Ulttyq bank teńgeniń nyǵaıýyna ne sebep bolǵanyn túsindirdi
Onyń aıtýynsha, AQSh-taǵy saılaý nátıjesi jónindegi belgisizdikke baılanysty táýekelderdiń tómendeýi jáne Covid-19-ǵa qarsy vaktsına jetistikteri týraly habarlamalar ulttyq valıýtanyń nyǵaıýyna áser etti. Qarasha aıynda oń nátıje qalyptasty. Sonymen qatar munaı baǵasy ósti.
«Syrtqy naryqtaǵy, sol sııaqty ishki naryqtaǵy jalpy pozıtıvke baılanysty qarashada teńge baǵamynyń birqalypty nyǵaıýy boldy.
Qarashadaǵy basty jańalyq - birneshe farmatsevtıkalyq kompanııanyń koronavırýsqa qarsy vaktsınany synaqtan sátti ótkizýi. 9 qarashada Pfizer jáne BioNTech kompanııalary ázirlegen koronavırýsqa qarsy áleýetti vaktsınanyń synaqtar kezinde 90%-dan astam tıimdilikti kórsetkeni týraly habarlamalar paıda boldy. Keıinirek, 16 qarashada tıimdiligi 94,5% bolǵan Moderna kompanııasynyń vaktsınasyn synaýdyń oń nátıjeleri jarııalandy. Vaktsınalardy paıdalaný jáne kómirsýtekterge suranysty qalpyna keltirý boıynsha kútýler aıasynda munaı baǵasy qarashanyń qorytyndysy boıynsha bir barrel úshin 37,5 dollardan 47,6 dollarǵa deıin nemese 27%-ǵa ósti»,– deıdi Álııa Moldabekova.
Munaı baǵasynan jáne jahandyq naryqtardaǵy ınvestorlardyń táýekel dárejesiniń jalpy artýynan basqa, salyq aptasy aıdyń sońynda teńgeniń nyǵaıýyna qosymsha faktor boldy. Qarasha – salyq aıy, al eksporttaýshylar salyq tólemderi úshin shetel valıýtasyn iri kólemde satty.
Barlyq osy faktorlardyń jıyntyǵy qarashadaǵy teńgeniń serpinine oń áser etti. Nátıjesinde bir aıda teńge 432,64-ten 423,87-ge deıin nemese 2%-ǵa nyǵaıdy.
«Shynynda da, qarashada kóptegen damýshy elderdiń valıýtalary pozıtıv negizinde ósti. Brazılııa realy 6,6%-ǵa, Meksıka pesosy men Ońtústik Afrıka randy 4,7%-ǵa nyǵaıdy. Jalpy qozǵalyspen birge keıbir valıýtaǵa jergilikti faktorlar da áser etti. Reseıde – bul rýbl 3,7%-ǵa ósken salyq kezeńi. Túrkııada Ortalyq bank pen Qarjy mınıstrligi basshylarynyń jumystan bosatylýy negizgi mólsherlemeniń 15% deńgeıine deıin 4,75 protsenttyq pýnktqa kóterilýi aıasynda lıranyń 6,2%-ǵa nyǵaıýyna kedergi bolǵan joq. Jeltoqsannyń basynda bul úrdis jalǵasyp, teńge de qalys qalǵan joq, jeltoqsannyń basynan bastap baǵam bir dollar úshin 423,87 teńgeden 421,51 teńgege deıin nemese 0,6%-ǵa nyǵaıdy. Negizgi sebep – munaı naryǵyndaǵy oń serpin»,- deıdi Ulttyq bank ókili.
Jeltoqsanda munaı naryǵyndaǵy «rallı» OPEK+ elderiniń munaı óndirisin ulǵaıtýdyń qalypty qarqyny týraly ýaǵdalastyqqa qol jetkizýine baılanysty jalǵasty. 2021 jyldyń qańtarynan bastap óndirýdi ulǵaıtý buǵan deıin josparlanǵan kólemniń tórtten biri táýligine 500 myń barreldi quraıdy, buny álemdik naryqtar oń qabyldady. 4 jeltoqsanda munaıdyń baǵasy 2020 jyldyń naýryzynan beri alǵash ret bir barrel úshin $49 dollardan asty.
Sonymen qatar, ol qarasha valıýta naryǵy úshin syrtqy jáne ishki faktorlarǵa qolaıly bolǵanyn jetkizdi.
«Joǵaryda atap ótkenimdeı, shetel valıýtasyn usynýdyń ulǵaıýy eksporttaýshylardyń salyq tólemderine maýsymdyq satýlarymen qamtamasyz etildi. Ulttyq qordan satýlar, sondaı-aq kvazımemlekettik sektor sýbektileriniń $ 244 mln dollarǵa valıýtalyq túsimdi satýy ulttyq valıýtaǵa qosymsha qoldaý kórsetti»,– deıdi Álııa Moldabekova.
