardyń aıtýynsha, adam papıllomasy vırýsyna qarsy (APV) vaktsına jatyr moıny obyrynan jáne basqa da qaterli isikterden qorǵaıdy. Ekpe aty «jaman aýrýdyń» aldyn alýǵa kómektesedi. Bul eldegi bolashaq urpaqtyń jatyr moıny obyryn joıýǵa múmkindik beretin álemdik qaýymdastyqtyń eń úlken jetistigi.
«Jynystyq belsendilikke deıin atalǵan ekpeni egý vırýsty juqtyrý múmkindigin tolyǵymen joıady jáne qaterli isik aýrýynyń damý qaýpin azaıtady. Klınıkalyq zertteýler kórsetkendeı, adam APV tasymaldaýshysymen baılanysta bolmaǵan jaǵdaıda vaktsına 91-100% tıimdi. Bul ekpeni densaýlyqty qorǵaýdaǵy mańyzdy qadamǵa aınaldyrady», - deıdi Almaty №36 qalalyq emhananyń dárigeri Qarlyǵash Qalıeva.
Aıtýynsha, APV ekpesi mindetti kúntizbege engizilgen elderde jatyr moıny obyrynyń syrqattanýshylyq deńgeıi aıtarlyqtaı tómendedi. Bul atalǵan ekpe egý baǵdarlamasynyń joǵary tıimdiligin kórsetedi.
«2024 jyldyń qyrkúıeginde bastalatyn naýqan ata-ana men qalyń qaýymnyń qoldaýy men túsinýin talap etedi. Vaktsınatsııa jatyr moıny obyrynan bolatyn aýrýshańdyq pen ólim-jitimdi aıtarlyqtaı tómendetýi múmkin, bul bolashaqta atalǵan máseleni tolyǵymen joıý týraly aıtýǵa múmkindik beredi», - dep túıindedi dáriger.
